8 Şubat 1938 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

r VATANDAŞ! Yurdunu, yuvanı Türk Bayrağı Imalât Evinin ayyıldızı kendinden dokunmuş, rengi, metaneti kanunî evsafı garanti bayraklarile süsle ve onunla iftihar et. Adres : İstanbul Divanyolu, Türbe karşısı 135 Türk Bayrağı Imalât Evi Zekeriya Pulâdcan. Tel: 23026 Ondördüncü yıl sayı: 4936 umhuri Kulliyatının birincisi olan İLK DUŞEN AK Salı 8 Şubaf 1938 çıktı. 50 kuruş. tSTANBUL CAĞALOĞLU Telgral ve mektub adresl: Cunürariyet tstanbvu Posta iratusu: Istanbul No 248 Teiefonî Basmnharrlr ve evl: 22366 TaJırU heyetl: 24298 tdare ve matbaa b î n u 24299 • 24290 Ahmed Halid Kitabevi Avrupa buhranının Almanyadaki hâdiselerin izahı yeni hâd safhası Ordu erkânı, Hitler'den Aklen ve manttkan Avrupa buhranı çıkmazdadır. Şimdiki şartlar içinde ancak bir tnecnun veya intihara karar vermiş bir me*yus harbe atdabilir Imanyadaki değişıklikler bütün Avrupada, hatta bütün dünyada daha ziyade bedbin tefsirleri mucib olmakta devam ediyor. Dahilî ve haricî bütün ıktidar parti elinde toplanmakla Almanya daha tehlikeli bir kütle haline gelmiş sayılabilirmiş. Belki öyledir. Fakat kimse bu değişıklikler hakkında binnefis Almanyanm verdiği izahlarda da gösterilen tarafa, yani bu değişıklıklerin sırf dahilî bir Alman meselesi olması ihtimaline iltifat etmiyor. Almanya dıyor ki: Beıı bu değişikliklerle bütün diğer başlıca memleketlerin yaptıklan birşeyi yapmaktan, yani devlet kuvvetlerini daha mütecanis ve müttehid kılmaktan başka birşey yapmadım. Belki vaziyetin bu tarafında da bazı hakikatler vardır. Burada Sovyetler Rusyasmda geniş ölçüde tatbik edilen temizleme ameliyeleri hatıra gelebilir. Rusyada bilhassa bazı askerî erkânın Almanya ile anlaşma siyasetine taraftarlık ettikleri iddia olunmuştu. Askerî bakımdan Almanyada dahi Rusyayı bir düşman telâkki ederek onu arka tarafta ehemmiyetlı bir gailenin kâbusu gibi muhafaza etmektense onunla askerî sahada yekdiğere emniyet verici bir anlaşmayı makul bulanlar yok değildi. Fazla olarak Almanyada Berlin Roma mihverinin samimiliğine ve herhalde tabiıliğine inanmıyanlar vardı. Ayni şüphenin bazı Roma mahfıl ve şahıslarında da mevcud olduğunda şüphe yoktur. Alman hedeflerinden biri olduğu muhakkak bulunan Avusturya meselesi BerlinRoma mihverinin en açık tezadıdır. Bu mihver sağlam ve pürüzsüz olabilmek için M. Mussolini'ye göre Almanya şarkî Avrupaya, M. Hitler'e göre îtalya Şimalî Afrikaya yönelmeli ve yürümelidirler. Almanyanm merkezî Avrupaya gözucuyla bakışı Berlin Roma mihverİni yıkmağa kâfidir. Bu nokta ergeç Almanya ile Italyanın arasını açacaktır. Alman askerliğinde millî müdafaa bütün milletin ve bütün memleketin her çeşid kuvvetlerine dayanır. Bu noktadan Alman ordusu erkânmın parti hükumetince takıb edilen iktısadî ve içtimaî bazı tedbirlere itiraz edegeldiği rivayet olunuyordu. Bu rivayetlere göre partinin büyük endüstriyi tazyik eden ve dinî kavgalarla Alman milletinin birliğinde teessürler husule getıren bazı hareketlerini ordu hoş görmemekte idi. Nitekim partinin iktısad sistemine Doktor Schacht dahi itiraz etmekten hâli kalmamıştı. Bütün bunların ifade ettıği manaya göre Almanyanm dahilî ve haricî siyasetınde bütün devlet teşkilâtmca bir görüş birliği yoktu. Doğruluğundan iğriliğînden sarfınazar, iste Almanya sırf dahilî bir A'man işi olarak nihayet bu bir liği temin etmek ihtiyacile harekete geçmiştir denilebilir. Hakıkaten bir devletin dahilî ve haricî işlerinde kendi efrad ve erkânmın ittifak etmedıği hareket tarzlan kadar felâketlı bir iş olamaz. Binaenaleyh hakikî bir ihtiyac olarak Almanyada millî devlet mekanizmasının ahenkleştirilmesıni şimdılik yalnız ve hakikaten dahilî bir iş olarak almakta hata tasavvur olunmıyabılir. Ancak dünya riizgârdan nem kapacak kadar rahatsız olduğu için Almanyadaki değişıklikler karşısında hiçbir kimse izahın tabiî bile olsa bu kadar basftile iktifa edememekte, herkes bu vaziyeti onun zarurî neticelerile anlamağa ve anlatmağa daha mütemayil bulunmaktadır. Bu anlayışa göre Almanyadakı değişıklikler Avrupanın zaten karışık olan vaziyetini, içinden çıkılması daha zor yeni bir safhaya nakletmiştir. Gene bu anlayışa göre Almanyada her ne olursa olsun hareket taraftarlan galebe etmiş, onlar bütün kuvvetleri kendi ellerinde toplamıştır. Belki bu da doğrudur amma yapılacak iş çok zordur. Harb Almanyayı esirgese de yalnız başkalannı yaksa belki nasyonal sosyalizm erkânı bunda uzunboylu tereddüde mahal görmezdi. Bu ateş, onu körükliyeni de yakacak olan ibir belâdır. Avrupanın girişeceği yeni birçok şeyler istemîş Hitler, hususî malikânesine hareket etti, orada von Ribbentrop ve von Papeni kabul edecek Ingiliz hükumeti ihtilâlcilere çok şiddetli bir nota verdi Su altında yüzen bütün tahtelbahirler derhal batırılacak İngiliz Hariciye Nazırı dün Avam kamarasında bir nutuk söyliyerek korsanlığa karşı mücadele etmek üzere alınan yeni tedbirleri bildirdi. Londra ile Roma arasmda yeni müzakereler başlıyor Londra 7 (Hususî) Hariciye Nazm M. Eden Akdenizdeki korsanlığa karşı mücadele etmek üzere alman tedbirler hakkında Avam Kamarasının bugünkü celsesinde beyanatta bulunarak demiştir ki: « Akdenizde tekerrür eden kor sanlık hâdiseleri Nyon anlaşmasile tesbit edilen tedbirlerin kâfi gelme diğini göstermiştir. Bu sebeble yeni tedbirler almaya karar verdik. Bu karar mucibince garbî Akdenizde suyun alhndan yüzen bilumum tahtelbahirler, taarruza hazırlanan gemi addedilecektir. Akdenizdeki Ingiliz donanması bu gibi tahtelbahirlere bilâihtar taarruz emri almıştır. Bu kararımızdan Nyon anlaşmasını imzalıyan devletleri de haberdar ettik. Ingiliz vapurlarına karşı yapılan son hücumlara gelince: General Franco nezdindeki sefirimize şiddetli protestoda bu« lunması için talimat verdik. Mümessilimiz hücumlar tekerrür ettiği takdirde Ingilterenin sadece protesto etmekle ve tazminat istemekle iktifa etmiyeceğini ve derhal mukabele bilmisle müracaat ede« ceğini de aynca ihtilâlcilere bildirmelc emrini almıştır. Tayyare hücumlanna karşı da aynî şekilde esaslı tedbirler alınmıştır. 30 kî« nunusanide Barcelon'u bombardıman e« den tayyarelerin ttalyan tayyaresi olduğu da anlaşılmıştır. Batınlan gemilerimîz îçin ihtilâlciler* den tam tazminat istenilmiştir.» Akdenizdeki korsanlık Von Papen Von Fritz Von Ribbentrop Paris 7 (Hususî) Le Temps gazclesinin Bâle muhabiri Almanyada cereyan eden hâdıseleri izah eden uzun bir mektubda aşağıdaki malumatı vermek tedır: Almanyada yapılmak istenen askerî, ekonomik ve diplomatik ıslahat uzun za mandanberi kararlaştırılm;ştı. Kânunusaninin başından itibaren ordu erkânı, ağır sanayi ve maliye mehafıli mümessiHeri Almanyanm dahilî ve haricî siyasetine dair M. Hitler'den mütemadiyen taleblerde, tavsiyelerde bulunuyorJardı. [Arkası Sa. 7 sütun 1 de] Hariciye Vekilimiz bu sabah geliyor Şiddetli bir nota verildi Sofya ve Belgradda mühim görüşmeler oldu Madrid Elçiliğimize Teruel cephesindeki tecavüz haberleri Bulgar Başvekili, Hariciye Vekilimizi hududda taarruzun bilânçosu M. Eden [Arkası Sa. 6 sütun Londra 7 Akdenizdeki korsanîık hâdiselermi tetkik etmek üzere toplanan kabine içtimaından sonra Ingiliz hüku lde] karşıladı, iki memleketi alâkadar eden meseleler gözden geçirildi Proteatomuz tahkikat safhasma girmiştir Ankara 7 Bu akşamki Roma radyosu neşriyatmda Madriddeki Türkiye elçisinin ve elçilik erkânınm hakarete maruz kaldıklan hakkında bazı haberler işitildi. Anadolu ajansmın tahkikatına göre, mesele, Türkiye elçilığine mülhak bir binaya hükumet polisi tarafından girilerek içinde bulunan Is panyollarm gotürülmüş olması hâdisesinden galattır. Bu hâdise hükumetimizle İspanya cumhuriyet hükumeti arasında henüz görüşülme halindedir. Tarafımızdan yapılmış olan protesto, tahkikat safhasına girmiş bulunuyor. Elçimize, elçılık erkânma tecavüz vukua geldiğı haberi hakikate külliyen muhaliftir. (a.a.) Ihtilâlciler üç binden fazla esir aldılar, 30 bin hükumet kuvveti ric'at ediyor Köse İvanof Tevfik Rüştü Aras Stoyadinoviç Belgrad 7 Türkiye Hariciye Ve toplanacak olan Balkan Antantı kon kilı doktor Tevfik Rüştü Aras buradan feransının şümulünü kaydetmiştir. geçerken 45 dakıka doktor Stoyadıno Bulgar Başvekili Hariciye viç'le görüşmüştür. Bu mülâkatta Balkan Vekilimizi hududda karşıladı Antantı mumessılleri de hazır bulunmuşSofya 7 Bulgar ajansı bildıriyor: lardır. Türkiye Hariciye Vekili Doktor ATurkiye Hariciye Vekili, gazetelere ras bugünkü Semplon ekspresile Anka yaptığı beyanatta, 15 şubatta Ankarada [Arkası Sa. 7 sutun 6 da] Japonlar, dün bir şehri bombalarla harab ettiler Lungko limanını da muharebesiz işgal eden kıt'alar, cenubda muannıdane mukavemet görüyorlar llllllfMlllflllinilllllllllllllllllltlllllllllllllUIIIIIIIIIIIHIIIIIIIIIIIIItllllflllllirillllllllllllltlllllllllllllllllllllllfllllllllllllllHIIIIIIIIIIIIHIIIMIMIIIIIIIIIIIII Stoyadinoviç'in muvaffakiyeti Ayan intihabatmda hükumet tam bir zafer kazandı Belgrad 6 (Hususî muhabirimizden) Stoyadinoviç hükumeti, âyan seçimin de büyük bir muvaffakiyet kazanmıştır. İntihab edilen 23 âyan azasından 17 si, Yugoslav radıkal birliği partisine men sub olup, bu partinin reisi de bizzat M. Stoyadınoviç'tir. Bu hâdise, Yugoslavyanın siyasî vaziyetini fevkalâde aydınlatır mahiyette ol duğu cihetle, üzerinde bir lâhza durmağa değer. Ev\relâ, bu kadar sarilı ve inkâr kabul etmez bir muvaffakiyet, kendi isteklerini hakikatin ifadesi telâkki ederek, bugünkü Yugoslav hükumetinin istikrarsızlığı [Arkası Sa. 5 sutun 3 le] Valance şehrinin havadan bombardımanı esnasında Salamanca 7 «Resmî tebliğ» 6 şubat saat 20 de vaziyet: Alfambra mıntakasmda Franco kıtaları pazar günü 12 kilomctro ilerlemiş lerdir. Son iki gün zarfında kıt'alanmız ceman 20 kilometro ilerlemişlerdir. Mi ^ lislerden 3000 kişi öldürülmüş, 2000 kişi esir alınmıştır. On beş kasaba işgal e* dılmiştir. Cephenin muhtelıf noktalarında [Arkası Sa. 7 sütun 3 teî ıııııııııııııııiııııııiııııııııiııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııiMiııııııııııııııııııııııııııııırııııııııınıııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııınııııııııM Beyoğlundaki feci cinayet Ikî genci, gece ustura ile yatakta boğazladılar Zavalılardan biri, imdad istemeğe vakit bulamadan can verdi. Diğeriağır yaralıdır. Katiller dün aksam tevkif edildiler Romanya Kralı Bükreş elçimizi kabul etti Bükreş 7 Anadolu ajansınm hususî muhabiri bildıriyor: Romanya Kralı Majeste tkinci Karol bugün, Bükreş elçimiz Hamdullah SupHarbe iştirak eden Çin kadınları ordu karargâhında çalışıyorlar hi Tanrıöveri kabul etmiştir. Macao 7 Japon tayyareleri ve hemen tahrib etmişlerdir. Şimdi bu şehirRomanya Başvekili M. Goga, Bükreş harb gemileri, Canton'un deltası cenu den Macao'ya bir çok mülteciler gel elçimiz Hamdullah Suphi Tanrıöveri kabul etmiştir. (a.a.) bunda kâin modern Heingchou şehrini mektedir. ^~ lArkast Sa. 3 sütun 1 YUNUS NADt lArkast Sa. 1 sütun 5 tel Katillerin elinden ağır yaralanmak suretile kurtulan Ali (Yazısı 6 nct sahifemizde)