7 Ocak 1939 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

^ HAYAT BÎLGİSİ Hayvanlar Âlemi Yazant NAİME HALİT Yeni terimlerle yazılan bu eserde 450 resim, 350 sayfa yazı, 7 renkli tablolar, tetkik örnekleri, memleketimizi ilgilendiren bahisler vardır. Öğretmenlere ders kitabı^ çocuklara en güzel hediyedir. Cildli 150 kuruştur. ' (AHMED HALİD KİTABEVİ) umhuriyet jfll S3yi 5264 Telgraf ve mefetub adresl: Cumnurlyet. tstanbul Posta kutusu: tstanbuL No. 248 DlMluTteSİ I İKfnClKSnUn 1939 Telefon: Başmuharrir ve evl: 22366 Taürlr heyetl: 24298. İdare ve Foto Magazin Yeni yıl sayüfe£iktı Foto magazin, TiiÇîuyenin en çok okunan mocfern, aylık san'at mecnkıasıdır Liman bugün Yurdumuzda yeni madenler bulundu En büyük ihtiyac olmuştur Başvekilin dün maden aradenizde, kışm sık sık görülen bir fırtına, bütün Karadenizi ve bu arada bilhassa Ereğli limanmı altüst etti. Ereğli limamndaki zayiat bilânçosu şudur: Bir şilep battı, dokuz gemi kaTaya vurdu. Mıllet vapurundan 17 kişi, İhsanıhüda motöründen 2 ki şi boğuldu. Karaya vuran vapurların ıraıumî tonajı 22,000 ton, kıymetleri bir milyon liradır. Karaya oturanlardan «Kaplan» vapurunun kurtulması ihtimali azdır. «Zonguldak» ve «Galata» şileplerinin yüzdürülmeleri ise imkânsız addedıliyor. Bu üç getni de, kurtarılamadığı takdırde, bir tek fırtınada, dört vapurumuz zıyaa uğramış demektir. Ereğli limanında, yalnız bir fırtınada bu kadar gemi batmasmın sebebi, bu limanın daha evvel batan gemi leşlerile dolmuş olmasıdır. Ereğli tabiî bir limandır. îçindeki gemi leşleri temizlense eski zamanlarda yapılmış, harab mendireği de tamir edılse, bir hayli gemiye emin bir ilticagâh olabilir. Fakat, bu, yıllardanberi yapılmamış ve her sene bir iki gemi bata bata, şımdi 30 vapurun enkazı bu güzel limanı, tehlikeli bir kayahk haline getirmiştir. Bizim limanlarımızda, hatta lstanbulda bile, sığ sularda batarak seyrüsefer için bir tehlıke halıni alan gemilerin enkazını kaldırmamak adettir. Bazan üstüne bir şamandıra koyup geçeriz, bazan onu da ıhmal ederiz. Işi kaptanlann hafızasına ve dikkatine bırakınz. Bu itibarla.hatta Halicin çamurlu suları bile bir gemi mezaristam halindedir. Sığ sularda batan gemileri parçalayıp enkazından istifade etmeyiz ve bu gemi leşlerine, denizde yüzen herhangi bir hayvan leşi kadar kıymet vermeyiz. Fakat bu gemileri çıkarmak istiyen biri çıktı mı seyrüsefer içjn herbiri ayn ayrı bir tehlıke teskil eden bu enkaz hemen kıymetlenir. «Kör ölür badem gözlü olur» dedıkleri gibi, o vakit bu leşler de hemen gümüş veya altın olur. Bin zahmetle enkazı çıkaracak olanlardan bin menfaat istenir. Tabiî, onlar da, bu kârsız işten vazgeçerler. Filvaki, batmış gemi enkazını çıkarmak için konulmuş, bir takım kayıdlar ve şartlar vardır. Araya bir de kırtasiyecılik girdi mi, bu işi kimse üstüne almak istemez. Talibi çıkmca, altın olan enkaz, talibler ortadan çekilince paslı teneke gibi kıymetsizleşir. Fakat .tehlike gene baki kahr. İyi kötü b rf r kıymet ve servet olan gemilerimiz, ya bunlara çarparak batar, batmasa da hasara uğrar; yahud da bunlara çarpmaktan korkarak limana girmez, açıkta fırtmaya yakalanarak karaya düşer, birbiline bindirir ve batar. Böylece, gemi leşlerî çıkarıldıkları takdirde temin edecekleri bazı maddî kârları bir tarafa bırakalım yeni yeni gemi, mal ve can zayiatına sebebiyet verir. Ereğli limanında olduğu gibi, canım tabiî bir ilticagâh bir tehlike yuvası, bir ölürn limanı, bir gemi mezarhğı olur. Ereğli limanmın temizlenmemesinin ve mendireginin tamir edilmemesinin bir seebbi de, pratik düşünmiyerek «ekmel peşinde» koşmamızdır. Karadenizde çok mükemmel, modern bir liman yapmak istiyoruz. Fakat bu mükemmel liman, pahalı olduğu için, kolayca yapamıyoruz. Ve bu ekmel Iimanın peşinde koşarken kaç yıldır, daha az masraf ve daha az himmetle yapılabilecek alelâde limanları da yapmıyoruz. Şimdiye kadar Karadenizin mevcud limanlannda, yalnız ge mileri barındırabilecek dalgakıranlar yapmış olsaydık, senelerdenberi milyonlarca lirahk gemi ve birçok can zayi etmezdik. Kışm vapur seferlerinin limansızlık yü zünden uğradığı intizamsızlıkları ve fırtınah havalarda tahmil ve tahliye imkânsızlıklan yüzünden çekilen zararlan hesab edersek, meselâ Ereğli gibi limanları temızlemek, mendireklerini tamir etmek veya yeniden dalgakıran yapmak için sarfedilecek paradan çok fazla olduğu meydana çıkar. Şimdi meb'us olan B. Sadeddin Serim Devlet Denizyolları Umumî Müdürü iken söylemişti: Güverte yolcusu olarak vapurlarımıza aldığımız kömür amelesini fırtına yüzünden Zonguldağa çıkaramıyarak Hopa'ya kadar götürdüğümüz, sonra dönüşte de çıkaramıyarak İstanbula getir K enstitüsünde ki tetkikatı Yeni etüdleri yapılan Azdavay kömür madeninin yaş itibarile Zonguldaktan eski olduğu anlaşılıyor Dün Cezayirde gizli bir askerî konferans toplandı Bu konferansta, Şimalî Afrikanın müdafaası meselesi görüşüldü, Daladye ((Şimalî Afrikanın kılına halel getirilmesine müsaade elmiyeceğiz)) diyor Inonu * •• • • Daladye matbaa fcısnu 24299 24290 ayrıldı Başvekilimizin kömür ocaklarmı ziyareti sırasında alınmış resmi Ankara 6 (Telefonla) Başvekil Celâl Bayar bugün 10,5 ta Maden Tetkik ve Arama Enstitüsüne giderek, enstitülerin muhtelü sahalardaki çalısmalannı tetkik etmiş, alâkadarlardan izahat almıştır. Celâl Bayar Enstirü Umum Müdürü Reşid Gencerin odasmda bir müddet meşgul olduktan sonra Derleme sergisine, oradan Fotogrametri şubesine geçmiştir. Başvekilin Enstitüdeki meşguliyeti sa[Arkası Sa. 7 sutun 5 de] Ankara 6 (Telefonla) Cumhur Reisimiz lsmet İnönü, bugün öğleden evvel Genelkurmay Başkanhğına giderek bir müddet meşgul olmuşlardır. İstanbul Barosu bugün toplanıyor Bir avukat, intihabm temdidi için umumî heyete tekrir verdi Atatürk mozolesine aid raporlar meclise verildi Ebedî Şefin kabri için muvafık görülen hâkim mevkiler, dün ayrı ayrı tetkik edildi Dün Cezairde yapılan gizli askerî içtimada bulunan Fas akserî kumandanı General Noges Fasta bir teftiş esnasmda Paris 6 (Hususî) Başvekil Da on dokuz pare topla selâmlamışlardır. ladye, bu sabah saat 8 de Cezaire mu 45 tayyare de liman üzerinde uçuşlar vasalat etmiştir. Sahil bataryalan, Baş yapnuşbr. ' [Arkası Sa. 1 sütun 5 de] vekili hâmil bulunan Foch kruvazörünü Tevkifanede inzıbat meselesi Mçvkuflar için eşaslı disiplin tedbirleri alındı Suçlular, demir parçalarını birbirlerine hediye ediyor, mangal ayaklarını yadigâr olarak kalanlara bırakıyorlarmış! Son hâdiseler dolayısile Tevkıfhanenin dahilî inzibatı bakımından idarî bazı tahkikat ve tetkıkat yapılarak, bunu da ıcab eden ıslahatın yerine getirılmesi takib edece ğine dair dün ileri sürdüğümüz tahminler, teeyyüd etmektedir. Rizeli Dursunun Kuruçayh Bekıri 13 yerinden bıçaklıyarak ölddrmesi ve bu kanlı vak'ayı müteakıb da Kürd Yusufun Rizeli Rifatla Mustafa, Hasan ve Kirkoru yaralaması üzerine, adlî takibat yapıldığı gibi, alâkadarlara idarî ceza tatbkatına da girişilmiştir. Cinayeti müteakıb olan yaralama hâdisesi sebebleri, talimatname hükümlerine gri re, idareten cezalandırılntHşlardır. Bu arada biribirlerile hoş geçinemiyen, boyuna kavga çıkaranlarm yerleri değiştirilmiştir. Meclis azalarından müntehab 16 kişilik heyet Anıd kabir yerini tesbit için Çankayada İntihabın temdidi için takrir veren avukat Munim Mustafa îstanbul Barosu, bugün öğleden sonra Adliye dairesinde senelik içtimamı yapa" caktır. Bugünkü ruznamede, bütçenin müzakeresi ve evvelce tamamlanamıyan Baro Meclisi azahklarma intihab muamele" si vardır. Baronun bugünkü içtimaınm, çok hararetli münakaşalarla geçceği tahmin olunuyor. Münakaşaların geçen seferki Baro Meclisi seçimi ile lâkalı bir takrir üzerine, bilhassa bu mevzu etrafında geçeceği tahmin cümlesindendir. Gçen seferki içtimada da gürültüler koparan mesele, ekseriyet temin edilip edilemediğidir. Avu[Arkası Sa. 7 sütun 3 te\ Müddeiumuminin dün verdifli beyanat Tevkifane meselesi etrafında dün, Müddeiumumî Hikmet Onat, bir muharririmi/e şunları söylemiştir: « Müddeiumumilikçe kanunî ve idarî bütün tedbirler alınmıştır. Alınan tedbirlerle tevkifanede suç işlemek, inzıbat ve intizamı ihlâl etmek gibi vaziyetlerin tekerrür etmiyeceğini umarım.» Ankara 6 (Telefonla) Ebedî §ef köşkün sağ ve sol tarafındaki Atatürkün mozelesinın yapılacağı mev kii tespit etmek üzere teknik komisyon raporlan Meclis Parti Grupuna veril miş, Parti Grupu da bu raporların tetkikini on beş kişilik bir komisyona havale etmişti. Komisyon raporların tetkikini bitirmek üzeredir. Dün bu raporlarda ileri sürülen mevkiler gezilmiş, bu arada Çankayada lllllllllllllllllllllllllllllllll III )llll<llllllll 1M1IIIMIIIIIIIMIII1 tepeleri, krişkün arkasına isabet eden saha ve Bayan Makbulenin köşkünün arka cihetindeki saha görülmüştür. Bu noktalan ıleri süren raporlarda birçok cihetlçrden başka bu tepelerin Ankara ovasına ve Ankaraya hâkim bashca me\ki olduğu kaydedilmektedir. Komisyon gene ayrı bir raporda teklif edilen Etnoğrafya Müzesinin bulunduğu mevkii de görmüştür. 11 11 1 IIIIIII1IM1II1II1IIIIIIIM M Illll Llltlllllll III lllltllllllllllllllllll Koğuşlardaki aramalar Diğer taraftan koğuşlarda vesair yerler" lArkası Sa. 8 sütun 3 tel Macar Çek hududunda bir hâdise ıııınıııııııiııııııııııiııtııııııııııınıııııııııııııuııııııııııııııııııııııııınMtıııııııııııııııııiMiıııııııııııııııııııııııııııııııııııııınııııııııııııııııııııııııııııııııım Çek askerleri bir Macar köyünü işgal etti Macarlardan 9, Çeklerden 5 asker öldü. Macaristan Prag'a şiddetli bir nota verdi Askerî baremde tadilât yapıhyor Bu husustaki kanun lâyihası yakmda Meclise Bunlar Kaplan, Zonguldak ve Galata gemileridir sevkedilecek Ankara 6 (Telefonla) Öğrendi Millet vapuru kumpanyası, neşriyatımız üzerine i ğime göre, askerî barem kanun lâyihası facia kurbanlarının ailelerine yardım ediyor da hazırlanmış bulunuyor. Millî Müdafaa Vekâletince hazırlanmış olan lâyiha Maliye Vekâletince de tetkiki yapıldıktan sonra bu yakınlarda Meclise verileceği haber verilmektedir. Lâyiha ile ordu mensublannın maaş dereceleri yeniden tespit edilmektedir. Mevcud maaşlara bazı zamlar yapılması düşünüldüğü söyleniyor. Lâyiha kat'î şeklini bugünlerde alacaktır. Diğer taraftan, Meclis Bütçe encü meni bugün de toplanarak, devlet me murlannın maaş ve ücretlerinin teadül esaslarını yeniden tespit eden lâyiha üzerinde geç vakte kadar çalıştı. Maaş'ı devlet memurlarının (hâkimler ve mu allimler dahil, zabitan ve askerî memurlar haric) dereceleri ve her dereceye aid L lArkası Sa. 8 sütun 3 tel. Uç şilebin kurtarılması hayli müşkül olacak ı Ereğli faciası raporu hazır... i ABİDİN DAVER İArkası Sa. 2 sütun ö Çek Macar hududunu tayin eden komisyon içtima halinde Yatan vapurunun ikinci kaptanı Şehab ve Başçarkçısı İhsan (Yazısı 7 nçi sahifemizde) (Yazısı 7 nci sahifemizde)