27 Haziran 1937 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 7

27 Haziran 1937 Çanakkale Boğazındaki Facia Nasıl Oldu? Ispanyol gemisinin birinci kaptanı Çanakkalede hâdiseden sonra tevkif edildi CUMHURlYET Faciayı gövenlevin vevdiklen tafsilat Geminin ikinci süvarisi Adliyede sorguya çekildi ve vapura haciz konularak yoluna devam etmesi menolundu Hâdiseyi gören Romanya vaprunun süvarisi «Ispanyol vapuru Italyan vapurunun işaretine cevab vermedi, baş taraftaki ambara bodoslamadan bindirdi ve müthiş bir musademe oldu» diyor Çanakkale boğazmda Nara burnu civarmda Italyan bandıralı Kapo Pino vapuruna çarparak batmasına sebeb olan Ispanyol bandıralı Magallanes admdakı büyük yolcu vapuru dün sabah saat se kiz buçukta limammıza geîmiş ve Kız kulesi açıklannda demirlemiştir. Vapur demir atbktan sonra Ejnniyet beşinci şube ve liman memurlan gemıye giderek bu radaki tahkikat bitinciye kadar vapurun yoluna devam etmemesini süvariye bildirmişlerdir. Gemiye Çanakkaleden itibaren herhangi bir tehlıke anında yardım et mek üzere refakat eden küçük bir Sovyet gemisi yoluna devam etmiştir. Geminin birinci kaptanı Bayona Ça nakkale müddeiumumiliği tarafmdan Geliboluda tevkif edıldığınden gemiyi limanrmıza ikinci kaptan Hüvan Segaro getirmiştir. Hususi resimlerimizden: Capo Pino vapuru ve onn batnan İspanyol gemisi den İspanyol vapuru îtalyan vapurunun solundan baş taraftaki bir numaralı ambara bodoslama bindirdi. Çarpışma anî oldu ve bunun üzerine iki gemi süratle birbirinden aynldu Mogellanes'ın ikinci süvarisi Adliyeye götürülürken Sabahleyin Liman Reisi Hayreddin ve fen heyeti azalan Ispanyol gemisine giderek geminin baş tarafındaki yarasmı tetkık etmişlerdir. Bu muayene neticesinde baş tarafta su kesiminden iki metro yukarısına kadar parçalanan geminin tamir edilmeden yola çıkması tehlikeli ol duğuna dair rapor verildığinden geminin Karadenize çıkmasma fennî mahzur noktasmdan miisaade edılmemiştir. O vakit biz de onlaTa oldukça yakınlaşmıştık. İtalyan vapurunun sol tarafında yukardan aşağıya doğru büyük bir yank açılmıştı. Akabinde gemi baştan kara etmek için dıimen kırdı ve karaya doğru gitti. Fakat İtalyan vapurunun karaya gitmeden yana doğru yatmağa ve batmağa başladığını gördük. İspanyol gemisinin de baştarafınm deniz kısmında kalan saçları sola doğru eğılmişti. Derhal gemîye tam yol vererek imdada koştum. Ayni zamanda telsizle de İtalyan vapuruna yardım isteyip isteme diğini sordum. Fakat hiçbir cevab ala madım. Kazadan sonra İspanyol gemisi durdu. Benim fikrime göre, îspanya ge Mogellanes Îstanbul sulanna girerken misi Naraya daha yakın geçebilirdi. Bu rotayı neden takib ettiğini bilmiyorum. için Çanakkalede tevkif edilmiş olan îs mamışlardır. Hatta, İtalyan vapuru düİtalyan gemisi doğru rotada idi. Sağ sapanyol vapur süvarisinin de serbest bıra dükle işaret verdiği halde İspanyol vahile daha fazla sokulamazdı.» kılacağı anlaşılmaktadır. puru yanlış rotasını değiştirmemiştir. Romanya vapurunun ikinci kaptan ve Tahkikat neticesi Vekâlete Batan İtalyan vapurunda arkadaşımız çarkçısı da, süvarinin sözlerini aynen tekbildirildi Fethi Varalın kansı Bayan Gülnar ile rar ederek hâdiseyi anlatmışlardır. Şahidlerden, Romanya vapunmun ikinci kaptanı ve Ticaret Müdürlüğü kaza hakkında dün annesi, Mm. Dufresn, profesör İsoard ve Sovyet gemisi süvarisi birşey gemi memurlan isticvab ediliyoı yaptığı tahkikat neticesini uzun bir tel kansı, Dr. Hâdi ve kızı, Madam Krebs, sb'ylemiyor grafla îktısad Vekâletine bildırmiştir. Kemaleddin ve Louis isimlerindeki yoîdan Beyhan, Recel Karol vapuruna gîIspanyol gemisine haciz konda Kazayî gören Sovyet bandıralı SklynsBatan Italyan vapurunun şehrimizde derek gemi süvarisi Marko, ikinci süvari ki gemisi süvarisi Gorsofi muharriri ki acentasmın avukah, ikinci ticaret mah Manolesko, çarkçı Danyel'in ifadelerini mize söz söyleanekten çekinmiş ve doğru kemesine müracaatle Ispanyol vapuruna almıştır. Sovyet konsoloshanesine gitmiştir. haciz konmasıni istemiştir. Süvari ne diyor? Ispanyol gemisinin ikinci Dün öğleye doğru mahkeme kararile Recel Karol süvarisi Marko, kendisil kaptanımn anlattıklart bir icra memuru gemiye gitmiş ve üçün görüşen bir muharririmize hâdiseyi şöyltf cü kaptan Luiz Guyarro'ya gemiye ha anlatmıştır: İspanyol gemisinin ikinci kaptanı kaza ciz konduğunu teblig etmiştir. « Sabahleym saat 8 raddeîerînde hakkında: Yojuna devam edebılecek vaziyette o« Hava îyî îdi. Boğazda yolumuza Çanakkaleden îstanbula hareket ettun.» lan gemilere haciz karannın tatbikı ka devam ederken îtalyan vapuru üstümüze Hava güzel, deniz sakindi. 8,15 de, Bonunen mümkün değıldir. Fakat Ispanyol ğazm sağ tarafını takib ederek îstanbul doğru gelmeğe başladı. İki gemi o kadar gemisi seferi tehlikeli olabilecek bir su dan gelmekte olan bir vapur gördüm. rette yaralı olduğu için hem burada alıSonradan bunun Italyan bandıralı Kapo konulmuş, hem de haciz karan tatbık oPino vapuru olduğunu öğrendim. Italyan lunmuştur. vapurunu gördüğüm esnada îspanya vaKazayt görenlerin anlattıklart puru da îtalyan vapurunun solunda idi. Çanakkale Boğazından limammıza Bir aralık îtalyan vapurnun düdük bo Hâdise şahidlerinden, Romanya vapurunun süvarisi hâkime harita doğru gelmekte olan Romanya bandıralı rusundan beyaz bir duman çıktı. Fakat üzerinde ve gemi raporuna göre izahat veriyor Recel Karol gemisi mürettebatı ile Sov sesi duyamadım. îspanyol vapuru hiç yet bandıralı Sklynski gemisi süvarisi bu cevab vermedi, yoluna devam etti. AraDün geç vakte kadar yapılan tahkikat cular vardı. Gemi batmadan evvel fli lannda, tahminen 300 400 metro ka kazayı yakmdan görmüşlerdir. İspanyol vapurunun uçüncü kaptanı kazanın neden ileri geldiğini sarih surette kalarla Çanakkaleye çıkarılmış olan bu Dün ikinci ticaret mahkemesi azasm dar bir mesafe vardı. İki dakika geçme meydana çıkarmış değildir. Şimdiki haî kazazedelerden bir kısmı, geminin mü muharririmizle görüşürken süratle birbirine yanaştı ki kazaya mâni olamadık.» demiştir. Geminin üçüncü kaptanı Luiz Guyava »emide kendısile görüşen muharririmize öyle söylemiştir: « Ben uyuyordum. Birden |iddetli bir sarsıntı ile uyandım. Kalktım ve gü erteye koştum. Biraz uzakta Italyan vapuru karaya doğru gidiyordu. Çarpışmayı gözümle görmedim.» Magellanes gemisinin tayfalanndan bir bsmı da şunları söylemişlerdir: « Kazadan sonra derhal baştarafa oştuk. Müşkülâtla açılan rahneleri kapattık. Suyun üsttarafmdaki bir deliği ahtalarla kapadık.» de malum olan şekle göre, iki vapur bir rettebatile birlikte bugün sabah sekizde birlerini rota değiştirmeğe imkân verecek Kemal vapurile, bir kısmı da yann Ana bir mesafede gördükleri halde dümen kır farta vapurile şehrimize geleceklerdir. TürkîyeSuriye münasebetleri üzerinde en pürüzsüz samimiyetimizle temin ederiz. Bütün dedikodulara, bütün mubalâj ğah hislere ve ihtiraslara rağmen biz süj kun ve itidalimizi hiç bozmaksızm Suriyeyi hâlâ ve daima yalnız komşu degil,| kardeş bir memleket ve millet saymaktayız. Suriyenin de artık hakikat çerçevesine avdet ederek bizimle iyi komşuh güzel dostluk ve üzerinde ısrar ediyo| ruz candan kardeşlik hayatı kurma için gerekeni yapmağa başladığını gör mek istiyoruz. Esası milletlerarası en yükî sek bir adalet divanında halledilmiş olau Hatay davasınm teferruat meseleler bir parça hüsnüniyetle ve açık kalble yapacağımız görüşmelerle bir günde ledebihriz. Komşu ve kardeş memleke Başbakanınm burada yapacağı görüşme lerde bu iyi neticelere vâsıl olmasını ve Dava uğrunda çok çekişildi amma neTürkiyeden Suriyeye selâm ve muhal tice faydalarla dolu geldı. Evvelâ an'abet götürmeğe muvaffak olmasını bütüı nevî Türk Fransız dostluğu bu oldukça hulusumuzla temenni ederiz. çetin imtihandan muzaffer çıktı. BuYUNUS NAD1 nun yalnız mahallî Hatay meselesi için degil, dünya sulhu için büyük bir kıymet ve ehemmiyeti vardır. Sonra da istıklâl hayatını kurmağa ve örmeğe hazırlanan Suriyenin Türkiye ile komşuluk, dostluk Serin ve güzel bahçesinde ve giderek kardeşlik münasebetlerinin en Her akşkm meşhur sağlam şekillerde tesisine imkân hazırlanmış oldu. Hatay vesilesıle müstakbel müstakıl Suriyenin hududlan en kat'î teminat altma alınmış oluyor. Hayata ve sevimli tenor yeni doğmağa hazrrlanan bir devlet için bu hakikaten büyük kıymetli müstesna bir mazhariyettir. Suriyeyi kendi millî en güzel şarkılarını okuyorlar hududlan içinde hür, müstakil ve inkıHer öğleden 14,30 a kadar meşşaflara nail olmuş görmekten birinci dehur NOVOTNi orkestrsı en seçkin recede bahtiyarlık duyacağımızı açık paıçaları çahyor. Tehzilâtlı fiatlar. söylerken bu ifadede bütün Türk milletiTabldot: 4 tabak 75 kuruş Dalre Tepebaşı nin efkânna tercüman olduğumuzu saym misafirimiz Suriye hükumeti başkanına Bütün bu meselede bir noktaya dikkat olunmasını rica etmek hakkımızdır: Hatay davasını ortaya attığımız günü takib eden bitip tükenmez münakaşalarda bizim nerede biteceği bilinmiyen bir ilhak maksadı güttüğümüz iddia olunmuştu. Milletler Cemiyetı Konseyinin ilhakla hiç alâkası olmıyan ve meseleyi tam ve kâmil bir şekilde halletmemiş olduğu halde bizi gene memnun kılan kararından sonra bu iddianm iler tutar yeri kalmamıştır. Biz ilhak istemiyorduk, sadece taahhüd olunan bir vazifenin yerine getirilmesini istiyorduk. Ve unutulmamalıdır ki bu taahhüdü Hatay halkı hesabına biz de almış bulunuyorduk. Yapılan şey işte bu ahdin yerine getirilmesinden ibarettir. [Başmakdleden devam\ İkinci katpan Adliyede Çanakkale müddeiumumilığinden ge len telgraf üzerine geminin ikinci kaptanı Hüvan Segaro polis vasıtasile adliyeye davet edilmiş ve Sultanahmed ikinci sulh ceza mahkemesinde sorguya çekilmiştir. İkinci kaptan şunları söylemiştir: « Birinci kaptan Çanakkalede alı konuldu. Biz kılavuzla Çanakkaleye girerken Italyan vapuru önümüze geçecek şekilde yol alıyordu. Aradan çok geçmeden çarpışma oldu.» Sorgu sonunda kaptan Hüvan Segaro serbest bırakılmıştır. İtalyan gemisini batıran Mogellanes'ın burnundan aldığı yara îspanyol gemisi cepane almağa gidiyormuş Ispanyol gemisi eski bir rransatlânbk ;emisidir. Sekiz katlıdır. İçinde gayet üks salonlar ve muhteşem kamaralar vardır. Geminin İspanya hükumeti için cepane almak üzere Odesaya gitmekte olduğu da söylenmiştir. îçinde yolcu yoktu. Birçok îspanyol vapurlan gibi bu gemi de bir müddettenberi hükumetin askerî izmetlerinde çalışmaktadır. Geminin en büyük salonunda Magel an'ın boronzdan bir heykeli vardır. Bu eykelin arkasında elle işlenmiş 10 metro murabbaında bir dünya haritası asılıdır. i Hâdisenin mahiyeti Sureti mahsusada temin ettürimiz fotoğraflardan: İtalyan vapuru devrüiyor Hâdise, nüfusça zayiat olmadığı için ir kaza mahiyetinde telâkki edilmekte dir. Bu kazada hangi tarafm kabahat ve hmali bulunduğu yapılmakta olan tah ikatla meydana çıkacaktır. Kİ Şimdiki halde îtalyan vapuru tarafı âdiseye İspanyol vapurunun sebebiyet rerdiğini iddia etmektedirler. Gerek Çaakkale Müddeiumumiliği tarafından aşlanan, gerekse Deniz Ticaret mü iürlüğü tarafından girişilen tahkikat ne:iceleri bu işi meydana çıkaracakür. O aman bu hâdiseden mütevellid zarar ve iyan davasına bu işe mahsus beynelmi el mahkemede bakılacaktır. Ortada inanca zayiatı mucib bir cürüm olmadığı NOVOTNİ Budapeşte Bülbülü BAY YUNKA