12 Nisan 1939 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 2

CUMHL1İİVE1 12 Nisan 1939 ADANA MEKTUBLARI Adanada mekteb binası Üsküdar Adliyesini Su işlerimiz ne vaziyette? ihtiyacı her gün artıyor yakan adam Vali, dün bir heyetle birlikte Terkos fabrikasma Ufak bir hîmmetle tamir edilecek mekteb Avukat, müekkilinin bir giderek yeni makinelerin montajmı tetkik etti manyak olduğunu söyledi ye devlet binaları bu güzel şehri büyük ve müdafaada bulundu bir sıkıntıdan kurtaracak Üsküdar adliye sarayı yangını davasma aid muhakeme, İstanbul Ağırceza mahkemesinde dün akşam son safhasına gelmiştir. Bu kasden yakmak davasında Müddeiumumilikçe mevkuf Nureddin isimli gencin bu suçu işlediği sabit görülerek, cezalandırılması istenilmişti. Dünkü muhakemede müdafaa yapıldı. Hasta olan mevkuf Nureddin, bitkin bir halde, güçlükle yürüyerek mahkeme salonuna girdi, maznun bölmesindeki sıraya oturdu. Reis Refik, rengi sapsan olan bu gencin yüzüne bakarak, «Hastalığın daha geçmedi mi?» diye sorunca, Nu Terkos terşih havuzlarından bir görünüş reddin «Hayır, kemik veremiyim» dedi. Vali ve Belediye Reisi Lutfi Kırdar, dılâta devam olunuyor. Yapılacak bütün Vekili Hayreddin, müdafaaya başladı. Uzunca ve etraflı müdafaasında, Uskü beraberinde Sular idaresi müdürü Yusuf yeni tamirat ve tesisat nisan sonuna kadar dar adliye sarayını müvekkilinin yakma Ziya, idare heyetınden Emin Âli, maki ıkmal edilmiş olacaktır. Bebek Emirgân arasındaki su tesisadığını ileri sürdü. Ve guya elli beş günlük ne mühendisi Mustafa Hulki olduğu halde Terkos fabrikasına giderek tesisatı gez tı için çalışılmakta ise de bu mesai zarurî bir mahkumiyet ilâmının infazını suya düşürmek maksadile koca bir binanın ya miş, heyet, gümrükten çıkanlan makine olarak bazı istimlâk işlerinin ikmal edilkılmasmın aklın kabul edebileceği birşey lerin montaj ameliyesi üzerinde tetkikat memesi yüzünden ilerliyememektedir. Kâğıdhanede yapılmakta olan dört fioîmadığma işaretten sonra, müvekkilinin ta bulunmuştur. Bu ameliyenin hazirana kadar ikmali için talimat verilmiştir. litre havuzu üç ay sonra tamamlanacak ruhî vaziyetini anlattı. «Kendısi, man Bu suretle haziranın ortasında şehrin tır. Vali Lutfi Kırdar bu havuzlan göryaktır. Ötedenberi kendi kendisini ze hirleyici maddeler kullanmıştır. Ruhî suyu günde 10,000 tnetre mikâbı, yani mek ve inşaatı tetkik etmek üzere bu zâfı artmış, malihulya şeklinde tezahür et bugün alınmakta olan suyun dörtte biri günlerde Kâğıdhaneye gidecektir. Bakırköyde sondajlara başlanmıştır. miştir. Bu gibi kimseler, yapmadıklan bir kadar bir tezayüd gösterecektir. Ancak Belediye bununla iktifa etmiyecek, önü Kazanın su ihtiyacı üç, dört ay içinde şeyi yapmakla övünmekten kendilerini aamazlar. İyi olsun, kötü olsun, herhangı müzdeki seneler için de yeni isale tesisa mutlak surette karşılanacaktır. Büyükadanın suyu, haziran ortasına bir cür'etkârane hareketi kendilerine ma tı yaphrmak üzere kıymetli mütehassıs lara tetkikat icra ettirecektir. kadar temin edilecektir. Su tanklannın letmek zâfma kapılırlar, Bundan hoşlaBelediye hududları dahilinde mevcud yanaşması için Büyük&dada inşası mu • nirlar. Tefahür temayülleri aşırı derecede su şebekesi elyevm yapılmakta olan yol karrer iskeleye* su çimentosu lâzım oldukuvvetlidir. Nreddin de, ben yaktım, demekle bu tesir altında dile gel lara göre tamir ve ıslah edilmektedir. Ha ğundan bu çimentonun ithalinde müşkümiş ve tefahür temayülile şahsmı len Nuruosmaniye, Cağaloğlu, Cihangir, lâta manız kalıntnadığı takdirde haziran mes'ul mevkie koymuştur. Eğer adlî Ayaspaşa ve Tozkoparan semtlerinde ta ortasında Büyükada suya kavuşacaktır. tıb müşahedehanesinin raporile iktifa ŞEHtR tSLERt DENİZ tŞLERÎ edilmiyerek, adlî tıb mecilsince de muBelediye işlerinin teftişi Denizbank kadrosu ayenesine dair isteğimiz mahkemece kaBelediye işleri üzerinde bazı nahıye ul olunsaydı, onun bu ruhî hastalığı anDenizbank ve Deniz Ticaret müdür laşılabilecekti. Bu kapı, bize kapah kal üğünün Muhabere ve Münakale Vekâ müdürlerile başkomiserlerin lâyikı şedı» diyerek, sevk şekline göre suçun sü letine bağlanmalan dolayısile evvelce kilde meşgul olmadıkları görülmüş, ihazırlanmış olan kadro ve bütçelerin ye simleri tesbit edilen bir kısım memur utu iddiasmı tetkike geçti. niden tanzimi lüzumlu görülmüştür. larm teczıyeleri cihetine gidilmiştir. Müdafaaya göre, Nureddinin bina Beledî tenbihatm mümkün olan sürBunlann yeniden hazırlanmasma baş y andıktan sonra «benim dosyam yandı lanmıştır. atle tatbikı için bugün Vali Lutfi Kır mı, yanmadı mı?» diye sormasını dosdann başkanlığmda büyük bir toplantı Bugünkü atîşlar < yapilara'k bazı teabirîer âh'nacaktır.' yanm ortadan kalkması maksadile biBugün, Zeytinburnunda a.tışlar yapınaya kundak soktuğuna delâlet etmez. ^ Yeni otobüş servisleri acafmdan' gemilerin açıktan geçmelerİ ' 'B'ugun,' Betediyeöe ' Suîtanhamamı Rakı şişeleri uzerinden siyırdığı yafta kâğıdlarmı gaze bulayarak, kibritle tutuş captanlara bildirilmiştir. Cihangir hattı otobüs işletme ruhsatiyeturup Adliye sarayı kaplama tahtası arasma sıkıştırmamıştır. Kendisinin o sıralarda sarhoş bir halde Beylerbeyinde bulundugu sabittir. Nureddin de iddia olunduğu gibi bir komünist ruhu yoktur, o, kendi halinde, derbeder bir gencdir. Odacı Osmanın aleyhindeki şahidliği, muhafazasından mes'ul bulundugu Adliye sarayının yanması mes'uliyetinden sıyrılmak maksadiledir. îfakatle arzuhalci Şükrii, aşçı Cevherin şahidlikleri de, Ahmedle Necatinin şahidliklerine mukayese edilince, mütenakızdır. Hulâsa, Nureddin masumdur, beraeti kanunî bir icabdır. Avukat Hayreddin, müdafaasmı bitirince, hastalığı ilerliyen müvekkilinin bir an evvel tedavi edilmek üzere kefaletle tahliyesi ricasmda bulunmuş, Müddeiumumî muavini Feridun Bagana «Suçun mahiyetine göre buna kanunen imkân yoktur» demiş, aza Abdürrahman Şeref ve Sadeddin de serbest bırakma isteğini reddederek, muhakemeyi nisanm yirmi altıncı çarşamba günü saat on altıya bırakmışlardır. O gün davanın karan bildirilecektir. Şehir ve Memleket HaberlerT") Siyasî icmal Yunan adalan yedisinde cereyan eden iki büyük hâdise, bütün Avrupayı fevkalâde heyecana düşürmüştü. Yeni İspanya, 32 ay devam eden dahilî harbin tahribahnı tamir için muhtac olduğu malî yardımin hatırı uğrunda İngiltere ve Fransaya teveccühkâr ve hiç olmazsa bitaraf bir vaziyet alacağı beklendiği halde, General Franko, nagihanî, Almanya, İtalya ve Japonya arasmdaki ittifaka girmişti. Buna aid vesika imzalanırken, İtalyan ordusu da, Arnavudluk sahiline çıkarak, memleketi muhtelif noktalardan işgale başlamıştı. İngiltere Fransa zümresinin Lehistanı kendi tarafına çekmeğe çalışmasma karşı Almanya italya zümresi bir taraftan Balkan yarımadasma yerleşmiş ve diğer taraftan da İberya yarımadasını kendisine bir ittifakla bağlamış demektir. Adanadan bir manzara: Ulus parki ve Hükumet konağı Adana (Hususî) Şehrimizin, kalabalık ve yabancısı çok bir iş merkezi olması bakımından umumî hayatta, birçok şehirlerimizden farkh bir canlılık ve hareket göze çarpar. Halkm bu faaliyetile mütenasib olarak âmme hizmetlerinde de bariz hamleler mevcuddur. Ezcümle belediyemiz, bütçesinin yeterligi derecesinde şehrimizin temiz, düzgün ve cazib bir manzara göstermesine; halkm gıda, istirahat ve eğlence ihtiyaclaruıı en iyi şekilde karşılamağa çalışır. Fakat bü tün bunlara rağmen Adanamızın belli başlı derdleri arasında bilhassa mekteb binalarının acınacak bir vaziyette oluşunu ve bir de diğer resmî teşkilât binalannın kifayetsiz ve zavallı bir halde bulu nuşunu zikretmek icab eder. Filhakika, Adanamızda sayılan otuza yaklaşan ilk okulların hemen hemen hepsi perişan, harab ve gayTİsıhhî denecek bir durumdadır, denilebilir. Bir kısmı Rum ve Ermenilerin bıraküğı cemaat müesseselerinde, bir kısmı da dermeçatma binalarda barınmağa çalıjan ilk okullar, yıllar var ki, sıhhî, matnur ve muntazam bir hale gelmek bakımından ciddî bir ihtimam ve alâkadan mahrum kalmışlardır. •Bundan on, on iki yıl ka'dar önoe Tepe* bağda yapılan Gazi ilk okulu istisna edilırse diğerleri, bugünün ilk okul br dan beklediği şartlann hemen hiçbirisini haiz değillerdir. Vilâyet bütçesinden her yıl ayrılacak muayyen tahsisatla ve programlı bir şekilde işi sıraya koymak su retile bu vaziyete bir çare bulmak mümkündü. Şu veya bu sebeble jimdiye kadar bu vazife yerine getirilmemiştir. Yeni valimiz Ali Rıza Çevikin bu derdi önleyecek tedbirler alacağım ve önümüz deki yıllar içinde Adanamızın bu, sürüp gelen acıklı yoksulluktan kurtanlacağmı umalım. Sonra, şehrîmizde mevcud orta tedrisat mektebleri de her yıl artan ihtiyacı karşılamaktan çok uzaktır. Meselâ bundan 60 yıl kadar önce Adana valisi merhum Abidin Paşanın, Askerî Rüştiye mektebi diye yaptırdığı ve o günden bugüne kadar kâh Erkek Idadi mektebi, kâh Erkek Sultanî mektebi, daha sonra Ertek Lisesi ve en nihayet be$ yıldanberi de Kız Lisesi olarak hizmet eden emektar bina, halen mevcud talebesini barındıramamaktadır. İlk devre için eski Adliye dairesi kiralanmış ve mekteb ikiye ayrılmak mecburiyetinde kalmışhr. Rasgele kiralanan binalann, mekteb sb'zün den anlaşılan mefhumu ne dereceye kadar karşılayacağı da ayrı bir mesele. Daha sonra, Erkek Lisesi de bina yoksulluğu yiizünden çarnaçar şehrin garbmda, vaktile Muallim mektebi olarak ya pılan kifayetsiz ve şehre uzak bir binada bulunmaktadır. Yağmurda çamurda, zavallı talebelerin, giinde burayı boylayışları, birçok bakımdan, şüphesiz ki zararlıdır. Ve bu bina, mevcud talebesini barındıramadığı içindir ki talebe ikiye ay rılmış. ve eski istasyon karşısındaki Kır mızıkonak «İkinci Orta okul» adile açılarak bu mektebin ilk devre talebeleri oraya aktarma edilmiştir. Bunlardan maada Birinci Orta okul ve Ticaret mektebi gibi irfan müessese leri de bina kifayetsizliğile mustaribdirler. Erkek Muallim mektebi ve Ziraat lisesi, bulunduklan binalarda nispeten bunlardan hallicedir. Hulâsa, Adanamızda mekteb binaları mevzuile ciddî ve ehemmiyetli surette meşgul olmak ve kısmen umumî bütçe den, kısmen de vilâyet bütçesinden ayrılacak ve müteakıben yıllara da sari taahhüdleri karşılayabilecek tahsisatlarla bu işi cezrî surette" halletfriek, en ön safı işgal eden bir vecibedir, fikrindeyiz. Şehrimizde diğer resmî müesseseler de, kendi teşkilâtlarmı, istenildiği derecede barındıramıyorlar. Hükumet konağı vardır. Bir kısım daireler dışanda kalmıştır. Hele Adliye teşkilâtmın bulundugu bi nalar büsbütün acıklıdır. Filhakika bu gün şehrimizde Cumhuriyet adaletinin tecelligâhı olan binalar; perişanlık, harabî ve adeta izbe denilebilecek bir hal arzetmektedir. Mahkemelerin bir kısmile baro, vaktile koza mağazası olarak kuîla nılan bir binanın üstündedir. Diğer mahkeme ve Adliye teşkilâtı başka bir binadadır. İcra dairesi ise, bunlardan aşağıyukarı bir kilometre uzakta başka bir yerdedir. Müteaddid vesilelerle Adliye Vekâ letinin ıttılaına arzedilen bu hale, y.l'ar var ki bir çare bulunamadı. Nihayet 100 150 bin lira ile yapılacak modern bir Adliye sarayı, hem Adliye teşkilâtının daha iyi işlemesinde müessir olacak, hem Cumhuriyet Adliyesinin şeref ve otoritesi yükselecek, hem de şehrimiz iyi bir bina kazanacaktır. Bu lâzimenin hiç ol mazsa bundan sonra gözden uzak tutul mryacağmı haklı olarak umuyoruz. İngiltere Fransa zümresi kendisine iki türlü meydan okunmasına, daha agır mukabelede bulunacağına ihtimal verıldiğinden, harbin artık önüne geçilemiyeceği korkusu bütün dünyayı istilâ etmişti. Fakat bu endişe tahakkuk etmedi. İngiliz Başvekili, Arnavudluğun işgali Ingiltereyi doğrudan doğruya alâkadar etmediğini söyledi. Italyan işgal ordusu kumandanı harekâtı yaparken Tiran halkına neşrettiği beyannamede, Arnavudluğun istiklâli yalnız eski Kralı ve rejimi ve italya ile münasebeti değiştirilerek, mahfuz kalacağı ilân edilmesi ve işgal keyfiyetinin bu şekilde Londraya bildirilmiş olması üzerine, îngiltere tarafmdan bir sene evvel Romada akdolunan Ingiliz Italyan muahedesile dokunulmıyacağı iki tarafça taaihhüd edilen Akdeniz statükosunun bozulmadığına hükmedilmiştir. Şu kadar var ki, ingiltere; Arnavudluğu işgal ederek Yunanistanı karadan çember içine alan Italyanm şimdi de denizden bu memleketi saracağına dair intişar eden haberlerden tekrar endiseye düşmüş, Akdenizde bulundurduğu Warshite ve diğer zırhhlan, tam San Remo îtalyan limanını berayi nezaket ziyaret ederken alelâcele Yunan sulanna göndermiştir. Karayel! Marmara ve bilhassa Karadenizde şiddetli bir karayel fırtınası olacağı Deniz Ticaret müdürlüğüne bild:rilmiştir. «Trak» kurtarıldî Kesif bir sis dolayısile dört gün evvel Trilve önlerinde karaay oturan Denizbankın Trak vapuru, Alemdar ve Hora tahlisıye gemilerinin iştırak ettiği de ramlı bir çalışma neticesinde ancak dün laat 11 de kurtarılabilmiştir. Trak vapuru, ameliyeyi müteakib Arrnudlu lımanma götürülmüştür. Limanda dalgıclar ve mütehassıslar vasıta^e geminin dip kısmı muayene edilmek tedir. Muayene işi neticelendikten sonra «Trak>, limanımıza gelerek esaslı bir tamir için havuza almacaktır. ÜNÎVERSÎTEDE Hâmid ihtifali i Uçüncii U. Müfettişin ordu erkânma ziyafeti ı Büyük şair Hâmidin ölümünün üçüncü yıldönümü münasebetile cuma günü aat 15 te Üniversite konferans salonunda yapılacak ihtifal programı hazırlanmıştır. Doçent Ali Nihad Tarlan (Hâmidin edebî şahsıyeti), doçent Sadi Irmak da (Hâmide dair) birer hitabede bulunaOtomobilde öldü caklar, talebelerden bazılan da Hâmidin Cağaloğlunda Masahib sokağında otu şiirlerinden parçalar okuvacaklardır. ran 40 yaşlarında Rizeli Hüseyin, evvelk. gece saat 24 te bir hastalık yüzünden Gülhane hastanesine gitmek istemiş ve bir otomobile binmiştir. Fakat otomobil hastanenin önüne geldiği zaman şoför, kapıyı açınca Hüseyni cansız bir halde görmüş, derhal vak'a dan hastaneyi ve polisi haberdar etmiştir. Yapılan muayene neticesinde Hüseynin kalb sektesinden öldüğü anlaşılmıştır. ingiltere, Yunan adalannın italya tarafından i|galini, îngilizlerin hayatî menfaatlerine aykırı bulmuştur. LoncJra3aB İtalyan maslahatgüzan, Ingiliz Hariciye Nazınna, Yunan adalannın işğaîî 'tssavvur edilmediği hakkında teminat verdiği sinin münakasası yapılacaktır. ve Romadaki îngiliz elçisi Lord Perth'e Beledye, Taksim Eminönü arasında dahi bu teminat teyid edildiği için, İnizdihamı izale için bir otobüs servisi ih gilterenin endişeleri de şimdilik bertaraf dasmı düşünmektedir. Bu hatlarda ça olmuştur. lışmak üzere İzmirden 13 otobüs geti Maahaza İngiltere, Yunanistana, adarilmesi mutasavverdir. larınm emniyetini tekeffül ederek, işi daGÜMRÜKLERDE ha sağlama bağlamağı düşünmektedir. İmtihanların neticesi Bu hususta Ingiltere ile Yunanistan araKom'syoncu, maiyet memuru ve tüc sında müzakereler cereyan etmektedir. car, müstahdemleri imtihanlarının ne Bu vaziyet karşısında, Ingilterenin, ticesi, dün Ankaradan Gümrük Başmü Romanyanm istiklâlini tekeffül eylemesi Jürlüğüne bildirilmiştir. düşüncesi, geri plânda kalmıştır. Çünkii İmtıhanda on komisyoncu, üç maiyet ingiltere için, Romanyaya doğrudan memuru ve üç ticaret müstahdem mu doğruya yardım edecek serbest bir yol vaffak olmuştur. Muvaffak olanlarm iyoktur. Fakat, Cebelüttarık boğazı ve sımlerini bildiriyoruz: Süvejrş kanalı kapanmadıkça, ingiltere. Komisyoncular: Zekâi Yöndel, Armanak Bozacıyan. Nusret Akyıl, Şevki E Yunanistanm adalarmı koruyabilir. inrengil, Hakkı Etüs, Kâzım Gere, Cemil giltere, Yunan adalannm zabt ve işgaliFinanser, Vahdeddin Hürcan, Rüknü i, doğrudan doğruya kendisini alâkadar nı Arkaç, Refik Ergin. eden bir iş sayacak demektir. Fakat, ihtiMaiyet memurlan: Atıf Zerdaroğlu, yatî ve tahaffuzî bir tedbir olarak, kendiBesim Albayoğlu, HakTîi Sencer. si şimdiden bu adalan işgal edecek olurTüccar müstahdemleri: Kadir Çadırcısa, buna, îtalya razı olmıyacakbr. Ingiloğlu, Mehmed Dalay, Ali Fettah. terenin gerek Yunan adalan, gerek diğer ECNEBİMEHAFÎLDE Balkan memleketleri hakkında ne düşündüğü, Mr. Çemberlayn'in yann ParlaYunanlı talebeler mentoda yapacağı beyanattan anlaşılaBirkaç gündenberi şehrimizde bulu nan Yunanlı kız talebeler, dün öğleden caktır. Şimdilik, umumî vaziyette, musonra Taksim Cumhuriyet abidesine gi vakkat de olsa, bir salâh vardır. derek çelenk koymuşlardır. Maharrem Feyzi TOGAY Eczacılar Cemiyetinin senelik kongresi ı Kocaeli Vilâyetindeki vergi tahsilâtı Izmit (Hususî) Vilâyetîmizîn bu yıl vergi tahsilâtı geçen yıldan fazladır. 938 malî yılı onuncu ay olan mart 939 ayı sonunda kazanc vergisi tahsilâtı yüzde 75 ten 78 e, davar vergisi tahsilâtı yüzde 91 den 98 e ve diğer hayvanlar vergisi tahsilâtı yüzde 81 den 91 e çıkmış ve diğer vergiler tahsilâtı da yüzde % yı bulmuştur. On aylık emvali umumiye tahsilâtı miktarı 1,798,043 liraya baliğ olmuşrur. Malî senenin bitmesine az müddet kalmış olduğundan Vilâyetimizin Maliyesinde çahşmalara devam edilmektedir. Ölümle biten şaka Eyübde Mensucat fabrikasmda çalışan amele Kastamonulu Receb, Lutfi, Ömer ve Mehmed is esnasında birbirlerile şakalaşmağa başlamışlardır. Bu sırada Ömer ayağından takunye yi Recebin çalışmakta olduğu kumaş makines ne atmıştır. Receb makinenin merdaneleri arasma giren takunyeyi çıkarmağa uğraşırken kendini makineye kaptırarak müteaddid yerlerinden ağır surette yaralanmıştır. Derhal hastaneyekaldırarak tedavi altına alınan amele, dün hastanede ölmüştür. Vak'ayı müteakib Ömer tevkif edild ; ğinden Ömerin mevkufen, Lutfi ve Mehmedin de gayrimevkuf olarak mu hakemelerine başlanmıştır. Ziyafette Trabzon (Hususî) 3üncü Umumî Mü fettş Tahsın Uzer, Soğuksudaki köşkte kumandan ve zabitlere bir öğle ziyafet1 vermiş^r. Dört saat kadar süren bu ziyafette, Tahsin Uzer, Atatürkün eocukluğundan ölümüne kadar bütün hayatına, ordu, harb, inkılâb, Cumhuriyet ve Reisicumhurlukta geçirdiği bütün askerî, idari kudretıne aid hatıralannı ve umu bulunanlar mî harbde Sarıkamış harbine, Erzurumun sukut ve istihlâsına aid menkıbeleri anlatmıştır. Tahsin Uzeri dinlerken zevk, heyecan ve iftihann en yüksek tadı almıyor ve bilhassa Millî Şefımizin onunla ayni çapta yürüyüş, ilerileyiş ve yükselişini tebarüz ettiren bu musahabesi bütün dinleyıciler üzerinde Ebedî ve Millî seflerimize olan bağımızı daha kuvvetlendiriyordu. Türk eczaalar cemiyetinin senelik kongresi, dün saat 14 te Ebfoba odası salonunda yapılmıştır. Eczacı Hüsnü Arsan tarafından açılan kongrede evvelâ Ebedî Şef Atatürkün hahrasma hürmeten üç dakika ayakta sükut edilmiş, idare eyetinin bir senelik faaliyet raporile hesab müfettislerinin raooru okunarak tas vib edilmiştir. Cemiyetler kanununa tevfikan nizamnamede yapılan tadilât görüşülürken nizamnamenin aynlık meydana getirdiği ileri sürülen meslekî branşlara aid kadrosu üzerinde münakaşalar olmuştur. Yukandaki resim, toplantıda bulunanlan gösteriyor» Cu m h u r iyet Nüshası 5 Abone şeraiti: Senelik Alb aylık Üc aylık Six aylık Turkiye Haric için icin 1400 Kr. 2700 Kr. 750 • 1450 » 400 > 800 > 150 > Yokrut L