15 Haziran 1937 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 7

IBaştaraft 1 inci sahifede'i / tarak behemehal birer birer hallini ve muslihane usullerin tercihini kendine vazife edinmişrir. Bu hesablı ve amelî tas nifte sona kalan fakat millî mahiyet ve ehemmiyeti itibarile öbürlerinden asla derece farkı olmıyan Sancak işinin son safhası da gene malumunuzdur. Her işi vakit ve zamanile yalnız vazife ve dürüstî değil, başlıca muvaffakiyet âmili bilerek çalışan Hariciyeniz Sancak işinin dahil olduğu son safhayı da daha başmda takdim ettiği beyaz kitablaril Ankara 14 (Telefonla) Büyükve şifahî maruzatla büyük meclisin yüklerimize tazimlerini sunmak üzere sek ıralaına arzetmiş bulunuyordu. Hataydan gelen heyet bu akşam Milletler Meclisi konseyinin bu işimiz Toros ekspresile Ankaradan aynl hakkmda ittihaz ettiği mütekaddim ve dı. Heyet azası bugün Mecliste sasonuncu kararlan günü gününe neşredil miin locasmdan, Hatay anlaşması miş ve şimdi yüksek tetkik ve tasvibinize hakkında cereyan eden müzakereyi arzolunan kanunlann hariciye encümenitakib ettiler. nizde müzakeresi esnasında encümeninize Aralarmda Aleviler de bulunan tafsilâtile arzedilmiştir. Bu mühim işin heyet azası bana; Kocaeli saylavı idrak edüen muslihane bir hal neticesine İbrahim Doblanın Alevilerin ayrı bir cemaat addedilmesini protesto isalinden Türkiye Fransanın birbirlerile eden beyanatmı fevkalâde müte dost kalma azim ve niyet ve müşterek hassis olarak dinlediklerini ve buna dostlanmızm dostane gayreti ve Millet bütün kalblerile iştirak ettiklerini, ler Meclisi konseyinin ve onun bu işte Sancakta «Alevî> diye bir millet kıymetli raportörii Isveç Hariciye Na mevcud olmadığını, ancak bir mezzın dostum M. Sandler'in itina ve diraheb farkı olup kan farkı olmadığını yeti ve bilhassa büyük Başvekilimizin ve hepsinin Türk oğlu Türk oldukLondra seyahati esnasında Parisi ziyareti larım söylediler. ile Fransa devlet adamlarile karşılıkh iyi niyetler üzerindeki konuşmaları başlıca âmil olmuştur. Hataym ehemmiyeti der düşünülerek yapılmıyor. Halk Türk, Akâr olan ana yasasısının hazırlanmasında levî, Ortodoks, Arab ve saire gibi sekiz ki Milletler Cemiyeti eksperler komisyo cemaate aynlmıştır. Bu usul müstemle nunun kıymetli mesaisini ve bu komisyon kelerde halkı daima nifak halinde tut da derin bir vukuf ve büyük bir gayretle mak için tatbik edilir. Bu usulün tatbik çalışmış olan kıymetli arkadaşım Mene edildiği yerde milletlerin kül halinde yamencioğlunun mühim hizmetini ve bu şamasma imkân yoktur. Bu iyi bir usul komisyona riyaset etmiş olan Belçikah olsaydı Fransızlar kendi memleketlerinde profesör Burke'nin büyük kabiliyetini ay tatbik ederlerdi. Meselâ Basklan, Ya nca tebarüz ettirmeliyim. hudileri, Protestanlan ayn ayrı intihabaîngilterenin kıymetli Hariciye Nazırı ta iştirak ettirirdi. Göreceksiniz ki cemaat aziz dostum M. Eden'in bu işte alâkadar taksimatı önümüzdeki senelerde Hatayda lar derecesinde gösterdiği faaliyet ve Sov bir niza ve nifak mevzuu olacaktır. Aleyet Rusyanm muktedir Hariciye Komi vî diye bir cemaat yoktur, Türk vardır. seri kıymetli dostum M. Litvinofun ibraz Hükumetten temennim, Cemiyeti Ak ettiği alâkayı huzurunuzda şükranla ya vam misakmm tatbik edilmiyen ve edilemiyen muahedeler için bıraktığı açık kadetmeliyim. (Alkışlar) Bu millî Sancak işinin son safhası pıdan ergeç istifade ederek bu usulü kaldırmasıdır. da gene malumunuzdur. Millet Meclisinde heyecanlı bir celse Hatay heyeti dün avdet etti Mecliste, Alevilerin ayrı bir millet olmadığına dair beyanat sevinç uyandırdı 15 Haziran 1937 CUMHURtYET Atatürkün hepimize çok yüksek bir milletseverlik dersi V. ^ IBaimakaîeden devam] ettiği zaman en büyük hediyem olBundan sonra Antalya meb'usu Tayfur mak üzere Türk milletine canımı veSökmen alkışlar arasında kürsüye gele receğim.» rek Hatayhların saadete kavuştuklan bu Acaba Atatürkün insanı bir anda haybüyük günün manasını izah eden güzel retten donduran ve takdirden coşturan bir hitabede bulundu. bu yüksek belâgatini Türk gencliğine bir Suriyelilerin hataları edebiyat nümunesi olarak mı okutmalı, Rasih Kaplan (Antalya) söz alarak yoksa yurd bilgisinin en ulvî dersi olarak dedi ki: mı ezberletmeli? Biliyoruz ki o yüce söz« Hatay Türklüğü üzerinde, siyasî lerin yüce belâgat kıymeti onlann temiz, yazılar bertaraf edilirse, itiraz edecek tek sarsılmaz ve vatanşümul bir kanaat ve insan yoktur. Hatay Türktür. Yalnız imanı tecelli ettirmesinden ileri geliyor. Hatay değil, civarındakiler de kendileri Bizce Atatürk bu cevabile Türk milleüzerinde bir tahlil yaparlarsa Türk ol tine en yüksek şeklinde bir vatanseverlik duklannı göreceklerdir. Acaba Şamda nümunesi göstermiş ve onun bu çiftlikler bir tek Arab ailesi bulunabilir mi? Bey vesilesile kendi benliğinden vatan alanırutta bulunabilir mi? Halebde buluna na aksettirdiği hakikat çiftliklerin maddî bilir mi? ve manevî kıymetlerini fersahlarla geçen Türkiyeye pasaportsaz girilmez! paha biçilmez bir işaret teşkil eylemiştir. Suriyelilerin bazılarında bir aralık bu Atatürk Başbakana cevabının son cümmüzakerelerin devamı sırasmda öyle ve lesinde, kılavuzluk ettiği Türk milletine cizeler işittik ki burada tebarüz ettırmek kendi varhğının en hakikî tarifini vertarihî bir vazife olur. Adanayı, Mardini mekle bu millete karşı yapabileceği vaziArabdır demek akılsızlığını, şuursuzlu felerin en kutlusunu ve en mutlusunu orğunu gösterenler oralara geleceklerini taya koymuştur. tzinde gittiğimiz Başbusöyliyenler de oldu. Bilmediler ki oraya ğun hepsi vatan ve milletin binbir haynna yanyan ve hepsi mütemadiyen iyilikler pasaportsuz girilmez!» Rasih Kaplan, ay yıldızı gökten alan ve yükseklikler yaratan bütün hareketleve insan kanı rengindeki zemini üzerinde rindeki eşsiz muvaffakiyet sırrını şimdi parlıyan Türk bayragını tavsifle (kan çırılçıplak görmüş ve olanca varhğile dan nehirler, kandan denizler yapmak öğrenmiş bulunuyoruz. Bu sır millet ve kudreti olan milletler varsa Türk hudu memleket uğrunda nihayet can fedakârduna yaklaşırlar) dedi. Hataylı katdeş lığma varıncıya kadar biçbir semahatten lere Hatayla hak ve istiklâlin; ancak ko geri kalmamak azim ve kararından ibarumak ve sahib olmakla elde tutulduğu rettir. Türk milletinin Başbuğu çiftlikler nu, istiklâlin tek pahası icabmda yoluna vesilesile kendisine fazla teşekkürler sukan akıtmak oldugunu, ırktaşımız olan nulmasına karşı hakikî vatanseverlik vaHatayhların istikballerini muhafaza ede zifesinin kendisince en basit olduğu kadar en sağlam akide halinde bulunan ceklerinden emin bulunduğunu söyledi. Remzi Göres (Gazi Anteb) den son ulvî mahiyetini ortaya koymak mecburira Refik İnce söz aldı ve tasdik edilmek yetinde kalmıştır. Şimdi Büyük Adamın üzere olan Hataym istiklâline dair vesi bütün hayatı gözlerimizin önünde en hakaları tahlil etti. Bu vesikalar arasında kikî hüviyetile canlanıyor: yalnız Hataylı kardeşlerimizin değil, Suriyeli kardeşlerimizin dahi hayat ve is tikballeri üzerinde maddî ve manevî muzaheretimizi göstermek vicdanlılığın. tekeffül ettiğimizi tebarüz ettirdi. Trablusgarbda bir vatan parçası baskına uğradığı zaman oraya koşan kolağası Mustafa Kemalle, kurtuluşu üzerinde inkılâbcı modern bir millet yarattığı Türkiye Cumhuriyetinin Başkanı Mustafa Kemal arasında ne fark görürsünüz? Çanakkaledeki muvaffak ve galib müdafaanm zafer sırnnı ş,imdi daha iyi anlamıyor musunuz? Erzurumda ve Sıvasta dağılmış milleti birleştirmeğe çalışan millet ferdi Mustafa Kemal ile düşmanı vatanın ismet hariminde boğacağını haykıran Mustafa Kemal ayni adamlar değil mi? Ordular, «Şimdi hedefiniz Akdenizdir» diyen Başkumandan bugün memlekete fedakârlık dersinin en yüce sayfalarını açan Başbuğ ve Başkandan başkası mı? Bunların ve sayılmakla bitmez büyük işlerin yapıcısı bugün bütün bu yoldaki başanlann en hakikî kaynağını kendi elile ortaya koyuyor. Birkaç parça çiftliğin lâfı mı olur, O varlığını bu aziz millet ve memleketin selâmet ve saadetine vakfetmiştir. Kendi kendini mecbur edilmiş görerek bunu açık söylüyor, ve icab ettiği zaman en büyük hediyem olmak üzere Türk milletine ben canımı vereceğim,, diyor. Millet Meclisi Başvekilimize ittifakla itimad reyi verdi lBaşta.raf\ 1 inct sahtfedei Türk Rus dostluğu kuvvetlidir daima Sovyet îttihadile mür.asebatımız dos tane ve samimanedir. Hatta son zaman larda bu dostluk yeni bir samimiyetle canlanmıştır. (Bravo stsleri, alkışlar). Son zamanlarda Sovyetlerle aramızda bilâkis soğukluk bulunduğunu düşünenler ve farzedenler için bu kadar açık bir surette söylemem belki hayreti mucib ola caktır. Bu sefer gerek M. Litvinof'la yakından konuşu^umda ve gerek yeni Sovyet büyük elçisinin Ankaraya gelişinde temaslarımız iki memleket arasındaki dostluk rabıtalannın her iki tarafça hakikî kıymeti ile takdir edilmekte oldugunu nazarımızda bir kat daha tecelli ettir miştir. (Bravo sesleri, alkışlar). Arkadaşlar, aramızda soğukluk geç tiğini farzedenler, şimdiye kadar olan tecrübelere kâfi derecede dıkkat etme miş olanlardır. Ve bizim siyasetimizin hususiyetmi iyice kavramamış olanlardır. Politikamızm istiklâli, siyasî ve coğrafî vaziyetimizin hususiyetleri bize kendimize mahsus bir takım faaliyetler göster mektedir ve daima gösterecektir. Bu hususiyet bizim taahhüdlerimizle, müosses dostluklarımızla ve ilk gündenberi yakın bir dostlukla biribirimizi takdir ettiğimiz Sovyetlerle münasebatımızı asla taaruz etmiyecektir. (Bravo sesleri, alkışlar). Arkadaşlar, memleket bildiği gibi, bütün dünya da bilir ki, Akdenizde emniyet ve istikrar bizim için çok kıymetli bir mevzudur. (Bravo sesleri, alkışlar). Akdenizde emniyet ve istikran tevlid ve temin edecek her türlü tedbirleri bu memleket iyi kabul ile karşılıyacaktır.. Fransa bizimle iyi geçinmek istiyor Fransa ile münasebetlerimizin hayırlı ve mes'ud inkişafı hakkında Hariciye Vekili arkadaşımız ve hatibler bundan evvelki mevzuda söz söylemek için fırsat buldular. Fransa siyasetini idare etmekten birinci derecede mes'ul olan zatlarla yakından Türkiye ve Fransa arasındaki esaslı emniyet ve büyük politika mevzulannı acık bir surette görüştüm. Arkadaşlanm, Fransanın mes'ul ricalinde ve Fransa büyük meclisinde ve Fransanın efkân u mumiyesinde şahsiyet sahibi olan yük * sek kıymeti haiz bütün ricalinde Türkiyeye karşı dostluk beslemek ve Türkiyeye karşı iyi münasebet beslemek hususunda ciddî bir arzu ve kanaat gördüğümü söylemekle bahtiyarım. (Alkışlar). Hatay meselesinde varılan netice Hariciye Vekilimizin seyahati Arkadaşlar, Dr. Aras yüksek teveccüh ve itimadınızla bugün ehliyet ve salâhiyeti bir kat daha tebarüz etmiş olarak yakında Bğdadı, Tahranı ve Moskovayı ziyaret edecektir. (Alkışlar) Irak ve İranla münasebat Irakla münasebetlerimiz, samimiyet ve dostluk mahiyetinde gösterdiği iyi te celliyi her fırsatta bu memleketin efkân umumiyesi tebarüz ettirmiştir. Irakın inkişafı ve terakkisi ve bizimle iyi münasebetler beslemek hususundaki azim ve gayretini bu memleket kemalile takdir etmektedir VP daima da edecek tir. iranla, esasl:, köklü bir surette mevcud dostluk münasebetlerimiz ve emniyetli hislerimiz meclis âlide son günlerde tasdik olunan ehemmiyetli muahedelerle bir kat daha sağlamhk peyda etmiştir. Iranın terakki yolunda attığı büyük adımlar, Türkiye halkınm hayranhğını ve takdirini daima mucib olduğu gibi Iran Türkiye münasebetlerinin ve yakın kardeş lik rabıtaları hissiyatı içinde inkişafını bu memleket daima takdir ve muhabbet hislerile karşılamıştır ve karşılıyacaktır. (Alkışlar) Arkadaşım Dr. Arasm bu seyahati esnasında Kâbile kadar gitmesini ve bi zim orada da dostluk hislerimizi yakın dan ifade etmesini isterdim. Maddî imkânsızlık bu sefer onun seyahatinin Kâbile kadar uzamasına imkân bırakmıyor. Fakat bu sözlerim Büyük Meclisin Ef gan milletine karşı olan dostane hissiya tını tebarüz ettirmek için iyi bir vesile oldu ise bahtiyanm. (Alkışlar) Şüphe yoktur ki, Hariciye Vekilimiz Kâbilde Efganlı dostlarımızı ziyaret et mek için eline geçecek ilk fırsattan istifade edecektir. Fransa ile aramızda son zamanda çıkan Hatay meselesi vardı. Ve hudud emniyeti üzerinde bir takım hâdiseler çıktı. Hatay meselesi Milletler Cemiyeti Konseyi kararile ve bugün tasdik buyurduğunuz muahedelerle kat'î neticesini almıştır. Benim zannımca Hatayda vardığımız neticenin asıl kıymeti bu meselenin iyi bir surette hitam bulduğu hakkında zihinlerimizde hâsıl olan kanaattir. Beynelmilel meselelerin halli hususunda muahedelerde yapılan tasfiyelerin yalnız kâğıd üzerinde değil, bilhassa zihinlerde kabul olunmasile kıymeti hâsıl olur. Onun için Türkiye Hatay meselesinde vanlan neticeleri kat'î bir tasfiy addetmektdir. Muahedelerin hulusla tatbikinden başka bir şey istemiyoruz Hatibler, hükumeti, muahedelerin şurasından burasından tenkid etmek için fırsat buldular. Fakat yüksek heyetiniz gibi bütün millet ve bütün âlem dikkat etmiştir ki, nihayet bütün hatiblerin üzerinde birleştikleri nokta, kâğıd üzerinde koyduğumuz esasların sıdküe, hulus ile takib olunması üzerinedir. Demek ki, şimdi bu hissi hulâsa ederek ben de söyliyeyim ki, biz^ Cemiyeti Akvamda varılmış olan netice lerin hakkile ve hulus ile takib olunmasından başka hiçbir şey istemiyoruz. (Alkışlar). Hariciye Vekilinin cevablart Bu millî işimizin ortaya koydugu ilk gundenberi Balkan müttefiklerimizin ve dostlanmızm kendilerinden beklediğimiz veçhile Türk davası hakkında devam edegelen halisane müzaheret ve hissiyatı ve Akdenizde diğer komşumuz îtalyanın izhar ettiği sempatiyi maruzatıma ilâve etmezsem huzurunuzda hakikati olduğu gibi arzetmek vazifemde kusur etmiş olurum. Her gün artan kuvvetini sulh hizme tine hasreden ve çalışmalannı kendisine olduğu kadar başkaları için de esirgemiyen Türkiyeye karşı bu samimî âlemşü mul muhabbete istinad eden siyasetinin beynelmilel nail olagelmekte bulunduğu karşılığı ve adeta mükâfatı diyebileceğim. Şunu da arzetmek isterim ki, bu dava mızda da şark ve garbin matbuan kıymetli müzaheretlerinden bizi mahrum etmemişlerdir. Şarkta îranın, Efganm, Irakın, Mı sınn belli başlı matbuatının ve garbde hemen bütün Avrupanm Yakınşark işleri ne de sütun ayırabilen gazetelerinin neşriyatmı bu meyanda zikretmeliyim. Derhal asıl şu ciheti huzurunuzda minnetle aykdetmeliyim ki, maruzatımm başmdan itibaren bu saydığım âmillerin üstünde Büyük Onderin her işte olduğu bibi aydınlatıcı büyük direktif ve irşadı ve lüzum oldukça direktiflerinin tatbikatında lutufkâr müdahaleleri kat'î müessir olmuştur. (Alkışlar) Mübalâğasız diyebilirim ki Fransa ile aramızda ötedenberi için için devam ederek son senede hâd bir surette meydana çıkan Sancak işi ihtilâfı bu maruzatımda şükranla kaydettiğim avamil ve hissiyat sayesinde Fransa Türkiye dostluğunu daha çok kuvvetlendiren bir imtihan zemini olmuştur. (Bravo sesleri, alkışlar) Arkadaşlanm.. Ellerinizde bulunan muahede metinleri karşılıkh alınan taahhüdlerin mana ve şümulünü kâfi sarahatle ifade etmektedir. Bunları lutfen tasvib buyurmanızı istir ham ederim. (Alkışlar) lliçec«ğim ikinci me*ei*> bundan mü himdir ve metinden kolaylıkla anlaşılmadığı için Numan Rifat Menemenciden sordum, anladım. Teşriî ve icraî bütün kuvveti temin edecek olan intihabat Ha tayın yabancılar elinde bulunduğu za man yapılacaktır. Gerçi Cemiyeti Ak vam murakıblan bulunacaksa da bu vaziyet gene bende büyük bir endişe uyandırdı. Bu vesile ile mütarekeden sonra işgal zamanlannda Babıali ile işgal ku mandanlan arasında bir muhaverede verilen cevabı hahrlmamak imkânsızdır. Babıalinin bir haksızlık iddiası şikâyetine karşı «Fransız ordusu nerde ise Fransa nın da orada olduğu» cevabı verilmişti. Endişem ilk intihabatta tazyikle şu veya bu şekilde hakikatte ekseriyette olan Türklerin ekalliyette bırakılması ihtima lidir. » Hatib bu noktalar üzerinde hükumetin tatmin edici izahat vermesini istedi. Türk milliyetçUiği Zeki Mes'ud Alsan, Büyük Önder Atatürkün bu mes'ud neticeyi daha bu içtima yılını açarken müjdelemiş ol duğunu, Türk milletinin Büyük Atası nın işaretine bakarak metanetle, emniyet ve itimadla beklediğini, Türk milletinin hiçbir zaman bu davanın muvaffakiyetle neticeleneceğinden şüphe etmediğini, çünkü Atatürkün ve tsmet tnönü hüku metinin ele aldığı her davanın muvaffa kiyetle başanlacağından emin oldugunu kaydettikten sonra Türk milliyetçiliğinin mahiyeti üzerinde bir lâhza durdu. Kendi hakkı kadar başkalannın hakkına da .jayetkâr olan Türk milliyetçiliğinin in rı sanlıgı yükselten ve insanhğa yanyan yüksek bir ülkünün ifadesi oldugunu söyledikten sonra: « Haty davası, Türk davası ol duğu kadar da insaniyet davası idi. Büyük Atatürkün müjdesi tahakkuk etti. Türk milletinin umduğu oldu. Biz millet vekilleri büyük müjde ile başlıyan içtima yılını Hatay istiklâline aid vesi kal :n müzakere ve kabulile bitiriyoruz. Bugün de Atatürk Türkiyesinin yük jek seciyesini tebarüz ettiren tarihî günlerden biri oldu. Kardeş Hataya istiklâli kutlu olsun!» Cemaatlerin taksimi doğru değil Hariciye Vekilinden sonra ilk sözü Hikmet Bayur (Manisa) aldı ve ez cümle dedi ki: « Bu netice büyük bir siyasî zaferdir. Bununla hepimiz iftihar etmeliyiz, eski zaman muahedeleri Osmanh împa ratorluğu aleyhine değiştirilmekte iken Zeki mes'ud sözlerine, Atatürke sayşimdi muahedeler mütemadiyen Türkliik gılar ve hükumete teşekkürle candan teblehine tadil edilmektedir.» rııkler sunarak nihayet verdi. Hikmet Bayur bu noktaya kuvvetle Diğer hitabeler işaretten sonrı kendisinde endişe uyan Ruşeni (Samsun), Bena] Arman dıran bazı noktalara temas etti ki şöyle (İzmir), doktor Sadi Konuk, Muhiddin hulâsa edilebilir: Baha, Berc Türker söz alarak çok ha « HaUyda intihabat, halk ve millet raretli ve heyecanlı hitabeler irad ettiler. Hariciye Vekili Tevfik Rüştü Aras kürsüye geldi. Evvelâ Hikmet Bayur (Manisa) nın temas ettiği noktalara cevab verdi. Cevabları sırasmda CemiyetT Akvam müessesesinüı faydasına inandığımızı, her yem' ve iyi müessese gibi onün da tekemmüle muhtac olduğu kadar müstaid de bulunduğunu kaydettikten sonra dedi ki: « Beynelmilel taahhüdlerde Türkiyenin takib ettiği usul, taahhüdlerine riayeti bildiği kadar riayet istemeği de bilmesidir» dedi. Türk Fransız dostluğunun bu imtihandan daha kuvvetle çıktığmı, Suriyenin bizimle iyi komşuluk etmekteki faydalan takdir edeceğini, nihayet her muahedenin ümid olunan kıymeti tatbikatında tezahür edeceğini, Fransa ile hulusuniyetle aktedilen bu muahede nin de karşılıkh hulusuniyet beklediğini, Hataydaki Türk varhğının menfaatinı azamî derecede koruyacak şekillerin düşünülerek kabul olunduğunu, Hatayın ilk intihabatın biteceği beş sene sonra kendi Bu hediyenin şuurlan yakan büyüklükanununu değiştirmeğe salâhiyetli bu ğü üzerinde ısrar edecek değiliz. Fakat lunduğunu beyan etti ve alkışlandı. onun dersi memleket için hiçbir kıymetle Aleviler ayrı cemaat değildir ölçülemiyecek kadar büyük manalıdır. Hariciye Vekilinden sonra İbrahim Dublan (Kocaeli) söz alarak Alevilerin Çiftliklerin millete ihda edilmesi münaTürklerden ayn bir cemaat gösterilme sebetile Atatürkten aldığımız en büyük hediye bu ders olmuştur diyebiliriz. Bir sini mevzuu bahsetti: « Alevilik milliyet ifade etmez. A ders ki onu hakkile öğrenip tatbik edenIevilik bir mezhebdir. Aleviler hiçbir za lere göre yeniden yeniye adeta çiftlik man Türklükten aynlmamışlardır. Ha değil vatan ve millet yaratmak imkânlataydaki bütün Alevî kardeşlerimiz Türk n yüz gösterir. Bu dersle Türklüğün vakanı taşıyorlar ve o mefkure ile yaşıyor racağı merhalenin ne oldugunu biliyoruz: Yerinden sarsılması imkânsız yekIan>> dedi ve alkışlandı. pare bir vatan ve millet olmak merhaleKanun ittifakla kabul edildi si! Bundan sonra müzakere kâfi görüldü. YUNUS NAD1 Lâyihanm maddelerine geçildi. Nihayet kanunun heyeti umumiyesi açık reye kondu ve mevcud 314 meb'usun ittifakils kabul edildi. Bundan sonra Başvekil İsmet İnönü alkışlar arasında kürsüye gelerek [Baştarafı 1 inci sahifedei kısmı mahsusumuzda münderic olan si doğruca Elâzize gitmesi muhtemeldir. yasî nutkunu söyledi. Başvekilimizin şarktaki tetkik seyaha Tatil karart tinde Tunceli mmtakasmda teftişlerde Meclis elindeki işleri çıkarmış oldu "bulunacağı da anlaşılıyor. ğundan 1 teşrinisanide toplanmak üzere Vekiller Bağdada gidiyor tatil kararı verdi. Hariciye Vekilimizin cuma akşamı Dünkü Meclisin manzarası ve Ankaradan Toros ekspresile hareket etmesi takarrür etmiştir. İktısad Vekilile kabul edilen kanunlar refakatindeki zevat da ayni gün hare Ankara 14 (Telefonla) Büyük ket edeceklerdir. Vekillerimizin Bağdad Millet Meclisi bugün saat 14 te Abdül müsaferetleri programı dün yazdığımız halik Rendanm başkanlığında toplandı. gibidir. Hariciye Vekilimizin Tahran Ruznamede bilhassa Sancak mesele?ine dan sonra Moskovayı ziyaret edeceği dair lâyiha olduğu ve diğer taraftan Baş anlaşılıyor. Vaziyeti bulandtrmak istiyen siyasetçiler var Başvekil Tuncelini teftişe gidiyor vekilimizin de siyasî beyanatta bulunacağı bilindiği için samiin localan misli lâyiha üzerinde görüşmeler oldu. Benzin görülmemiş derecede kalabalıktı. Kor ihtikânndan bahsolundu. Neticede kanudiplomatiğe mahsus localar da doluydu. nun neşri tarihinden itibaren mer'î olması Benzil ve petrol fiatları kanunu şeklinde Hüsnü Kitabcı tarafından ve Ruznamede bulunan lâyihalardan bir rilen takrir kabul olundu. kısmı çıkarıldıktan sonra petrol ve benBundan sonra Hataya aid mukavelezin fiatlarının indirilmesini istihdaf eden lerin tasdiki lâyihası görüşüldü. Arkadaşlar, muahedelerin hulus ile tatbik olunması herşeyden evvel imza edenlerin hüsnü niyetlerine bağlıdır. Size biraz evvel Fransa ile Türkiye arasındaki sıcak havayı ve Fransanın mes'ul ri calindeki hulusu ifade ettim. Bu halde bu Hatay üzerinde vardığımız anlaşmaların hulus ile tatbik olunması için nekadar unsur tasavvur olunabilirse bu anda o unsurların hepsi elimizdedir. Bir bir, mümkün olduğu kadar hafif takim kul lanmaya ve aramaya çalışacağım. Vaziyetten haberdar olmıyan ve nihayet va « ziyeti bulandırmakta türlü saika kapıl • miş olan siyasetçilerin Cemiyeti Akvam1 da verilen karardan sonra sükunette ol madıklannı ve bu sükuneti bozmağa çaİngiltere ile dostluğumuz lıştıklannı görüyoruz. Hatiblerin bu hu inkişaf etmektedir sustaki endişeleri yalnız Büyük Medisten İngiltere ile münasebetlerimizin hakikî değil, memlekot muhitinden de bize akbir dostluk ve emniyet hislerine müstenid setmektedir. oldugunu söylemek benim için bahtiyarEsaslar Cemiyeti Akvamın lıktır. İngilterede bulunduğum zaman da mes'uliyeti altındadır îngiliz milletinin en salâhiyettar ricaîinde memlektim hakkında samimî dostluk Burada müsterih olmak için bazı nokhislri müşahede ettim ve en salâhiyettar talan gözönünd.' bulundurmak faydahrical îngilterenin Türkiye hakkında bes dır zannederim. Kabul olunan muahe « lediği samimî ve ciddî dostluk hissıyatını delerin tatbikı vazifesi bugün için Fran * memleketime getirmemden mmnun olacak saya düşüyor. Bugün taahhüd ettiğimiz larını bana izhar etmişlerdir. (Alkışlar). muahede ile Hataym tamamiyetinin her Yalnız resmî mehafılde değil, husu vasıta ile mahfuziveti Türkiye ve Fran sî mehafilde de memleketimiz hakkın saya düşüyor. Nihayet bu esaslar Cemida itimad ve sempati gösterilmektedir. yeti Akvamın müzaheret ve iştigal sahaSulh davasında îngilterenin takib ett^ı sıdır. Hatta eğer hukukçular tabiri caiz hattı hareketi, zihniyetimize uygun Lu! görürlerse mes'uliyeti altındadır. Demek maktayız. Memleketlerimiz arasındaki, ki biz alâkadar olanların kuv\ret ve hüsitimad hisleri, aradaki münasebetlerin in nüniyetlerile bu muahedelerin tatbik o kişafı için ve beynelmilel sulh davasında lunacağından emin olacağız ve nihayet ve emniyet havasında kıymetli bir âmii bütün vasıtalar çaresiz kalırsa ve hakikaolarak müessir olmak için çok faydalı o ten siyaset tahribcileri bütün bu beynel • lacaktır. milel akidleri hiçe sayacak kadar teca İtalya ile münasebetlerimiz vüz fikirleri gösterirlerse en nihayet Cemiyeti Akvama iltica etmekten de geri iyidir İtalya ile siyasî münasebetlerimiz çok kalmıyacağız. iyi haldedir. îktısadî münasebetlerimiz Suriyelilere dair hissiyatımızt ha « inkişaf etmektedir. italya ile münasebetleraretle söylemek için ahvalden rimizin en iyi halde bulunması bizim cidteşvik görmüyorum! dî emelimizdir. Akdenizde bütün dev Bugün oradaki vaziyet Cemiyeti Akletler arasında suitefehhümlerin izale e vamın kabul ettiği, tesbit ettiği esaslar dilmesi, ihtilâf sebeblerinin ortadan kalk dahilinde emniyetin hüsnü tatbikı Cemiması ve Akdenizde iyi münasebat hava yeti Akvamı teşkil eden bu kadar milletin sınm bütün politikalara hakim olması bi müşterek kefaleti ve taahhüdü altında zim ciddî arzumuzdur. [Lutfen sahtfeyi çevirlnte]