16 Mart 1937 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 3

16 Mart 1937 CTJMHURİYET SON HABERLER... TELEFON TELGRAF ve TELSİ2LE Filistinde kıtal tekrar başladı Birçok köylerde yahudiler öldürülüyor Ziraat Vekilimizin Adanada tetkikleri Muhlis Erkman bütün Çukurovayı gezerek çif tçinin ve köylünün derdini bizzat dinliyor Adana 15 (Hususî muhabirimiz den) Ziraat Vekili Muhlis Erkman Çukurovada büyük bir alâka ve hararetle karşılanmıştır. Vekil, Ceyhana, Erzine, Dörtyola gidip tetkiklerde bulunduktan sonra Ada naya avdet etmiştir. Her gittiği yerde çiftçi ile yakından temas eden ve derdlerini dinliyen Ziraat Vekili bugiin Ada • nada da Halkevinde çiftçileri toplamış ve kendilerile görüşmüştür. Çiftçiler muhtelif derdlerini anlatır larken bilhassa Seyhan ve Ceyhanın taşması neticesinde yaptığı büyük zararlardan ve haşerattan şikâyet etmişlerdir. Vekil, Çukurovayı hakikî bir cennete çevirecek amillerden biri olup Seyhan ve Ceyhan nehirlerinin taşmasının önüne geçecek sedlerin biran evvel yapılmasını temin için Nafıa Vekâleti nezdinde teşebbüsatta bulunacağını vadîtmiştir. Bu esnada Vekil, çiftçilere şu hitabede bulunmuştur: « Gayemiz, herşeyden evvel bir çiftçi memleketi olan yurdumuzda hem kemiyet, hem de keyfiyet itibarile yük sek verimli ziraatin teminidir. Bunu bilgili ve sistemli çalışmalarla ve elbirliğile başarabiliriz. Mahsulün bugünkü yüksek fiatlarını daimî surette muhafaza etmesini bekle mek doğru olamaz. Maliyet fiatlarını indirerek dünya piyasasına uymamız lâ zımdır. Haşerat mücadelesi de çok mü himdir. Bu afetle uğraşmak büyük ziraat ülkeleri için bile ekseriya çetin bir iş oluyor.» Ziraat Vekili yarın Mersine, oradan Silifkeye gidip tekrar Mersine dönecek ve deniz yolile Antalyaya geçecektir. N IMMIMIIIItttH"'"*" Suriye gazetelerinin tezvir ve iftiraları Sözde Türklerin gayesi Hataydan başlıyarak bütün Suriyeyi ele geçirmekmiş İHEM NALINA MIHINA Bir otomobil gezintisinin uzuntulerı ava bayramı günü, bir otomobille Şişliden Küçükçekmece gölüne kadar gittim. Giderken Topkapı yolunu, gelirken de BakırköyYedikule Aksaray yolunu takib ettik. Otomobilde şoför mevkiinin yanına oturmuştum. Bir daha otomobile binmemeğe değılse de; öne orurmamağa yemin edecek kadar üzüldüm. Çünkü, İstanbulun dönenreçli sokaklarında, dar caddelerinde, hatta asfalt yollarında, görünür kaza, daha doğrusu Azraıl, cirid oynuyor ve hemen üzerine çullanacak şikâr anyor. Halkm ekseriyeti caddelerde yüriimeği bilmiyor, nakil vasıtalarına karşı korunmağı ise hiç bilmiyor. Otomobil kullananların çogu, kazalara mâni olan nizam ve usullere riayet etmıyor. Küçücük yavTular, sokakların ortasmda kendi haline bırakılmış geziyor. Çocuklar, tramvaylara salkım salkım asılıyor ve biletçi gelince sapır sapır dökülüyor. t Filistinde Pelairo'da Arablann korkusundan tel orgü içmde ve silâhla çalışan Yahudi rencberler Kudüs 15 (A.A.) Filistinin şimalinde tethiş hareketleri gittikçe çoğa'maktadır. Yuneel kasabası cıvarında üç Yahudi amelesi katledilmiş ve Kefar Hahorech Yahudi köyünden iki çoban öldürülmüştür. Halilürrahman köylerinden bazılanna taarruz edilmiştir. Tabcriye'de iki, Yafada da iki bomba patlamıştır. Taberiye'ye polis takviye kıt'aları gönderilmiştir. ingiliz adliyesi, millî Arab komitesi hâkimi Saffet aleyhinde bir tevkif müzekkeresi isdar etmiştir. Beyruttan bir manzara: Halk bahçesi Suriye ve Lübnan gazetelerinin Hatay vesilesile durmaksızın Türkiye aleyhine yazılar yazdıkları malumdur. Bu gaze teler son zamanlarda Türkiyenin Hatay üzerinde tabıî ve zarurî alâkasını ve ta leblerini münakaşadan ziyade bir tezvir ve iftira yoluna sapmış bulunmaktadır. Hemen her yazılarında Hatay meselesinin Türkiye için bir başlangıc olduğunu, Türkiyenin ikinci bir merhalede bütün Suriyeyi ele geçireceğini yazmaktadırlar. Bu suretle dünya efkârı umumiyesi önünde Türkiyeyi istilâ gayesi güden^ir memleket olarak tanıtmağa gülünc bir gay retle cehdedıyorlar. Bir misal olmak üzere kendi menfaati için zavallı Suriyelileri Türkler aleyhinde kışkırtan Lübnanlı bir gazetenin başmakalesini alıyoruz. Beyrutta çıkan ve ismi Elbeşir olan bu gazetenin «Türkiyenin şimalî Suriye üzerindeki kasid ve emelleri» serlevhalı yazısı şöyle başlıyor: «Bazı kimseler Türkiyenin İskenderun Sancağmda elde ettiği haklarla iktifa edeceğini zannediyorlar ve bundan sonra Suriyeden hiç birşey istemiyeceği fikrinde bulunuyorlar. Bu zanlar ve fikirler büyük bir hatadır. Böyle söyliyenler Türkiyenin şimalî Suriye üzerindeki kasd ve fikirlerinden haberi olmıyanlardır. Polonyada parti mücadeleleri Belçikada bir intihab komedisi Millî birlik kampı muha Reksistler deve sırtmda levhalar dolaştıracaklar! lefetle karşılandı Varşova 15 (A.A.) 24 şubatta al bay Adam Koc tarafından teşkil edil miş olan millî birlik kampı, dün burada köy teşkilâtlarınm beş yüz murahhası hazır bulunduğu halde bir toplantı yapmıştır. Zannolunduğuna göre kampa yeni den aza kaydi, Vinocent Witos'un halkçı fırkasmın şiddetli bir muhalefetine maruz kalmaktadır. Amele mehafilin de de sendikalarla sosyalist fırkasının muhalefetile karşılanılmaktadır. Bunun gibi Pilsudski tarafından ihdas edilmiş olan hükumetçi meslekî birlikler, Koc'un kampma iştirakten imtina ey lemektedirler. Bilâkis ağır sanayiin patronlar teşkilâtüe arazi sahibleri bu kampa iştirak etmişlerdir. Yeniden sarfedılecek gayretin hede fi, hiç şüphesiz. genclik ve bilhassa şimdiye kadar hemen hemen hiç ses çıkarmamış olan nasyonal sosyalist genclik olacaktır. Maamafih siyasî mehafil, Koc'un mesaısinden sarfmazar etmesine ihtimal vermemektedir. Sabırla ve usul dairesinde çalışır bir adam olan Koc, beyannameyi tanzim için altı ay çalışmıştır. Teşkilâtını vücude getirmek için de bir o kadar" zaman sarfedecektır. Koc. evvelâ hükumet blokunun infisahmdanberi dağılmış olan burjuvazi unsurlarını bir araya getirmeğe çalışacak, sağ cenah ve merkeze doğru istikamet alacaktır. Kendisi diğer cenahlar üzerinde sarfedeceğı mesaiye bilâhare başlıya caktır. Brüksel 15 (A.A.) Gazetelerin bildirdiğine göre intihabat mücadeleleri dolayısile reksist lideri Leon Degrelle birkaç deve satm alarak Brüksel sokaklarında gezdirecektir. Bu develere: «Van Zeeland vahasmda dolaşıyorum» ibaresi yazılı levhalar asılacaktır. Bu ibare Belçikayı «karışık bir dünyada mes'ud ve feyizli bir vaha» ya teşbih eden Başvekilin sözlerine bir telmihtir. Gazeteler, Degrelle'in deve tedarik etmek üzere hayvanat bahçesi müdiriyetine müracaat ettiğini, fakat bu müracaatinin reddedildiğini ilâve eylemekte dirler. Brüksel 15 (A.A.) Reksist hareketinın intihabat için ilk büyük içtimaı dün akşam spor sarayında yapılmıştır. Leon Degrelle reksistlerin iktidar mevkiine geçmek için hiçbir zaman gayrikanunî yollardan gitmiyeceklerini beyan etmiştir. Degrelle demiştir ki: « Fırkamızın gayesi Flamanlarla Valonlan barıştırmaktır.» Komünistler bir mukabil nümayiş tertib etmeğe uğraşmışlarsa da zabıta tarafından menedilmişlerdir. Hava bayramının mânası {Başmakaleden devaml askerî resmigeçidler, millî bayramlar gibi terbiyevî ve millî bir gayesi vardır: Bu gaye de, halkı heyecanlandırmak, bu heyecandan istifade ederek havacılığa azamî hızı vermektir. Memleketin havacılığın maddî cephesi için lâzım gelen parayı seve seve vermesi için bu heyecana, bu sevgiye Iüzum vardır. Milletin, havacılığın manevî cephesine kendini vermesi, yani askerî ve sivil havacı olmağa heveslenmesı için, de gene bu heyecana, bu sevgiye Iüzum vardır. Havacılığın, Türkiye için, sivil ve askerî bakımlardan hayatî ehemmiyetini anlatmağa ihtiyac görmüyruz. Türk milleti, bunu anlamıştır ve anladığını da pazar günkü hava bayramına, görülmemiş bir şekilde iştirak etmekle ispat etmiştir. Böyle olmakla beraber, tayyarecılığın büyük ehemmiyetini, kısaca anlatmak için, bugün Italyanm sırf ileri ve kuvvetli havacılığına dayanarak Ingiltereye meydan okuduğunu görmek kifayet eder. Türkiye ne kazandt ? Yeni Japon büyük elçisi Atatürke itimadnamesini verdi Ankara 15 (A.A.) Japonyanın yeni Ankara büyük elçisi ekselâns Tos hihika Taketomi itimadnamesini takdim etmek üzere bugün saat 16 da Atatürk tarafından mutad merasimle kabul buyurulmuştur. Kabul esnasında Hariciye Vekili Roma 15 (A.A.) Bmgazide Mussolini'ye mutantan bir resmi kabul ya Doktor Tevfik Rüştü Aras hazır bu pılmıştır. Duçe Şehremanetinin balko lunmustur. nunda yerlilere bir hitabe irad ederek Ankara Halkevinin yıllık Habeşistan muharebesi esnasında kat landıkları fedakârlıklardan dolayı kenbalosu dılerine teşekkür etmiştir. Ankara 15 (Telefonla) Martın Roma 15 (A.A.) Eski Fransa Ha 20 nci akşamı, Ankara Halkevinde büva Nazırı ve hava ku\vetleri müfettişi yük bir balo verılecektir. Halkevi SosGeneral Denain bugün Bingazide Mus yal yardım komitesinin her }'ü vermekte olduğu balonun, bu sene de fevkalâsolini tarafından kabul edilmiştir. de olması için büyük hazırlıklar yapılArablara dağıtılan beyanname mıştır. Londra 15 (Hususî) İtalyan Başvekili Mussolini bugün Binagzide birçok Harcırah hesabları, Nafıanın camileri ziyaret ederek hediye ve ih mesafe haritası üzerinden sanlarda bulunmuştur. Halka dağıtılan yapılacak risalelerde Mussolini'nin Arab ırkmın Ankara 15 (Telefonla) Mesafe heyegâne hâmısi olduğu yazılmaktadır. Londra camisinin imamı Mussolini'yi sablarının, alelekser birbirlerine uymamüslümanlarm hâmisi olarak göster dıkları görüldüğünden, badema, har mek istiyenlere cevab vererek demiş cırah tahakkuklarına, Nafıa Vekâletinin hazırlamış olduğu. harcırah mesafe hatir ki: ritası esas tutulacaktır. « İngiliz İmparatorluğundaki müsBuğday vergisinîn cibayet lümanlar dinî sahada tam hürriyete maliktirler. Mussolini İtalyan hakimi şekli yeti altındaki müslümanlara ayni hürAnkara 15 (Telefonla) Buğdayı riyeti verdiği takdirde Arablar kendi koruma vergisinin 936 malî senesinden sine karşı da İngiliz İmparatorluğuna itibaren umumî muvazeneye alındığı karşı gösterdikleri sadakati göstere malumdur. Maliye tarafından alâka ceklerdir.> darlara yapılan yeni bir tamimde, verginin umumî muvazeneye almmasile Afyon tnhisarı müdürü mahiyet ve cibayet şeklindeki hususiAnkarada yetin değişmediği ve tahsilâtın üç parAnkara 15 (Telefonla) Afyon İn çah makbuzlarla yapılacağı bildirildi. hisarı Umum Müdürü Hamza Osman Vekâletle temas etmek üzere Ankaraya geldi. Öğrendiğimize göre Afyon İnhiParis 15 (Hususî) Paris Borsasının sar idaresinin doğrudan doğruya zür bugünkü kapanış fiatları şunlardır: rala teması iyi neticeler vermiştir. Bu Londra 106,42, Nevyork 21,77 1/2, temas önümüzdeki sene daha genişle Berlin 891, Brüksel 376, Amsterdam tilecektir. 1190, Roma 114,50, Lizbon 96,75. Cenevİnhisarlar idaresinin eksperler teş re 496. bakır 79.81, kalay 311,05, altın kilâtı da takviye olunacaktır. 142,3 1/2, gümüş 20,3,4. Mussolini Trablusgarblılara teşekkür etti Türkiyenin ahıren elde ettiği şeyler ehemmiyetsiz değildir. Evvelâ İskenderun limanında kendısine bir takım haklar temin etti. Burasını ehemmiyeti büyük bir harb ve ticaret limanı haline getirmesi mümkündür. Coğrafî mevkiine nazaran İskenderun, Akdenızın şarkında nazıri bulunmıyan bir tabiî limandır. Garbî İran ve şimalî Irak ve şimalî Suriye ve cenubî Türkiye ile Akdeniz arasındaki Her zaman söylediğimiz gibi, milleten kısa yol buradan geçer. lerin medeniyet ve kudret derecesini havacılıktaki mevkilerile ölçmek yanlış ol Saniyen Türkiye hududunu İskenderun maz. Türk milleti bu hakikati kavramış cıhetınden emnıyet altına almıştır. Çünkü ve onun için, 14 mart 1937 günü, coş burası askerî kuvvetlerden ve istihkâm kun bir deniz gibi, Yeşilköy kırlanna ladan tecrıd edilmiş bir mıntaka haline kosmuştur. Halkm bu heyecanını yaşat konuldu. Sancağın en mühim askerî noktası olan Bilân geçidi Türkiyeye Suriyemak, idame etmek gerektir. nin ileride tahkim edilecek hududlarına ABtDtN DAVER nazaran daha yakındır. Bir harb vuku Iğdırda satış kooperatifleri unda Türk kuvvetleri, bu geçidi, müsellâh hududu uzakta olan Suriyeden gön kuruluyor derilecek kuvvetlerden çok evvel işgal Ankara 15 (Telefonla) Iğdır pa edebileceklerdır. muk mmtakasmda Iğdır ve Tuzluca kaSalisen, Türkiye, İskenderun Sanca zalarile Başköy ve Taşburun nahiyele ğında büyük bir nüfuz iktisab eyledi. Bu rinde dört satış kooperatifi teşkili ta karrür etmiş, Dördüncü Umumî Müfet nüfuz sayesinde Türk unsurunu kolay tişlik îktısad müşaviri Şükrü bu teşki ca himaye edecektir. Burada türkçeyi lâtı yapmak üzere İktısad Vekâleti ta ve Türk kültürünü neşretmek, ticarî, iktırafından Iğdıra gönderilmiştir. Bu mın sadî müesseseler vücude getirmek suretile takada çok güzel işlediği görülen dört İskenderun Sancağında temel atacaktır. kredi kooperatifi de kurulmuştu. Ay Türkiyenin diğer emelleri? nca bir de satış birliği teşkil edilecek Türkiyenin nail olduğu bu istifadeler tir. şimalî Suriye üzerindeeki diğer emel ve Sulama işlerinin de tanziminden sonra Türkiyenin en güzel pamuğunu ye hedeflerınin tahakkuku için bir başlangıc tiştiren bu mmtaka istihsali birkaç mis olacaktır. Türkiyenin şimali Suriye üzeli artacaktır. rindeki emelleri nedir? Evvelâ Türkiye, kendisinin cenub huTahsin Uzer Avrupaya dudlarını Iraka rapteden demiryolu hatgidiyor Ankara 15 (Telefonla) Üçüncü U tmı almak istemektedir. Memleketindeki mumî Müfettiş Tahsin Uzer bu akşam bütün ecnebi demiryollarını almış olan İstanbula hareket etti. Ayın 18 inde te Türkiye Cumhuriyeti cenub hududundadavi ve istirahat maksadile bir ay müd ki eski Bağdad hattının bugünkü vaziyetdetle Avrupaya gidecektir. te kalmasına razı olamaz. Bu demiryolu Suriye hududunun yanıbaşındadır. Türkiye Cumhuriyeti ken disi için hayatî ehemmiyeti olan bu hattın bir gün kuvvet bulacak olan Suriye tarafından tehdid edılmesinden endişe etBazı kimseler, kendilerinde bir Zaloğmektedir. lu Rüstem, yahud da bir ağır tank kuvBunun için Türkiye hududunu şimalî veti tevehhüm ederek motörlü vasıtalaSuriyeye doğru tevsi etmek emelindedir. rın önünden kaçmıyorlar, beni çiğniyeHatta Halebi dahi almak istemektedir. mezsin gibi sert sert bakarak ve meydan okuyarak adeta otomobillerle çarpışmak Ermeni köyleri istiyorlar. Türkiye, Fransa devletinin Ftratla Diğer bazı kimselerde de, küçük otoDicle arasında yani Cerablus ile ayni dumobiller sanki bacaklannı kıramaz veya var arasında şimalî Suriyenin muhafazası bir çarpışta kendilerini öteki dünyaya için vücude getirdiği mamur köyleri ve gönderemezmiş gibi, manasız bir cesaret şehirleri de ilhak etmek istiyor. Bu köyvar. Fakat bunlar da, küçük bir otomolerin ve şehrin sekenesi Ermeniler, Kürdbilden korkmuyorlar da, kocaman bir ler, Süryaniler, Asuriler ve Geldaniler kamyon kaldınmları zangırdatarak üzerdir. Türklerin takibatmdan kaçan bu unlerine doğru geldi mi, ödleri patlıyor. surlar Suriyenin hududunda iyi bir muArabacılar ve şoförler, esasen dar olan hafız olmuşlardır. yolların gittikleri istikamette, sağını takib Petrol havaliis edeceklerine, canlannm istedikleri tarafTürkiye, şimalî Suriyeyi de ilhak tan ve tam ortasından gitmekten hoşlanıederek kendi sanayii ve tayyareleri yorlar. ile harb ve ticaret gemilerinin ihtiyacı Halk, dapdaracık yayakaldırımların olan petrolü haricden celbetmekten va da itişip kakışmamak için, bunlardan tareste olmak arzusundadır. Türkiye hü şıp aşağıya yollara iniyor ve nakil vasıtakumeti Suriye ve Iraktaki konsoloslarını larına yol vermek şöyle dursun onların petrol keşif ve istihsaline aid hareketleri kendisini rahatsız ettiğine kızıyor bile... dikkatle takib edip Ankaraya mufassal Karşıdan karşıya geçenler, en kısa raporlar vermeğe memur etmiştir. yoldan gideceklerıne mailen yürüyorlar, Cezire havalisi evvelâ bir taraflanna, sonra öteki tarafBunlardan başka Türkiye şimdi Suri larına bakacaklarına, cadde veya sokak ye ve Lübnanın hububat ambarı olan El sanki tek istikametli bir yolmuş ve öteki cezire havalisini almak niyetindedir. Bu taraftan hıçbır tehlıke gelmesı ıhtimali yerler bir zamanlar çöl iken şimdi Suriye yokmuş gibi yalnız bir tarafa bakıyorlar. ve Lübnanı hububatile doyurduktan baş Sonra, enselerinde canavar gibi bağıran ka Avrupaya ihracat bile yapıyor. Tür bir otomobilin sıcak nefesini duyunca ne kiye bu yerleri elde ederek Suriye ve yapacaklarını şaşırıyorlar. Lübnana tahakküm edecektir. Bazı kimseler, bilhassa kadınlar, karŞimdi Türkiye Caber kalesi üzerinde şıdan karşıya geçerken, dahi oradaki Osmanlı saltanatının mües Ya settar! diye yaratana sığımp sisinın kabnnı muhafaza ve ziyareti ko öyle bir saldmyorlar ki gözleri hiç birşey laylaştırmak hakkını Ankara muahedesi görmüyor; öteden gelen otomobili bile. ne istinaden taleb etmektedir. Bu haklar Ekseriya bu hızla bir nakil vasıtasmın alverildiği takdirde burası bir gün gizlice tına giriyorlar. Pazar günü köprüde böygirecek Türk kuvvetleri için Fırat vadisi le bir adam, bizim koşucu Besimi hayni zaptetmek üzere bir üssülhareke ola ran bırakacak bir çıkışla karşıdan fırladı caktır. Fransa ordusu olmasaydı Suriye, ve bir el bombası hızile otomobilin arka çoktan Türkiyeye bir lokma olacaktı. tekerleğinin çamurluğuna çarparak topaç Hâlâ Fransaya karşı adavet gösterilmesi gibi döne döne köprünün korkuluklarına teessüfe şayandır.» kadar gitti. Eğer bir an önce fırlamış ol Lübnanda yeni bir kabine teşekkül etti Londra 15 (Hususî) Lübnan kabi nesile muhalifler arasındaki ihtilâflar yeni bir kabine teşkilile halledilmiştir. Başvekil Hayreddin Ahdab kabiraenin istifasını Cumhurreisine vermiştir. Cumhurreisi Emile Edde Başvekili yeni kabineyi teşkile memur ettiğinden Hayreddin Ahdab Dahiliye Nezaretine muhalefet liderlerindan Michel Zac cour'u, Maarif Nezaretine de muhaliflerden Şeyh Hüseyni getirmiştir. Fransız komiseri bugün yeni hüku met Nazırlarının fırka liderlerile uz laşması şerefine bir ziyafet vermiştir. saydı, feci bir otomobil kazasını gazeteye bizzat ben yazmak mecburiyetinde kalacaktım. Yolların ortasında durup dedıkodu yapan ihtiyar kadınlar... Dalgın dalgın otomobilin üstüne yürüyüp te, sonra aklı başına gelince edalı edalı kırıtan genc bayanlar... Hiç beklemediğiniz bir yerde, bir metro mesafede, birdenbire otomobilinizin önüne fırhyan yaramaz çocuklar... Tekerleklerin arasında dolaşan kediler, köpekler, tavuklar, kuzular ve diğer ehlî hayvanlar... Yamndaki güzel kadmla cilveleşmeğe dalıp ta volanı sağa değil, sola çevirerek sizin otomobilınizle tosla şan sonra da, kabadayılık eden cakalı baylar... Yollann çeşid çeşid bozuklukları... Bütün caddeyi babasından miras kalan çiftliğin yolu sanarak «Kör müsün be herif, öteden gitsene!» diye sizi yayakaldırımına çıkmağa davet eden ler... Ve nihayet, bir kaza yaparak vakitsiz ölmek ve mezara gitmek endişesile öldürmek, karakola, hastaneye, mahkemeye, hapisaneye düşmek korkusu! İşte, îstanbulda bir gün, şoförün ya nmda yaptığım bir otomobil gezintisinin intıbaları. Bu yolların ve bu insanlann çoğu, motörün değil; henüz öküz arabasınm yolları ve insanlandır. Beyrutta hâdiseler Beyrut 15 (A.A.) Meçhul şahıslar dün telgraf direklerine kırmızı bay raklar asmışlardır. Polis bu bayrakları kaldırmıştır. Tahkikat devam etmekte PARİS BORSASI Danimarka Kralı, Hitlerle görüştü liOt Berlin 15 (A.A.) Danimarka Kralı, cenubî Avrupadan buraya gelmiştir. Kral, Hitleri ziyaret etmiştir.