13 Aralık 1938 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

TAKViMi RAGIB (Uluğ) Muhtıralı cep takvimi Bütun takvim malumatı ve herkese favdah malumat. Ciltli olarak fiatı 35 kunış 1939 umhuriyet jfll yi cvın ÜLOÜ Telefon: Başmuharrlr ve evl: 22366. Tahrlr heyetl: 24298. tdare KANAAT Kitabevi İSTANBÜL C A Ğ A L O Ğ L U , Telgraf ve mektub adresl: Cumhuriyet, İstanbul Posta kutusn: İstantıuL No. 248 ' Tasarruf Haftası başladı Başvekilin Ankara Halk evindeki mühim nutku NilSî Tasarruf Haftası Siyasi, askeri muzafferiyetler ne kadar biiyük olursa olsunlar iktısadî muzafferiyetlerle tetvic edilmezlerse kazanılan zaferler payidar olatnaz. KEMAL ATATÜRK ve matbaa kısmı 24299 24290 o ı iio n "i • mon ö 3 l l ' 1 3 DİrİDCkKSniIII 1 9 3 8 * " M ^ Bugün en güzel ve en zengin sayılarından birini çıkardı. Bugün bütün müvezzilerden Y E Di GüN isteyiniz. Celâl Bayar diyor ki; « Büyük Ebedî Şefin vediası olan rejim üzerinde dikkat ve tevakkuzla durmak en önemli işimizdir» Cumhur Reisi İsmet İnönü ve kongre azası celse açılmadan evvel Istiklâl marşını dinliyorlar izde kımsenin anlıyamadığı büyuk hakıkatı ilk defa, bundan on beş sene evvel yukarıki cümle halinde Ebedî Şefimizin agzmdan duymusluk. Evet, yirtnınci asır milletlerine kudret veren en mühim unsur şüphesiz ekonomik muvaffakiyetlerdir. Bunun Celâl Bayar nutuk irad ederken en canh misali de işte genc Türkiye Ankara 12 (a.a.) Başvekil Celâl toplantıda Dahiliye Vekili ve Parti GeCumhuriyeti. «Rakamların ifade kabıliBayar bugün saat 17 de Halkevinde söy nel Sekreteri Refik Saydamla Vekiller, yeti, hicbir zaman, Türk ekonomisinm lediği bir nutukla dokuzuncu Verli Mal meb'uslar, devair rüesasile Vekâletler ileri adımlarını izah ederken olduğu kaileri gelenleri, yerli ve ecnebi matbuat ları ve Artbnna Haftasım açmıştır. dar yükselememıştır!» demekle hata et[Arkast Sa. 9 sütun 1 de] Bu münasebetle Halkevinde yapılan miş olmayız. Bundân on beş sene evveV Lbedi Atatürkün hız ve enerjı veren bnderhğile harekete geçtığımizde ne idik; şimdi neyiz? 1923 te Türkiyede bulunan yerli yabancı bütün bankalardakl tasarruf mevduatı, ancak dört mılyon lırayı bulabiliyordu. Bugün bu rakam yüz milyon liraya varmıştır. İs Bankası, 1924 te kurulduğu zaman, doksan alh vatandaş (dikkat edıniz: Doksan altı) bankaya tasarruf mevduatı olarak on ıki bin lira (dikkat ediniz: On ikı bin lira) yatırmışlardı. Aradan on dort sene geçti. Şimdi, yalnız bu bankada yüz binden fazla Türk vatandasının yirmi yedi milyon lirayı aşan Öğrendiğimize göre, Trakya Umumî sulün en büyük müstehlik pazar olan Isartırılmış parası var. On dört sene içınde doksan altıdan yüz bine ve on iki bin Müfettişi General Kâzım Diriğin şehri tanbulda satılması mevzulan üzerinde den yirmi yedi milyona! Rakamlar o ka mizdeki son tetkikleri, bilhaasa, Trakya olmustur. İstanbulun meyva ve sebze hâllerinde dar sarıh ve belig ki, bunlara ilâve edi sebze ve meyvacılığı ve Trakya köylüsü[Arkası Sa. 9 sütun 6 dal lecek her söz, en hafıf tabirile lüzumsuz nün başlıca maişet vasıtası olan bu mahllllllllllllllllllllllllllllllllIllllllllllllllllNIIMIlllllllllllllllllllllllllllilllllllllllllllllllllllllllllMllllllllllirilinillinilllllllllllirillllllPlllllllMIMIIIIIIIIIII savılır. Şaşırtıcı bir iki rakam daha: Tesviki sanayi kanununun tatbikına raslıyan 1927 ye kadar, hemen bütün mamul eşyamızı dısarıdan alıyorduk. Meselâ o sene memleketimize ithal edilen ipekli kumas yekunu yüz yetmiş beş tonu bulmustu. Buna mukabil içeride yapılan ipekli kumaşların ağırlıgı ancak iki ton kadar tutuyordu. O tarihten on sene sonra 937 de, vaziyet tamamile tersine Lx)ndra 12 (Hudonmüs, dahılî imalât doksan üç, yabancı memleketlerden yaptıg'mız ithalât ise üç susî) Tunusta yeni bir hâdise olton olmustur. Bu misalleri cildler dolusu çoğaltmak mamıştır. Bununla mümkündür, rakamların belâgati eksilmi beraber, Fransızlar yecektır. Onları harf, kelime ve cümle Lıbya hududuna bir halinde tercüme ettıgimiz zaman bize şun kolordu tahşid et mişlerdır. ları söylüyorlar: Tunustaki müs Türk milleli, kısa bir müddet içinde büijuk iktısadî hamleler uapmış, ya lüman eski muhaşama kudretini arlırmıştır. Elde ettiği riblercemiyeti, Franbağhhklannı muvaffakiqetler, yarınki saadeii için bir saya teyid eden bir begarantı olduğu çibi, yarm kazanacağt yeni muüaffakiueilerin de müjdecileridir. yanname neşretmişlerdir. Bu sözleri, hakkımızda ileri sürülen en doğru fıkirler olarak kabul edebiliriz. Protesto mitingleri Çünkü burada konuşan his ve ümid değil fakat yalnız mantık ve riyaziyedir. Paris 12 (HuVatandaşlar, kazanclarından bir kıs susî) On beş mmı birıktirmesini hergün biraz daha iyi bin Korsikah dün bğreniyorlar. Hergün biraz daha iyi an Marsilyada toplalıyorlar ki, yaptıklan is hem kendilerine, narak, İtalyan muhem memleketlerine faydalı bir iştir. talebatına karşı bir Bankaya yatırılan tasarruf, miktarı ne protesto mitingi akolursa olsun kristalize olmuş, madde ha detmişlerdir. İtalyadaki Fransa aleyhtarı nümayişlere mukabele eden line gelmis ahn teridir. Öyle bir alın teri Nis'te de ayni Fransiz Üniversitelileri Paris sokaklarrnda ki, bizi tekrar yormadan mütemadiyen mahiyette bir miting cemiyetimiz uğruna işlemektedir ve iste yapılmıştır. Hatibler, Fransiz toprakla I Fransa, Tunus için harbe hazırdtr NADÎRNAD1 nndan^ffkarış arazî^edâ' edilemîyeceH Parîs 1 2 (a".a.) Matbuat tefsir j ^ ^ lArkast Sa. 9 sütun i tel lArkası Sa. 9 sütun .5 U,\ jjmi söylemişlerdii Cumhur Reisimiz Karabükte çelik fabrikasını gezdi Milli Şefimiz, bu muazzam endüstri şehrinde saat on bire kadar kneşgul oldu, büyük tezahürat arasındâ^ Çankırıya hareket etti İnönünün tetkikleri Yeni bir mesele Sebze hâli, meyvacılığın inkişafına mâni mi ? ismet inönü bu akşam Ankarada bulunacak Halde hamal kadrosunun darlığı ve meyva fiatlarının yüksekliği yüzünden Trakya müstahsilleri bu yıl 3,5 milyon liralık zarar görmüş... Fransa Tunusu miidafaa için harbe hazır! Karabük 12 (Cumhur Reisimizi takıb eden arkadaşımızdan) Cum hur Reisimiz İsmet İnönü dün.geceyi istasyonda, vagonlarında geçırdi. Sabahleyin trenden ınerek ihtiram krt'asını teftiş etti. İsmet İnönü, her neferin önünde ayrı ayrı durarak çehrelerini dıkkatle tetkık etti, bazılarına «yüzüme bak!» diyordu. Kahraman Mehmedciklerin hepsı çelık gibi zinde ve sıhhatli idıler. Cumhur Reisi askeri teftiş ettikten sonra tekhrar vagona döndü. Garda kendisine «Hoş geldiniz» diyen, Sümerbank Umum müdürü Nurullah Esadı yanma ldı. Hususî tren fabrikalar mmtakasma hareket etti. İki buçuk kilometre kadar gidildikten sonra işçiler ve çok kalabahk halk kütlesi treni karşıladılar. Burada taklar kurulmuş. muazzam fabrika şehri baştanbaşa süslenmişti. Cumhur Reisimiz, evvelâ, Divrikten getirilen demir cevherlerıni tetkik etti. Kok fınnlarını ve diğer tesisatı gezdi. Nurullah Esad, Cumhur Reisimize izahat vererek «Bu kısımdaki tesisat hazır vaziyettedir; derhal işletebiliriz.» dedi. Biraz ileride kok fabrikası vardı. İsmet İnönü, «İçeri girelim» dedi. Burada 25 ton koku ayni zamanda hususî vagonlarla yanar bir halde nakleden tesisat görüldü. İki bin ton kömür alan kok deposu tetkik edildi.. İki yüksek fırmın bulunduğu yere gidıldi. Ayrıca havayı ısıtarak yüksek fırına 900 derecede hava sevkeden büyük soba tesisatı gezildi. İsmet İnönü, beheri altmış ton çelik eriten dört çelik ocağmda üst kata çıkarak ayrı ayrı tetkiklerde bulundu ve izahat aldı. Bu sırada halktan ve işçilerden mürekkeb binlerce kişi ocaklann etrafmdaki sahayı çevrelemişti. Saygı, sevinc ve heyecan içinde bulunuyorlardı. Şiddetli alkışlar arasmda «Sağ ol, var ol» sesleri yükseliyordu. Buradan haddehaneye geçildi. Cumhur Reisinin suallerine cevaben Nurullah Esad, borulann, boru fabrikasında çıkarılacağını söyledi. İnönü sordu: Cumhur Reisimiz. Kastamonu Parti kongresinde nutuk söylerken Gezdiğimiz tesisat ne zaman bitirilecek, işletilecek? Cumhur Reisi, fabrikadaki bu tetkik okşadı; bazılajına, Karabüke daha evvel Nurullah Esad cevab verdi: lerden sonra vagona döndü. Birkaç da gelip gelmediklerini sordu. İçlerinden mi Iki numaralı fınn temmuzda ve he kika istirahatten sonra tekrar çıktı. Bu nknini bir yavru: men ayni günlerde de çelikhane tamam sırada vagonun önüne halk birikmişti. Ben her zaman geleceğim, mühenIanacaktır. Haddehane ağustos veya ey Safranboludan gelen talebeler de sıra dis olacağım ve uğurlu elinizle temel attıİulde hazırlanacaktır. iKanmıstı. İsmet İnönü, hepsini ayn ayrı [Arkast Sa. 7 sütun 1 de\ Dün Marsilya ve Korsikada İtalyan taleblerine karşı protesto mitingleri yapıldı