21 Eylül 1938 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Büyük Türk medeniyetinim tarihi ve sosyolojik tetkiklerini ihtiva eden fevkalade edteresan bir eserdir. inkılâbımn prensipleri M. Saffet Engin Yazan : Kemalizm Jfll ı umhuri cicn tSTANBÜL C A G A L O G L Ü : 5158 TeİRraf ve mektub adresi: Cumhurlyet İstanbul Posta fcntusu: tstanbul No 248 Telefon: Bagmuharrlr ve evl: 22366. rahrfı heyetl: 24298. tdare ve matbaa fasmi 24299 24290 k edib Halid Ziya hgil'in beş cildlik nefis bir eseridir. RKYIL Her kitabcıda bulunur. J Devlet merkezi olarak şimii den büyük kesafet kazanmış olan ve her geçen gün daha büyüyen Ankarada mesken meselesi cidden en muvafık Şartlar içinde halli lâzım bir mesele olmuştur. Başvekil Celâl Bayarın beyanatt ara sında bu büyük ihtiyacın kar şılanmasına da el atdmış oldtığunu öğrenmekten memnun oluyoruz. aşbakan Celâl Bayar evvclki gün neşrolunan çok ehemmiyetli beyanatında Ankarada yeni mesken inşasına hükumetçe verilen ehem" miyeti bir daha tebariiz ettirdikten sonra bu maksadın gerçekleştirilmesi merhalelerinden ilki olarak üç, dört ve beş odalı evlerden terekküb etmek üzere şimdilik ccm'an dört yüz ellı binalık iki mahalle vücude getırilmeğe kat'î karar verilmiş olduğunu ve bu işin Emlâk ve Eytam Ban" kasına tevdi olunmuş bulunduğunu tebşir etmiştir. Ne söylediğimizi bilerek tebşir dıyoruz. Çünkü devlet merkezi olarak şimdiden büyük bir kesafet kazanmış olan ve her geçen gün daha da büyüyen Ankarada mesken meselesi cidden en muvafık şartlar içinde biran önce halli lâzım bir mesele olmuştur, ki onu bu sütunlarda def'alarla izah ettiğimiz için mahiyeti ve safhaları «Cumhuriy»!» okuyuculannm malumudur. Kısaca bir daha hulâsa etmekliğimiz münasibse Anadolu yaylasının ortasmda yerli yabancı herkesin hayranlıkla temaşa ettiği yeni Ankarada zâhirde pek çok gıbi görünen inşaat henüz ihtiyaca cevab vermckten Mzaktır. Bilhassa memurlar mesken »şinden dolayı mustaribdirler. Oturulacak kâfi eV^tea1fîgT5re*frrîe*vcudlarınm iyileri her keseye uymamakla beraber zaten ihtiyaca da yetmediği için birçok memurlarımız uzağa yakına bakrrraksızın şehrin şurasında burasında barınmakta ve böylelikle bir takım zah" metlere ve fedakârlıklara katlanmaktadırlar. Bereket versin Ankarada bilhassa bu mesken zorluğundan dolayı memurlara bir hayat pahalılığı zammı ödeniyor. Yoksa zavalhların vaziyeti daha müşkül olabilirdi. İşte Ankarada mesken meselesi budur ki ancak ihtiyacı karşılıyacak yeni evlerle bertaraf olunabilir, ve işte Başba" kan Celâl Bayarın ehemmiyetli beyanatı arasmda bu büyük ihtiyacın karşılanmasına da el atılmış olduğunu öğrenmekten memnun oluyoruz. Bir mesele bir değil, muhtelif suretlerle halledilebilir. Nihayet iş Kristof Kolomb'un yumurtasıdır. Ummanların arkasında gizli Amerika herhangi bir rota ile keşfolunduktan sonra mesele kalmamıştır. Bızce Ankaradaki mesken meselesinin halline el atılmıştır. Bunun zamanla en iyi şekillerinde yürüyerek neticede en iyi bir eser halıni alacağında bizim şüphetniz yoktur. Devletin Ankarada verdiği pahahlık yardımı şimdi yılda iki milyon liraya yaklaşan bir miktar arzediyor. Ötedenberi bu paranın sermayeleştirilmesi suretile Ankara imarının kolaylıkla ikmal olunabileceği hatıra ilk gelen fikir olmuştur. Hükumetin şimdiki kararında dahi bu fikrin hâkim bir mevki tutmuş olaca|mı tahmin ederiz. Memur ucuz evde oturun" ca hükumetin sükna yardımı diye fazla fedakârlık etmesine sebeb kalmıyacaktır. Yapılacak evlerin memurlara maledilmesi ve yahud idaresinin doğrudan doğruya veya dolayısile devlet alâkasında bulunması bir meseledir. Bu noktalar üzerinde çahşılırken ortaya bugün bütün ileri dünya memleketlerinde ayni mese" lenin (ucuz ve sıhhî) evler yapılmak şeklinde hal ve kooperatif usulile tercihan evlerin efrada maledilmekte olduğu hakikatile karşılaşılmıştır. Yeni inşaatta hâ" kim fikir ucuz ve sıhhî meskendir. Halka huzur ve sıhhat vermekle beraber şehirleri de imar eden bu hareket bugünün ileri medeniyetli memleketlerinde hükumetlerin başlıca meşgalelerinden birini teşkil etmektedir, ve hemen her memlekette hü" kumetler ucuz ve sıhhî şartlarını haiz olmasma itina edilen bu inşaata müessir y a r dımlar yapıyorlar, ezcümle mümkün bütün kolaylıklara ilâveten ucuz faizlerle Ankarada modern ve konforlu yeni evler Prag hükumeti ekalliyetler meselesinin gene siyasî müzakerelerle halledilmesini istiyor Hitler ve Çemberlayn mülâkatı geri kaldı Muhtemel bir Alman Çek harbi takdirinde Rusyanın, Fransanm hattı hareketini takib edeceği bildiriliyor Londra 20 (Hususî) Çekoslovak hükumeti, îngiliz • Fransız tekliflerine resmen cevab vermiştir. Bu cevab hakkında azamî ketumiyet muhafaza edilmek tedir. Röyter Ajansının Prag muhabirine göre, Çekoslovak hükumeti, Îngiliz Fransız plânmı prensip itibarile kabul etmekle beraber bir çok mühim kaydi ih tiraziyede bulunmuştur. Eksçenç Telegraf ajansına göre, Prag hükumeti, mev cud ihtilâfm 1925 te Almanya ile Çekoslovakya arasında akdedilen hakemlik an" laştnası ahkâmına göre halledilmesini teklif etmiştir. Prag hükumeti, ihtilâfm ya Lâhey Adalet divanına havalesini, ve yahud bir Alman, bir Çek ve üç bitaraf a~ zanın iştirakile teşekkül edecek bir hakem mahkemesine havalesini istıyecek tir. Çekoslovakyalng ilizFransız Leh ve Macar davası büyüyor Macar Başvekili dün kararlarına cevabını verdi Berhtesgadene giderek Hitlerle görüştü Amiral Horti de şarkî Prusyada Göring'le temaslar yapıyor Polonya'nın Almanya ile beraber cephe alması Londrada endişe uyandırdı Leh Haridye Nazırı da Almanyaya gidiyor Münich 20 (a.a.) Macaristan Başvekili Imredi ile Kanya'nın Hitler'in husüsî tayyaresine binerek mumaileyhin davetine icabet ettikleri Öğrenilmektedir. Diğer cihetten söylendiğine göre Naib Horty henüz şarkî Prusya'da bulun makta ve Mareşal Göring'le birlikte ava çıkmaktadır. Mareşal Göring'le Macar devlet reisi arasında yapılan bir görüş meyi müteakıb, Hitler'in Imredi ile de Kanya'yı nezdine davet ettiği söylen mektedir. Evvelce Polonya ile Italyanın müzaheretini temin etmiş olan Macar hükumeti şimdi de müzakerelere girme den evvel Almanyanın müzaheretini temin etmiş bulunmaktadır. Macar naztrlarımn Hitler'le mülâkatı Berlin 20 (Hususî) Hitler bugün lArkası Sa. 3 sutun 6 da] Macar Kral Naibile müzakereler^e bulunan Mareşal Göring Çek hükumetinin resmî tebliği Prag 20 (a.a.) Aşağıdaki resmî tebliğ neşredılmiştir : «Çekoslovakya hükumetinin Londra ve Parisin tekliflerine cevabı Prag'daki îngiliz ve Fransız elçilerine tevdi edil miştir. Berhtesgaden mülâkatmdan bîr intıba: Çemberlayn Hitler'e veda ediyor Nota şeklinde verilmiş olan bu cevabda hükumetin, îngiltere ve Fransa hükumetleri tarafından kendisine tevdî edilen Ie diplomatik müzakerelere devam edil rendiğine göre Çekoslovak notasının metni pek uzun olduğu için bu akşam Ingi projeler hakkındaki noktai nazan izah e mesi merkezindedir. Nota saat 19 da tevdi edilmiştir . » liz Nazırları tarafından tetkik edilemiyedilmiştir. Bu noktaî nazar, Çekoslovak cektir. Nazırlar notayı yarm sabah tetkik Nota henüz tetkik edilemedi hükumetinin hiç bir zaman izhar etmek ten geri durmadığı uzlaştırıcı bir zihniyetLondra 20 (a.a.) Reuter'in öğ edeceklerdir. [Arkası Sa. 8 sutun 3 te] Ankarada mesken meselesi Memurlar mahallesi Bakanhklarda olacak Buradaki binalar memurlara kira ile verilecek ve kiralar kazanc şartlarına uygun bulunacaktır Ankara 20 (Telefonla) Hüku metin dört senelik programında müstakil bir mevzu olarak yer alan Ankaranın mesken davasının halli kararı, bilhassa yüksek kira ödeyen memurlarda derin bir memnuniyet uyandırmıştır. Haber aldığımıza göre yeni mahalle, Bakanlıklara çok yakın olan bir mahalde ve vaktile hükumetin memur meskenleri kurmak üzere istimlâk etmiş olduğu sahada inşa edilecektir. Burası, Mıllî Müdafaa Vekâletile Polis Enstitüsü ve Moskova büyük elçimiz Zekâi Apay dınm evlerinin bulunduğu sahadadır ki bir kısmı asfalt üzerindedir. Daha bu saha üzerinde devlete aid toprak bulunduğundan bu kısmm inşa sından sonra yapılmasına karar verilen yeni binalarm ayni saha içinde inşası mümkün olacaktır. Bugün kararlasmış olan şekle göre binalar, memurlara kira ile verilecektir. Kirada esas tutulan mikyas henüz katiyetle kararlasmamış olmakla beraber, devletin bu tedbirden gayesi kiralan normal hadde indirmek olduğundan şüphesiz ki memurların kazanc şartlarına uy gun olacaktır. Inşaya mümkün olduğu kadar süratle baslanacak, mahallenin gelecek senekî Cumhuriyet bavrammda bitmis olmasına ," , [Arkası Sa. 7 sütun 4 te\ Hudud çarpışmaları bagladı Dün Alman Çek müfrezeleri çarpıştı, Polonya hududunu da Leh gönüllüleri işgal ettiler Çekoslovakyadaki Ukraynalılar silâhlı mukavemete girişti Suriye kabinesi istifa edîyor Fransa ile muahedenin imzası yeni müşküllerle karşılaşmaktadır Beyrut 20 (a. a.) Gazeteler, Fransız Suriye fevkalâde komiseri de Martel'in beyana tını neşretmekte dir. Bu beyanata nazaran, Fransız S.uriye muahedesi yeni müzakerelerden ve ekalliyetler meSuriye Başveküi Ceselesinin hallinden mil Mardam Bey sonra imza edilecek, Lübnan devletinin hududları da değiş miyecektir. Bu beyanat burada hoşnudsuzluk uyandırmıştır. Suriye kabinesinin istifası bekleniyor. Nafıa Vekilimiz dün Ege seyahatine çıktı Ali Çetinkayanın mühim beyanatı «Izmir ve Aydın mıntakalarında yakın bir zamanda inşaları tamamlanacak olan geniş su tesisatı büyük bir ihtiyacı karşılıyacaktır» İstanbul Edirne yolunda bir facia Almanyaya iltica eden Südet halkına yemek veriliyor Prag 20 (a.a.) Çeteka ajansı tebliğ ediyor: Dün gece Almanyadan gelen silâhlı çeteler Çekosîovak hududlarına taarruz etmişlerdir. Çecele evvelâ gümrüğe, sonra postaya saldırmışlar, nihayet nahiye binasını işgal etmeğe teşebbüs etmişlerdir. Çekler bir zırhlı otomobilin himayesinde hareket eden bir jandarma müfrezesi, bir bölük asker ve polis kuvvetlerile muharebeye iştirak etmişlerdir. Askerlerden ve maliye memurlarından 6 kişi yaralanmıştır. Mütecavizlerden birkaç kişi yaralanmışsa da yaralılar Alman arazisine nakledilmişlerdir. Mütecavizlerin Südet Alman lejyonuna mensub oldukları anlaşılmıştır. Hali hazırda nahiyede sükunet hüküm sürmektedır. Jandarma takviye kıtalarile askerî müırezeler siperler kazmışlardır. Ayni gece zarfında dördüncü bir taarruz daha vuku bulmuştur. Marchendorf mıntakasında Kleineaupa gümrük binasma ateş verilmiştir. Alman arazisinden iki kere taarruza kalkılmıştır. 3,30 da başlıyan ilk taarruz takriben bir saat sürmüştür. Saat 4 te kincı bir taarruz daha vuku bulmuştur. Bu taarruzlar da Alman lejyonu tarafından tertib edilmiştir. İki Çek maliye memuru yaralanmıştır. Şehirde lArkası SOv 3 satun * del Bir otobüs devrildi, 1 kişi öldü, 21 kişi de yaralandı Edırne 20 (Telefonla) Bugün, Çorlu ile Luleburgaz arasmda feci bir otobüs kazası olmuştur. Kaza neticesinde bir kişi ölmüş, yirmiden fazla yolcu da yaralanmıştır. Sabahleyın saat yedide İstanbuldan Edırneye hareket eden şoför Hamdinin ıdaresindeki «İktısad> otobüsü Çorluyu geçtikten sonra, arkadan gelen ve Mecdı isminde birisinin idaresinde bulunan hususî bir otomobille adeta yarış eder bir vaziyete girmıştir. Bazı defa otomobil otobüsün önüne geçmiş, bazı kere de otobüs, otomobili arkada bırakmıştır. Nihayet Lüleburgaza beş altı kilometre lArkast Sa. 8 sütun 4 tel Nafıa Vekili Ali Çetinkaya, dün hareketinden evvel muharririmizle görüşürken Birkaç gündenberi şehrimizde bulun Vekil öğleden sonra Haydarpaşaya makta olan Nafıa Vekili Ali Çetinkaya, geçerek Devlet Demiryolları idaresinde dün de şehrimizd€ki tetkiklerine d«vam bazı işler hakkında alâkadarlarla görüşetmiş ve bir müddet Elektrik idaresinde müş, saat 15,30 da İzmir trenine bağlameşgul olmuştur. lArkası Sa. 7 sütun 5 tel YUNUS NADt lArkası Sa. 7 sutun 4 tel