20 Mayıs 1938 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

r ~Ansiklopedisi Her eve lâzım olan çok faydalı bir eserdir. umhuri \ DUu4 Telgraf ve mektub adresl: Cumhuriyet. tstanbul • Posta kutusu: Istanbul, No. 246 Telefon: Başmuharrlr ve evl: 22366, Tahrlr heyeti: 24298. tdare ve matbaa Insmı 24299 24290 Hava ve Kimya harbi Cıma 20 Mayıs 1938 Kitabını her vetandaşın okuması, bilmesi ve öğTenmesi lânmdır. 427 sahife ve 89 resimlidir. 150 kuruş. Doktor Hasan Kadri Dirim Kimyager izzet Kemal Erksa Hastalıkları, tedavisi ikbal Kitabevi Korunması 19 Mayıs dün bütün yurdda sonsuz heyecanla kutlulandı m = Genclik bayramı G °l. Mariçin Ankara günleri General Mariç'in Büyük misafirimiz dün Harbiye memleketimizi ziyareti mektebini gezdi. Şenliklerde Komşu ve dost memleketin yüksek mümessiline karşı Türk milleünin duyguları dostane olmaktan daha ileri bir mahiyeti haizdir. General Mariç'in Ankara istasyonunda istikbalinden iki intıba: Yugoslav Büyük Erkânıharbiye Reisi sağda Mareşal Fevzi Çakmağın ve solda General Kâzım Özalpın ellerini sıkıyor r bulundu. Serefine suare verildi Ankara 19 (Telefonla) Şehrimizde bulunmakta olan müttefik ve dost Yugoslavyanm kıymetli Harbiye ve Bahriye Nazm Orgeneral Mariç, bugün Harb okulunu ziyaret etmiştir. Muhterem misafirimiz, Harb okulunda büyük merasimle karşılanmış ve okulun bütün sınıflarını gezmiştir. General, mekteb den merasimle uğurlanmıştır. Büyük misafirimiz, bundan sonra şehirde bazı gezintiler yapmış ve öğleden sonra Şehir stadında 19 mayıs spor ve genclik bayramında bulunmuştur. Muhterem General stada geldiği vakit süreklı alkışlarla karşılanmıştır. Muhterem misafirimizin şerefine gece de Marmara köşkünde bir suvare verilmiştir. Pek parlak bir şekilde geçen suvare geç vakte kadar neş'e içinde devam etmiştir. ost ve müttefık Yugoslavyanm Harbıye ve Bahriye Bakanı General Mariç evvelki gündenberi memleketimızın çok kıymetlı mısafiridır. İstanbul üzennden doğruca Ankaraya giden General Mariç burada ve orada buyük merasımle karşılanmış ve en samımî bir kabul ıle kucaklanmıştır. Komşu ve dost memleketin yüksek mümessiline karşı Türk mılletinin duyguları dostane olmaktan daha ıleri bir mahiyeti haizdir. Başbuğ Cumhurreisimız, General Mariç'ı Çankayada huzuruna kabul etmıştir. Balkanlar ve yakın şark çevresmde sulhu süngülerinin teminatı altına almış olan ordulardan iki büyüğünün samimî telâkisıni ifade eden bu kutlu ziyaretın bü\ ük ehemmiyetini bütün Türk milleti pek ıyi anlıyor. General Mariç vaktile Sırb askerlerinin Türk askerlerıle ayni safta ve emsalsiz bir kahramanlıkla harbetmış oldukları bir memlekette bulunuyor. Ankaranm Çıbık ovasında Topal Demirle harbeden Yıldınm Bayezidin ordusunda Sırb askerleri vardı ve onlar orada hakıkaten canla başla çarpışmışlardı. Aradan beş asır geçe Balkanh kahraman mılletle tekrar sulh lehine olarak millî kuvvetlerimizin mesai ve mukadderatını birleştirmiş bulunuyoruz. Çıbık ovasındaki eski Türk Sırb sılâh arkadaşlığını Ankarada yükseltilecek bir monümanla ebedıleştirmenın zamanı iyiden iyiye gelmiştir. Bugünkü Türk Yugoslav dostluğu o kadar şuurlu ve o kadar canlıdır. Yugoslav müdafaa kuvvetlerinin kahKont Ciano Lord Pört ramanlığından bahsederken Yugosîav Londra, 19 (Hususî) Fransız I M. Hitler'in Romayı ziyaretinden sonmilletinin merdlığini ayni zamanda ifade etmiş oluruz. Malumdur ki milletle ordu talyan müzakereleri durmuştur. İtalyan ra, İtalya hükumeti hattı Kareketini değişayni mahiyeti arzeden iki heyettir. Dip gazeteleri buna sebeb olarak Fransanın tiıdiğinden, Fransa hükumeti evvelce başlomasi bazılarınm sandığı gibi mutlaka Madrid hükumetine külliyetli miktarda si lanan müzakerelere devam etmek isteyip dolambaclı bir oyun kombinezonu değil lâh ve cephane göndermeğe devam etme istemediğini İtalyan hükumetinden resmen dir. En hakikî ve hürmete lâyık diplomasi sini ileri sürüyor ve Fransayı şiddetle it sormağa karar vermiştir. Ciano Pört görüşmesi merd milletlerin asil gayeler uğrunda ham ediyorlar. D'ğer taraftan, Fransız matbuatı da İtalyayı general Frankoya Londra, 19 Havas ajansı muhabibirleşmelerinin ifadesidir. Hakikî diplorinden: masi nihayet millî ordulara ve milletlere yardımla itham etmektedir. Dün Italya Hanciye Nazırile görüşen İngilterenin Roma sefiri Lord Pört, dayanır. Türk Yugoslav dostluğunda <Jost ve düşman bütün dünyaya karşı açık Romadaki İngiliz büyük elçisi Lord Pört, dün Kigi sarayında Kont Ciano ile uzun almla yüksek ilân etmiyeceğimiz hiç bir Kont Ciano ile yaptığı mülâkatın netice bir mülâkat yapmıştır. İyi bir membadan öğrenildiğine göre nokta yoktur. Balkan Antantı devletîeri sinde Fransanın Roma maslahatgüzarı M. Lord Pört, bu görüşme esnasında İspanherkesin gözü önünde bulunan muahede Blondel'i haberdar etmiştir. Salâhiyettar mehafılden alınan malu yol meselesi yüzünden çıkan müşkülât selerile Balkanlarda sulhun muhafazasmı taahhüd etmiş bulunuyorlar. Gizlikapaklı mata göre İspanya işleri münasebetile bebile tevakkufa uğramış olan Fransız birşey değildir ki millî varlıklanmızın ko Fransız İtalyan müzakereleri suya düş İlalyan müzakerelerinin yeniden başla runması bittabi bu sulh gayesinin en ba mek tehlikesi karşısmda bulunmaktadır. masını temin maksadile İngilterenin haEvvelce verilen karar hilâfına olarak yırhah bir tavassutta bulunmak tasavvu şındadır. Yeni nizamla Balkanlılar ilk Kont Ciano ile Romadaki Fransız mas runda olduğunu Kont Ciano'ya söylemişmerhale olarak yarımadada kendi vaziyetlerini bütün bir samimiyetle tasrih et lahatgüzarı arasında bugün de mülâkat tir. [Arkası Sa. 3 sütun 1 de] miş oldular. Güzel fikrin yakın şarkta vukubulmuştur. IIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIII llllllllllllllllinillllllllllllllllll alelitlak sulhu vikayeye doğru terakki ve tekâmülünde şaşılacak hiçbir taraf bu Bu da bir diplomasidir, ve bu işte biz için evvelâ Almanyanm Balkan memleİunamaz. Balkanhların diplomasimizdir ki haiz ol ketlerini istilâ etmek gibi bir düşünce ile Balkanhların ittifakı eski tabirile teca duğu yüksek asaletle haklı olarak her za hareket etmekte olması lâzımdır. Böyle bir düşünceye yer yoktur. Millî varlıklarvüzî değil, tedafüîdir. Yakın şarkta sulhu man iftihar edebiliriz. Sayın General Mariç'in memleketimi la gelişigüzel oynıyan fütuhat devirleri bozacak ve müttefıklerden herhangi birine zarar getirecek haricî tecavüzlere 60 zi ziyareti vesilesile hazır bu bahislere bir çoktan geçmiştir. Bilâkis Almanya yeni milyonluk şuurlu ve azimli büyük bir küt kere daha temas etmişken son günlerin komşulan ve eski dostlarile hep ve ancak lenin karşı koymak kararında olması ulvî hâdiseleri üzerinde söylenmiş bir iki yan iyi münasebetler idame etmek kararında bir manzaradır. Müttefıklere tehlike teş lış fikri tashih etmiş olalım. Bunlardan olduğunu söyleyip duruyor, ki aklm, kil etmiyen her milletle dost olduğumuz biri Avusturyanm Almanyaya ilhakm mantığm ve hakikatin en basit icablan da ve dost kalacağımız çok açıktır. Bu kadar dan sonra Türk Yugoslav dostluğunun zaten budur. Onun için tahsisan Almanbüyük bir ittifakın tatbik şartlan her so Tuna boyunda Alman kütlesine karşı ko yaya karşı cephe almanın yeri ve manası kak basında konuşulmasa bile onun bu yacak bir cephe teşkil etmek üzere daha yoktur. YUNUS NADÎ hakikî mahiyeti bütün dünyaya işte bb'yle sıkı bir bağlantı kayıd ve gayretinde olduğu efsanesidir. Bu hikâye doğru olmak lArkası Sa. 5 sütun 3 tel her zaman açık ifade ve ilân olunabilir. Taksim stadyomunda diinkü merasimin başlangıcı: tstiklâl marşı çalınıyor Fransız İtalyan gerginliği Roma müzakerelerine bir türlü başlanamıyor Atatürkün seyahali Büyük Şef dün trenle Mersine hareket etti Ankara 19 (Telefonla) Bugün saat 16,30 da şehir stadından muazzam tezahürler ve alkışlar arasında ayrılan Cumhurreisi Atatürk otomobillerile doğruca istasyona gittiler. Atatürkün hususî trenleri bu sırada seyahate hazır bir vaziyette bulunuyordu. Büyük şef, trenlerine binmeden evvel gardaki dairelerinde bir müddet kaldılar ve Başvekil Celâl Bayarla Vekilleri kabul ettiler. Bir müddet görüştükten sonra Büyük Şef uğurlayıcıların ayrı ayrı ellerini sıkarak hususî trenlerine bindiler. Tren, saat tam 17 de Ankaradan Mersine hareket etti. Meb'uslardan Salih Bozok, Ali Kılıc, Cevad Abbas Büyük Şefin maiyetinde seyahat etmektedirler. Büyük Şef istasyonda Başvekil Celâl Bayar, Büyük Erkânıharbiye Reisi Mareşal Çakmak, Dahiliye Vekili ve Parti Genel Sekreteri Şükrü Kaya, Hariciye Vekili Dr. Aras ile diğer Vekiller, meb'uslar, Büyük Erkânıharbiye ve Millî Müdafaa erkânı ve kalabalık bir halk kütlesi tarafından uğurlanmiflardır. Ankarada Dahiliye Vekili Şükrü Kava mühim bir nutuk söyledi 19 mayıs spor ve genclik bayramı Tam saat 9,30 da, önlerinde Şehir dün memleketin her tarafında olduğu gibi bandosu olduğu halde mekteblilerin sanşehrimizde de muazzam tezahüratla tes caktar kafilesi ellerinde şanlı bayrağrmıi id edilmiştir. ve bir tarafı kendi renklerini taşıyan sır * malı mekteb bayraklarile, sahada görün* Taksimde: Taksim stadyomu, dün, denilebilir ki, mahşerden bir nümune idi. Bir kısım halk, daha güneş doğmadan, yaya olarak yollara dökülmüş ve stadyomun kapısmı tutmuşlardı. İki sıralı polis kordonu; haikm tehacümünü önlemeğe çalışıyordu. düler. lArkası Sa. 6 sütun 1 de] Bu arada İtalyanın Franko'ya yeni yardımlarile siyaset âleminin karışmasından korkulmaktadır Ankaradaki merasim tafsilâtı ve Dahiliye Vekilimizin nutku 6 ncı sahife* mizdedir. Hatayda neler oluyor? Fransız otoritesi orada haydudluğu yalnız himaye etmiyor, belki tertib ve idare de ediyor! Hataydan gelen son haberler orada se hatta Arabları ölümle tehdid eden bu ka^ çim kayıdlarmın rezalet derecesini de ge badayıların adedleri son günlerde alabil* çerek fecaat hallerine götürülmekte ol diğine artmış ve bu şartlar içinde Hatay^ duğunu ispat ediyor. Suriyenin muhtehf da seçimin değil, umumî hayatın emniyetî yerlerinden kamyonlarla rastgele insan en ciddî tehlikelere maruz bulunduğu taşınarak Fransız memurlarmın akıllann gözle görülen ve elle tutulan bir hakikat ca Türk aleyhtarı bir ekseriyet değilse haline gelmiştir. bile hiç olmazsa ona yaklaşabilecek bir Hatayda Fransız otoritesinin emrinS çokluk husule getirmeğe çalışıldığı yetmi tâbi sözde asayiş ve inzıbat memurlarınıni yormuş gibi gayri Türk unsurlardan ücret vazifelerini bilâistisna Türk aleyhtarlığild le tutulan bir sürü şirrirlerin silâhlandı ifa ettikleri yetmiyormuş gibi şimdi Hatarıldığı da anlaşılıyor. Türklerle hoş ge her ırk ve dine mensub bütün sakin ve ym çinmek istiyen unsurları ve bu meyanda [Arkası Sa. 3 sütun 3 de] General Franko'nun Ankara elçisi dün şehrimize geldi Henlein Çek hükumetile görüşmeler yapacak Diğer taraftan Südet Almanları partisi yeni kararlarla kuvvetli bir propaganda hazırlanıyor General Franko hükumetini tanımak hususunda Balkan Antantı konseyi taraPrag 19 (Hususî) Südet Almanfından verilen karar üzerine hükumeti ları lideri M. Henlein ekalliyetlere dair miz ile General Franko'nun Bükreş mümessili Marki dö Prado arasında cere hazırlanan yeni nizamname hakkında yan eden müzakereler neticesinde Gene Çek hükumetile müzakerelere girişmeğe ral Franko'nun memleketimize bir mü hazır olduğunu Başvekile resmen bildirmessil göndermeğe karar verdiğini yaz miştir. Henlein fırkasının yeni kararları mıştık. Prag 19 Henlein'in fııkası şunlara Yeni elçi dün şehrimize gelmiştir. Bu karar vermiştir: sabahki Toros ekspresile Ankaraya gi1 Parti azasından olan tacirlerin decektir. M. Henlein'in portresini dükkânlarına asM. Palenzia, dün İstanbuldaki dostmaları mecburidir. lan taraflndan karşılan&Hş ve gece de 2 Parti mensublan, întihabat müşerefine hususî bir "ziyafet verilmiştir. nasebetile ev ve dükkânlannı bayraklarYeni elçi resmen vazifesine başlama la donatacaklardır. Kontrol servisi fırka dan evvel gazetecilere beyanatta bulun azasının intihabat arifesi olan cumartesi mak istememiştir. [Arkası Sa. 5 sütun 4 tel Südet Almanları reisi Konrad Henlein