5 Nisan 1939 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 7

5 Nisan 1939 Şimal kutbunda buzlar arasında yapılan tetkikat Profesör Charcot, Eskimolar arasmda ve çetin hava şartlan altında yaptığı tetkikleri anlatıyor Arnavudluk tehlikede italya, Arnavudluğu isçâl altına almağa hazırlanıyor (Baştarafı 1 inci sahifede) Kardeş Irak matem içinde Kral Gazi, bir otomobil kazasına kurban gitti [Bastarajı 1 inct sahıiede'\ almış ve îngiltere ile Irak arasmda ittifak muahedesile Sadâbad paktı imzalanmıştır. Irak Veliahdi olan ve Kral Gazinin yegâne oğlu bulunan Emir Faysal, halen dört yaşmdadır. Emir Faysalın rüştüne kadar, Kral Naibliğini, Kral Gazinin amcazadesi ve sabık Hicaz Kralı Alinin oğlu Emir Abdülilah ifa edecektir. Evvelce feshedilmiş olan parlamento, niyabet meselesi hakkmda karar vermek üzere perşembe günü toplantıya davet olunmuştur. Mecliste meb'usların tahlifinden intıbalar Roma elçisi Tiran'a döndü Roma 4 (Hususî) İki gün evvel Tiran'dan buraya gelmiş olan Arnavuduk elçisi bugün Kont Ciano ile bir mülâkatta bulunmuştur. Elçi, bu mülâkattan sonra, alelâcele tayyare ile Tiran'a hareket etmiştir. îngiliz elçisine yapılan tebligat Londra 4 (Hususî) Gripe tutulmasından sonra birkaç gün için istirahat maksadile Sorrente'ye gitmiş olan İngilterenin Roma Büyükelçisi Lord Pört Veliahd, Kral ilân edildi bugün birdenbire Romaya dönmüş ve Bağdad 4 (a.a.) Veliahd Prens Kont Ciano'yu ziyaret etmiştir. Faysal İkinci Faysal adile kral ilân edilîyi haber alan mehafile göre, îtalya Fikri Tuzer Başvekil Refik Saydam miştir. Prens Abdullah da naib nasbolunHariciye Nazırı, îngiliz elçisine son demuştur. Niyabet mech'si meselesi millî rece mühim bir tebligatta bulunmuştur. meclis tarafından kat'î olarak halledilin İngiliz Büyükelçisi, Kont Ciano'nun tebciye kadar hükümdarlık salâhiyetlerini ligatmı derhal Londraya bildirmiştir. hükumet icra edecektir. Tebligatın Arnavudluğa îtalyan asker> Hükumet 40 günlük millî matem ilân Şimal kutbunda ilmî tetkikler yapYalnız gitmeğe karar verdim. Eşya çıkanlmasına dair olduğu kuvvetle zanetmiştir. Kralın ölümü yalnız Irakta de mak üzere buz denizlerinde seyahate çı mızı olsun taşıtmak üzere, İsak isminde nolunmaktadır. ğil, bütün Arab memleketlerinde derin kan ve Pourquoi Pas isimli gemisile ba bir kızakçı bulduk. Danimarkah arkadaParisten alınan mütemmim bir teessür uyandırmıştır. Her taraftan tıp boğulan kaptan Charcot'nun arkadaş şım ve ben, foaşka bir kızağa binecektik. malumat taziyet telgraflan gelmektedir. Kralın ceIarından Hubert Guarrinue, ilim dünyaBu sabah bütün hazırhklarımı ikmal Paris 4 (a.a.) Havas ajansı bilnaze merasimi çarşamba günü yapılacaksınımateme boğan o facianm öcünü al etmiştim. îki çadır, 20 günlük erzak, ba diriyor: tır. mak ve arkadaşlarmm başladığı işi ta rometre, termometre, kronometre, pusula, Parise muhtelif kaynaklardan gelen Musuldaki İngiliz konsolosu mamlamak azmile kutubda tetkik seya harita, hususî aletlerim hepsi hazır. haberler, îtalyanın, yakında Arnavudluöldürüldü hatine çıkmıştı. Buzlar ortasmda geçir4 teşrinisani: Sabahın yedisinde yola ğa İtalyan askeri göndermek niyetinden Londra 4 (Hususî) Irak Krali Gadiği hayatm ruznamesini tutan Guarrigue, çıktık. Ortalık zifiri karanlık. Saat ona Arnavudluğu haberdar ettiğini teyid eyzinin feci ölümü Musulda büyük karı Eskimolar arasmda, soğukla ve bin bir doğru, kızağın aşabileceği yegâne yol o lemektedir. şıklıklara sebebiyet vermiştir. Halk «Kratürlü müşkülârla mücadele ederek yaşaîtalyan kıt'alan, Valona'dan karaya lan Skausen geçidindeyiz. Bu geçid, Eslimizi öldürdüler» diye bağırarak İngiliz dığı günlerin merakh safhalannı anlatçıkanlacaktır. kimoların getirip diktikleri bir işaret diremıştır. Eskimo hayatınm hususiyetlerini îtalya, bu hareketini, 1927 îtalya konsoloshanesine hücum etmiş ve Konsoğile gösterilmiş. Bu ucsuz bucaksız buz los Sir Mak Maysen rövelverle öldürülgösteren bu yazının dikkate şayan gördüdiyarında o direği görünce, küçük bir ka Arnavudluk anlaşmasının, Arnavudluğa müştür. Konsoloshane binasına ateş veğümüz kısımlannı iktıbas ediyoruz: karşı bir yabancı tehlike takdirinde bu saba meydanında, bir işaret memuru gömemlekete îtalyanın askerî yardımda rilmiştir. 27 teşrinievveî: İlk tecrübe az kaldı rüyorum sandım. Polis güçlükle müdahale ederek, nü bulunacağı hakkmdaki maddesine dayahayatıma mal oluyordu. Bu sabah, fırKonakljyacağım noktaya çıkan yokuş narak yapacaktır. mayişçileri dağıtmıştır. Musulda örfî tma ortasmda, Disko adasmm cenubunidare ilân edilmiştir. pek dik. Kızakçı var kuvvetile köpeklerini Öğrenildiğine göre, İtalyan askerleri, daki sahilde bir rasad yapmağa gitmişsürüyor. Kralın ölümü münasebetile, Irakta 40 6 veyahud 7 nisanda Arnavudluğa çıkatim. Sert bir rüzgâr, yumuşak kumun gün millî matem ilân edilmiştir. Saat 16 da çadırlardan birini kurmuş caktır. üstüne yığılmış olan buzlara doğru, dalbulunuyordum. Çadırıma girdim. OcakTürkiyede umumî teessür İyi haber alan mahfillerin bildirdiğine galan bütün kuvvetile itiyordu. Lynglarımı yaktım. Fırtınanın ortasında, artık göre, Arnavudluk hükumeti, her türlü Ankara 4 (a.a.) Dost ve kardeş mark cümudiyesinde yapacağım tetkikIrakm genc ve necib Kralı Majeste Bikendi evimdeyim. asker ihracına mukavemet niyatindedir. lerin ilk adımmı teşkil edecek olan bu Cevdet Kerim İncedayı Yunus Nadi 5 teşrinisani: Sıcacık tüy yorgana sa Arada bir uzlaşma bulmak için halen rinci Gazinin vefatı haberi, Ankaranın tecrübeyi yapmak mecburiyeti ve debütün mahfillerinde ve bütün Türk milnldim, zamgocun kızını tahayyül ediyo Roma ile Tiran arasmda müzakereler nizle aramda 40 metre mesafe vardı. letinin kalbinde çok derin bir teessür Birdenbire, muazzam bir dalga hücum rum. Bugün, tesisatımı mükemmelleştir cereyan etmektedir. uyandırmış ve Türkiyede hakikî bir maFazla fırtmada içine barınmağa Kral Zogo'nun muvafakati etti ve üstünde bulunduğum kum ve buz dim. tem havası yaratmıştır. Londra 4 (a.a.) Reuter'in diplotabakasvbeni de beraber sürükliyerek mahsus olan ikinci çadınmı bir nevi kale Kalbden gelen bir arzu ile evvelâ inamatik muhabiri, îtalyanın Arnavudluğu denize daldı. Aletlerim dalgalann içine ortanna kurmak lâznn. Kardaa hit kale işgal etmek niyeti hakkmdaki şayialarm, nılmak istenmiyen bu elemli haberin tekarıştı. Ayağımdaki buz. kunduraJan be yaptım. Bu akşam çadırım fazla sıcak. resmî mahfillerin tekziblerine rağmen eyyüd etmesi üzerine, bütün dairelerde ni dibe doğru çekiyordu. Suyun soğuklu Dışanda soğuk nakıs 20 derece, içerisî teeyyüd eder vaziyette olduğunu bîldir bayraklar matem alâmeti olarak derhal ğu sıfırın altında 1 di. Daldım. Simsiyah zaid 10. yarıya indirilmiştir. Reisicumhur îsmet 6 teşrinisani: Bugün, ikinci çadınmı mektedir. su, etrafımda, gürültüler çıkararak kaySanıldığına göre, İtalyan askerleri, he înönü, Naib Emir Abdülilaha içten tanaşıyordu. Hayata beni bağlıyan şeyler kurdum. Saat on üçe doğru 30 köpek koderhal Arnavudluğa gönderilmek ziyelerini bildiren bir telgraf çekmişler gözümün önüne geldi. Bir an, buz gibi şulu bir kızakla bir Eskimo ve bir Dani men dir. Başvekil doktor Refik Saydam ve su ile mücadeîeden vaz geçecek gibi ol markah misafir geldi. Beni yoklamağa, üzeredir ve hatta Brindizi mıntakasmda Hariciye Vekili Şükrü Saracoğlu da dum. Fakat, yumuşak kum tekrar geri sıhhatimi sormağa gelmişler, bana, tere 20 bin kadar asker şimdiden tahşid e dost ve kardeş Irakın Ba.şvekil ve Hariyağh ekmek getirmişler. Fakat, ziyaretle dilmiş bulunmaktadır. geldi. Ayağım tekraj karaya bastı. îtalya, Arnavudluğu Kral Zogo'nun ciye Veziri Nuri Said Paşaya Türkiye rinin en mühim hâdisesi, kızkardeşimden Bir saat, deli gibi koştum. Eve vardımuvafakatile işgal edecek ve Arnavud hükumetinin ve Türk milletinin teessür ve taziyelerini bildiren birer telgraf yolla ğım zaman iki Eskimo kadını, üstümden gelen bir telgrafı bana vermeleri oldu. luğu himayesi altına alacaktır. Soğuktan sapsan olmuş parmaklarımla mışlardır. akan suları kuruladılar... kalemi tutarak telgrafm cevabmı yazdun. italya Arnavudluğu niçin zaptetBurada, yani Eskimoların payitahü Müslüman memleketlerinde teessür mek istiyor? Saat 18 de tekrar yapayalnız kaldım. olan 300 nüfuslu Godhovn'da bir papaş, Londra 4 (Hususî) Irak Kralı Paris 4 (a.a.) Havas bildiriyor: bir zangoç, bir doktor, bir postahane, bir Dışanda kar yağıyor. Gazinin feci ölümü bütün müslüman Diplomatik mahfillerin umumî kanaa8 teşrinisani: Dün, maceramın dör banka, bir radyo istasyonu, bir vali, bir ti, Roma ve Tirandan gelen haberlerin, memleketlerinde derin bir teessür husule polis müdürü, ve Eskimolardan mürek düncü günüydü. Saat 11 de kayakları yarıresmî tekziblere rağmen îtalyanın getirmiştir. Kralın amcası, Maverayierkeb küçük bir memur ordusu var. Zan ayağıma geçirdim,' aletlerimi çantama Arnavudluk üzerinde bir askerî hareket dün Emiri Abdullah, kara haberi du goç çok nazik, ayni zamanda çok yakur koydum, çantamı sırtıma bağladım. Makhazırladığı korkusunu vermekte olduğu yunca bayılmıştır. Doktorlar bir saat uğbir Groenland'lı. îhtiyar bir zevcesi, ha sadım Lyngmark cümudiyesine çıkmak. raştıktan sonra güç halle Emiri ayıltabilmerkezindedir. rikulâde güzel bir de kızı var. Işte bu Saat 13 te, bitmez tükenmez bir buz Mussolini, 26 mart tarihli nutkunda, mişlerdir. zangoçun evi, buranın yegâne dansingi dehlizinden geçiyorum. Burada hararet Emir Abdullah akşamüzeri tayyare İtalyanın Akdenizi kendi hayat sahası tedir. Geçirdiğim kazadan sonra, yol arka derecesi nakıs 6. Saat 15 te, cümudiye ile Ammandan Bağdada hareket etmiş lâkki ettiğini ve Adriyatik denizinin ise daşım olan Danimarkah ile beraber, o nin tepesindeyim. Kayaklanm nakıs 28 Akdenizde İtalyanın çok ehemmiyetli tir. Suriyede, Kudüste, Mısırda, Türkiraya gittik. Beni gayet iyi karşıladılar. derece karda, başım nakıs 14 derecede. menfaatlerinin bulunduğu bir körfezi ol ye, İran, Efganistanda halk Irak KralıDanimarka usulü tereyaşlı ekmek ve bi Hararet derecesindeki bu şayanı hayret nın matemini tutmakta, her tarafta bayduğunu bildirmişti. ra ikram ettiler. Hem de içebildiğimiz fark, karın inşiaından ileri geliyor. Yere raklar yarıya indirilmektedir. 30 martta Mussolini, İtalyanın hiç de aturmağa, düşmeğe, kara çıplak elle dokadar bol bira. Akdenizde mahpus kalmak niyetinde bu İngiliz konsolosu nasıl öldürüldü? Yavaş yavaş, eve, Eskimo kız ve er kunmağa kat'iyyen gelmez. Londra 4 (Hususî) Musuldaki înlunmadığını ilân etmişti. kek misafirler gelmeğe başladı. Yağ kanSaat 16 da ojtalık karardı. Cümudiyegiliz konsolosunun katli hakkmda alınan Diplomatik mahfillerin tebarüz ettir dilile aydmlanan odada, tabak, canak de rüzgâr esmiyor. Saat 16 buçuğa doğdiğine göre, İtalya, Kral Zogo nezdinde mütemmim malumata nazaran, bazı tahnamına ne varsa hepsi mutfağa taşındı ve tecrübelerimi ikmal etmiş bulunuyo ki müşavirleri ve ehemmiyetli malî yardı rikçiler, Kral Gazinin îngilizler tarafın oda bir dansig haline ifrağ edildi. rum. Gelirken bıraktığım izleri takiben mile Ârnavudlukta filî bir monopol tesis dan öldürlüdüğüne dair halk arasında Orkestramız bir tek akordeondan iba avdet edeceğim. Kar ve sema, şimdi biretmiş bulunmaktadır. îtalya, bugün, Kral dedikodular çıkarmışlardır. Bu şayialar ret; çaldığı hava ise, gayet eski bir gra birine karışıyor. Ay gözüktü. Fakat birüzerine halk konsoloshaneye hücum et Zogonun başka tesirlere kendisini kaptırmiştir. mofon plâkından alınma tek bir nağmenin denbire bir hâdise oldu. Saat 18 de, ay masmdan korkarak, Arnavudluktaki bu son'uz tekerrürü. tam olarak tutuldu. Irak zabıtası tahrikâtçılardan dört ki vaziyetini daha ziyade takviye etmek ısZangoçun karısı, iki kovaya doldur şiyi tevkif etmiştir. Yoluma, ceb fenerinin aydınlığile de temektedir . Ziya Arkant (Yozgad) Doktor Muamtner (Tokad) duğu bulanık renkli biraları getirip yere vatn ediyorum. Saat 20 de ay kurtulduğu Katledilen Musul konsolosu, 1908 seDiğer taraftan Yugoslavya, bugün, bıraktı. Misafir delikanlılarla ben ve ar zaman, ben de Pourgua Pas isimli çadı Hırvat meselesile meşguldür ve bu vazi nesindenberi şarkta bulunuyordu ve şark kadasım, bardaklarını kovalara daldınp rıma girmiş bulunuyorum. yet, yabancı entrikalara ve bilhassa Al işlerinde büyük bir ihtisas elde etmişti. bira alıyoruz. Kovalar boşalınca, ihtiyar Saat 23 te fırtınanın boğuk seslerile man entrikalarına kapı açmaktadır. îtalkadm tekrar dolduruyor. Çok geçmedi, uyandım. Yol üstüne kurduğum ilk çadı ya Adriyatik sahillerinde bir Alman nü Bohemyadaki Alman kıtaati kırk litre biranın tesirile dans kızıştı. Her rım tehlikede. Onu söküp topluyorum, fuzundan çekinmektedir. geri çekiliyor kes ter içinde. Berlin 4 (a.a.) Bohemya ve Moravkar duvarını kalınlaştırıyorum, tekrar yaDiplomatik mahfillerin ilâve ettiğine Zangoç, kızını dansa kaldırmamı tek tıyorutn. ya himaye idarelerinde asayişin teessüs göre, îtalya, Arnavudluğa İtalyan askerlif etti. Derhal atıldım. Genc kız o kadar 14 teşrinisani: Saat 13 sulannda, Da leri göndermek suretile, Yugoslavya üze etmesi üzerine Hitler, orada bulunan güzel ki, Eskimoların çirkinliğinden bah nimarkah arkadaşım beni almağa geliyor rinde bir tesir icra etmek ve bu suretle kıtaatm bir kısmının eski garnizonlan sedilmesi hayretimi mucib oluyor. Eski ve avdet için yola çıkıyoruz. Godhavn Yugoslavyanın îngiliz emniyet plânına na dönmelerini emretmişti. Alman kıtaatının bu geri çekilme hareketi başla molarda, binlerce yıllık eski ırklara has kasabasına bir kilometre kala, karşıcı ge iştirakine mâni olmak ve Yugoslavyayı mıştır. olan o ateş var... en papaz ve asistanla karşılaşıyoruz. O Polonya, Romanya, Türkiye ve daha di3 tesrinisani: Kasabada, beni cümudi akşam için beni evlerine davet ediyorlar. ğer devletler arasmda yapılması düşü resini kabul etmesi için taleblerde bulunyeye götürecek tek bir Eskimo bulatna Bu davetten çıktığım zaman, zangoçun nülen ittifaka iştiraki redde mecbur kıl muştur. dım. İngilizce bilen bir Danimarkah, ni kulübesine doğru yollandım. Onun ha mak istemektedir. Ayni mahfillerin tebarüz ettirdiğine hayet bana: «Bir Eskimo, bir Amerikalı rikulâde güzel kızı bana doğru geldi. İtalya resmen taleblerde bulunmuş göre, îtalya, Arnavudluk ordusu üzerinveya bir İngilizle yola çıkar, fakat Fran Takdir ve hayranlıkla bana bakıyor. Londra 4 (a.a.) Londradaki Bal de kontrol icra etmek ve bütün Ârnasızla çıkmaz.» Burada, en büyük iltifat bir îngiliz gibi kan mahfillerinde söylendiğine göre, I vudlukta sükun ve nizamı muhafaza için Dün Tepebaşmda 176 numaralı Kurtuluş Beyazıd tramvayıle bir taksi Demek ki Fransızların adı burada kor muvaffakiyetli iş gördüğünüzü söylemek talya hükumeti, son günlerde, Arnavud derhal «işçi» kıt'aları göndermek niyetin otomobili çarpışmıştır. Münakalâta bir müddet mâni olan bu kazaya aıd dedir. resmi yukarıda görüyorsunuz. kağa çıkmış. tniş. O da bana böyle söyledi. luk üzerinde İtalyanın filî himaye ida c Tepebaşınöa dünkü tramvay otomobil musademesi