9 Aralık 1938 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 4

Kliçük hikâye Yılda bir 1 CUMHUBİYET 9 Birincikâmm 1938 (^ Kitablar arasuıda J En Büyük Kaybımız Prensesin üç pencereli küçük evinde bir şenlik havası esiyordu. Her taraf gıcır gıcır temizlenmif, süpürülmüş, toplanmıştı. Baharın tatlı ışıklan, henüz temizlen mi$f pencerelerin kenarlaruıda oynaşı yordu. Büyük kapı ardına kadar açılmifb. Kapıcı Mark, üzerinde güvelerin di dikJemiş olduğu resmî elbisesi, dimdik duruyordu. Zavallı Mark!. Titrek ellerile yüzünü tıra^ etmek, çizmelerini boya mak için kimbilir nekadar zahmet çekmişti.. Bu zahmet de değerdi doğrusu.. Hanıını prensesiıı isim günüydü.. Bu zah mete katlanan sade MaTk değildi. Kedi Lulka ile çocukları bugünün şerefine mutfağa, tavuklarla ördekler de kumese kapatırmıştı. Bu hazırlıklara sahne olan küçük evin sahibi buruşuk yüzlü jhtiyar prenses bir kolruğa kurulmuş, mütemadiyen beyaz musîin erbisesinin dantelâlarını düzeltip duruyordu. Üzerinde, tazeliğe delâlet eden yegâne şey göğsündeki pembe güldü.Prenses, ziyaretine gelecek misafirleri bekliyordu. Biraz sonra oğlu ile birlikte Baron Tramb, Prens Kalohaze, general Bit kov, prensesin kuzenleri... Aşağı yukan bugün yirmi kişi gelecekti. Bu ziyaretçiler, bir sene rpıssız duran evi şenlendire cek, neşelendireceklerdi. Herhalde Prens Kalohaze bir şarkı soyliyecek, General Bitkov da prensese kur yapmaktan geri kalmiyacaktı. Prenses de böyle yük«ek misafirlerini pek güzel ağırlamasmı bilirdi... Vakar, ihtişam hulâsa bütün yüksek adabı muaşeret kaideleri prensesin bütün hareketlerinde toplanacaktı. Şüphesiz esnaftan Kutulkin'le Perenelkov da geleceklerdi. Fakat bu baylara bir kâğıdla yazı kalemi hazırlanacak, prensese karşı besledikleri hürmeti gösterir şekilde kâğıda, ünza atacaklardı. E, herkes yerini bilmeliydi!.. Öğle vakti olmuştu. Prenses, bir yandan elbisesile, gülünü düzeltiyor, bir yanyandan da kapıyı dinliyordu. Gürültüyle bir araba geliyordu. Araba durdu; fakat beş dakika geçtiği halde kimse görünmedi. Prenses: «Bize değil» diye düşündü. Evet, size değil prenses! Geçen senelerin teranesi bu yıl da tekrarlanıyor. î'ntiyarlık gelip çattığındanberi süren derd! İşte geçen seneki gibi tam saat ikide prenses odasına çekildi ve bayılmamak için amonyak koklıyarak ağlamağa başladı: Gene kimse gelmedi! Hiç kimse.. Prensesi teselliye koşan ihtiyar Markm kederi ondan aşağı değildi. Ah, in sanlar nekadar çabuk değişiyorlar!. Eskiden böyle miydi? Ayni adamlar, bu evin salonuna sinek gibi üşüşüyorlardı. Prenses ağlıya ağlıya mırıldandı: Ne prens, ne general ve ne de baron geldi!. Hiçbiri uğramadı. Hepsi beni terkettiler. Halbuki ben olmasaydım, onlarm hali dumandı! Hepsi de bugünkü mevkilerini ve saadetlerini bana medyundurlar; evet, bana... Mark da içini çekerek onu tasdik etti: Evet efendim, yerden göke kadar hakkınız var. Siz olmasaydınız hiçbiri bugünkü mertebeye ulaşamıyacaktı. Ben onlardan minnet istemiyorum; sadece biraz hassasiyet. însanlık duygusile hareket etmeleri lâzım değil mi? Yeğenim Jan bile gelmedi. O neye gelmedi? Ona ne fenalık yaptım. Fenalığım, bütün borclarını ödemem ve kızkardeşi Fanyayı evlendirmem mi? Sade onlara mı?.. Zatı asilâneleri Mösyö Janın annesile babasına az mı iyilik ettiler. îyilik yaptım amma, görüyorsun.. Gene geçen seneki gibi saat üçte prensesin sinirleri tuttu. Gene Mark prensese birşey olacak korkusile kasketini başına 'geçirdiği gibi arabaya binip Mösyö Jana gitti. Prens evdeydi; ve hâlâ yatıyordu. Anlaşılan bir yerde sabahlamış olacak 1 tı. Binbir sefahetin izlerini taşıyan yuvarlak yüzü kızarmış ve alnı terlemişti. Her halınden mıdesinm bulandığı ve başının ağnmakta olduğu belli idi. Mark suratım ekşiterek içeri girdi ve yatağa yaklaştı. Sitemli sitemli başını salladı ve: Bu hah'niz çok fena îvan Mîhailoviç, dedi. Fena olan neymiş bakalım? Bugün teyzenizin isim günü idi. Neye gelmediniz? Hay seni de, teyzemi de şeytan alsın! Böyle fena şeyler söylemeyin îvan Mihailoviç! Zatı asilânelerinin yüreğinde iyi şeyler yok mu? Niçin teyzenize ıstırab veıiyorsunuz? Git, teyzeme söyle, ziyaret etmek âdetim değil. Hem bu usul kalkalı yülar oldu. Benim koşacak vaktim yok. Senin varsa bol bol koş! Haydi bas, git karşımdan! Uykum var. Uyumak değil, yüzüme bakmağa utanıyorsunuz da ondan îvan Mihailo viç! Senden nasihat istemiyorum; beni rahat bırak! Mark'ın cesareti kaybolmamıştı. Biraz sükuttan sonra gene başladı: Haydi velinimetim! Haydi gelin ne olur, yılda bir defacık iyilik yapın! Teyzeniz ağlıyor; mustarib! îki adım atmakla onun gönlünü almış olacaksınız!. Gidemem, vaktim yok, diyorum sana.. Hem gidip bu ihtiyar kakavanın yanmda ne yapacagım? Lutfedin, ne olur gelin! Sizi go rünce içi ferahlar. En yakını olan siz bari, onu unutmadığmızı gösterin! Allah rızası için gelin! E söyle bakayrm, evde konyak var mı? Var velinimetim, var. Eh öyleyse... Prens gözünü kırparak: Yüz ruble de hazır mı? dedi. Ah, işte bu imkânsız velinimetim. Siz de pekâlâ biliyorsunuz ki prensesin eski zenginliği kalmadı. Nesi var, nesi yoksa suyunu çekti. Ebedî Şefimiz Atatürkün ölümü, memleketimiz için en büyük bir matem oldu. 17 milyonluk koca bir millet, Büyük Halâskârı için günlerce gözyaşı döktü, hâlâ da ağlıyor. Memlcket mü nevverleri en güzel ve en acıklı yaa larmı Atatürk için yazdılar, Onun bü yüklüğünü, Onun kudretini terennüm ettiler. Atatürkün öldüğü günden, Ankaraya nakledildiğ: güne kadar raemleket münevverlerinin, yazdıklan makaleler, şiirler bir araya toplanmak ve her güne aid yazılara o gunkü hâdiselerin resimleri eklenmek suretile güzel bir kitab vücude getirilmişür. Bu kıtab, milletimizin duyduğu büyük acının tam bir ifadesi, Atarmz için yazılan mersiyelerin en beliğidir ve koca bir milletin ısürab destanı olarak nesilden nesle intıkal edecektir. Atatürkün aramızdan ebediyen ay rılmasile teselli kabul etmez bir ye'se düşen Türk milleti, «En Büyük Kaybımız> ismini taşıyan bu kitabı, kendinden sonra geleceklere. kıymetli bir vedia olarak bırakacaktır. S NEMA Holivudda karıkoca dedikoduları Sinema merkezinde mes'ud aile teşkil etmiş olanlarla şüpheli vaziyette ve ayrılmak üzere bulunan artistler kimlerdir? Holivud'dan yazılryor: Holivud'da sırf artistlerden, yanud da biri artist, diğeri sinema âlemine uzaktan yakından alâkadar şahsiyetlerdcn mürekkeb olarak teşekkül etmiş aileler hakkında şimdiye kadar pek çok yazı yazılmış, pek çok mürekkeb sarfedilmiştir. Onun için ben bu mevzua tekrar avd«t edecek, sinema payitahnnda çiftle rin neden geçinip, nicın geçinemedikle rini tetkik eyliyecek, bu hususta bir ta kım ukalâca mütalealar yürütecek değilim. Maksadım sinema seyircilerince pek iyi tanman karı kocalann vaziyetleri hakkında dumanı bumunda, çiçeği karnında son taze havadisleri vermektir. Holivud'da sinema âlemik alâkadar sahsiyetlerden teşekkül etmiş aileleri üç lusma taksim ediyoıum. İyi geçinenler, şüpheli vaziyette olanlar ve ayrılmak üzere bulunanlar.. Evvelâ iyi geçinenleri ele alalım. Gary Cooper'le Sandra Shaw.. Sükunet ve saadet içinde yaşamakta devam edi yorlar. Sevimli bir de kızlan var.. Joel Mac Crea ile Frances Dee.. Artistlerden teşekkül eden bir ailenin pekâlâ devam edebilecegine güzel bir misa! teşkil ediyorlar. Birçok çocukları olmuştur. Madeleine Caroll ile Kaptan Astley.. Birbirlerini perestiş edercesine sevmekte berdevamdırlar. Jean Arthur ile Frank Ross.. Son derece münzevi bir hayat yaşıyorlar, hiçbir yere çıkmıyorlar.. Birbirlerine kâfi geliyorlar. Irene Dunne ile doktor Francis Griffin.. Senelerdenberi hoş geçiniyorlar, en sabırlı kan kocalardan gibi görünüyor !ar. Claudette Colbert ile doktor Jocl Presseman.. Hayatı pembe görmekte devam edip gjdiyorlar. Charles Boyer ile Pat Paterson.. Aşk izdivaclarının devamlı olacağına en güzel bir nümune olduktan başka muhtelif milliyette karı kocalarm anlaşabileceklerine de mükemmel bir misaldirler. Bing Crosby ile Dixie Lee.. Dört çocuklan var.. Bir ailenin mes'ud olduğuna bundan büyük delil mi istersiniz. Marlene Dietrich ile Rudolf Sieber.. Senede ancak bir ay beraber bulunuyorlar.. Bu kadarcık saadeti de kendilerine kâfi görüyorlar. Adolphe Menjou ile Verra Tesdale.. Koca, karısının menajeridir.. Zevce de, zevcinin pek meraklı olduğu pul kolleksiyonlannı tanzimle meşguldür.. Birbirlerinden memnun yaşıyorlar. Holivud'un mes'ud çiftlerinden Frences Dee ve Joel Mac Crea Vaziyetleri şüpheli olan kan kocalar: Errol Flyn ile Lily Damita.. Kavga gürültüye rağmen aile birliği devam eder gibi görünüyor. Stan Laurel ile Vera Şuvalova.. Ay rılıp ayrılıp tekrar evleniyorlar.. En son hangi vaziyette karar kılacakları belli degil.. Bu iki sinıfa mensub kan kocalann listesi tahmin ettiğimden fazla uzun oldu, onun için boşanmak üzer* olan çiftIerle erkek kadın bekâr artistlerin son vaziyetlerine aid haberleri yarınki mektubuma mevzu ittihaz edeceğim. RADYO aksamki program^/ Operalar ve operetler 20,40 21,20 21^0 21,35 22.05 22.55 Bükreş: Manon. Stuttgart: Boris Grodunol. Strassburg: Bir opera terosiiL Nls: Bir opera temsili. Roma: Baron de Corbo (operet). Strassburg: Alceste (opera). Btivük konserler Londra (Regional): Senfonik konser. 21,15 Munilı: Aksam konseri. 21,46 Doyçlandzsender: Gluck, Debussy ve Beethoven'in eserleri. 22,15 Beromünster: Orkestra konseri. 22,35 Parls (P. T. T.): Orkestra konserL 23,30 Berlin: Londra ile mübadele konseri. 16,35 Leipzig: Eğlenceli konser. 19,25 Münih: Seçilmiş parçalar. 20,05 Hamburg: Kuvartet konserL Roma: Piyano konseri. Körügsberg: Piyano musikisl. Parls (P. T. T.): Vlyolonsel konseri. Hilversum I I : Vlyolonsel ve piyano konseri. Sottens: Fransız musikial. Breslav: Küçük konser. Stuttgart: Gecl konseri. 17,50 Oda musikileri Solittlerin konserleri 18,05 19,25 21,35 23,45 23,45 24,30 1.05 YENIESERLER Dünkü ve Bugünkü Çekoslovakya Yazan: D. J. Toseviç NOBETÇI ECZANELER İstanbul ciheti:" Emlnönünde (Minasyan), Küçükpazarda (Necatl Ahmed), Alemdarda (Ali Hıza), Kumiapıda (Asador), Bakırköyde (Hilâl), Fatibte (Üniversite), Eyubde (Arü Beser) eczaneleri. Beyoğhı ciheti: İstiklâl caddlsinde (Galatasaray), Tu n€lde (Matkoviç), Galata Okçumusada (Ylniyol), Fındıklıda (Mustaia Nail), Taksim Cumhuriy'et caddeslnde (Kürkçiyan), Kalyoncukullukta (Zafiropulos), Firusağada (Ertugrul), Şislide (Asım), Halıcıoğlunda (Barbud), Beşiktaşta (Süleyman Re ceb) eczaneleri. Kadıköy Muvakkithane caddaslnde (Saadet), Söğtidlüçeşme caddesinde (Osman Hulusi), Büyükadada (Şinasi Rıza), Heybelide (Halk), Üsküdarda (Ahmediye) eczaneleri. «DünJcü ve Bugünkü Çekoslovakya*, galiba Türkiyede Çekoslovakya hakkında ılk neşredilen kitabdır. Fakat kitabm asıl enteresan tarafı, tahsilini Çekoslo vakyada, Prag"da ikmal etmiş olan bir Yugoslav genci tarafından türkçe yazılmış olmasındadır. D. J. Toseviç, Çekosîovakyayı çok yakından tamdığı gibi Balkan memleketlerile Yakınşarkı da iyi tanıyan bir gazetecidir. Bu gene gazeteci dilimizi çok iyi bilir ve Türkleri de çok sever. Nitekim »Modern Türkiye* adh bir kitab yazmak suretile millet ve memleketi mize karşı olan sevgisini de göstermiştir. Gene muharririn «Atatürk ve Kemulizm> adile hazırladığı yeni bir eser de, pek yakında intişar edecektir. D. J. Toseviç, «Kemal Atatürkün Modern Türkii/esi» isımli bir eseri de sırbca olarak Yugoslavyada, Çek dilile de Çe koslovakyada neşretmiştir. «DürtJcü ve Bugünkü Çekoslovakyay. Geçen seneki ziyaret için kaç ruble Çekoslovakyanın tarihini güzel ve canlı vermiştin? İki yüz değil mi? Bugün yüz bir şekilde yazmıştır. Okuyuculanmıza ruble yok diyorsun! Seni karga, seni! tavsiye ederiz. Haydi git, cadıyı sıkıştır, bulursun! BulTürkiye bibliyografyasî mağa niyetin yoksa, haydi defol, git; uyMaarif Vekâletı tarafından her sene kum var. muntazaman intişar eden bu faydalı e Zatı asilânelerinin âlicenablığına seri karilerimize tavsiye ederiz. sığınıyoruz. Teyzeniz, zayıf, hasta.. En ufak bir sarsıntı ile kalbi duracak. Ona îstanbul Üniversitesi Ord. Profesörleacıym îvan Mihailoviç! rinden Dr. Richard Honig'in bu eseri, Jan ısrarla reddetmekte, Mark da saÜniversitenin ilmî eserler serisi meyabırla mücadelesine devam etmekteydi. nında intişar etmiştir. Avukat Dr. ŞemNihayet, Jan saat beşe doğru razı oldu ve seddin Talib tarafından tercüme edilen resmî elbisesini giyerek prensese gitti. bu nefis eser, memleketimizde şimdiye Kemali nezaketle teyzesinin elini öptük kadar bu mevzu hakkında yazılmış eserten sonra: lerin en mükemmelini teşkil etmektedir. Teyzeciğim! diye söze başladı ve 530 sayfadan ibaret olan kitab Roma geçen sene başlayıp bkiremediği ayni hi hususî hukukunun bütün kısımlannı (yani Roma Hukukunun tarlhçesi, Usul kâyeyi anlattı: Teyzeciğim, Mari Kriskin Nistjn, Hukuku, Şahsın Hukuku, Aile Hukuku. yani kocasından bir mektub almıstı. Bu aynî haklar, ve Miras kısımlanm) ihtiva mektubda şunu yazıyordu. Bir îngiîiz etmektedir. Eserin sonuna ilâve edilmiş misi yüzünden bir îngilizle düello etmiş.. olan 80 sayfalık iki indeks de, eserde geçen lâtince term ve tabirlerin karşı Sahi mi? îmkânsız şey bu. lıklarını ihtiva etmesi dolayısile hukuk Prenses kulaklanna inanamıyordu. talebelerimiz için çok faydalıdır. Söylediğim tam bir hakikattir. Düelloyu yapmış.. Geceleri hep şantozUnn ERTUĞRUL SADİ TEK peşinden koşmuş. Düşünmemiş ki burada Tivatrosu onu bekliyen bir karısı var, diye. Ne biTAKSİMDE çim adamlar var değil mi teyzeceğim? Bu gece Prenses memnun bir halde yeğenine (KÖR) piyes 3 perde biraz daha yaklaştı. ayrıca komedi Mükâleme devam ediyordu; beri ta 1 perde Yakında: rafta ise Mark evin içini altüst ederek Büyük bir temsil hâdisesi para anyordu. (İNSAN MABUD) Neyse Prens Jan büyük bir feragati r ÖLÜM ROMA HUKUKU Myrna Loy ile Arthur Hornblovv.. Myrna ekseri zamanlarını stüdyoda Clark Gable'in yahud Willeams Powell ile kolkola geçirmekle beraber kocasına sadıktır. Melek gibi bir ev kadmıdır. Ruby Keeler ile Al Jolson.. Holi vud'un en eski çiftlerindendir. Bütün dedikoduculan cesaretsizliğe düşürecek kadar hoş geçiniyorlar. Dolores del Rio ile Gedrie Gibbons.. Dolores ilk fena tecrübeden sonra ikinci müsabakanm baş mükâfah olarak kon kocasına dört elle sarılmıştır. mus olan kuoayı kazanmıstır. ölüm Eski Temyiz Başmüddeiu mumî muavini merhum Ahmed Neci • bm kızı, eski Tıbbiye hocalanndan Telkihhane müdürü merhum Zühtü Nazifin haremi ve Şehremaneti vezne mü dürü merhum Osman Salâhaddinle Îstanbul Hazine avukatlarmdan Fuad Sedadın halası Bayan Refika Osmanoğlu dün vefat etmiştir. Cenazesi bugün saat 12 de Küçük Yıldızhan sokak No. 9 dan kaldınlarak. Nuruosmaniye camiinde namazı kılındıktan sonra Beşiktaşta Yahyaefendı mezarlığma defnedilecektir. * * * Actkla bir ölüm Orman birinci sınıf mühendısi Necati Ilgının ve Amerikan Ekspres kumpanyası Cenevre fabrikası müdürlerinden Galib Ilgının biraderlerı eczacı yarbay merhum Bay Yusuf oğlu Tecimen Abdi Ilgın gene bir yaşta hayata dün gözlerini ebediyen kapamıştır. Cenazesi bugün öğleden sonra saat 14 te Beyazıd Soğanağa mahallesi Büyük Haydar sokağmda 14 numaralı evinden kaldınlarak Beyazıd camiinde ikindi namazı kılındıktan sonra Şehidliğe defnedilecektir. Göz yaş îan içinde yanan ailesine uzun ömürler ve sabırlar dileriz. *** Bu gene kız Londra tiyatrolarmda ve Vefat İtalyan sefarethanesi müşafilimlerinde 1938 senesi zarfında muhtelif roller deruhde ederek vazifelerini vir muavini, muvaffakiyetle başarmış olan 17 yaşındaki Leonora Stone'dur. «Birleşik ar vefat etmiştir. Cenaze merasimi 10 b!tistler» sinema kumpanyasınm açtıgı bir rincikânun cumartesi günü saat 15 te müsabakada birinciliği aîmış, «Londra St. Jean Chrisostome kilisesinde icra Musiki ve Dram Akademisi» namma edilecektir. Leonara Stone Londra'da yeni bir yıldız keşfolundu ANTUAN ÇALYAN t MEVLÎD MELEK BU HAFTA ROBERT TAYLOR Nerıs Zevkli Eğlenceli gözel bir fılm | nefis göstererek elli rubleye razı olmuş tu. Fakat zavallı Mark bu elli rubleyi buluncıya kadar kaç sandık karıştırmı;, kaç çekmece boşaltmıştı.. Çeviren: S NEMAS1NOA Mureen O'Sulıvan Lionel Barrimore FA1K BERCMEN filminde T A K S i M Sinemasmda Görülmemiş muvarfakiyetler kazanrnaktadır. Ayrıca : Ekler Jurnal tarahndan rilme çekılen Aşkın Göz Yaşları Ebedî Şefin Cenaze Töreni Mısır Ses Krah ABDÜLVEHAB HARRY BAUR, JAQGUELINE CRESPIN ve RIGAUD Tarafından oynanmış Güzel ve heyecanlı fılm MUstesna ve bilyllk program ASRî Sinemada Bugün DELi GENCLiK DANIELLE DARRIEUX' Şaheseri : Bütün seanslarda 5 ü M E R Sinemasının K AT I A Vatan Hasreti JAMET CAGNEY ve MAGD. LINDSEY taranndan oynanmış Geçenlerde vukuu vefatım 3razdığımız «Yelkenci zade merhum Şükrü Bey» refikası Bayan Fatma Yelkencinin ruhuna ıthaf edilmek üzere bugün cuma namazını müteakıb Yenicamide Mevlid okunacaktır. Arzu bu • }ruran zevatın teşrifleri rica olunur. * * * Mevlid Samsun tüccarından ve armatör merhum Ahmed Aldıkaçtı ruhuna 11/12/938 pazar günü Sultanah med camii şerifinde öğle namazını müteakıb saat 13 te Mevlid okunacaktır. Arzu buyuran zevatın teşrifleri rica olunur. • Amerika ihtılâli Hissî macera filmi Vâsi salonunu baştan başa doldurmaktadır ilâveten : EKLER JURNAL ATATÜRK'ün muazzam cenaze merasiminı gösteren Avrupa iilmi. Suvareler iqin biletinizi evvelden aldınnız. AYNAROZ KADIS ilâveten : FOX Şirketinin memleketimize gönderdiği operatörler tarafından çekilen i P EK Sinemasmda BUGUN DUŞMAN MASKESi ALTINDA . Fransızca sözlü Baş rollerde : ANKARA Töreni tilmi FOX Şirketinin memleketimize ğönderdği operatörler tarafından çekilen İsmail Müştak Mayakonun ruhuna ithaf edilmek üzere ayın on birinci pazar günü Yenica m:de öğle namazını müteakıb Mevlid okunacaktır. Arzu edenlerin teşriflerini rica ederim. Refikası: Sadiye İsmail Müştak Mayakon HALK OPERETİ Bu akş,am saat 9 da (İÇ İÇE) büyük operet Reji: Raşid Rıza Müzik: Seyfeddin Asal Yazan: Yusuf Süruri Orkestra, bale, cumartesi ve pazar gündüz matine saat 15 te MEVLİD SARAY DOLGRES DEL RIO GEORGE PETER SANDERS LORRE Ayrıca ı• Büyük Atatürkün ufulü fizerine ve ATATÜRK.ÜN sesli sinema icadında filme alınaa hitabeleri ve gene kendilerine aid muhtĞİif filimler. Dikkat: Cumartesi ve pazardan başka her gün saat 12,30 da cumartesi 11 de, pazar saat 9,30 da Dolmabahçe, îstanbul, Izmit ve Ankarada yapılan törenlerin tamamı Atatürkün nutuklan filmı gayet ucuz fiatlarla gösterilecektir. ANKARA'da cenaze töreni