27 Ekim 1938 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 5

r 27 Birinciteşrin 1938 CUMHURİYET Annelere sağlık öğüdleri: 1 İktısadî hareketler Kaput bezi fiatları Türk köylüsü için ekmek, peynir kadar mühim olan kaput bezinden, son günlerde gene sıkça bahsedilmeğe baş andı. Hükumetm, kaput bezi ihtikâ rına meydan vermiyecek, bu bezleri halka bugünkünden daha ucuza mal edecek bazı tedbirler almak üzere tet îikler yaptığını öğreniyoruz. Cumhuriyet hükumeti, kaput bezi ticaretine, bilhassa son yıllarda işin ehemmiyetile mütenasib bir dikkat ve aâka göstermiştir. Bu dikkat ve alâka nm filî tarafı, kaput bezi fiatlarınm İkısad Vekâleti taarfından tesbit edilmesile görülmüş ve Vekâlet teşkilâtı bu iatlandırma işini, zamanın ve piyasanın cablarına göre tam bir hassasiyetle takib edegelmiştir. Fakat bütün bunlara rağmen kaput bezi fiatlarım. her zaman stenilen hizada tutmak kabil olmamısır. Piyasada son zamanlarda gene görüldüğü gibi kaput bezi narhtan, muhelif derecelerde yüksek almıp satılmışır. Fabrikalanmızm, kaput bezi narhma büyük bir sadakat gösterdiklerini söy emek bir borcdur. Fakat mal daha fabikanın kapısından çıkmadan bir ihtisâr hareketi başlamaktadır. Esasen adedleri mahdud olan bu fabrikalann kapılarmda birer borsa kuruluşunun sık ık görüldüğü iddia olunuyor. Hükumetin bu hususta ittihaz edeceği ;eni kararın ne olduğunu bilmiyoruz. Fakat, bu gibi hareketleri önlemek ve köylünün hemen yegâne giyim vasıtası olarak kullandığı kaput bezini ucuza îattırmak gayesile hareket edildiğine göre almabilecek birçok esaslı tedbirler bulunabilir. Bu mevanda fabrikalan mızın istihsalâtile ihtiyac haddi arasmda kalacak farkm gümrüklerde müsaid bir rejim tatbikile ithal olunacak kaput bezile bir muvazene temini de hatıra geen bir tedbirdir. Sayani temenni olan cihet, bu defa iyi bir formül bulunma sıdır. Siyaset etrafında Küçük çocukları ne zaman tartmak lâzımdır? Eski devrin içtimaî bünyemize bir sülük gibi yapışan fena itiyadlarını bırakmak zamani çoktan gelmiştir Yazan : Dr. MÜKERREM SOROL Çocuğu bir yaşına kadar yalnız süt ile Bir milletin yiikselmesi deneiblir ki yalnız nüfusunun yani istihsal kuvvetlerinin beslemek çok büyük bir hatâdır. Çocuk artmasile kaimdir. Bunların temini de do neşvünüması için lâzım olan gıda unsurğumu çoğaltmak, ölümü azaltmak ve bil larını bir hadde kadar sütten alır ve altı hassa çocuk ölümlerinin önünü almakla yedi aylık olduktan sonra süt çocuğun büyümesine kifayet edecek bir gıda maddekabildir. Devletin binbir fedakârlık pahasma aç si halinden çıkar. Çocuğu yalnız sütle bütırdığı doğum ve çocuk bakım evleri, ço yütmek ekseriyetle Raşetis dediğimiz kecuk muayene ve müşavere merkezleri bu ırik hastalıklarının teşekkülüne sebebjyet arzunun tahakkuku için kifayet edemez. verir. Çocuğu uzun müddet emzirmenin Vatandaşların bu hususta omuzlanna anne için tevlid edeceği zararları başka bir yazımda zikredeceğim. yüklenen mes'uliyet gayet ağırdır. Dünyaya henüz gelmiş çocuklara derImparatorluğun içtimaî bünyemize bir sülük gibi yapışan kötü itiyatlarmı bırak hal meme vermek doğru değildir. Doğum mak zamani çoktan gelmiş ve geçmiştir. esnasmda mühim bir yorgunluk geçiren çoRefahımn temposunu bırakmamak endişe cuğun banyosunu yapmalı ve temiz çamasile kendisinden başka hiçbir şeyi düşün şırlarla kundakladıktan sonra uykuya yamiyen anneleri ve bu gibilerin arzularmı tırmahdır. Sakatsız doğan çocuklann ekserisi munmaddî menfaat mukabilinde temine yeltazaman uyurlar. Almanyada meme çotenen cahil ebeleri kanunun pençesine tevdi etmek her memleket sever için bir vazi cuk doğduktan 24 saat sonra verilir. Mamafi 12 saat sonra da venmekte bir mahfe olmalıdır. Kadınm cismanî ve runî vasıflarının zur yoktur. Bu arada çocuğun su ziyaını mükemmel surette inkişafı için birtakıın telâfi için bir çay kaşığı şekerli çay verhususî kaidelere ihtiyac vardır. Bu kai mek faydalıdır. Dikkat edilmesi icab eden en mühim delere doğumdan ölüme kadar riayet etnoktalardan birisi de çocuğu muayyen zameği her kadın şahsî olduğu kadar içtimaî bir borc tanımahdır. Yeni doğan ço manlarda kifayet edecek kadar emzirmecuklarda ihmal edilmemesi lâzım olan en ye alıştırmalıdır. Çocuğa 24 saatte beş mühim nokta bilhassa belsoğukluğu ge kere süt vermek ekseriyetle kifayet eder. çiren annelerde, doğar doğmaz çocuğun Yalnız imkân varsa her meme vermeden gözlerine cehennem taşı suyu veya ariji evvel ve verdikten sonra çocuğu tartmah rol mahlulü damlatarak gözlerin hastalan ve her emişte aldıği süt miktarmı öğrenmasına mâni cltnaktır. Bu ilâçların bulu melidir. Meselâ, sabahleyin saat 6 dan namadığı ahvalde limon suyu da bu işi gö başlıyarak dörder saat fasıla ile muntazam rür. Çocuklarda ferç ve mehbil yani haz bir surette, 10 14 18 22 ye kadar beş ne belsoğukluğu doğum esnasından ziya defa meme vermeli ve saat 22 den sonra de doğumun ilk ve ıkinci haftasının niha sabahm altısına kadar çocuğu uykuya teryetinde görülür. Çocuk, hastalığı ekseri ketmelidir. Sıhhatli bir çocuğun ağlamayetle annesinin ihmal ve dikkatsizliği yü smın ehemmiyeti yoktur. Hattâ bu suretzünden alır. Çocuğu çıplak olarak lohusa, le ciğerlerine zengin miktarda hava girmeyatağına almak veya kendi tenasül ciha si itibarile faydalıdır. denebilir. Şüphe yok zı için kullandığı su, kap, pamuk parça ki altının temiz, karnınm tok olmasını teları ve çamaşırları çocuğa kullanmak has min etmek şarttır. Zira çocuk ekseriyetle talığm yavruya sirayetini temin eden baş karnı aç ve altı kirlendiği zamanlar ağlar. lıca sebeblerdir. Bereket ki mikroblar, henüz faaliyeİlk 3 4 gün içerisinde memeden gelen te başlamamış olan çocukta hazne ve rah südün birtakım hususiyetleri vardır, buna mine çok nadir olarak çıkarlar. Onun i Kolostrum (ağız) derler. Terkibi asıl süçindir ki süt emen çocuklarda görülen bel dünkinden başkadır. Kalöri itibarile de soğukluğu ancak müstesna hallerde aka çok zengin olduğundan çocuk için ihtnamet veya mühim ihtilâtlara sebeb olur li olmayan gayet kıymetli bir gıda unsurular. Bunu hastalığın tehlikesizliği hakkın dur. da bir senet olarak kabul etmek caiz deAşağıdaki cetveli tetkik ederseniz ağızğildir. Mikroblar hazne ve rahme sira la asıl süt arasındaki farkları kolayca göyet etmeseler bile çocuğun dış tenasül cirürsünüz: hazında yerlesmelerile de mühim fenalıkLitrne mket Âıet Alkı Yıi ş«ker Sn H?n kalnri niı lar yaparlar. İltihab yüzündn yara haline gelen küçük dudaklarla haznenin kenar Kolostrum 11001500 093 5.8 4 4 , Süt 700 0.14 0,9 4 7 i ları kısmen veya tamamen biribirine yapıÇocuğa her ağlamada meme vermek §ır ve büluğ zamanında âdet kanının raaffedilmiyecek büyük bir hatâdır. Vakithimde kalmasına, ademi iktidar gibi kasiz gıda almak hem çocuğun mide, bardmın bütün hayatını zehirliyecek sakatlıksaklarını bozar, hem de meme lâyikile boların teşekkülüne sebeb olur. Onun için şanamıyacağı için guddelerin süt yapma anneler yavrularını lohusalık yataklarma kabiliyetlerini azaltmış olur. alırlarken çocuğun tenasül cihazınm çamaÇocuğa ilk defa süt verirken çok saşırlarla tamamen örtülü olup olmadığına bırlı olmak lâzımdır. Bilhassa südü az, medikkat etmelidirler. Bilhassa akıntısı fazme başlan içeri çekik olan anneler daha la olan lohusalar çocuğunu yalnız emzirçok sabırlı olmalıdır. «Aman meme emme zamani yataklanna almalı ve her semiyor» diye yavruyu derhal karyolasına ferinde de gerek emzirirken, gerekse altıbırakmamahdırlar. Emzirmeden evvel me; m de" stirirken ellerini sıcak sabunlu sume başlannı alkollü bir tülbentle silmek larla iyice temizlemelidirler. Bunlardan lâzımdır. Bu suretle meme başı sertleşir, ba«ka çocuğun makadına kullanılan sular, çocuğun alması için icab eden normal kaplar, ve bezleri ayırmah, başkalan kul«ertliği kazamr, şayet meme başlarında çat lanmamalıdır. laklar varsa onlar da kapanır. Birçok anBirçok anneler memedeki çocuklarda neler çocuklarını ilk defa emzirirken acegörülen ve gayet selim (tehlıkesiz) olup milik yüzünden farkma varmıyarak çokendiliğinden geçen meme şişmelerıni tecuğun burnunu tıkarlar. Tabiî bu şartlar davi etmek maksadile guddenin içindekiiçerisinde yavrunun emmesine imkân yoklerini sıkarak çıkarmaktan kendilerini ala tur. Onun için memeyi tutan elin bas parmazlar. Bu hareket çocuk için istirabh omağile daima çocuğun burnunu tıkayan lacağı kadar memenm ıltihablanmasına sekısmı geriye doğru itmek lâzımdır. bebiyet vermes: itibarile de tehlikelidir. Bu Çocuğa her seferinde yalnız bir meme gibi çocuklann memelerinde harabiyet teverilmelidir. Bu hareket çocuğun memey şekkül ederse çocuk büluğa erdiği zaman sr.eme noksan neşvünüma bulur ve bu hal adamakıllı boşaltmasma yarar. Esasen kadının doğurduktan sonra yavrusunu biz meme ne kadar iyi boşalırsa o nispette oto?at errzirmemesini intaç eder. Nerde kal matik olarak fazla süt hasıl eder. Müstesna vakalarda ezcümle südü cidd' ki kadının bediî güzelliği de bu arada ; mi hkn bir mikyasta kaybolur. Böyle vaka den az olan annelerde bir defada iki melarda s;cak pansumanlarla iktifa etmeli ve meyi vermekte mahzur yoktur. Çocuğu emzirdikten sonra meme başbüyük bir tecnni ile şifayı beklemelidir. lannı kaynamış asidlyırikli pamuklarla teŞavet çocuğun derecei harareti yükseliı, menedeki kızartı artarsda vakit kaybet mizlemeli ve üstlerini kızgın ütü ile ütülenmeden derhal hekime müracaat etmeli mi' kalın tülbentlerie örtmelidir. dir. Her anne kat'î mecburiyetler müstesna (meme iltihabı, annenin sari bir hastalığa mübtelâ olması ilâ. gibi) çocuğa bizzat meme vermelidir. Çocuk altı yedi ayl'k oluncıya kadar kendisi için en uygun gıda anne südüdür. Meme ile büyüyen çocuklar emzik ile (yabancı süt ile) büyüyen çocuklara nazaran hastalıklara mukavemetleri daha fazladır. Birdenbire meşhur olan bir memleket: Rütenya Macarların kendi memleketlerine ilhak etmek istediği Rütenya neresidir ve buranın halkı hangi millete mensubdur ? Yazan : Af. F. PENCERESİNDEN Direklerarasında 'z yıldanberi ne direği, n* mireği kalmamışken dil alışkanlığile gene Direklerarası diyoruz. Bir tutam otu bulunmamasına rağmen meşhur çıplak tepeciğimize Çamlıca, cascavlak bir dağ haline getiriidiğini bildiğimiz halde Tokadla Sıvas arasındaki ünlü yere Çamlıbel dediğimiz gibi!.. Fakat İstanbulun Direklerarası yalnız direksizlikle tarihî hüviyetinden cüda düşmüş değildir. Orası bir zaman'ar Eminönünden Şehreminine ve Eyübe kadar uzayan bakımsız İstanbulun neş'e ihtiyacmı tatmin eden yegâne eğlence mahallesiydi. Galata rıhtımındaki salaş tiyatrolar, Beyoğlundaki yabancı bayrak taşıyan oyun yerleri bir yana bırakılırsa karagöz, meddah, sirk dahi dahil olmak üzere bütün oyun kumpanyaları hele ramazanda Direklerarasına sıralanır lardı. Dün, gencliğimi ve daha doğrusu ço cukluğumu arar gibi Direklerarasında uzun uzun dolaştım. Derin bir ıssızlıktan başka birşey görmedim ve hatıralarıma hitab eden bir ses, bir ahenk duymadım. Zaman, o bölgenin direklerile beraber kucağında yıllarca yaşamış olan neş'e tarihini de silip süpürmüş, derleyip göçürmüş. Bu hal, çocukluğumun hatıralarını belki müteessir etti. Fakat idrakimi hayrete düşürmedi. Çünkü içtimaî hayat, tekâ mül merhalelerinin birinden öbürüne aş mak suretile yürürken bugüne uymıyan düşünceleri, âdetleri, zevkleri ve onların içinde barmdıkları müesseseleri de değiştirir, yenileştirir. Direklerarası da dünün zevkine uygundu, bugün eski canlılığmı muhafaza edemezdi, başka bir şekle girmek ve zamana intıbak etmek mecburiyetindeydi. Yalnız «millî» denilebilecek kadar hususî bir kıymet taşıyan bazı san'atlarımızın da bu arada ölüp gitmesi yüreğıme dokundu. Meselâ karagözcülük?.. Dün duyduğuma göre altı ay sonra Nevyorkta açılacak büyük sergide Türk mizahçılığını da temsıl edebılmek için Amerıkalılar bizden eser istiyorlarmış. Hatta Türk mizahçılığı tarihini edebiyatiie beraber herkesten iyi bilen şair ve edib Behçet Yazar dostumuza bu dilek yarıresmî surette tebliğ bile edilmiş imış!..< Karagözcülük işte o mizah tarihinin en canlı bir faslı idi, bilhassa Divanyolunda ve Direklerarasında neş'eli neş'eli yaşayıp duruyordu. Şimdi yerinde yeller esiyor. Halbuki o san'atın tekâmül kanun j larına intıbak ettirilmek, bugünün zevkine uydurulmak şartile yaşatılması lâ zımdı. Ne yazık ki değerli san'atkârımız; Hazımm kuvvetli ve muvaffakiyetli tecrübelerine rağmen karagözü yaşatama dık. H Slovakyada Macarlann istedikleri araziyi gösterir harita [Haritada siyah beyaz çizgi ile gösfcerilen hudud Macarların hemen isgal etmek istedikleri yüzde 50 ilâ 100 Macarlarla meskun topraklardır. Bu çizginin içinde kalan ve amud çizgilerle gösterilen arazi, Çeklerin vermeğe razı oldukları yerlerdir. Noktalı yerler ise Macarların istediği Çekkrin vermedikleri topraklardır. Macarlar Rütenya'yı da Lehlerle beraber taksim etmek istemektedirler.] Avrupanm ortasındaki son hâdiseler, şimdiye kadar adı pek az işitiien ve Avrupanın göbeğinde bulunmasına rağmen, dünyaya pek az malum olan bir memleketin, bugün Umumî Harbdeki Belçika kadar meşhur olmasına sebeb olmuştur. Bu memleket, Umumî Harbin sonuna kadar büyük Macaristanın şimalı şarkisinde ve çok hücra bir köşede kâin bir vilâyeti olup hirmi sene evvel Çekoslovakya deveti kurulduğu zaman bunun şark eyaleti olan Rütenyadır. Rütenyanın son vaziyeti şimalinde ve şarkında Lehistan, cenubunda Romanya ve Macaristan ve garbında Slovakya bulunmakta idi. En çok hududu Lehistanladır. Daha sonra Macaristan gelir. Bundan sonra Romanya hududu mühimdir. En az hududu şimdi Çeklerin bulunduğu Bohemya ile federal bir devlct teşkil etmek üzere istiklâlini ilân eden Slovakya iledir. Son vazîyete göre mesahası, 12,597 kilometre murabbaı ve nüfusu 724,000 kişidir. Nüfus kesafeti az olan bir memleket olup kilometre murabbaı başma 58 kişi isabet etmektedir. Nüfusunun ancak yarısını bu memleketin pek kadim sekenesi teşkil etmektedir. Bunların miktarı 403,000 kişidir. Rütenlerden sonra Macarlar gelir ki bunlar 1 18,000 kişidir. Daha sonra Yahudiler gelir ki 95,000 kişidir. Burada yaşıyan Ukraynalılar 46,000 kişidir. Çeklerle Slovaklar 34,000 kişidir. Al manlar 14,000 kişidir. Rumenler dahi 14,000 kadardır. Umumî nüfusun yüzde hesabile muhtelif milletlere olan nisbetleri eski yerliler yüzde 58, Macarlar yüzde 16, Yahudiler 13, Ukraynalılar yüzde 6,5, Çekler ve Slovaklar yüzde 4,5, Almanlar 2 ve Rumenler yüzde 2 dir. Rütenyanın başlıca halkı eski sekenesi bulunan ve Rüten denilen insanlardır. Fakat bunlar muayyen bir millet teşkil etmemektedir. Bunlara türlü türlü nam verilmesi de bunu göstermektedir. Haric den verilen isimler Rüten, aşağı Karpa* Rusları, Karpat Ukraynalılardır. Kendilerine sorulacak olsa bunlardan hiçbiri değildir. Karpatlardan büyük Macaristan ovasma akan derelerin teşkil ettiği vadilerde yaşıyan her cemaat kendisini diğerlerinden ayrı isimle tanır. Bunların kanında Slavlık yok değildir, fakat pek azdır. Daha ziyade Slav ol mıyan kan vardır. Binaenalevh Rütenlerin Slav olduğuna etnografi âlimlerı inanmamaktadırlar. Rütenler bir miHet olmadıkları gibi dilleri de baska başkadır. Yaşadıklan vadiye göre bazılarırun dilleri macarcaya, bazılarınınki rusçaya ve bazılarınınki de slovakçaya benzer. Bu muhtelif lehçeler üç grupa ayırıl maktadır: Rütence, macarca ve rusça, Çekler bu eyalete hâkim olduktan sonra burada yaşıyan yerli halkların muhtelif diller kullandıklarma bakarak macarca, rusça, rütenceyi dahi Çek dili gibi resrrî dil saymıslardı. Bütün yaftalar, ilânlar ve kayıdlar bu dört lisan üzere yaoılagelmistir. Yerli halklann mezhebleri de muhteliftir. Halkın yüzde vetmi' besi srek katolik ve yüzde yirmi beşi de ortodoks mezhebine mensubdur. Rütenyanın yerli halkının kültür sevîyesi bütün Avrupa kıt'asının en asağı derecesini teşkil eder. Rütenyada millivet ve \ültür cihetinden yüksek ve mültehid olan başlıca unsur Macarlardır. Yahudiler dahi Macar kültürüne tâbi olduklarından macarcadan başka bir dil konuşmazlar Binaenaleyh macarca konuşanlar umum Rütenya halkının takriben üçta birini teşkil eder. Şimdi Rütenyada bulunan Çekler burasının ilhakından sonra gelmişlerdir ki miktarı 25,000 kişidir. Çekoslovakya, Macarlann elinden cebren zapt ve istimlâk ettiği mümbit araziye bu Çek çiftçilerini yerleştirmişti. Rütenya baştanbaşa dağlık olup halkının yegâne maişet vasıtası ormancılıktır. Macaristan ovasında orman olmadığın dan eskiden Rütenya kerestelerinin yegâne mahreci Macaristan ovası idi. Rütenya, zaten ormam çok olan Çekoslovakyaya lhak edildikten sonra kerestesini sürecek piyasa bulamamış ve bu yüzden halkı son derecede fakrü zarurete dü?müştür. Bunun için Rütenva halkı iktısadî noktadan Macaristanla birle?mek ister. Rütenler hasad mevsiminde Macaristan ovasına inerek tarlalarda ve çiftliklerde ;alısırlar ve ormancılıktan gelen gelirlerini artmrlardı. Coğrafî noktadan Rütenya Macaristanın mütememmimidir. Çünkü Kar patlardan çıkan nehirler şimalden cenuba doğru Rütenyayı katederek Macaristanın büyük nehri Tissa'ya akarlar. F.G. KÜLTÜR tSLERl Muallim ve talebelere mahsus prevantoryom genişletiliyor Maarif Vekâleti. Bağlarbaşındaki muallimler ve talebeye mahsus prevantoryomun genişletilerek istifade edilebîlecek hale konulması için icab eden tah sisatı ayırmış, yeni ihtiyaclan tesbit çin de bir komisyon teşkil etmiştir. Başmüfettiş doktor Celâlin başkanlı ğında şehrimize gelen bu komisyon tetkiklerine başlamıştır. DENÎZ tSLERl Araba vapurunda tenzilât Şirketi Hayriye, Cumhuriyet bayramı müddetince araba vapurlarile nak ledilecek taksi ve hususî otomobiller için de gitme ve gelme biletlerinde yüzde 50 tenzilât yapacaktır. Bu suretle oomobiller karşıdan karşıya 50 kuruşla nakledilecektir.^ Kardeşini bıcakla yaraladı Dün, Yeşilköyde İstasyon caddesinde 60 numarah evde oturan bahkçı Hüseynin kızı 4 yaşındaki İsmet, annesinin mesguliyetinden bilistifade eMne geçirdiği bıcakla 2 yaşındaki kardesi Nuram başından yaralamıstır. Eski bir cinayetin muhakemesi Bursa (Hususî) Inegöllü İsmail adında biri, karısmın Casım ismindeki bir ahbab'le gizli münasebetlerde bu lunduğunu haber alarak onu evine davet etmiştir. İsmail, Casımı evinde bı çakla kesmiş ve parça parça ettikten sonra evinin altındaki samanlığa gömmüştür. Üç ay kadar gizli kalan bu cinayet üzerine İsmail tekrar samanlık taki ölünün kemiklerini toplıyarak onlan dereye atmıştır. Ağırceza mahkememizde muhakeme edilen İsmailin bu cinayeti şiddetli bir tahrik neticesinde işlediği anlaşılmış, bunun içm 12 sene hapse mahkum edilmistir. Temviz malnkemesi bu cinayetin ye ni kanun zamanında işlenip işlenmediği noktasmdan kararı bozmuş, bu sefer AŞırce?a rnahkememiz bu tarihi kat'iyetle tayin etmemiş bulunmakla berabeT cinavetin eski kanunun mer'iyette bulunduŞu sıralarda işlenmiş olduğunu tesbit ederek katili cezasmı tahfif su retile 10 seneye mahkum etm4stir. Hâdise. katüin kendi itirafile tesbit edil misse de tsmail gene de Casımm sa& olduğunu ve hatta Ahıshada bulunduğunu iddia etmiştir. farklarını dakna muntazam bir şekilde temin eder. Emzikli annelerde gıda ihtiyacı kadar su ihtiyacı da artar. Bu da yukarıda ar zettiğim gibi annenin sevki tabiîsile telâfi edilir. Sırası gelmişken şunu hatırlatmak isterim; farkı tegaddi hiç bir zaman süt prodüksiyonununu emniyetle arhran bir tedbir değildir. Buna mukabil az gıda almak memedeki guddelerin faaliyetine çok fena tesir eder. Meme emziren annelerin ahemmiyetle takib etmeleri icab eden yaşama tarz ve şartlarına gelınce : Annenin' en mühim vazifeleri kendisi ni sağlam tutmak, sıhhatini tehlikeye sokacak sebeb ve vasıtalardan kendini u zaklaştırmaktır. Bir çoklarının zannettik lerı gibi gıda ihtiyacı fazlalaştı diye anne yi mütemadiyen gayri tabiî bir şekilde beslemek çok yanlıştır. Vücudumuz ihtiyac Rütenyanın yegâne demiryolu cenub hududunda olup şarktan garba uzar. Hat ovada yapıldığından münhasıran Macarlarla meskun yerlerden geçer. Bu yerlerin etnografi esası üzere Macarıstana ilhakile bütün Rütenyada bir kilometıe bile de miryolu kalmıyacaktır. Rütenya Macaristanda iken hiçbir zaman ayrılmak temayül ve hareketi göriılmemişti. Umumî Harbin sonunda MazaSonra meddahlık?.. Evliya Çelebi bu rik Amerikada birkaç Rüten n.uhacırine san'atı mukallidlik diye tarif ediyor ve bu memleketin yeni devlete ilhakı lehinde kendi devnnde Çıkırıkçıoğlu Süleyman. bir karar imzalatmıştı. 1919 senesinde Çelebi, Şebek Çelebi, Şengül Çelebi, Rüten ahalisi bundan haberdar oldukları Sorna Çelebi, Abla.k Çelebi gibi birçokj zaman, devletlere muhtelif cemiyetler va meddahların bulunduğunu yazıyor ve sıtasile protesto ve şikâyette bulunmuşlar bunların hünerlennı anlatırken ıçle dı. rinden biri hakkında şöyle diyor:] Panislâvizmi yaratanlar Çek politika «Allahm yarattığı nekadar haşerat ve] cılarıdır. Rusyaya yakın olmaları için hayvanat varsa hepsinı sadalarile taks ; Rütenyanın yeni devlete ilhakı hususun lid ederdi. Bir devenin kükriye da hiçbir gayretten geri durmamışlardır. rek başka develere hücumunu tak Rütenya tam yedi asır Macaristan lid etse gerçek sanılırdı. Horoz, kaz^ kralhğının mütemmim eczasından oldu turna, karga, ördek, tavuk, serçe, bülbüli ğundan tamamile Macarlaşmıştır. Yirmi gibi hayvancıkları taklid ederken birçok; senelik Çek idaresi Macar kültürünün ha defalar yanına bülbüllerin, karatavuk ların geldikleri ve ona cevab verdikîtri^ kimiyetini izale edememiştir. i Paris sulh konferansında galıb devlet görülmüştür.» ler, Çeklerle bir alâkası olmıyan bu memVaktile Direklerarasjnda işte bu sanfj leketi bunlara vermekte tereddüd etmiş atın ehli olanlardan dd birkaç hünerverj lerdi. Ancak, Rütenyaya tam bir idarî is bulunurdu. Meselâ İsmet Efendi. Benj tiklâl vereceklerini taahhüd ettikten ve çocukluğumda meşhur Şükrünün şakirJ buna aid sulh muahedesine ve kanunu esa di diye tanılan bu usta meddahı sekiz siye mahsus ahkâm konulduktan sonra on defa dinlemıştim. Simdi bile gözlerimî Rütenyanın Çekoslovakya siyasî camiacı kapayınca onun hafızamda yaşıyan sanl na girmesine müsaade edilmişti. Halbuki atkârlığını yüksek buluyorum. Üstad, oj Çek polotikacıları bu vaid ve taahhüdleri ak sakalile dilerse bir gene kız gibi ko| nin hiçbirini ifa etmemişlerdir. nuşur ve sesine taktığı şuıh inceliklerlel Rütenlerin siyasî düşünebilenîeri, teş birçok delikanlının yüreğini hoplatırdı, kil ettikleri iki parti ile hem istiklâli, hem Gene o, bir bülbülü imrendirecek surette de Macaristanla iktısadî birleşrreyi daima tebelbü! edebilirdi, arkasından bir Yenİ müdafaa etmişlerdir. çeri lehcesi alarak dinliyenlerin tüylerid ; Rütenyanın Macaristanın elin.de bulun ürpertirdi. ması itibarile Lehistan, ilk taksime uğra Direklerarasında bunları bulamamakj yıncıya kadar Macaristanla hemhi'dud ne yalan söyliyeyim, beni elemlendirdî bulunmuştur. Lehliler bir çok asırlar Ma (Nasıl elemlenmiyeyim ki vaşaması lâzıra carlarla kardeş gibi geçinrpi=lerdır. Bir san'atlann ortadan kalkması henüz yaşıbirlerinin siyaset ve seciyelerine mukabil yan benzerlerinin de akıbetini şüpheli itimadlan vardır. gösteriyor. i Lehistan, muayyen bir milliyeti ve iktıM TÜRHAN TA/V : sadî istiklâli olmıyan Rütenvanın yabancı devletlerin elinde ve nüfuzu altında tki kumarbaz yakalandı bulunmasını kendi sivasî ve askerî emniSabıkalı eroin kacakçılarından Ah yeti için tehlikeli bulduğundan burasının eski sahibi Macarıstana ilhak'nda bütün medle Catalcalı Sabatay, birleserek Balatta Odun iskelesindeki 8 savılı Yum nüfuz ve kuvvetile ısrar etmektedir. Busun kahvesine kumar ovnamağa g i t ş nun icindir ki şimdive kadar adı sanı ma lerdir. Neticede Ahmed, 11 lira kaybe lum olmıyan hücra bir vurd bütün Avru dince polise gidip parasmın gasbedild| pa politikasını işgal eden mühiı1 ^ : ' ver ğini söylemiştir. Zabıta, kumarbazh olmuştur. M. F. yakalamıştır.