14 Temmuz 1938 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Osmanlı raspotini Cinci Hoca Bir taşla bir çok kuş Çıktı M. Turhan Tan I jfll RfiÖO S3]fl ' ü U o " umhuri Telefon: Başmuharrir ve evl: 22366 Tahrtr heyetl: 24288 Hayat~ Ansiklo h 1>l T r 6rŞ6mD6 14 İBflHHUZ tSTANBUL C A G A L O G L Ü " Telgraf ve mektub adresl: Cumhurlyet tstanbul • Posta kutusu: tstanbul. No 248 Her eve lâzı çok faydal eserdi Suriyede protesto seferberlifli Gene eski tabiye : Hatay rejimi dolayısile tazallüm ederek Arab âlemi tahrik edilmek isteniyor Guya Suriye bize, Hatayın taksimini teklif etmiş! Beyrut 9 temmuz Dün Suriyenin birçok yerlerinde büyük mitingler yapıldı. Halebden buraya gelen haberlere göre, orada tertib edilen miting münasebetile bütün şehirde dükkânlar kapatılmıştır. Açmak istiyenler hükumet kuvvetile bundan menedılmiş ve Vatanî teşkilâtı tarafından bu gibiler aleyhine şiddet bile gösterilmiştir. Mitinglerde gayet şiddetli nutuklar söylendiği ve neticede Hatay itilâfları aleyhinde Suriye hükumetine, Suriye meclisine, Fransaya, Milletler Cerr.iyetine şiddetli protesto telgrafları çekildiği ve ayni zamanda Arab birlıği ve Arab tesanüdü namına Arab memleketlerine de müracaatlerde bulunulduğu anlaşılmaktadır. Halebde olduğu gibi Humusda da bir miting yapılmıştır. Şamda henüz miting yapılmadı. Bittabi bu protesto hareketinin en tdare ve matbaa fcısmı 24299 24290 Devlet merkezimizin su kanallarile denize bağlanmasında bir taşla birden ziyade kuş vurmak imkânı vardır. Hükumetimizden bu işin şimdilik hiç olmazsa ciddî bir etüdiinü rica etsek! peyce evvel Ankaranın kanalla denize bağlanması imkânından bahseden yazımızın tek hedefı ve tek faydası Ankarayı suya garkedecek bir kanalın ayni zamanda Ankara ile deniz arasmda akan bir yol olacak olmasından ibaret değildir. Avrupayı adeta kara yollarına yakın bir çoklukla kanallar şebekesi haline koymuş olan su yolları, bugünkü Avrupa medeniyetinin zamanla ve üzerinde ısrar olunarak tahakkuk ettirilmiş belki en mütekâmil bir safhasını teşkil eder. Orada küçük biiyük her sudan akıcı bir yol olarak da istifade olunması birkaç asırdanberi ehemmiyetle takib olunan bir iş olmuştur. Hâlâ bugün Nasyonal Sosyalizm Almanyasının Tuna ile Ren nehri arasmda bir kanal açmağı ve bu yolla Şimal denizile Karadenizi birleştirmeği düşündüğünü görmüyor muyuz? Ankara ile deniz arasındaki su yolu güzergâhını tabiat çoktan ve belki ezelden çizmiş bulunuyor: Ankaranın içindîn geçen Çıbık çayı vadisile Sakarya nehn. Ankaranın içinden geçen sular zaten Sakaryaya katılmak suretile denize dökülmektedir. Şimdi bu güzergâhın üzerinden gemiler işliyecek bir kanal haline konulması bahsimize mevzu teşkil ediyor. Eğer Kızılırmaktan bir kol getirmeğe sevıye farkı müsaid değilse Çıbık vadisi çizgisini Sakaryaya kadarbir kanal halinde işiemekle ve ondan sonra Sakaryayı da seyrüsefere salih kılmakla bu maksadı istıhsal etmek evvelâ nazarî olarak şüphesiz surette mümkündür, saniyen amelî olarak asla da muhal değildir. Birçok düşüncelerle bir takım fabrikalarımızı sahillerden hayli uzak mesafelerle dahilde yapıyoruz. Sahilden uzak oldukları nisbette bu fabrikalar imalâtımn maliyetleri yüksek olacağmı biliriz. Bir kısım naklıyatın kanallar vasıtasile demiryollarından su yollarına geçirilmesi bu noktadan çok ehemmiyetli birşeydir. Kaldı ki su üzerinden yapılacak her türlıi nakliyat kara ve demiryollarına nisbetle çok ucuz ve çok kolay olacaktır. Ankaraya denizden kanalla gidilebildikten sonra ayni şekildeki yolculuğu Kayseriye kadar uzatmak işten bile olmaz. Bu, Anadolu yaylasının deniz kıyısma indirilmesi ve yahud denizin Anadolu yaylasına çıkarılması demektir. Halbuki Ankarayı denize bağlıyacak olan kanallar yolunun faydaları yalnız bunlardan ibaret kalmaz ve kalmıyacaktır. Ankara ile deniz arasındaki su yoüarınm üzerlerinden gemi yürüyecek veçhile tanzimleri bu kanallar güzergâhlannın ziraî bakımdan şimdiye kadar hiçbirimizin hatır ve hayalimizden geçmemiş büyüklük ve genişlikte diriltilmesi ve yükseltilmesi demektir. Evvelâ Ankara ile Pulatlı arasmda Çıbık deresi vadisini, sonra bmnefis Sakaryayı ve Porsuğu seyrüsefere salih kanallar haline koyabilmek için bu vadiler boylarmca bir çok barajlar ve eklüzler yapacağız, yani bütün vadilerinde buraların sularına hâkim olacağız. Bu vaziyetin bu suretle temini, bütün bu sulann bütün güzergâhlarında ziraî bakımdan dahi etraflarına faydalı olacak bir hale konulması demektir. Saka'ya vadisi daha şimdiden dünyanın en güzel meyvalarını yetiştirmekte olan bir tabiat cennetidir. Türkiyemizin en iyi pamukları bugünkü iptidaî şekillerinde bile Sakarya vadisinde çıkar. Kanallarla emrimiz altına konulmuş olacak sudan bütün güzergâhın müsaid her yerinde en aşağı iki taraflı birer kilometrelik sahanın irva ve iskasında da istifade edebiliriz. Bunun neticesi büyüktür. Böyle bir teşebbüs başanlsa Türkiyenin en ehemmiyetli medenî bir umran adımı da böylelikie atılmış olur. Bu işe kâfi su bulunur mu suali hatıra bile gelmemelid'r. Akan su bitip tükenmez bir haznedir. Sakaryaya gelince o bu bakımdan hakikaten büyük bir su sayılır. Fransa, Berlinden dost bir cevap bekliyor Sağ ve sol bütün Paris matbuatı Başvekilin sözlerini alkışlıyarak Almanyanın bu davete icabetini temenni etmektdirler Paris 13 Daladye'nin dün öğleden sonra Pariste söylediği nutuk hakkında tefsirlerde bulunan Jur gazetesi, şöyle yazıyor: «Dalady'enin «her memlekette sulh ve şerefe bağlı olan insanlan> dan ve «harb meydanlarında birbirinin kıymetini anlı yan milletler» den bahsederken AlmanAntakya 12 (A.A.) Anadolu Ajansının hususî muhabiri bildiriyor: yayı istihdaf ettiği anlaşıhyor. Siyaset, Fransız delegasyonu ve mahallî hükumet, kayıd muamelesine devam verdıği neticelerle ölçülür. Hisse hitab eedilmesi için icab eden hazırlık tetkikatına başlamıştır. den bu davetin Berlinde nasıl karşılana Bu hususta iki hükumet arasmda pek yakında temaslara başlanacağı cağını vaktinden evvel söylemek bize öğrenilmiştir. düşmez. Bu davetin Berlindeki akislerini Bu suretle seçim işlerine on beş gün zarfında yeniden başlanabilecejy ıhtiyatla bekliyoruz. Daladye'nin nutkuümid edilmektedir. nun doğurabileceği ümidler bize sulhun ricası Suriye hükumetinden gelmişti. Hat birinci şartı kuvvet olduğunu unutturma büyük sahnesi Şamda olacaktır. *** ta araya Nuri Paşa Essaidin de ismi ka malıdır. Fransız Başvekili M. Daladye Övr gazetesi şöyle yazıyor: Hatay davası etrafında bugün en çok rışıyordu. bir nutuk söylerken dedıkoduya mevzu olan bir mesele, HaŞimdi ise büsbütün başka bir havadis Mütekabil bir anlaşmaya yer bırak tayın Türkiye ile Suriye arasında taksi var. Hemen hemen bütün Şam ve Bey mıyan bir tonla başka bir yerde söylenen yoruz. Çünkü doğru veya yanlış olsuri mine dair olup Iraktan çıkan bir tekliftir. rut matbuatı tarafından nakledilen bu sözlerin ferdasında yapılan bu beyanata «havada bir yenilik» olduğu intibaı baki Size geçen hafta bildirmiş olduğum veç havadis, Orlando isminde bir Italyan ga hususî bir ehemmiyet atfetmemeğe imkân kalacaktır.» hile, Şamda Hatay işlerine Irakın tavas zetecisine Irak Hariciye Nazırının yap yoktur. Biz şimdiki halde neticeyi bekli [Arkast Sa. 4 sütun 3 tei sut ettiği veya edeceği hakkında bir ta mış olduğu beyanata dairdir. Bu beyakım şayialar çıkmıştı. Bir rivayete göre nattan anlaşıldığına göre, Hatayın iki Türkiyenin Irak sefiri, Irak hükumetine komşu arasmda taksimi mevzuu bahmüracaat etmiş ve tavassutunu rica eyle solmakta imiş. Bu taksimde îskenderun lArkasi Sa. 7 sütun s re] mişti. Diğer bir rivayete göre de tavassut Hatayda seçim hazırlıflı Intihabata 15 gün sonra başlanmak üzere hükumetimizle Fransa arasmda temaslara girişildi Iktısad Vekili Z Şakir" Kesebir, Zonguldak kömür hav zasında etüd seyahati yapmak üzere bu sabah 7,30 da Aksu vapurile limanımıza geldi. Bu münasebetle limandaki bütün gemiler ve romorkörler donanmış bulu nuyordu. Şehir baştanbaşa donatılmış, büyük bayram günlerini andıran neş'eli bir manzara arzetmekteydi. Zonguldak valisi, Belediye reisi, millî kömür müesseseleri ve banka direktörleri ve diğer mahallî memurin bir motörle Aksu vapuruna gelerek Vekilimizi karşılamıslardır. Sakir Kesebir refakatindeki zevat ve tıma çıkmış, denize nazır yol ve binalan dolduran binlerce halk tarafından hara retle alkışlanmıştır. Başta bir bando mızıka olduğu halde bir müfreze jandarma tarafından selâm resmi ifa edilmiştir. Rıhtımda bekliyen mahallî memurin vali tarafından Vekilimize takdim edildikten sonra vilâyet konağına gidılerek vali ziyaret edilmiştir. Güzergâhta pencere leri dolduran yığın yığın halk tarafından konfetiler, serpantinler atılmak suretile fevkalâde tezahürat yapılmıştır. lArkası Sa. 3 sütun 1 de] İngiltere teslihat tahsisatı artıyor Filistinde asker ve çete arasmda hakikî harb Tethişçiler Hayfa istasyonunu tutuşturdular, musademelerde bomba ve mitralyoz kullanılıyor Şakir Kesebir, dün şehirde bazı tetkiklerde bulunHükumet 400 milyon sterdu, bugün de rıhtım tesisatı ziyaret edilecek linlik bir istikraz daha Zonguldak 13 Iktısad Vekilimiz gazetecilerle birlikte motöre binerek rıhakdediyor Londra 13 Hükumet hava kuvvetIerini artırmak için Avam kamarasına 22 milyon 900 bin Ingiliz Iiralık munzam bir bütçe tevdi etmiştir. Silâhlanma masraflarını karşılamak üzere yakmda 400 milyon Ingiliz Iiralık bir istikraz akdolunacaktır. îlk safıharb tayyarelerinin adedi 1940 senesi martınm 31 inde 2370 i bulmus olacaktır. Kanada'ya tayyare tsmarlanacak Terüel cephesi bir cehennem gibi yanıyor Frankistler umumî taarruza giriştiler, cephe birçok noktadan yarıldı Londra 13 Hava Nazırı Kingsley Vood Avam kamarasında beyanatta Filistin yollarında, maktulleri kaldıran İngiliz askerleri bulunarak İngiltere hükumetinin Kanada ile mutabık kalarak Kanada'ya darhel bir Londra 13 (Hususî) Filistinde leri yakalamıştır. Hayfa istasyonu çetelef heyet gönderip mühim bombardıman bugün de birçok hâdiseler olmuştur. Po tarafından ateşe verilmiştir. Tiberia'da üç tayyareleri siparişine karar verdiğini söy lis, Kudüste Arab ileri gelenlerinin ev!e bomba patlamıştır. lemiştir. rinde araşhrmalar yapmış bir çok şüpheli[Arkast Sa. 3 sütun 4 del Heyete eski Maliye Müsteşarı Hard IMItlllllTMlllilltllllllllllllMIM 1IMIIIIII MIIIIIM11111MIII1111 tl 11111 • 11IIIIIIMIM1111111III IMItllll IIIH1III It llllfi llll ll 11M M1IIIII111IIIIIIIII1I • III1111II lllt man riyaset edecek ve hava Mareşali Ellington da dahil bulunacaktır. (a.a.) Fransız Italyan müzakere leri tekrar başladı Roma 13 (Hususî) Uzun müddet denberi tatil edilen Fransız Italyan müzakerelerine bugün tekrar başlan mıştır. Hariciye Nazırı Kont Ciyano bugün Fransız maslahatgüzarı M. Blondel'i kabul etmiştir. Dört günde devriâlem Amerikan tayyarecisi Hughes Yakutsk'tan sonra Siberyadan Alaskaya hareket etti, bugün veya yarın sabah Amerikaya vâsıl olması bekleniyor On beşinci yılı karşılarken Bu sene Cumhuriyetin 15 inci yılını kutlulamağa hazırlanıyoruz. Bu kutlu yıldönümü münasebetile kıymetli şairiAkdenize doğru inen Franko kıt'alan, bir kasabaya girerlerken miz Mithat Cemal bir şiir hazırlamısLondra 13 (Hususî) Frankist'ler teaddid bombalar isabet etmiş., otuz kişi tır. bu sabah Teruel cephesinde umumî ta yaralanmıştır. Sade Türk edearruza başlamışlardır. Frankist tayyarpBarselon'un tebliği bî tarihine ' değil, leri hükumetçilerin mevzilerine tonlarla Barselon 13 Millî Müdafaa Ne siyasî tarihimize de: mermi yağdırmışlardır. Bütün cephe yan zareti tarafından neşredilen bir tebliğde *Ölme2 bu vatan farzımuhal olse de hatta gın halindedir. Hükumetçilerin ilk mü ezcümle şöyle denilmektedir: Çekmez kürenin sırtı o tabutu cesımi* Tayyarecinin seyahat dairesini gösterir harita dafaa hatlan kâmilen tahrib edilmiş, cep«Şark cephesinde, Artana mmtakasınMoskova 13 Hughes saat 22,37 (Gmt) he birçok noktalardan yanlmıştır. de Yakutsk'da karaya inmiştir. da cumhuriyetçiler Famela'yı. Kastro ka mısralarını nakşetmîş olan büyük şairin bu çok yüksek manzumesini yarmki nüs de (Gre€nwich saati) Omsk'dan hareket Londra 13 (Hususî) Sekiz Fran Iesini ve 608 rakımlı tepeyi istirdad et Tayyareci Omsk ile Yakutsk arasındaki hamızda bulacaksınız. etmiştir, mesafeyi saatte vasatî 121 mil sür'atle kist tayyaresi bu sabah Barselon'u şiddet mişlerdir.» jNevyork 13 Hughes saat 11 katetmistir. lArkası Sa. 3 sütun 6 do] le bombardıman etmişlerdir. Limana mülArkası Sa, 3 sütun fl da} YUNUS NADt lArkası Sa. 5 sütun 2 dei