8 Şubat 1938 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 1

Atölye Dalmış g Ğünde bir kuruş tasarrufla yılda 58.972.950 lira Memleketimizde hayat pahalılığı ile nasıl mücadele edileceğini, bayat standardının daima makul hadlerde kalarak'! vatandaşların — sıkıntısızca yaşayabilmeleri melere mütevakkif ise bunların ilmiğ ve teknik ı?ıullcr- le nasıl araştırılacağını, ve zira İî:î şeyde olduğu gibi /hayat maliyetini tesbitte de müracaat edilen bir ilim ve bir teknik bulunduğunu izah eder- ken gene bu tahse avdet vâdinde bu- lunmuştuk. n Hayat pahalılığı meselesi üzerinde ne kadar durulsa yeri vardır. Bugün de, Ekonomi Bakanlığının valilere gönderdiği bir tamimden aşa- ğıdaki kısımları kısaltarak alıyoruz. Bakanlığın bu tamiminde hatırlattığı veçhile, bizde, ilk önce, “Atatürk'ün Kamutayı açarken söyledikleri proğ- ram, nutuktan hayat pahalılığına te- mas eden satırları kaydedelim : * Bumun için ilmiğ bir tetkik yap- tırmalı ve tesbit edilecek sebeblerle radikal ve plünlı şekilde mücadele e- ealiğEr” d'ışıî:ı';d bu işaretleri Başbakanın roğramında şu cümlelerle hüküme- in vazifeleri arasına alınmıştır “ARIKİYOGE Dayzr UCUKLARU, micmie- | ketin sarılmış bulunduğu — kalkınma | ve endüstrileşme savaşı -bakımından da tesis ve muhafazasına birinci dere- cede ehemiyet vermemiz lâzım gelen Bir mevzudur. Bunun için üç sene ev- vel türkiyenin iktisadi bakımdan tet- kik ettirilmesi maksadiyle Amerika- dan getirttiğimiz heyet gibi ilmiğ bir heyeti tavzif ve bayat pabalılığı ve elemanlarını tesbit ettirerek radikal bir mücadele plânı yapacağız." Şimdi vekâletin babsettiğimiz ta- mimine gelelim : “Hayat pabalılığı ile mücadele hükümetin hususf bir ehemiyetle takip edeceği —mevzular- dan biridir. Son tahrire göre türkiye nüfusunu 16457000 kişi hesab eder ve günde her ferdin masrafını bir ku- ruş indirebilirsek — sene — sonunda $8.972.950 türk Hralık bir milli tasar- rufa imkân vermiş, ve diğer tabirle, milli istihsâlin para kudretini bu mikdar artırmış ruz. Bütün ekonomik işlerimizde nld_u- ğu gibi hayat pahalılığı mücadelemiz- de de hedefimiz ekonomikdir. Eski zamanlardan beri bir çok memleket- lerde istihlâk kooperatifleri şrk)ınd_e başlamış olan teşekkülleri hep bili- riz. Bunların aleyhinde değiliz. Fakat davâmızın büyüklüğü bütün memle- kete şamil bir davâyı icab ettirecek mahiyettedir. Bir çok memleketlerde yapılmış tecrübelere ve tecrübelerin tesis et tiği tekniğe nazaran memleketimizde gidilecek yol rasyonalizasyon yolu- dur. Öğretmenler, Üniversite profe- sörleri, esnaf teşekkülleri, mesleki birlikler, müstahsiller kendi — sahala- rında maliyet unsurlarını ayrı ayrı tetkik ve tesbit etmeli ve bu mevzu üzerine bakanlıkça toplanmakta olan vesika dosyalarını zenginleştirmeğe çalışmalıdır. Maliyete vücud —veren unsurları tablo halinde toplamak ve muntazam surette takib etmek milli ekonami terbiyemizin — prensiplerin- den sayılmağa lâyıktır. Böyle bir tab- loyu sadece seyretmek bile masrafları tenzile imkân verebilecek hadlerin derhal seçilmesine hizmet eder_vlf şah- si ve milli tasarruf düşüncelerini ten- miye eder. Maliyet unsurlarının bir arada tetkiki ise milletçe ve hükü- metçe alınabilecek tedbirlerin isabet- N şekilde tesbitini kolaylaştırır.” Görülüyor ki hükümetin yaptırma- Ba başladığı tetkiklerden sonra alaca- ı tedbirler, ilk numunesi Roşdal'da tahakkuk ettirilmiş olan istihlâk koo- peratifleri nevinden teşekküller mey- dana getirmek olmıyacağı gibi “haya- tı ucuzlatarak herkesi ucuz ve müref- feh yaşatmak” tezinden hareket eden bazı memleketleri, bir çok teşebbüs- (Sonu 8, inci sayfada) Salı Ulus Basımevi Çankırı Caddesi: Ankara ŞUBAT Telgraf: Ulus - Ankara 1938 TELEFON R di 1111 <iğanc gÜ- | Bisnmsca Ankara 1083 L Yazı işleri — 1062- 1063 5 KURUŞ | İdare müdürlüğü :ğ: görülen HERLERERMN deki ingiliz fil_osy HUKUUKUYUKUUUUM UUKKD CU K UEUNU A KAK KOK OKKDi her denizaltı gemisinin batırılması na kati emir verildi Bu tedbirler kâfi gelmezse daha şiddetli tedbirler alınacak KEGFEE Bir kaç güne kadar Büyük Petro Aleksi Tolstoyun eseri Akdenizde korsanlığa karşı tedbir Akdenizdeki ingiliz filosundan bir parça Londra, 7 (A.A.) — Akdenizdeki korsanlık hâdiselerini tetkik etmek ü- zere toplanan kabine içtimamndan son- ra ingiliz hükümeti general Franko'ya #iddetli bir nota vermiş ve ingiliz ge- milerine karşı yapılan mükerrer teca- vüzlerden dolayı — hoşnudsuzluğunu bildirmiştir. İyi haber slan mahfillere göre bu notada ingiliz karakol gemilerine tah- sis edilen mıntakada korsanlığa niha yet vermek için alınan tedbirler” bildi- rilmiştir. Diğer cihetten öğrenildiğine göre denizaltı korsanlığına olduğu gibi ha- va korsanlığına da mani olmak için ya- kında tedbiz alınacaktır. Bay Edenin beyanatı Eden bugün Avam kamarasında in- giliz gemilerine ya;uîıı:ı tecavüzler hakkında şu beyanatta bulunmuştur: *—. Akdenizin garbında ticari gemi- lere karşı hücumların son zamanlarda fzılı!ıw:ıııı üzerine, bütün alâkadar- lar, İngiltere hükümetinin aşağıdaki niyetlerinden haberdar edilmiştir: Son tecrübeler göstermiştir ki, bu- gün tatbik edildiği şekli ile Nyon ted- eri ticart gemileri meşru olmayan umlara karşı himaye için kâfi de- dir, Bu şartlar altında İngiltere hü- (Sonu 8 inci sayfada) B. Menemencioğlu Cenevreye gidiyor Cenevrede şubatın son haftası İç: hi gil n de Hatay seçim nizamnamesini müza- | kere etmek üzere toplanması tesbit © - | dilen komisyona hükümetimiz adına dış bakanlık umumi kâtibi N'İ““" Menemencioğlunun iştirak edeceği ha ber alınmıştır. - B. Menemencioğlu toplantıdan bir kaç gün evel şehrimizden ayrılacak - tır, Atatürkle Hollânda kraliçesi arasında Ankara, 7 (A.A.) — Küçük Hol- landa prensesinin doğumu münasebe- tile, Reisicumhur K. Atatürk ile Hok landa kraliçesi majeste Wilhelmina arasında aşağıdaki telgraflar teati ©- lunmuştur : Majeste Wilhelmina — Hollenda kraliçesi — Le Haye —| Hollenda veliahdi altes ruayal pren- ses Juliasa'nın bir prenses dünyaya getirdiğini büyük bir - sevinçle haber aldım. En samimi tebriklerimle bera- ber gerek şahsi saadetleri ve gerek, kraliyet hanedanının saadeti bakkın - daki hararetlı temennilerimi kabul et- aelerini majestelerinden rica ederim. K. ATATÜRK Ekselens Kemal Atatürk Reisicamhur — Ankara — Nazik telgrafrnezdan * ziyadesile tmütehassis olarak çok samimi teşek- kürletimi arzederim Bay Reisicumhur WİLHELMİNA TÜRRARTDL TU LÖD AAA Bükreşte kanlı hâdiseler oldu Bükreş, 7 (A.A.) — Seçim mü: cadeleleri münasebetile kanlı hâdi- seler çıkmıştır. “Demir muhafızlar” teşkilâtı azâsından iki kişi ölmüş, bir çokları da ağır surette yaralanmış- ur. Dr. Aras bugün İstanbula geliyor Budapeşte, 7 (A.A.) — Hariciye na- zırı Vekili Baron Apor, burada bulun. makta olan Türkiye hariciye vekili Tevfik Rüştü Aras'ın şerefine dün bir #iyafet vermiştir. Ziyafette Türkiye- nin Berlin büyük elçisi ile Belgrad ve Budapeşte orta elçileri ve hariciye'ne- zareti erkânı hazır bulunmuştur. Dr. Aras Belgrada doğtu hareket et- - miş ve istasyonda uğurlanmıştır. Belgrad'dan geçerken | Belgrad, 7 (A.A.) — Türkiye Hari- ciye vekili Dr. Tevfik Rüştü Aras bu- radan geçerken 45 dakika Dr. Stoyadi- Roviç'le görüşmüştür. Bu mülâkatta Balkan antantı mümessilleri de hazır bulunmuşlardır. Türkiye hariciye vekili, gazettcilere yaptığı beyanatta, 15 şubatta Ankara- da toplanacak olan Balkan antantı kon- ieransının şümulünü kaydetmiştir. Sofya'dan geçerken Sofya, 7 (A.A.) — Bulgar ajansı bil- ( Sonu J. üncü sayfada ) Dr. Aras Bulgaristanda B. Köseivanofla uzun bir mülâkat yaptı Bulgar başvekili kendisini yugoslav hududunda karşıladı ve mülâkata Sofya istasyonunda da devam edildi &. di S Barselondaki bombardımanlardan sonra bir sokak Roma radyosunun verdiği bir haber hakkında Anadolu ajansının tebliği Madridde elçiliğimize tecavüz edılmış değildir erkânmın hakarete ma- ildi. Madrid'deki Türkiye elçisinin ve elçi ruz kaldıkları hakkında bazı haberler Anadolu Ajansının tahkikatına göre, mesele, Türkiye elçiliği hak bir binaya hükümet polisi tarafından girilerek içinde bulunan ispan« yonlların götürülmüş olması hâdisesinden galattır. Bu hâdise hüküme- timizle İspanya cumhuriyet hükümeti arasında henüz görüşülme halin- dedir. Tarafımızdan yapılmış olan protesto, tahkikat safhasına girmiş bulunuyor. Elçimize, elçilik erkânma tecavüz vukua geldiği haberi ha« kikate külliyen muhaliftir. l Almanyadaki hâdiselere dair B. : hı tetkikleri İstanbul, ? (Telefonla) — Bir müde detten beri şehrimizde bulunmakta o « lan Nafıa Vekili B. Ali Çetinkaya bu gün İstanbul postahanesinde ve P, T, 'T, fabrikasında tedkikler yaptı, dünya gazetelerinde endişeli tefsirler devam etmektedir. Bu hususta gelen haberler 8. inci sayfamızdadır. Fıkra Bir mesele — Siz ne dersiniz? -Kalkmalı kalmalı mı? Yenicami'in kemerinden bahsetmek- te olduğumu şüphesiz aalamışsınızdır. Biliyorsunuz: Herşey olup bitti; han- lar, mağazalar, dükkânlar satın alındı, yıkıldı, Şimdi hep beraber düşünüyo- ruz; ya kemer ve köşkünü ne yapalım? Cevab basit değil midir: Hele bir bepsi olup bitsin; meydanı kemeri ile görelim: Sanatkârlar hangi fikir üze rinde ittifak ederlerse onu yaparız. Eski Avrupa sokaklarında, bizim Yenicami önünde pek aykırı duracağı- tt zannettiğimiz köşke benzer çıkıntıs ler vardır. Fakat şehirlerini böyle hu- sasiyetlerinden mahrum otmek kimse- nin aklından geçmez. İstanbul imazının son derece nazik bir mesele oluşumun sebebi, cihanın başlıca eski sanat şehirlerinden biri olmasındandır. Orada 500 e yakırt' âbi- de var. İstanbul imarı bunlara kıyarak değil, bilâkis bunları bağrına basarak, ve her birine bususi yerini ve çerçeve- sini vererek başarılmak Jüzım gelen bir şeydir. İstanbulda âbidelere bakan ye- ni binaların cebhe üslübları tarihe hür- met edecektir. Taksimde yapılabilen modern - cebhelere, Süleymaniyenin karşısında müsaade edilemez. İstanbul imarı sanatkârların bilbassa elbirliğini istiyen, aymı kelimeleri tek- Tar edelim, son derece nezik bir iştir. Önüne geldiğini yıkıp deviren “düz sokak” İstanbulda, ancak ortaçağ ordularının tahribini yapmış olur, 20 inciasır şehirci”sinin vazife- sini değil! Bizde şehircilik sanatı ile mücadele eden garib bir belediyecilik zihniyeti vücud bulmağa başlıyor: önüne geçe- dim » Fatay