17 Şubat 1938 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

r Hayat Ansiklopedisi Her eve lâzım olan çok faydalı bir eserdir. Viyanada Alman nüf uzu artıyor Çok garib bir siyasî vak'a Hillerin talebi üzerine Avusturya Erkânı Harbiye Reisi azledildi Avusturya devletinde Nazilere resmen yer verildikten sonra tlerıde Avrupa muvazenesinin şiddetli bir sarsıntıya maruz kalmaması îngiltere ile Fransanın birlikte tutmıya mecbur oldukları hattt harekete bağlıdır. ÂDA ) İSTANBUL C A G A L O G L D U 17 0 k • 1000 S3)fl ! 4a4Z Telgraf ve mefrtufc adresl: Cumuurlyet tstanbu) Posta fcutusu: tstanbul No 248 P6rŞGmD6 l l çUD3t 19uO Teiefonr Başmuharrü ve evi: 22368 Tahrtr nevetl: 24298 tdare ve matbaa fcısmı 24299 . 24290 umhuriyet 1 19 Cumhuıiyet Almanoğı Her kîtabcıda arayınız. İngiliz ve Fransız matbuatı Avusturya istiklâlinin temelinden sarsıldığmı ve son kararlarm Anchlussa kat'î bir adım oldu&unu haber verivorlar Bükreşte kaybolan Rus Maslahatgüzarı Romada meydana çıktı Budienko «Moskovaya davet edilmiştim. Birçok diplomatlar gibi beni de öldürmelerinden korkarak Italyaya ilticayı tercih ettim» diyor Londra ve Paris, Berlin Madrid Elçiligimize den malumat istediler tecaviizjüjdildi ? Viyanada umumî af ilân edildi. M. Skubl inzıbat kuvvetleri umumî müfettişi tayin edildi vusturya kabinesinde yapılan değişiklık, beş gün evvel Berchtesgaden'de Hıtler'le Schuschnigg arasında geçen konuşmaların mahiyeti hakkmda ortalığa aydınlık serpti. Bu mülâkat bazıiarınm tahmin ettikleri gibi dostluk havası içinde cereyan etmişe benzemiyor. Bilâkis Hitler'in, Avusturyada faaliyetleri menedilen Naziler hesabına Schuschnigg'i sıkıştırdığı ve kendısine kabulü müşkül bazı tekliflerde bulunduğu anlaşıhyor. Milletler Cemiyetinin zayıfladığındanberi İtalyadan başka hiçbir kuvvetli jstinad noktasına malık bulunmıyan ATusturyanın Başvekıli mülâkattan sonra Viyanaya döner dönmez derhal telefon]a Mussoüni'ye müracaat ederek vaziyetin ciddiyetini anlatmışsa da Duçe'den kat'î bir yardnn vadi alamamıştır. Bu suretle tamamile yalnız kalan Schuschnigg şimdiden Hitler'in teklifleAvusturya Başvekili M. Schusehnigg, Hariciye Nazırı M. Schtnidt (sağıtıda) rinden en mühimmini kabul etmiş bulunu ile beraber bir topjantıda (köşede, son hâdiselerde büvük bir rol oynadığı yor: Kabınede yapılan bir değişiklık neanlaşılan, Almanyanın Viyana sefiri von Papen) tıcesinde Dahılıye Nezaretine bir nasyoLondra 16 (Hususî) Viyanadan pek yakında Avusturya nasyonal sosya nal sosyahst olan Seıss İnquart getinlebildirildiğine göre, Avusturya hükume list partisi organlarının kapanacagını ha rek Emnıyet müdürlüğü de bunun emrine verilmiştir. Bu suretle Avusturyada gay ti, M. Hitler'in arzusunu yerine getirmek ber vermektedir. Skubl inzibat kuvvetleri rikanunî clduğu ilân edilerek faaliyeti üzere, Avusturya Erkânıharbiye reisini müfettişi oldu menedilen siyasî bir fırka memleketin iç azletmistir. Nazi organları kapantyor Viyana 16 Başvekıl Şuşnig, emni nizamını kontrolu altına alabilecek bir Viyana 16 Reicspost gazetesi, ya yet müsteşarı M. Skubl'e polis ve jan mevkie geçmiş oluyor. pılan umumî affa müvazî icraat olarak, [Arkast Sa. 7 s u t u n l d e ] Vaziyet bu şekli aldıktan sonra şimdiye kadar daima gizliden gizliye çalışan Avusturya Nazilerinin artık faaliyetlerini açığa vuracaklarını ve bu yüzden bir çok karışıkhklar çıkacağını tabiî saymak lâzımdır. Avusturyada nasyonal sosyalist cereyanlann müsaid bir muhit bularak süratle inkişaf etmesine en birinci sebeb bu memleketin icinde yüzdüğü iktısadî perişanl'ktır. 1932 senesine kadar Milletler Cemiyeti dilenciye sadaka verir gibi ufaktefek istikrazlarla vaziyeti idare etBükreş 16 Devlet Nazırı ve Harimeğe çalışıyordu. Bu tarihten itibaren o ciye Nazır vekıli Tataresco, gazetecılere da acınacak bir hale düşerek hiçbir yaraşağıdaki beyanatta bulunmuştur: dımda bulunamaz oldu. Biraz sonra da Hitler Almanyada başa geçivordu. İşte « Başlıca vazifesi dahilde gerginlio sıralarda Avusturyada Nazilik dehşet ğin izalesi ve ana yasada ıslahat yapmak li bir inkişafa mazhar oldu. Artık ne olan millî birlik hükumeti beynelmilel Dollfuss'un mukabil tedbirieri. ne Romünasebatta, millî birliğin emrettiği an'ama protokolundan sonra İtalyanın gös nevî siyaseti takib edecektir. terdiğ;i iktısadî menfaatler bu cereyanın Kralın, istikrar ve devamhlığını garanciddî bir surette öniinü alamadı. Esasen :i ettıği bu daimî siyaset sulhun muhafaItalva, Habeşistan ve İ'panya yüzünden zasını ve memleket hududlarının masur.ihayli sarsılmış olduğundan son zaman yetini istihdaf eylemektedir. Bu siyaset larda Avusturyava kâfi derecede maddî ereddüd ve inhiraf tanımaz ve dahüi simenfaat temin edememektedir. yasetin tesirlerinden de âzadedir. Başîı Berlin radyosu dün gece, Leningraddaki bütün tahkiki imkânsız bir ecnebiler cıkarıhyor havadis neşretti Stalinin bir mektubu haricde büyük akisler bıraktı Berlin 16 (Hususî) Madridden bil Roma 16 Giornale d'İtalia gaze dirildiğine göre, Türk sefaretine iltica tesi Bükreşteki Sovyet elçisı Butenko eden 120 kadar İspanyol kaJ.ını ve ço nun Romada bulunmuş olduğunu yaz M. Budienko'nun Bükreşte cuğu, İspanyol komünistleri tarafından maktadır. alınmış bir resmi sefarethaneden zorla çıkarılmıştır. BunButenko'nun gaybubeti büyük bir akis tica eden Sovyetlerin Bükreş maslahat ^ ların mukadderatı hakkında hiçbir ha bırakmıştı. Bu gazete, Butenko ille yapgüzarı M. Butenko, Giornale d'îtalia ber alınamamıştır. tığı bir mülâkatı neşretmektedir. Bunda gazetesıne Romanyadan nasıl kaçtığma CUMHURİYET Berlin radyosu Sovyet elçisi Romanyadan ne şerait tahdair şu beyanatta bulunmuştur: nun dün akşam geç vakit verdiği • bu tında ayrıldığını anlatmaktadır. (a.a.) « Son zamanlarda bir çok diplo haberi hiçbir yerden tahkika imkân olBudienko'nun mühim beyanatı matlar Moskovava davet edilerek öldü madığı için kaydı ihtiyatla telâkki et Roma 16 (Hususî) Romaya il \Arkasx Sa. 7 sütun 5 te] mek lâzımdır. Mısır Kralınm Türkiye seyahati Hataylı Çerkesîer Türk camiasından ayrılmıyor Antakya (Hususî) Hatayın maruf Çerkes liderlerinden Yenişehirli Rüşd Kevas, İskenderunda çıkan Vahdet ga zetesine şu mektubu göndermiştir: «Bariz hükumetçi elemanların ellerile bugünlerde, îttihadı Vatanî isminde siyasî bir cemiyet kurulduğu malumdur. îsmine bakılırsa, memlekette sakin bir takım ekalliyetlerin ittihadını ve onları istenilen hedefe istenildiği gibi götürmek gayesini takib eden bu cemiyetin maksadı teşekkülü, programı ve siyasî prensıpleri ne olursa olsun ve azaları kimlerden mürekkeb bulunursa bulunsun biz bu ciheti şimdilik tahlil ve münakaşa mevzuu edecek değiliz. Ancak, büyük bir ehemmiyetle ve olanca hassasiyetimizle derhal haber vermek isteriz ki: «Çerkeshk» j temsil etmek maksadile Türkiyeye seyahati bir mesele yapılmak istenen Alevî Şeyhi Selim Hayyat [Arkası Sa. 7 sütun 4 te] ııııııııımııııııııımıuı, MMUM.I IIIMNIM,, ,ıMI, ıııııııiHiıııııııııııııııııır,,,,, ,,„ » •,. ı,.,.,,. • !. m ,,,111111 Kahire gazeteleri şimdi Maruf bir Çerkes lideri «Türkün öz kardeşi, den dostane neşriyata kahraman bir aşireti, koparılmaz bir parçası olan başladılar Çerkesîer ayni nurlu yolda yürüyoruz» diyor Kahire 16 El Mukattem gazetesi Kral Farukun memleketimize muhte mel seyahati hakkmdaki makalesinde ezcümle diyor ki: «Kralımız, Türkiye Cumhuriyetini ziyareti takdirinde birçok sıkı rabıta larla birbirine bağlı bulunan dost Türkiyeye müstakil bir hükümdar sıfatile gidecektir. Bu ziyaret iki memleket ve devlet arasında yeni muahedelerin akdi akabinde iki taraf için hayırlı neticeler verecek ve yeni bir devir başlangıcı olacaktır.> (a a.) [Arkası Sa. 3 sütun 6 da] Yeni Rumen kabinesinin tutacağı siyasî yol M. Tataresco, hükumetin dostluklarına ve ittifaklarma tamamen sadık kalacağmı söyledi İktısad Vekili Ankaraya dönüyor Vekilin Manisada yaptığı tetkikler faydalı oldu Nasyonal sosyaüzmle mücadele îçin Engelbert Dollfuss zamanmda kurulan «Vatanperverler cephesi» Avusturyalıları Almanya ile birleşmek arzusundan cavdırmak icin su ıki esasa dayanır: 1 Katolik zihniyetin idamesi. 2 Monarşı'nin iadesi. Katolik hissiyat ancak köylerde yaşaîktadır. Şehirler halkı ve proleter sınıf, sosyal demokratların, Nazilerin ve bilhassa iktısadî sıkmtıların tesirile kiliseden soğumuşlardır. Şehırlerde papazlara tufeylî nazarile bakılır. Altı buçuk milyonluk Avusturyada üç milycna yakın bir nüfusun şehirlerde yaşadığmı düşünürsek bu katolik zihniyetin pek kuvvetli bir istinad noktası olamıyacağmı kabul ederiz. Monar«i'nin iadesi ise şimdilik hem imkânsız görülüyor, hem de bunun iktısadî s'kmtı meselesini halledebileceğine ihtimal verilmiyor. Bu ıtibarla «Vatanperverler cephesi» ancak bir kısım kövlii İle bazı e.ski zabitlerden başka ciddî olarak kimsenin teveccühünü kazanmış deHalbuki nasyonal sosyalistler Manisa 16 (Hususî muhabirimizden) îktısad Vekili Şakir Kesebir dün saat 1 7 de otomobille İzmirden Manisaya gelmiştir. Mülkî ve askerî memurin ve kalabalık bir halk kitlesi tarafından karşılanmıştır. Vekil, hükumet konağını ve tümen karargâhını ziyaret ettikten sonra Ticaret ca vasıtaları da şunlardır: odasınm tertib ettiğı çay ziyafetinde bu lunmuştur. Ziyafet esnasmda tüccarlanMuahedelere ve ittifaklara riayet, biâistisna her devletle dostluk münasebet Rumen siyasetine hâkim bulunan Kral mızla muhtelıf tıcarî mevzular üzerinde en kurmak. S. M. Karol, Basvekil Patrik Miron ve hasbıhalde bulunmuş, müteakıben Parti Veliahd Prens Mişel bir arada nin verdiği ziyafette bulunmak üzere [Arkası Sa. 6 sütun 1 de] • ııı ııı ııııı ııı ııııı tını ıııııııııııııııııııııııııiMiıııııııiHiıııııımıımnımııııııııııııııı ıııııııııııııııııııııııııııııııııınııııııııııııinıııııı Halke\ine gıtmıştır. Ziyafet geç vakte kagiinden güne kuvvetleniyorlar. Eski sol verini kırmak ümidile bu işe göz mü yu dar devam etmiştir. Vekil, bu sabah yeni hastaneyi, enstijartilerden hatta komünıstlerden bıle bu macak? Küçük İtılâf nasıl bir cephe alacak? Orta ve Şarkî Avrupanm statu tü ve yeni Parti binasını gezdikten sonra ereyana ıltihak edenler görülüyor. #** quo'su ile yakından alâkadar bulunan saat dokuzda Ankaraya hareket etmiştir. Vekilin Manisada yaptığı tetkikler Almanyanın Avusturya içine doğru Fransa yalnız kaldığı takdirde kıme söfaydalı olmuştur. Müst?hsiller ^öztası fibir ad"m daha ılerlemesı haklı olarak zü"ü geçirebilecek? \Arkasi Sa. 7 sütun 5 te] bütün Avrupayj düşündürüyor. Anİşte bir sürü sual ki cevablan üzerinde schluss meselesıle bırınci derecede alâka tahminler yürütebilmek içın henüz çok dar olması icab eden İtalyanın, Hitler'in taze olan hâdiselerin inkişafmı beklemek bu hareketlerı karşısında ses çıkarmama zarurıdır. Dört gün sonra toplanacak osı antıkomıntern paktı devletlerinin ara lan Reichstag'da Hitler'in bütün dünya larında, ilerisi için sürpriz dolu, gizli ve tarafmdan beklenen nutku vaziyeti bir Ankara 16 (Telefonla) Basvekil sümullü kararlar almış oldukları şüphe dereceye kadar aydınlatmağa yanyabi elâl Bayar yarın (bugün) sabah Türk sini uyandırıyor. lir. Fakal ne olursa olsun Avrupa muva Kuşu hava meydanma, oradan da gene Günün birinde herkesin korktuğu bu zenesinin şiddetli bir sarsıntıya maruz Hava Kurumunun Etimes'uddaki uçuş Amerikan filosunun büyük cüzütamları toplu bir halde Anschluss hâdisesı tahakkuk etmek mev kalmaması İngiltere ile Fransanın birlik meydanına giderek tetkiklerde buluna Vaşington 16 M. Roosevelt, ga Amerika, Amerika sahillerinin müda kiine girecek olursa büyük demokrasiler te tutmağa mecbur oldukları hattı hare caktır. zetecilere şu beyanatta bulunmuştur: faasını temin etmek için tek bir filoya ne yapacaklar? îngiltere mâni olma§a kete bağıdır. Başvekilin bugünlerde İstanbula hare« Millî Müdafaa eksperlerinin u güvenmemesi lâzım gelmektedir. Büyük çalışacak mı? Yoksa Berlin Roma mihNAD1R NAD1 . ıet etmesi de muhtemeldir. mumen serdettikleri mütaleaya nazaran lArkası Sa. 7 sütun 6 da] Roosevelt Amerika için iki donanma istiyor Silâhları bırakma konferansı toplamak istiyen Amerika Reisicumhuru, kendi memleketinin silâhlarını sür'atle artırmağa hazırlaniyor Başvekilimizin bugün yapacağı tetkikler