29 Eylül 1939 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Büyük Edib Halid Ziya Uşaklıgilin beş cildlik nefis bir eseridir. Her kitabcıda bulunur. KIRK YIL yll u m hu r iye I l OOZO Telgraf ve mektub adresl: Cumhurtyetı, tstanbul Posta kutusu: istanbuL No. 246 ve matbaa fcısmı 24299 24290 Kemal Atatürk Ruzvelt Massolini Yazan: General SHERRILL Birleşik Amerika hükumetinin eski Ankara sefiri 1 ırkçeye çeviren: Cemal BUkerman Fiatı 100 kuruştur. Her kitabcıda bnlunur. ÜÇ ADAM CUflicl 2 9 EylÛI 1939 Telefon: Başmuharrlr ve evi: 22366 Tahrlr heyetl: 24298. tdare Sovyet Alman temaslannın Hariciye Vekilimiz, Von bugün sona ermesi bekleniyor Ribbentropla görüşecek mi? Alman hariciye nazırile Sovyet ricali arasındaki görüşmelere dün de devam edildi; gece bir ziyafet verildi Avrupa sıkıcı bir Müzakereler bütün müphemiyet içindedir şarkî Avrupa işleri olonyanın taksiminden sonra Avrupada vaziyet bundan altı ay evvelıni çok andınyor. O zaman ÇekoS!ovakya Almanlar tarafmdan ansızın ışgal edılivermişti ve Chamberlain ile arkadaşlarmı saran ilk hayret anları geçtikten sonra ortalıkta sıkıcı bir müphemiyet havası esmeğe başlamıştı. Herkes biliyordu ki bu hal böylece devam edemezdı. Beliren tehlıkeye karşı bir şeyler düşünmek, tedbirler almak lâzımdı. Cember politikasına girişildî. Bu politika bir çıkmaza girdiği sıralarda idi ki malum hâdiselerle karşılaştık. In<?iltere ve Fransa, herseye rağmen verdikleri sözü tutarak Almanya ile harb ha'inde bulunduklarını üân ettiler. Şimdi Polonya ortadan kalkmıştır ve İngiltere ile Fransa Almanya karşısında asker elbisesini giyinmiş olarak muharib sıfatıle mevki almış bulunuyorlar. Hukukan ıki taraf harb halindedir fakat ortada harbeden kimse yoktur. îngiliz tayyarelerinin Alman şehirlerine renkli propaganda kâğıdları atmalan, Fransız kıt'alarınm Ziegfried hattı önünde birkaç kilometreyi asmayan keşif hareketlerine girişmeleri, hatta, bazı ağır topların, etrafa harb havası yaymak maksadıle yüksek perdeden davul çalmaları bu vaziyeti değiştiremez. Şimdiki halde harb filen başlamamıştır. Ve Avrupa, Polonya seferinden evvel olduğu gibi gene sıkıcı bir müphemiyet içinde yüzmektedir. Bu müphemiyetin sebeblerini büyük kuvvetler arasındaki dağınıklıkta aramak daha doğru olacak. Eğer herkes hesabını yapmış, kararını vermiş bulunsaydı, şimdiye kadar hâdiselerin çoktan inkişaf etmis olması icab ederdi. Demek işin eksik kalan bir tarafı var. Almanya, mecburiyet hissettiği için daha fazla bekliyemiyerek Polonyanın üzerine yürüdü. İngiltere ile Fransa da ayni şeyi yaptılar; onlar da mecburiyet altında bulundukları için hesablarını tamamlamayı sonraya bırakarak Almanya ile harb halinde olduklarını ilân ettiler. Fakat gayesi şu veya bu taraf lehine yeni bir muvazene kurmak olan bir harb üç devlet arasında başlayıp gene bu üç devlet arasında bitebilir mi? Ileride, kendi fikrire göre bir Avrupa nizamı kurmak imkânlanna kavuşan galib taraf, belli başlı bazı devletleri de şimdiden nazarı dikkate almak mecburiyetinde değil midir? Henüz başlamamıs olan harbi, günün birinde İngiltere ile Fransanın kazandıklarını farzedelim. Şimdiki halde ne yapacakları belli olmıyan İtalva ve Rusya o zamana kadar bitaraf kalırlarsa bu müstakbel zafer demokrasilerin ne dereceye kadar islerine yarayabilir? Ayni düşünce Almanva icin de variddir. Harbi muvaffakiyetle bitiren bir Almanya, sarkmda \e cerubunda iki taze kuvvet bulundukca, elde ettiği zaferden istifade edebilir mi? îtalyanın ve Rusyanm da kendilerine BÖre avrı ayrı düşünceleri var. Onlar da bitaraf kalmanın, yahud da şu veya bu tarafa temavül göstermenin neticeleri üzerinde derin hesablar yapmağa mecburdurlar. NADtR NADt lArkası Sa 6 sütun 2 de] Sulh teşebbüsünde mi bulunulacak ? Iki devlet arasında bir ticarî antant yapılacak Saracoğlu ile Sovyet ricali arasındaki görüşmelere bugün devam olunacak Le Temps gazetesi, beynelmilel vaziyette beklenilmiyen bir sürprizle karşılaşmak ihtimalinden babsediyor Moskova 28 (a.a.) Tas: Türkiye Hariciye Vekili Şükrü Saracoğlu, refakatinde Cevad Açıkalın. Feridun Kemal Erkin ve Zeki Polar olduğu halde, dün Sovyetler Birliği Ziraat sergisini gezmiştir. Akşam Şükrü Saracoğlu Büyük tiyatroya settesy> balesini seyretmiştir. giderek «Casse • Noi Hariciye Vekilimiz, Ribbentrop'la görüşecek mi? Londra 28 (Hususî) Türkiye Hariciye Vekili Şükrü Saracoğlu ile Alman Hariciye Nazırı Von Ribbentrop arasında Moskovada bir mülâkat vuku bulacağı haber veriliyor. Bu haber sürpriz uyandırmamış olmakla beraber, başka taraf tan da teyid edilmemiştir. Türkiye Hariciye Vekili ile Sovyet yarın devam edilecektir. ricali arasında müzakerelere İNGİLTERE RUSYA etrafında cereyan Le Temps gazetesinin bir makalesi Paris 28 (a.a.) Le Temps gazetesi, Türkiye Hariciye Vekili Saracoğlunun bulunmakta olduğu Moskovaya Alman Hariciye Nazırının yeni bir ziyarette bulunmasına tahsh etmiş olduğu başmaka." lesinde Almanlarla Sovyetler arasındak yeni müzakerelerin beynelmilel vaziyette beklenilmiyen bir darbe ile neticelenebileceğine ehemmiyetle isaret etmektedir. etmektedir Londra, 28 (Hususî) Moskovadan alman malumata göre, Alman Hariciye Nazırile Stalin ve Molotof bugün de iki buçuk saat süren bir mülâkatta bulunmuşlardır. Sovyetlerle Almanlar arasmd^ yarın umumî bir anlaşma hasıl olacağı haber verilmektedir. Anlaşmanm mahiyeti henüz malum olmamakla beraber, müzakerelerin bütün şarkî Avrupa meseleleri etrafında cereyan ettiği rannediliyor. Diğer bir habere göre, Almanya, Moskova müzakereleri neticesinde bir sulh taarruzuna başlayacaktır Alman Hariciye Nazırı şerefine verilen ziyafet Moskova 28 (Hususî) Alman Hariciye Nazm Voıı Rıbbentrop şerefine bu gece Kremlın sarayında büyük bir ziyafet verilmisbr. Stalin, Molotof, Mareşal Voroşılof, Haıiciye Komıser muavini Potemkin, Berhndeki Sovyet elçisi Şvvartzef, Moskı va'daki Alman elçisi, Danzig'deki nazilerin şefi doktor Förs ter'le dığer A'man murahhasları bu zi yafette bulunmuslardır. Von Ribbentrop'la Molotof, ziyafette nutuklar irad ederek, Almanya ile Sovyet Rusya arasında mevcud iktısadî ve siyasî münasebatm samımî mahıyetını tebarüz ettirmiş'erdir. [Arkası Sa. 6 sütun 3 te\ Londradaki Sovyet elçisi, Moskova hükumetinin bu husustaki cevabını Lord Halifaks'a bildirdi (Kat'i karar Moskova görüşmelerınden sonra verılecek) Londra 28 (a.a.) İyi malumat aîan mahfillerde öğrenildiğine göre, Maiski, iki memleket arasında ticaret müzakereleri açılması hakkmdaki İngiliz telkinine dair olan Moskova'nın cevabını Lord Halifaks'a vermiştir. Söylendiğine göre Maiski dün öğleden sonra Lord Halifaks'a müsaid bir cevab vermiştir. Fakat Sovyet büyük elçisi, tngiliz hükumetinin ithalât ve ihracat kredilerini kabule amade bulunması ve İngitlereye mühim miktarda Sovyet ihracatına müsaade eylemesi icab edeceğini beyan eylemiştir. Diplomatik mahfiller Sovyet hattı hareketinin ancak şimdi Moskovada yapılmakta olan müzakereler bittikten sonra vâzıh bir surette anlaşılabileceğini bildiriyorlar. tyi malumat alan mahfiller, Von Ribbentrop'un bütün Avrupa meselelerinin, bütün müsamaha kabul etmez arazi meselelerinin «muhtemel olarak Macar ve Bulgar isteklerinin» tekrar gözden geçirilmesi suretile bir «barış taarruzu» teklif etmek ve Türkiyeyi müttefiklerinden ayırmaya teşebbüs eylemek niyetinde bulunduğunu zannetmektedirler. Batı demokrasileri, reddettikleri takdirde ki bilhassa dün İngiliz harb bütçesinin neşrinden sonra böyle olacağı mu~ hakkaktır Von Ribbentrop, Rusyanm Besarabya hakkındaki is ı teklerine muzaheret teklifinde bulunmak suretile Sovyet teşriki { mesaisini temine calışacaktır. Baltık bölgesine gelince, Almanlar ve Sovyetler için müşterek menfaat böleresi olacaktır. Cephelerde vaz'iyet Garb cephesinde hava faaliyeti çoğaldı ingiliz tayyareleri gündüz ve gece Almanya üzerinde uçarak birçok resimler aldı ve yeni beyannameler attı Hitler, Amiral Raeder'le dün Vilhelmhaven'e gitti Silâhlara konan ambargo kalkıyor Amerika Ayan Hariciye Amerika hükumeti, Leh mültecilerine yardım encümeni lâyihayı olmak üzere Bükreş elçiliği emrine kabul etti on bin dolar gönderdi Vaşington 28 (Hususî) Âyan meclisi hariciye encümeni 5 reye karşı 17 reyle yeni bitarafhk kanunu lâyihasını kabul etmiştir. Yeni lâyiha, muhariblere silâh ve cepane satışına aşağıdaki iki şartla müsaade etmektedir: 1 Satışlar peşin para ile yapılacak, 2 Satın alınan mallar muhariblere aid vesaitle nakledilecektir. Londrada memnuniyet Londra 28 (Hususî) Aınerikan âyan encümeninin ambargonun kaldınl ması lehine verdiği karar İngilterede memnuniyet uyandırmıstır. Bu karar neticesinde İngiltere ile Fransanın bundan sonra Amerikadan serbestçe mubayaatta bulunabilecekleri tebarüz ettirilmekte dir. Varşova civarındaki harbin yeni resimlerinden: Alman kuvyetleri Leh devlet merkezinin hemen civarındaki bir köyü işgal ediyorlar Londra 28 (a.a.) İstihbarat Ne zareti teblig ediyor: Dün gündüz ve gece İngiliz tayyareleri, Almanyada ve garb cephesinde is tikşaf uçuşları yapmjşlardır. Düşmanın muhalefetine rağmen kıymetli malumat elde edilmistir. Bütün tayyarelet hiçbir anzaya uğramadan üssülhareke^erine dönmüşlerdir. Yeniden atılan beyannameler Londra 28 (a.a.) İngiliz gazetelerinin bildirdiğinc göre, îngiliz askerî tayyareleri dün ak^am yeni bir keşif uçuşu yapmış ve bu defa Almanyanın şimali garbî sehir ve kasabalan üzerinde ceve an ederek yeni beyannameler atmıştır. Şiddetli bir topçu bombardımanı Lüksemburg 28 (a.a.) Dün saat 16 dan sonra Meselle'in öbür tarafında Besch ve Borgm arasındaki mmtakalar da şiddetli bir top(u bombardımanı ya pılmıştır. Alman hududunda hava faaliyeti İsviçre Butün îtalya ve Almanya Bern 28 (a.a.) İkinci defa olarak hududu boyunda müdafaa tedbirleri ar. 24 saatten az bir zaman zarfında Bâle tırılmaktadır. Resimde İsvıçre askerlemıntakasının İsvicreli sekenesi, Alman ri hududda bir orman kenarında telör[Arkası Sa. 6 sütun 1 de] güleri yaparlarken görünüyor. Alman tahtelbahirleri tarafından batırılan Courageous isimli İngiliz tayyare gemisi mürettebatmdan kurtulmuş olanların listesi geminin bir zabiti tarahndan okunuyor Berlin 28 (a.a.) D.N.B. ajansı, Alman tahtelbahirlerinin faaliyeti Hitler'in bugün Amiral Raeder'le birlikbitaraflan mutazarrır ediyor te ansızın Vılhelmhaven'e gittiğini bıldirAmsterdam 28 (a.a.) Telegraph mektedir. lArkası Sa. 5 sutun 3 te\ Yeni Rumen kabinesi kuruldu Bükreş 28 (a.a.) Yeni Rumen kabinesi Constantin'in başkanlığında te şekkül etmiştir. Şimdiki kabinenin bütün ııazırlarını ihtiva eden yeni kabine, saat 21 de sarayda yemin etmiştir.