24 Eylül 1939 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 3

24 Eylftl 1939 VUMMIJKIYEV SON HA.BE Acı bir kayıb Fethi Tahsin Başaran Ankarada kalb sektesinden öldü Ingiltere ile yapılan ticarî anlaşma İngiltere Büyük Elçiliği ile Hariciye Vekâleti arasmda teati edilen notaları, Vekiller Heyeti tasdik etti Ankara 23 (Telefonla) Ticaret mübadelelerinin tevsi imkânını temiıı için, îngiltere hükumetile aramızda mevcud 27 tnayıs 1938 tarihli munzatn anlajma ile tadil edilen 2 eylul 936 tarihli ticaret ve klering anlaşmasma merbut hususî takasa mevzu teşkil eden Türk mallarını göstercn 4 numarah listeye, 27 mayu 938 tarihli munzam anlaşmanın 4 üncü maddesinin ikinci fıkrasının on birinci paragrafında tasrih edilraiş olup bedeüeri Türkiye ' tngiltere Commotidies Limited »irketine tesviye olunacak eşya müstesna olmak üzere bütün emtiamızın ithaiini tejnin için îngiltere Büyük Elçüiaıile Hariciye Vekâleti arasında teati edilen notaları îcra Vekilleri Heyeti tasdik etmiştir. Bu notalardan hükumetimizin Îngiltere Büyük Elçiligine verdiği ve îngilterepin aynen tasdik ettiği anlaşmayı :z.ah eden nota şudur: Madde 1 Türkiye hükumeti, yakında başlıyacak olan Türk ihracat mevsimi dolayısile takag rejimine tabi olan Türk lngiliz ticarî mübadeleleri hacmini mümkün olan sür'atle genişletmeyi ar/u etmekte ve bu teklifin neticesi olarak Türkiye ile Müttehid Krallık arasındaki ticarî mübadeleler hacminin hissedılir bir lurette artacagı ümidini beslemektedir. Madde 2 Türkiye hükumeti yakında Londrada müzakeresine başlanılacak olan, elyevm ahkâmı mer'i ticaret ve k]ering anlaşmalarım tadil eyjiyecek olan munzam bir itilâfın akdine intizaren Müttehid Kralhk hükumetinin, takaıa tabi mübadelâttan mütevellid îngiliz liralarmı mezkur itilâflarda tasrih edilen şekilden gayri bir surette tevrie »alâhiyettar olmadığı hususu gözönünde tutulmaktadır. Madde 3 Bu itibarla isbu notalann .„„„„, H p M NALINA Italyayı çiğniyerek MIHINA Almanyaya girmek Meslekî ve teknik tahsil kolay mıdır? Yazan: AB1D1N DAVER Almanya, Lehistana taarruz edip de Îngiltere ve Fransa, Almanyaya harb ilân ettikleri zaman îtalya, bitaraf kaldı; hâlâ da bitaraftır ve ne yapacağı da henüz malum değildir. îtalyanın, kendi menfaatine en uygun gördüğü tarzda hareket edeceğini söylemek, bedihi hakikatleri ifade edenlere karsı, Fransızlann kullandıkları meşhur bir tabirle «M. dö a Palis'in hakikntlerinden» birini »öylemiş olmaktan yukan çıkmaz. İtalya, en az zararla en çok kâr temin edeceği tarafa iltihak etmek üzere, bitaraf kaldığı ve garb demokrasileri de onun bu bitaraflığına riayet ettikleri zaman, şöyle süzler işitildi ve, daha garibi, yazıldı da: « îtalyanın bitaraf kalmasına mügade edilmemelidir. Îngiltere ile Fransa, îtayladan vaziyetini tavzih etmesini ve iki taraftan birine iltihakını istemelidir.» Ben, îtalyanın bitaraflığından, mu vakkat de olsa, îngiltere ve Fransanın istifadelerini açıkça ve Türkiyeninkini de kapalı bir surette izah ettiğim zaman, garete sahifelerinde gene bazı sesler yükseldi. I Merhum Mustafa Amerika yeni Şerefin kitabları tayyare yaptmyor \nkara Hukuk Fakülte Fabrikalara 60 milyonluk sipariş verildi sine teberru edildi Ankara 23 (Telefonla) Ankara Hukuk fakültesi profesörlerinden merhum Mustafa Şeref Özkanın 2000 cildden mürekkeb kütübhanesi kardesi doktor Zekâi Özkan tarafmdan Hukuk fakültesi kütübhanesine verildi. Bu teberru fakülte tnuhitinde büyük bir memnuniyet uyandırmış, dekan Baha Kantar fakülte namıua doktor Zekâi özkana teşekkürlerini bildirmiştir, Vaşington 23 (a.a.) Harbiye Ne7ttreti takriben 60 milyon dolarllk avci, Uİim. keşif ve bombardıman tayyaresi »ipariş etmiştir. ımııııııııllinilllllllllllllllllllNlllllilUlUIIIIIIIUI"""1 teatisi tarihinden itibaren muteber olmak ve yukarıdaki fıkrada zikredilen munzam anlaşmanın akdine kadar mer'iyeie kalmak üzere aşağıdaki mutavassıt tesviye larzmı teklif eylemekle mübahi bulunmaktayım: ( 1 ) 2 eylul 1936 tarihinde Londrada imzalanmış olan ticaret ve klering itilâfma merbut ve muahhar itiiâflarla tadil edi'miş bulunan dördüncü listeye, 27 mayıs 1938 tarihli munzam itilâfın dördüncü maddesinin 2 nci fıkrasmda tadad edilen ve bedelleri îngiltere Türkiye Commodities Limited şirketine tediye kılınacak olan eşya haric olmak üzere bilcümle Türk emtiası ithal kıhnacaktır. (2) Takas muamelâtı dolayısile Müttehid Krallığa ithal edilen Türk emtiasının satışından tahassul eden İngil'Z lirast mebaliğ yukanda sb'zü geçen 2 eylul tarihli anlaşmanın, 27 mayıs 1938 munzam anlaşmasının beşinci maddesi tadiî edilen, dokuzuncu maddesi ahkâmına tevfikan tevzi edilecektir. (3) Türkiye hükumeti, isbu nota teatisine mevzu teşkil eden tesviye suretinin devamı müddetince, yukanki iki numarah tâli paragrafta derpis edildiği şekilde Takaı esasına istinaden yapılacak ithalâttan mütevellid ve B tâli hesabma ya/ Tki bnlacak mebaligin % 33'/ 3 ünü Türki yc Cumhuriyeti Merkez Bankası aamına açılacak bir îngiliz lirası hesabma nakledecektir. Türkiye hükumetile îngiltere hükumeü arasında işbu notanın ikinci fıkrasında zikredilen itilâfın akdine intizaren bu hesabdan hiçbir tediye yapılmıyacaktır. Bu hesabda toplanan mebaliğin istima! tarzına müteallik ahkâm munzam itilâfta gösterilecektir. Merhum Fetbi Tahsin Başaran Oahiliye Nazıri merkezden ayrılmıyor Vaşington 23 (a.a.) Beyaz Sa raydan bildirüdiğine gb're Ruzveh, Los Angeles'de bir nutuk söyliyecek olan Meı*huma Tanndan rahmet dıler. kcAdliye Nazın Murphy'ye vaziyetin fevderü ailesine taziyetlerimizi i».mnz. kalâdeliği dolayısile Vaşingtondan aynlîstanbul mıntakasımn tebliği mamasını tavsiye etmiştir. Beden Terbiyesi İstanbul bölgesi bajAmerika ve ttalya kanhğından: 1 Bölgemizin kıymetli asbajkanı Ankara 23 (Telefonla) Başvekil Roma 23 (a.a.) Italyan muhabirdoktor Refik Saydam, bu sabah onda eri gazetelerine gönderdikleri telgraf Mehmwi Fethi Başaran Ankarada kalb îktısad Vekâletine gelerek Vekil Hüsnü larda bitaraflık kanununun Vaşington sektesir»den vefat etmiştir. 2 Cenazesi 24/9/939 pazar sabahl Çakırla bir müddet görüşmüş ve bu a hükumetinin arzusuna göre tadil edilecesaat 7,50 de Haydarpaşa ganna getirilemda alınmakla olan iktısadî tedbirleri ğini bildirmektedirler. cektir. gözden geçirerek iktısadî korunma kaAmbargonun kaldınlması hakkında 3 Cenazesi 25/9/939 tarihine musanun projealni tetkik etmiştir. Proje bukongrede cereyan eden müzakereler İtal dif pazartesi gür.ü saat 11 da Kadıkö gün Başvekâlete verilmiştir. matbuatı tarafmdan büyük bir »İâkft yünde Bahariye caddesinde 92 numa ile takib edilmektedir. ıah evinden kaldınlarak Osmanağa caRuzvelt'in nutku, doğrudan t doğruya miinde namazı kılındıktan sonra KaraAnkara 23 (Telefonla) Hatayda yapılacak meb'us intihabma aid esas def tcfîir edilmemesine ve infiradcılann fa caahmeddeki aile makberesine defno terler tanzim edilerek teftiş heyetlerine aîiyeti tebarüz ettirilmesine rağmen Va lunaeaktır. 4 Eölgemiz dahilindeki bütün spor verilmi|, defterler bugünden itibaren şington müzakerelerinin neticesi hakkmteşekküllerinin cenaze merasiminde haduvarlara asümıştır. da îtalyada hiç şüphe edilmemektedir. zır bulunmak üzere pazartesi günü saFilktinde çarpışmalar yok Bir Amtrikan filom lizbona at 10 da merhumun haneainde hazır buLond^a 23 (a.a.) îstihbaırat nezagidiyor lunraalan rica olunur. reti, Füistinde çarpışmalar vuku buldutş Bankasımn t«ea$ürii Lizbon 23 (a.a.) Atlantik denizinğu hakkmdaki haberlerin uydurma olBankamız hukuk müşavirliği şefi de bulunan Amerikan donanmasından duğunu bıldirmektedir. kıymetlı arkadaşımız avukat Fethi Bilâkis, askerî kumandan 21 eylulde müfrez bir filo Amiral Courtuay' m ku Tahsin Başaran vefat etmiştir. Cena muhtar ve eşrafla temas etmiş ve bun mandasmda yakında Uzbona hareket e zesi yannki pazartesi günü saat 11 de lar hükumete muzaheret edeceklerini decektir. Kadıköyünde Bahariye caddesindeki 92 bildirmislerdir. Filoda bilhassa Trenton ve Bagder gc numarah ikametgâhından kaldınlarak Hejetin sözcüsü bu vaidîeri fjlî ha mileri bulunmaktadır. Amerikan harb Osmanağa camiinde namazı kılındıktan reketle takib edeceğini vadeylemiştir. femi Lizbon limanında birkaç gün sonra Karacaahmeddeki aile makbereToprak Mahsulleri Ofisi kalacaklardır, Bu müddet zarfmda A sine defnedilecektir. A. Ş. bu elim KTürkiye İş Bankası merikan donanmagının birkaç cüzütamı idare meclUi reUliği yadan mütevellid teessüriere iştirak egemilere iltihak edecektir. der, kendisini sevenlerin cenaze meraAnkara 23 (Telefonla) Toprak M^driddeki Alman elçisi siminde hazır bulunmalannı rica eder. Mahsuileri Ofisi idare meclisi reisüğine Türkiye İş Bankası A. Ş. azadan Mahmud Celâl, azalığına eski Madıid 23 (a,a.) Hariciye Nazın îstanbul şubesi Kütahya meb'uau Mehmed Somer tayin Beigleder, Alman büyük elçisini kabul edilmişlerdir. ederek kendisile yarım saat görüşmüşHilâl kulübtintin daoeti Hüâl spor kulübü sekreterliğinden: Sinema artisti Lida Barrova tür. Kulübümüzün arasında Fransa ile Asya arasında luğu doldumlmazbanileri tutan ve boşnın evi yandı bir yer yü hava teferleri larca idare heyetinde durmadan çalışan Bâl 23 (a.a.) Prag civarında kain Lydia Barrowa sayfiyesinin bir yan Paris 23 (a.a.) Air France kum kıymetli arkadaşımız Fethi Başaranı egın neticesinde harab oldu|u P n ç d a n panyası Uîakşark seferlerine yakında bediyen aramızdan kaybetmiş bulunu yoruz. bildirilmektedir. Polis, bir suikasd yapıl başlar.acağını bildirmektedir. Bu ka • Cenazesi pazartesi günü saat 11 de rar, sulh zamanmdâ Afrikaya, Amerimış olmasından şüphe etmek tedir. Cek kaya ve Asyaya yapılan seferlerin tek Kadıköyünde Bahariye caddesindeki 92 sinema yıldızı Barrovva'nm Dr. Gob rar başlıyacağınm bir deliU added.il numarolı evinden kaldınlarak namazı bels'in dostu olduğu malumdur. Osmanağa camiinde eda edildikten sonmektedir. îş Bankası hukuk müşavir'ıği »efi ve Beden Terbiyesi Umum müdürlüğü I» tanbul ımntakası asbaşkanı Fethi Başardnın evvelki gece Ankarada kaib sektjsinden vefat ettiğinj teessürle haber aidık. Merhum, bankaya aid bazı i.şleri görüşmek üzere üç dört gün evvel Ankarhya gitmişti. Evvelki gece, misafir bulunduğu eniştesinin evinde akşam yemeğın«Îtalyanın, bitaraf kalması yüzünden, den sonra üstüne birdenbire bir fenalık Fransa ile îngilterenin, Almanyaya yalgelmiş ve istirahat etmek üzere odasma nız raüstahkem Zigfrid hattmdan taarruz çekilmistir. Fakat geceyansma doğru, evetmeleri lârım gelmektedir. Halbuki dedekiler, merhumun yattığı odadan bazı mokrat devletler, îtalyayı harbe icbar etsesler işitmişler ve odaya girdikleri vakit seler ,o zaman, Fransız ordusu, îtalyan ise merhumu, karyoladan yere yuvarlanFransız hududundan taarruz eder, Po mış bir vaziyette görmüşlerdir Doktor vadisine iner, oradan da Brenner geçidinçığırmaya vakit kalmadan, merhum, tesden Almanyaya girer. Böylece Zigfrid limi ruh etmiştir. hattını yarmak için kanlı zayiat vermeğe Fethi Başaran, henüz 46 yaşında idj ve vakit kaybetmeğe lüzum kalmaz.» Eczacı kaymakamlanndan merhum HaBu fikirde bulunanlann bir tek kusursan Tahsin Beyin ogludur. Mercan idaIan vardır: Bu mütaleayı ileri sürmeden Hitinde okuduktan sonra Hukuku bitirevvel, önlerine bir harita açıp Fransız mij ve ihtiyat zabiti olarak Umumî Harîtalyan ve Alman îtalyan hududlarını be iştirak etmişti. Umumî Harbden sonbir defacık olsun tetkik etmemeleridir. ra Evkaf Umum müdürlüğü hukuk mü' Evvelâ şunu »öyliyelim ki îngiltere ile şavirliğinde, Umum müdür muavinliğin' Fransanın, îtalyayı, alelâcele harbe sokd« bulunmuş. bilâhare îş Bankası îstan* malarmdan karada, denizde ve havada bul şubesi hukuk müşavirliği şefliğine tahiçbir a«kerî kârlan yoktur.. Büâkis çok yin edümişti. faydaları vardır. lstifadeleri olsaydı, elMerhum Fethi Başaranin. Türk sporu bette icabına bakarlardı. Son ihtilâtlar ise, nt çok büyük hizmeti olrauştur. Merhum, îtalyayı dütman saflarına zorla atmamn Hilâlspor kulübünün müesjisidir ve Tür degil; bilâkis kazanmamn çok daha akılkiye Idman Cemiyetleri ittifakjnı kuran hca bir hareket olduğunu göstermiştir. lardandır. Fethi Tahsin, Türkiye îdman Daha Alman Sovyet paktı imza edilir Cemiyetleri îttifakı ve Türk Spor Kuru edilmez, baıiretkâr ve durendiı bir siyamunda müteaddid vazifeler almıs, Beden »et, Îngiltere ile Fransaya İtalya ile döFerbiyesi Umum müdürlüğü teşküâtı ku ğüşmeği degil: uyuşmağı ve mümkünte rulunca da îstanbu] mmtakası asLaşkanı beraber yürümeği emretmiştir. ılmuştu. Merhum, «porculanmırın müte•** addid Avrupa seyahatlerinde idareci oŞimdi bu umumî mütalealardan sonra, iarak da bulunmuştur. meseleyi askerlik sahasına dökelim ve Bütün ıporculara kendini sevılirmiş, Fransız ve îngiliz ordulannın Îtalyadan i^aresi ve ahlâkının dürüstlüğile umumi Almanyaya kolayca girip giremiyeceklebir muhabbet kazanmışh. Genc yaşta b rini gözden geçirelim: lümü, sade sporcular arasında degil, büItalyaya harb ilân etmek deraek havatün muhitinde umumî bir teessür uyaj da. denizde, Maltada. Tunusta. Mısırdırmıştır. da, Sudanda ve Kızıl denizdeki mücade günlerile beraber karla örtülür ve taarruza kalkışan taraf için kar ve tipi de korkunc bir düşman olur. Fransız ve Îtalyan Rivieralan arasındaki Korniş yolu ise. burada tabiat kışı ebedî bir bahar haline koyduğu için karla kapanmazsa da Vintemille'den geçen yo~ lun bir tarafı deniz, öte tarafı göklere doğru baş kaldırmış kayalardır. Dağların eteğine dikilmiş ince bir şeride benziyen bu yolu, kayalar imtidadınca geçilmez bir hale getirmek için, birkaç ton dinamit kâfidir. Gerçi, cephenin bu sahil kısmında, Fransız donanmasının denize hâkim Erkek inşaat mektebleri: Îstanbul ve olması sayesinde, Fransızlar daha üs Erzurumda olmak üzere 2 mekteb. tün bir vaziyette iseler de, bu yol üzerinBöylece M^arif Vekâletinin meslekî de yapılan tahkimat. Îtalyan denizaltı ve teknik tednsat umumî müdürlüğü, bu gtmileri ve hava kuvvetleri Fransızlann sene 14 mekteb daha açmış oluyor. Bu bu tek yoldan îtalya içerilerine girmele mekteblerin çok lüzumlu ve faydalı mües» rine mâni olabilirler. seseler olduklarım söylemeğe bilmem lü ğursuz harb havası, benliğimizi sardı. Hep onu düşünüyor, hep onu konuşuyoruz. Fakat arasıra, kendimizi silkeieyıp memleket işlerile de meşgul olmak lâzım. Bugün, Cumhunyet rejiminin muvaffak olmuş bir hamiesınden bahsetmek istiyorum. Bu sene. mpmleketin muhtelif şehirlerinde yeni san at ve teknik mekteb'eri açılıyor ki bunlan şöyle sıralayabiliriz: Kız akşam san'at mektebleri: Kars, Samsun, Kayseri, Antalya, îsparta, İzmit, Eskişehir ve Bahkesirde olmak üze8 mekteb, Kız enstitüleri: Sıvas, Kayseri ve Afyonda olmak üzere 3 mekteb, Erkek san'at mektebi: Sıvasta olmak uzere mekteb, Başvekil tktısad Vekâletinde meşgul oldu Hatayda meb'us seçimi leleri bir tarafa bırakıyorum Fransa İUİya hududunda, îtalyan ordusunun dörtte üçile karşılaşmak demektir. İtalyan ordusu, ikişer alaylı 50 tümenden ve 2 zırhlı fırkadan mürekkeb. harb zayiatı mütemadiyen telâfi edilebüecek bol mevcudlu bir ordudur. Hava kuvvetleri de, aşağı yukan, Fransanınki kadar hesablanmaktadır. Şimdi böyle bir ordu tarafmdan raüdataa edilecek olan mıntakanın vaziyetine bakalıro. Po vadisine giden yollar, öyle zannedildiği gibi tahkimatsız ve kolayca yürüyüp gitroeğe müsaid yerler miBrenner gibi geçidlerden geçip Almandir? yaya taarruz etmek kolay mıdır? Büyük Fizikî bir haritanız varsa açıp bakınız, Po vadisine girmeden evvel, Fransız Harbde, bu dağlık ve misafir sevmez saîtalyan hududunun Alp dağlannın ara halarda cereyan eden hareketler ve musından geçtiğini görürsünüz. Bu yüksek harebelerin hesabsız müşkülâtını, Büyük ve sarp dağlar, iki taraf ordulannın, ara Harbin tarihini okuyan herkes bilir. zisi düradüz olan Lehistanda oîduğu gi Dağhk arazide İtalyan mukavemetini îzmir 23 (Telefonla) İzmirde gebi, büyük kuvvetlerle harekete geçmele kırdığmı farzettiğimiz yoıgun Fransız or niş mikyasta döviz kakaçkcıhğı yapan bir rine asla müsaid değildir. Burada dağla dusunun. bir çok zayiat verdikten »onra, adam yakalanmı» ve bazı arkadaşları da nn haşin tabiati. geçebümeleri için insan tekrar yokuş yukan Brenner geçidine olduğu anlaşılmıştır. Bunlann dış m^m doğru tırmanmağa başladıgı zaman, Tilara yalnız altı yol bırakmıştır: rol dağlarından bir çıg gibi kopup gele leketlere yarım milyon lira kıymetinde 1 Küçük Sen Bernar (Petit Saint cek taze kuvvetlerle yapılmı» herhangı dövciz kaçaırdıklan söylenmektedir. YaBernard), bir Alman taamızile geri atılacağırt ka kalanan şebeke ayni zamanda vergi ka2 Seni dağı (Mont Cenis), çakçıhğile de itham olunmaktadır. Zabıbul etmek hiç yanlış olmaz. 3 Jenevr dağı (Mont Genevre), Şu halde. Fransa ile İngilterenin. Alp ta tahkikata ehemmiyetle devam etmek 4 Arjantiyer (Argentiere), dağlan P o vadisi Piaye vadisi Brçn tedir. 5 Tand (Tende), ner geçidi yolile şimali îtalyadan Aİ • 6 Korniş yolu (Comiche). manyaya kolayca girivereceklerim ve vücude getirdikleri kaleler, manen ve Bütün bu altı yolun altısı da, dağlar Bavyerayı çiğniyerek oradan da Zıgfnd maddeten kuvvetli ordular tarafmdan arasindan geçen boğazlardan ibaret olup hattını arkadan vurabileceklerini zan ve müdafaa edildigi takdirde, yıkılmaz ve Fransa da, îtalya da bu geçidleri adamatahmin etmek, İtalyan ordusunu. arazı yanlmaz addedilebilir. kılh tahkim etmişlerdir. Yalnız arazinin Bu vaziyette, Fransa ve İngiltereyç, nin sarphğını, bu tabiî menaat içinde yatabiati, îtalyanlardan ziyade Fransızlapılan tahkimatı, ondan sonra da Tirol îtalyayı da zorla harbe sokunuz demek, rın lehinedir. dağlannda Alman ordusunun mukabele başınıza bir belâ daha alınız demektir. Korniş denilen ve Akdeniz kıyısım ta sini hiçe saymak, hele dağın ne olduğu Bereket versin ki bu devletlerin siyasî ve kib eden 6 ncı yol müstesna olmak üzere. askerî ricali, böyle tavsiyelere kulak asmınu bilmemek demektir. yukanki yollarm hepsi. sonbahann i Hulâsa edelim: îtalyan ordusunu çig vorlar. İtalyanm çok zayıf taraflan vardır neyip Almanyayı cenubdan istilâya kal amma, Almanyadan mütemadiyen yarra Karacaahmedde ailesi makberesine kı?mak. Zigfrid hattını yanp garbdan dım görecek olan »arp ve müstahkem defnedilecektir. Fransız İtalyan hududu en kuvvetli Bütün Hilâl sporluların bu büyük 8 girmekten daha güç ve belki de imkân tarafıdır. lüye son tazim vazifesini yapmak üzere sızdır. İnsanın yaptığı tahkimat belki yaABÎDIN DAVER nlır amma, tabiatle insanın elele verip gelmelen rica olunur. zum var mı ? Kız san'at mektebleri ve Fransız Îtalyan hududundaki muha enstitüleri, kızlara. nıedenî hayatta kendireheler, binnisbe mahdud miktarda dağ lerine, ailelenne ve cemiyete çok faydası kıt'alarile mahdud hedeflere karşı yapı dokunan bilgiler ve san'atlar öğretmektelacak çok ciddî uzun ve çok müskül dağ dir. Erkek san at ve inşaat mektebleri ice mücadelelerinden ibaret olacaktır. Aİ memleketin en büyük bir ihtiyacına man Fransız hududunu, karşılıklı olarak cev&b vermekledır. San'atkâr işçi ve tahkim eden insandır; Fransız Îtalyan usta işçi ne ınühim meseledir. Memhududunu ise, hem tabiat, hem de insan leketimizde, son senelerde yapılan bütahkim etmiştir. yük inşaatta, hep haricden işçi getiBüyük Harbde, buna benzer muhare rilmiştir. Bir ç^k yerlerde Macarlar beler, Avusturya İtalya hududlannda ve Bulgarlar çalısmıştu ve hâlâ da çacereyan etmiştir. Çünkü, o zamanki A lışmaktadırlar Halbuki memleket, bu gibi vusturya Îtalyan hududu da, ttalya şi şlerde kendi öz evlâdını kullanmak mecmalinde böyle dağlıktı. Oralarda, iki ta buriyetindedir. Meslekî ve teknik tahsilin. raf da, senelerce mücadele ettikleri hal yüksek tahsil kadar lüzumu vardır. Bir de, geniş mikyasta müessir hareketler ya memleket tasavvur ediniz ki herkes yükpemadılar. îtalyan ordusu, iki buçuk se sek tahsil görmüştür amma ekmeğini pişinede 11 meydan muharebesi verip de recek fırıncısı, evini yapacak duvarcısı. Triyesteye doğrudan doğruya hududdan dülgeri, marangozu, lokomotifini, motö ancak 25 kilometre ilerilyebildiği zaman rünü ve gemisini tamir ve inşa edecek işlar, Avusturya ordusunun Tirol dağla çileri yoktur; o memleket ne yapar? Esrından asağı bir taarruz yaparak îtalyan kiden, fen ve tekniğin çok ileri olmadığı lann gerisine düşmesi kararlaştırıldı. 15 zamanlarda, ustalar çırak yetiştirirlerdi; mayıs 1916 da yapılan bu taarruzun sevk fakat şimdi. artık işçilikte ve amelelikte ve idaresini, Avusturya Macar ordusu dahi «alaylı» değil. «mektebli» olmak nun" en güzide kumandanı olan Konrad âzımdır. Cumhuriyet maarifi bunu düşü« fon Hoçendorf deruhde ettiği halde, A nerek 1927 de bir meslekî teknik tedrisat vusturyalılar dağlardan Po vadisine inip umumî müdürlüğü teşkil etmişti. Hemen Italyanların gerisine düşemediler. Bu ta hemen sıfırdan işe başhyan bu umumî arruzu durduran îtalyanlar değil; dağlar nüdürlüğün şimdi 56 mektebi vardır. îholmuştu. tı&asa taalluk eden muallimliklerin çoğu, Bir an için, Almanlann Îtalyan ordu Avrupada tahsil eden Türk gencleri tasuna yardım etmiyeceklerini ve Fransızlar rafından deruhde edilmiştir. Meselâ, Avda, Alp dağlannın yukanda saydığı rupada ekmekçilik ve umumiyetle hamız, altı geçidini muvaffakiyetle zorlaya muı işleri üzerinde çalı&arak ihtısas sahibi rak buralardaki îtalyan kalelerini devir olmuş ve şimdi akşam kız san'at mekteb» diklerini, her türlü müşkülâtı yenerek Po lerinde muallimlik eden bir gencin ihtısavadi»in.e indiklerini kabul edelim; if bitti sından. ekmek işlerinde İstanbul Beledimi? Asla. dağlardan aşağı Po vadisine de istifade etmektedir. Umumî mü « indikten sonra, bu defa da dağlan tırma dürlük evvelâ, tahsil için Avrupaya bir nıp Almanyaya girmeğe çahşmak lâzım çok genc göndermiş, onlar memlekete dır. Şimalî Îtalyadan Almanyaya ginnek döndükten sonra, her sene yeni roektebiçin, pek mahdud bir kaç yoldan hangisini er açmıştır. Bugün kadrosunda 800 rouseçerseniz karsmıza eski Avusturya allim ve 16.000 talebe vardır. Yıllardanîtalya hududundaki Tirol dağlan çıkar. beri umumî müdürlügün başında buluBu yollardan biri ve en meshuru da nan Bay Rüştü. pek metodik bir şeküde Piave vadisini takiben Brenner geçidine çalıştığı için, bu iste tamamile muvaffak varan yoldur. Triyesteden, Venedikten, olmustur. Her sene, memlekete yüzlerce Merano'dan şimale çıkan yollar, hep çe g kız ve erkek «an'at sahibi ve işçi tin dağlara dayanır ve bu dağlar hudud 7enc yetistiren meslekî ve teknik tedrisat dan itibaren, eski Avusturya içerilerinde umumî niî<J<""iii(TÜnrı takdir ve tebrik etr ve Almanyada da devam eder. Çeşid çe memek kabil değildir. şid adlar taşıyan bu yüksek dağlan aşıp da Bavyeraya ve meselâ Münih'e varmak ordu ile harbederek değil; güzel bir otomobille dahi hayli yorucu ve güç bir seyahattir. tzmirde mühim bir döviz kaçakçılığı Memleket haricine yarım milyon lira kaçırılmış