4 Ekim 1937 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

ucuz ve rekabet kabul etmez fiatlardadır. Galata Mahmudiye caddesi Yorgancılarbaşı No. 106. Tel. 49441. j bAYRAKLARIMIZ Yeni Bayrak Kanununa tamamen uygun şekilde her boyda yerli Meri nos yününden hazır ve ısmarlama FEYZULLAH nnrinrriımpfi vil «wr 4R11 umhuri ^v , ÎSTANBUt HAVA ve KiMYA HARBİ Korunması Hastalıkları Tedavlsi i HASAN KADRi Diri m Doktor İZZED KEMAL Erksal Kimyager UIIUUIUUIIbll Jll ofljl ı 4011 Telgraf ve mektub adred: Cumhuriyet, Istanbul Posta kutusu: îstanbul, No 248 ratullCdl *r UMMII1MC9IIII luUl Telefon: Başmuharrlr ve evl: 22366. Tahrlr heyetl: 24298. tdare ve matbaa fcısmı 24299 24290 CAĞALOĞLU ,. V , W . „. Pazartfisl K Birinritflsrin 1937 İKBAL KiTABEVi Çıkmjştır. 150 kuruş Harbi yer yüziinden kaldırmak için Harbi yeryüzünden kaldırmak için Sulhu sevenlerin icabında harbi göze almağa karar vermeleri ve bu tnaksadla o kavgaya daima hazır bulunmaları lâzımdır aktıle Milletler Cemiyeti ortaklanndan olan Japonya harbi kanun harici ilân eden Briyan Kellog misakına iştirak etmemiş miydi? Zannediyoruz ki evet. Almanya bile milletlerarası ihtilâflannın sulhan halline muvafakat etmiş devletler arasmdadır, ye İtalya dahi sulhun muhafazasına taTaftarlıkta hiçbir mılletten geri kalmamıştır. Buna rağmen yakın tarihin hâdi»eleri şunlardır: 1 : Japonya Mançuriyi istilâ ederek bu hareket tarzını muvafık görmiyen ^lılletler Cemiyetini terkedip çıkmıştır. 2: İtalyanın Habeşistan seferine mâni olmak için Milletler Cemiyetinin aldığı tedbırler müessir olmamıştır. 3: Bütün Avrupanın gözü önünde Ispanyaya vuku bulan müdahaleler henüz bütün Avrupayı ateşe vermek tehlikelerinden sıyrılıp kurtulamamıştır. Bu yakm hakikatler sulhun henüz müştereken korunmasına imkân bulunamadığmın alâmetleridir. Halbuki devletierin hepsi değilse bile milletlerin hepsi Bulh nimetine müştak ve mütehassirdir. Devletlerin hepsi değilse bile tabirile ifade etmek istediğimiz maksadı elbette kolay anlıyorsunuz. Her devlet esas mahiyeti itibarile millî olmak lâzım gelirken bazı devletlerin bu vasfa mutabakatleri hâlâ nazarî bir mahiyet arzetmektedir. O memleketlerde milletlerin fikir ve söz hakları yoktur. Ancak bütün milletlerin hiç istisnasız umumen sulh nimetine müştak ve mütehassir olmalan hem açık bir hakikat, hem büyük bir kuvvettir. Sulh taraftarlığmı açıktan açığa ikizara eden milletler bu sahadaki düşüncelerini açık söyliyemiyen milletlerin ayni fikir ve kanaatte olduklannı ve ilk fırsat ve imkânda kendilerine iltihak edeceklerini hesaba katabilirler. Ciddiyet ve samimiyetle sulhu istiyen milletlerin bu büyük nimet hesabma kendi aralarında hakikaten en yüce insanî fıkirlerle blok yapmalan bir zarurettir. Kendilerinde sulhu bozmak cesaretini bulanlar, sulhu istiyen milletlerin bir türlü bir araya gelememelerinden, sulh için bir türlü müessir, ve mühib bir istihkâm manzarası gösterememelerinden, isteklerinin çok meşru ve ciddî olmasına rağmen daima perişan vaziyette kalıp gitmelerinden istifade edıyorlar. İşte Milletler Cemiyetinin zayıflığı sebebi buradadır ve işte insanlığın hastalığı budur. Anlaşılmıyan çok basit hakikat şudur: Canım sulh için harb yapılır mı diyorlar. Sulh için harb yapılmaz da ne için harb yapılır dıye soramaz mıyız? Çok fena şey olan harbin çok iyi, yani meşru ve makbul olacağı bir tek nokta vardır ki o da sulhun muhafazası mecburiyetinden ibarettir. Müdafaai nefs için vuruşmak mecburiyetinde kalmak en tabiî bir hak ve en mazur bir şiddettir. Bizce devlet şeklini almış her milletin en yüksek insanlık vazifesi işte burada görülür. Harbi yeryüzünden kaldırmak için sulhu sevenlerin icabında harbi göze almağa karar vermeleri ve bu maksadla o kavgaya daima hazır bulunmaları lâzımdır. Milletler Cemiyetinin ıslahına hâkim olacak doğru zihniyet buradadır. Eğer sulhu seven milletler bir kere buna karar verirlerse harb yapmağa mecbur dahi olmaksızın insanlığın bu vahşi felâketi dünyadan yıkılır gider. Eğer şayed sulh hatırı için bir kerecik harb yapılmak mecburiyeti hasıl olursa insanlığın tarihi bunu en mukaddes bir cidal diye kaydedecek ve o biricik olarak kalacaktır. Biz dünyada insanlığın umumî heyetine ka fa tutacak kuvvet ve cür'et tasavvur etmiyoruz. Şunun bunun ihtirasları elinde zebun ve mustarib insanlığın nihayet bu hakikati anlaması ve sulhu seven milletlerin bütün bir azim ve kararla harekete gelerek birleşmeleri lâzımdır. Gittikçe daralan dünyada Şimalî Amerika Birleşik hükumetleri ittihadmın bu çok yüksek insanlık idealine yabancı kalmakta daha Reisicumhur Atatürk dün Ankaraya gitti Büyük Şef, öğle üzeri Ertuğrul yatile Yalovaya gitti, oradan da Derinceye geçerek hususî trenle Ankaraya hareket etti Reisicumhur Atatürk dün öğle üzeri Ertuğrul yatile şehrimizden ayrılmış ve Yalovayı şereflendir miştir. Büyük Şefi hâmil olan Er tuğrul yatı, Yalova iskelesinde bir müddet kaldıktan sonra Derinceye hareket etmiştir. Atatürk, Derincede karaya çı karak, orada emirlerine âmade bu lunan hususî trene binmiş ve Ankaraya hareket etmiştir. Büyük şef, bugün Ankarayı şe reflendirecek ve Ankaradan, Garbî Anadolu manevralannda bulunmak üzere Aydına hareket edecektir. Şiddetli yapurlar Seller bir arabayı denize sürükledi Şehrin birçok yerlerini sular bastı Ânkarada büyük ziraat toplantısı Ziraat Vekilinin köy mümessillerile hasbihali Şakir Kesebir, köylünün dileklerini dinledi. Toplantıda, köyün su, sıhhat ve hayvan bakımı ihtiyaçları üzerinde görüşmeler yapıldı \ Ankara 3 (Telefonla) Ziraat Vekâletinin daveti üzerine Ankaraya gelen orta Anadolu mümessilleri, bugün Gazi Orman çiftliğinde toplandılar. Kongreyi Ziraat Vekili Şakir Kesebir kısa bir nutukla açtı. Kongrenin Ata türke olan derin şükranlarmın iblâğma ittifakla ve alkışlar arasmda karar verildikten sonra Şakir Kesebir, köylülerin halini araştırmanın eski devirlerde âdet olmadığını, o zamanlar köyün sadece vergi ve asker veren bir yer telâkki olunduğunu, cumhuriyet teessüs ettikten sonra başta bizzat Büyük Atatürkün köy ve köylünün ihtiyaclarile yakından alâka dar bulunduğunu şükranla anlattı. Ziraat Vekâleti, kalkmma programının tatbikı için kendi teşkilâtına köyü ve köylüyü alâkalandıran bütün mevzular Ziraat Vekili Şakir Kesebir üzerinde tetkikler yaptırmış, bunlann tatcelseye fasıla verilerek bu yoldaki dilelc bikatı arifesinde bizzat köylüleri dinle ve mütaleaların tesbiti için ikinci bir içtimek ve hasbıhalde bulunmak üzere de ma yapıldı. Bu, ikinci toplantıya Eskişebu toplantıyı tertib etmişti. hir meb'usu Emin Sazak başkanlık etti. İçtimada konuşulacak meseleler ara Bir çok köylüler söz alarak ihtiyaclarını sında bilhassa su, sıhhat, kurak müca ve düşündüklerini söylediler. Saat 13 te delesi, hayvanlarm ıslahı, damızlık, to öğle yemeği yenildi. humluk, atla ziraat gibi işler vardı. İlk [Arkası Sa. 6 sütun 5 tel Atatürk tzmitten geçti Izmit 3 (Hususî muhabirimiz den) Cumhurreisi Atatürkü hâmil olan hususî tren saat 7,30 da buraya geldi. İstasyonda kısa bir tevakkuftan sonra Ankaraya müteveccıhen hareket etti. Hariciye Vekili Ankaraya gitti Hariciye Vekili Dr. Tevfik Rüştü Aras dün akşam Ankaraya git miştir. Hariciye Vekilimiz Anka rada dost Irakın misafirimiz bulunan Hariciye Nazırı Tevfik Essü veydiyi karşılıyacak ve kendisile iki memleketi alâkadar eden işler üzerinde görüşecektir. Yağmurlu günlerde şehrin manzarası Evvelki geceyansından sonra başlıya rak sabaha kadar fasılasîz bir suretle ve şiddetle devam eden yağmur şehrin bazı taraflannda seller husule getirmiştir. Bu arada Ortaköy ve Kasımpaşa dereleri de taştığı gibi Eyübde Bülbiilderesi sırtlarından gelen sular da caddeleri kaplamıştır. Bilhassa; Ortaköy deresinin taşmasından bir kaza doğmuş ve iki arabacı bu kaza dan canlarını zorlukla kurtarabilmişler dir. Ortaköydeki Hamidiye suyu çeşme sinden arabalarile su almağa giden sucu Kemaliyeli Süleymanla arkadaşı Remzi fıçılan doldurduktan sonra tramvay yo lunden dereyi geçmek isterlerken şiddetli sel her iki arabayı da deniz istikametine doğru sürüklemeğe başlamıştır. Arabacılar alannı kurtarmak i^a çok ç,akşmrçlarsa da muvaffak olamamışlar ve kendileri nin de beraber ölüme doğru gittiklerini görerek arabadan atlamış ve güçlükle kur tulmuşlardır. Arabalarla hayvanlar denize kadar gitmiş; arabalar parçalanmış; hayvanlar da boğularak ölmüşlerdir. Istanbulun imarı için hükumet yardım edecek Her sene devlet bütçesinden ayrılacak üç milyon lira bu işe tahsis olunacak Uzakşarkta muharebe şiddetle devam ediyor Çin tayyareleri, Japon mevzilerine bomba yağdırıyor, Japonlar yeni bir taarruza hazırlanıyor \ İstanbulun imarında ilk adım olmak üzere önü açılacak olan Yenicamiden bir görünüş İstanbulun iman işinde hükumetin yardımda bulunacağını ve ilk olarak Yenicamiin önündeki binaların kaldırılarak bir meydan yapılacağını yazmıştık. Yenicamiin önünde açılacak meydanı gösterir bir proje hazırlanarak Nafıa Vekâletine gönderilmiştir. Vekâlet bu projeyi tasdık eder etmez derhal faaliyete geçılecektir. Meydanın açılması işinin bir ay zarfında ikmal edileceği ümid edilmektedir. Eminönü meydanının şim dılik açılacak kısmı Balıkpazan istikametinden Valde hanile bu hanın biraz ilerisindeki dükkânlar ve onun karşı istikametine tesadüf eden ve camiin Mısırçarşısına doğru önünü kaplıyan dükkânlardır. Diğer taraftan Yenicami kemerine kadar olan dükkânlar arkalı önlü kâmilen kaldırılacaktır. Resim Sergisi Yazan: Prof. Bayan Afet Üçiincü sahifemizde J Bu işe girişilmişken İş Bankasının karşısına tesadüf eden ada ile Balıkpazannın Mısırçarşısına kadar imtidad eden kısmmın tamamen kaldırılması arzu edilmekte ise de alınacak para istimlâk edilecek binalann bedellerine tekabül etmediğinden şimdilik yukarıda yazdığımız istimlâkin yapılmasile iktifa edilecek, Atina 3 (A.A.) Atina ajansı bilmütebakisi bilâhare istimlâk edilecektir. diriyor: Bu istimlâk yapıldıktan sonra Köprünün Dün akşam, hükumet namına, MareEminönü tarafında Belediyenin bir b şal Fevzi Çakmak şerefine büyük bir zisım rıhtım yapması lâzım gelmektedir. yafet verilmiş ve bu ziyafete, Elen HüNafıa Vekili Ali Çetinkayamn emrile kumet Reisile Bayan Metaksas, Türki Kumkapı ile Yenikapı arasındaki teneke ye Genelkurmay Başkanı Mareşal Fevzi mahallelerin yıkılarak burada Devlet Çakmakla refikası, Türkiye maslahat Demiryolları ihtiyacı için bir fidanlık te güzarı Tahir Saman ile refikası Elen Genelkurmay Başkanı General Papagos ile sis edilecektir. refikası, Mareşal Fevzi Çakmağm mai[Arkası Sa. 7 sütun 3 tei yetindeki zevatla Elen generallan ve daıııııııııııııı ııııııııı ınııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııınııııııııııııııııııııı ıııııınııııııııııı ııııııııııııııtııı ııııııııııııııııııııin ha bircok zevat iştirak eylemiştir. ziyade devam edemiyeceğini umud et seven ve bu maksadla Cemiyete girmiş Yunan Başvekilinin nutku mek yerindedir. Uzakşarkın ilânı harbsiz bulunan milletler bütün kuvvetlerile karZiyafetin sonlarına doğru, Başvekil harblerinden sonra dahi miskin bir pasif şı koyacaklar ve o mütearrızlan mağlub General Metaksas bir nutuk söyliyerek likte sürüklenecek Amerika, yarın binne ve mefluc kılacaklardır. ezcümle demiştir ki: Bu yeni cemiyet dediğimiz kadar müfis kendisinin uğnyacağı felâketlere göz {Arkası Sa. 7 sütun 3 tel yumuyor demek olur. Uzakşark harbleri essir ve kuvvetli olmak için üçüncü madbugün Amerikanın suratına havale edil denin bütün bir samimiyetle anlaşılması miş şamarlardır, yarın bu şamarlann ve tatbik olunması şarttır. Bu ise hiçbir YENİ ROMANIMIZ: hançer ve tekme olacağını hiçbir Ameri millet için asla büyük bir külfet değilkalı bilmemezhk edemez. Bizim adeta dir. Çünkü milletlerin onda dokuzu sulhyeniden tesis olunacağmı tasavvur ettiği çudur. Bu çokluğun ittihadma zamimemiz Milletler Cemiyetine Şimalî Ame ten haklan yerine getirecek yüksek bir Yazan: SERVER BEDİ rika da dahil olacaktır. Niçin dahil ol milletlerarası mahkemesi de kurulmuş olduktan sonra sulhu bozmağa teşebbüs masın ki harbi kanun harici ilân eden edecek cür'etkârın biz alnını karışlanz. misak kendısmındir. Yeni Milletler Cemiyetinin esasları Bu suretle ittihad etmiş milletler bütün tarih için belki bir tek defacık bir harb şunlardan ibarettir: yaparlar. Bu da herhangi bir oyun bo1: Milletlerarası ihtilâflannın hepsi zanlığa karşı teşekkülün ciddiyetini gösbu maksadla tesis olunan beynelmilel termek için olur. Ondan sonra milletleryüksek bir divanda halledilecektir. Siarası ihtilâflannın halli için beynelmilel lâhla dava halline kalkışmak yasaktır. büyük mahkemeye müracaat etmek artık 2: Komünizm, bolşevizm, faşizm ve zarurî bir âdet olacak ve böylelikle benasyonal sosyalizm gibi içtimaî ve siyasî şeriyet vahşet devrine kat'î bir nihayet akideleri devlet kuvvetile yaymağa çavermiş bulunacaktır. lışarak insanlığın huzur ve sükununa rahHarbin sebebi kalmayınca insanların neler getirmek yasaktır. Her milletin reboyunlarma asılmış ağır bir zincir gibi jimi ancak kendi hududları dahilinde caRomanlan her zaman büyük bir ezen ve kıran silâh belâsının da makul ridir. alâka uyandıran değerli muharririmiz Server Bediin CUMHURİYET 3: Maddî ve manevî taarruzlarla mil bir hadde ineceğini ve hatta giderek huiçin hazırladığı bu fevkalâde romanı letlerin ve milletlerarası hayatınm sulh dudların bile yavaş yavaş silinerek ortayarından sonra neşre başhyacağız. içinde yürümek lâzım gelen cereyanını dan kalkacağını düsünmek mümkündür. Mareşal Çakmak Atinadan ayrıldı Evvelki geceki ziyafette irad edilen mühim nutuklar Japon tayyarelerinin Şanghay'ı bombardımanlarından bir manzara Tokyo 3 (A.A.) Şimalî Çinde Tiençin Tsinan demiryolu üzerinde Japon kıtaatı, işgali kuvvei karibeye gelmiş olan Tehsien'deki Çinlilerin müdafaa mevzilerine karşı 2 ilkteşrinde taarruz hazırlıklanna başlamışlardır. Şanghay cephesinde Japon kıtaatı, îleri harekâtma devam ederek 2 ilkteşrinde Lotien'in takriben 7 kilometro cenubu şarkisinde kâin Liuchaochen'i işgal etmişlerdir. Kiangouank'ta Japon mevzilerini bom* bardıman etmişlerdir. Şanghay mıntakasında bütün cephe* lerde muharebe şiddetle devam etmektedir. Havas ajansı muhabirî, Kiangou * ank'taki Japon hatlannı ziyaret etmiştir. Muhabir, sivil merkezin Japonlarm işgali altında bulunduğunu müşahede etmiştir. Japonlarm birçok piyade ve topçu kuvvetleri, şimali garbiye doğru ilerlemektedir. îhtimal bu kuvvetler, dün Lotienveppesinde Lioupang'a doğru ilerlemiş olan cüzütamları takviye maksadile sevkedilmektedir. Korkuyorum! Şanghay cephesinde Şanghay 3 (A.A.) Beş büyük bombardıman tayyaresi, Chapei üzerinden uçmuştur. Chapei'de bulunan Çin bataryaları, sabahtanberi fasılasîz surette YARIN: Büyük bir seyahatin notları Filistin • Lübnan • Erdün Suriye Hatay Yazan : KANDEMÎR Uzun müddet Cumhuriyet muharriri olarak bu havaliyi dolaşıp tetkiklerde bulunan arkadaşımız KANDEMİR'in Filistin meselelerine dair olan ilk yazısını yarınki nüshamızda bulacaksınız. İ bozmağa teşebbüs edenlere karşı sulhu YUNUS NADİ 4 \ J