1 Ocak 1937 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 4

CUMHURÎYET 1 Brincikânun 1937 937 sulh yılı olacak! «Unutmayın ki bu sene Hatay bayramı var!» Mütekaid bir muallim «Madem ki Devletialiyyei Osmaniye ortada yoktur, harb sebebi de kalma mıştır!» diyor. Üniversiteli kızlara göre ise... Bibliyoğrafya Basma Yazı ve Resimleri Derleme direktörlüğü 1936 Bibliyoğrafyasını hazırlayın cıya kadar. neşretmlş olduğu 1934 ve 1C35 bibliyoğrafyalannm istatistiklerinden Istifade ve elimize geçen kitabları mukayese ile bu sene basılan kitab ve risalelerimizin takrlbi olarak 1750 yi bulacağmı kabul e debiliriz. Bunları âşarî sıralama üzerine hesab e dersek diğer seneler gibi en çok basılan kitabların sosyal illmlere aid olduğunu görürüz. Bunu tabiî bulmalıyız. Çünkü bu kısma sosyolojiye aid eserler gibi tedvin edilen bütün kanunlar da dahildir. Ka nunların ise müteaddid tabıları yapıldı ğından bu rakam tabiatile kabarmakta dır. Fakat buna rağmen bu mevzuun bü yük bir kütle üzerinde derin bir alâka u yandırdığı aşikârdır. Sevindirici diğer bir müşahede de tatbiki ilimlere aid olmak üzere basılan ki tabların çokluğudur. Bu da artık üim hayatmm yurdumuzda lâyık olduğu rağbetle karşılandığmı gösterdiği gibi, hergün yeni bir inkişafa mazhar olan sanayiimiz sayesinde müspet ilimler sahasmda yürüyenlerimiz adedinin hergün biraz daha çoğaldığını da ispat etmektedir. Bundan sonra edebiyat ve güzel san'atlara aid neşriyat omuz öpüşerek gelmektedirler. En büyüğümüz ve büyüklerimiz tarafmdan ' haklı olarak çok teşvik gören bu kısmın inkişafı tabiidir. Pek kısa bir atide eminiz ki temenni olunan dereceye de varacaktır. Diğer neşriyat gruplarmı, bundan evvelkl rakamlara istinaden, basılan kitabları tahminle, şu sıra üzerine tasnif doğru olabilir: Tarih, filoloji, nazarî ilimler, fel sefe, din. Şimdi ilk grup olan sosyal ilimlere dair basılan kitabların elimize geçenlerini veya hatırımıza gelenlerini birlikte bir gözden geçirelim: Bu kısmın değerll neşriyatı ba§ında İs tatistik Genel Direktörluğününkilerinl zikretmek icab eder. «İstatLstik ve Sosyal İlim» bize bu mevzu nazariyatını öğret mekte, «1934 1935 Istanbul Yühğı>, «Genel Nüfus Sayımı». «Sanayi>, «Millet Mektebleri>, «Tarım İstatistikleri >bize müs pet rakamlar vermektedir. Bu mevzuda diğer mühim neşriyatın e limize geçen bellibaşlıları bunlardır: Sosyoloji, Siyasal tarih, Para ve kambiyo, Kooperatifler, Finans, Devletler hukuku, Ticaret hukuku, Ticaret kanunu şerhi, Ticaret hukuku prensipleri, Ekonoml ilminin tekâmül tarihi. Komün bilglsinin esas meseleleri, Para ve inkılâb, Mülkiyet hakları, Sosyolojinin unsurları, Türkiyede şehirciliğin tarihî inkişafı. Bu meyanda bilhassa Kamâlizmin inki şaf safhalannı gösteren ve ideolojisi hakkında çok etraflı malumat veren «Kamâlizm> adlı eserin de bugünkü Türkiyeyı aksettiren sadık bir ayna olduğunu kay dedelim. Terblyevi kitablar da oldukça mühim bir yekun tutmaktadır. İçlerinde: Yaşanmış pedagoji, Yeni psikoloji ve pedagoji, Öğ retmenin sınıf dışı ödevleri gibi mühim eserler vardlr. Tatbikî ilimlere aid kitablara gelince onların içlerinde de çok esaslı çalışmalara dayanarak yazüanları var. Halk için hekim öğüdleri, Türk çocuğu yaşamalıdır, Yavrulanmız, Çocuk bakımı gibi faydalı eserlerin yanıbaşmda Kâğıd cılık tarihi, Sabunculuk, Motörlü vasıtalar gibi derin tetkiklere memnuniyetle ras lanıyor. Akıl hastalıkları, Sinir hastahk lan da mühim iki eserdir. Edebiyat ve güzel sanatlara aid eserlerln en başında şiir kltablarını kaydetmek lâ zım gelir. Çünkü yalnız bu sütunlarda elliye yakın şiir kitabını karilerimize tanıt mıştık. Belki göremediğimiz daha birçok ları da vardır. Bu sene şiirden sonra en çok piyes basılmıştır zannındayız. Cumhuriyet Halk Partisinin, bütün Halkevlerinin ve Kanaat Kitabevinin bastırdığı ve birçoklanndan burada bahsettiğimiz piyesler mühim bir yekun tutmaktadır. Roman ve hikâye olarak «Sinekli Bak kal» en başta olmak üzere sayılacak ki tablar bunlardır zannederiz: Son mektub, Kağnı, Benim ve onların hikâyeleri, Çıp laklar, Allaha ısmarladık, Yosma, Cumbadan rumbaya, Leylekler altmda, Akın yolcuları, Gökyüzü. Tarih bakımından da epeyce faydalı neşriyat yapılmıştır. Bunların en başında u mumî bir fikir vermesi itibarile Kültür Bakanlığmm neşrettirdiği «Tarih ilmine gi riş» i zikretmek, sonra yapılan mahalli tetkikleri sıralamak muvaîık olur: Niğde küavuzu, Diyarbekir tarihi, Isparta ili yer adları, Ulusal sav&şta Tokad, Erzurum, Elâziz Halk türkleri ve oyunları, Safranbolu düğünleri, Uludağ. Tarihle uğraşanları çok alâkadar ede cek bir eser de «Tarih yılları» dır. «Neşrî* tarihine aid olan değerli tetkiki ve «Arşiv nedir?» adlı risaleyi de meskut geçmek doğru olmaz. «Filoloji» bahsine dair Dil Kurultayı dolayısile bu sene çok canh eserler basıldı. Bunlardan hatırlıyabildiklerimizi sayalım: Türk dil bilgisine giriş, Türk dil bilgisi dersleri, Türk fonetiği, Türkoloji ders hulâsalan, Güneş Dil teorisi üzerine ders notları. Garb lisanlarmdan tercüme edilen ki tablar da oldukça çoktur. Ulus Tercüme kütübhanesi Dün ve Yarın külliyatı, Ku runun ceb kitabları, Hilmi Kitabevinin Tercüme serisi çok istifadelidir. «Genc Rus kızı Arian», «Dünya nimetleri> gibi çok değerli olanlan vardır. Türkçede roman. Kırk yıl, Genc şalrlerimiz ve eserleri, Türk şairleri, Yunus Emre, Âşık ömer, Tevhidler. Nazarî ilimlere aid basmaların ekseıiyeti mekteb kitabları olduğundan bunu ge çerek felsefe mevzuu üzerinde olan neşri yata gelelim: Burada en başta Hilmi Ziyanm «Yirminci asır filozofları» nı zikretmek bir borc dur. Emin Erişirgilin «Filozofiye başlangıç» adlı risalesl cidden istifadelidir. 1936 senesi neşriyatına kısa bir bakış Uzun seneler, Avrupada, bilhas sa Almanyada bulunan ve sinema âleminde büyük bir muvaffakiyet ka zanan Zehra Ah med isminde bir Türk artisti şehri mize gelmiştir. San'at hayatma İstanbulda başlı yan ve genc yaşmda memleketinden ayrılarak Avrupa nın san'at hayatına atılan Zehra'Ah med fevkalâde istidadmın yardımile çabuk tanınmış ve en büyük Alman filimlerinde roller almıştır. Bu güzide Sinema artisti Zehra Ahmed meşhur Alman artisti Hans artist Avrupa filim Alber'le beraber çevrdiçi Pergünt füminde Anitra rolünde lerinde büyük roller almağa muvaffak olan biricik Türk kaSinema âleminde bilhassa rakıslarile dınıdır. mühim bir mevki sahibi olan bu Türk Bazı refiklerimizin yazdıklan gibi kadını şehrimizde bir müddet kalacak, Zehra Ahmed Holivuda gitmiş değildir. burada da san'atını gösterecektir. Buna rağmen büyük filimlerde birinci Zehra Ahmedin avdeti münasebetile safta rol alabilmesi, san'atının nekadar kı\Tnetli san'atkâr Safiye tarafmdan evkuvvetli olduğunu gösterir. velki akşam Taksimdeki Belvü lokanZehra Ahmed, sinemadan başka Ber tasmda Türk matbuatı şerefine bir ziyalinin büyük tiyatrolarında yaptığı or fet verilmiştir. Zehra Ahmed bu ziya yantal rakıslarile de büyük bir muvaf fette meşhur rakıslarmı oynamış ve fakiyet kazanmıştır. çok alkışlanmıştır. Sinema artisti bir Türk kadını RADVO y^ Bu aksamki program Yeni sene hakkında tahminlerde bulunanlar Uç yüz altmış beş günde aşacağımız yeni bir yolun başındayız. Bu yol ucsuz bucaksız, bir tünel gibi karanlık ve soğuk mudur, âşıklar geçidi gibi gölgeli ve se rin midir, yoksa bir çöl ortası gibi aydmlık ve sıcak mıdır? Bu uzun yolda neler göreceğiz, nelere şahid olacağız ve onun sonuna da sendelemeden, düşmeden, sapsağlam, dinc ve mes'ud varacak mıyız? Yüzleri meçhul dostlarım; hepiniz ve hepimiz için içten gelen biricik temnnim bu: Sıhhat ve saadet... Şimdi, gelin, biraz da gazetecilik yapalım: Vakıâ falcılık manasız olduğu kadar da yasaktır, biz kâğıdı açacak, yıldızlarla konuşacak, kahve telvesine bakacak, bakla atacak değiliz. Sadece bir an şöyle gözlerimizi yu macak ve kendi kendimizi dinliyerek ö nümüzdeki yıl için konuşacağız. Böyle düşüne düşüne, dalgın dalgın giderken Saraçhanebaşında bir bakkalın , önünde durdum. Ne istediğini bilmeden bakınan bu müşteriyi uzun uzun süzen ' bakkal Settarın, nihayet sabrı tükeniyor: Buyurun bayım.. Buyurduk işte: 1937 yılı, nasıl bir yıl olacak der sin? Gözlerini dört açarak bir bana, bir de karşıda makinesine davranan fotoğrafçı arkadaşa baktı, sonra anladım, der gibi gülümsiyerek başını iğdi ve dudaklannı kıpırdattı: Eski hamam eski taş... Ne olsun istiyorsun ki... Ne olabilir ki... Ne ol mak ihtimali var ki... Asıl cevabmı bulmak için vakit ka zanmak istiyen bir hali vardı. Ben, sorguya çekilecek bir başkasını aramağa davranırken o, tezgâhına yaslanarak, seslendi: Durun, unutuyoidum. 1937 yılı muhakkak ki bir ucuzluk yılı olacaktır. Evet, evet, herşey ucuzlıyacak. yağ da, şeker de, petrol, un, pirinc... Herşey ucuzlıyacak. Daha ne istersin... Hatta para bile ucuzlıyacak... Yanında, onu dinliyen akrabasmdan mektebli Hüseyin, dayanamadı: 1937 de bari imtihan numaraları da ucuzlasa... Ne olurdu sanki? Şimdi pek mi pahalı?. Sorar mısınız... İki senedir ateş pahasma.. En yumuşak muallimden beşi kopanncıya kadar emdiğimiz süt burnumuzdan geliyor. 937 yi biz de iple çekiyoruz. Fatihe doğru yürüyoruz. Madem ki Devleti aliye yok! Açık, koca siyah şemsiyesi altında ufalıvermiş, adımlarını saya saya ileriliyen birinin yolunu kesiyorum. Dik lâstik yakasma fırlıyan başını kaldırıyor, hiç ses çıkarmadan yüzüme bakıyor. Affedersini, birşey soracaktım > Bir yol soracağımı zannederek dört bir tarafına bakınarak bulunduğu noktayı iyice tesbit ettikten sonra: Buyrun, diyor. Evvelâ kimle müşerref oluyorum? • Drama idadisi muallimliğinden mütekaid Eyüb Sabri.. Onun birşey sormasına meydan bırakmadan malum sualimi soruyorum. Hiç şaşırmadan, bilâkis, dersini bellemiş bir talebe edasile cevav veriyor: 1937 sulh senesi olacak. Arkası kesilmiyen harb sözlerine rağmen harbe veda ettiğimizi bilmeliyiz. Mademki devleti aliyei Osmaniye ortada yoktur, harb sebebi de kalmamıştır. A efendim insan dağbasmdaki çiftliğinde bile silâhsız oturamazken, dünyanın anafor yerinde bağdaş kurup yan gelinir miydi? Benim bildiğim budur. Bırakm Çinle Japon boğuşadursunlar. Bu taraflarda sükun vardır. Önümüzdeki yılda silâhların tahdidi son haddine erecek, Milletler Cemiyeti gece gündüz çalışacak, gene harb nutukları, tehdidleri birbirini kova lıyacak, fakat bendenize itimad buyurun, harb olmıyacaktır. O kadar kendine emin, o kadar kat'î söylüyordu ki, Nasreddin Hoca gibi; bunu bildin, bari öleceğim günü de haber ver, dememek için, kalender ihtiyarı se lâmhyarak yoluma devam ettim. Erkekler isterlerse Bu sefer karşımıza iki genc kız çıkıyor: 1937 yılı?.. Gülüşerek sözümü kesiyorlar: Geliyor.. îyi amma, nasıl bir yıl olacak acaba? Sanşını, yakasındaki Universite rozetine yan yan bakarak konuşuyor: İyi diyelim de iyi olsun.. Öyle değil mi? Bizim dememizle olsaydı... Birden sinirlenir gibi oluyor: Elbette öyle... Elbet. Erkekler bir türlü sağlarile sollarile geçinmesini bilmiyorlar ki.. Bir, harbdir tutturmuş giderler.. Ne oluyorsunuz sanki? Dünyayı paylaşamıyacak ne var? Ve yanındaki arkadaşına dönüyor: Öyle değil mi Masume.. Söyle, haksız mıyım? O da gözlerini bana dikiyor: Erkekler isterlerse 1937 yılı cen nettekileri kıskandıracak mes'ud bir yıl olur. Yoook.. çılgınlıkta devam ederlerse, bu yıl kadınlarm işbaşına geçecekeri bir başka mes'ud yıl olur. Kolkola uzaklaşırlarken, sözlerini ta mamlıyorlar: Unutmayın ki hududlarımızın dı şındaki erkeklere hitab ediyoruz, yoksa sizler, bizim kardeşlerimiz, babalarımız, eşlerimiz erkekler sulhseverlikte dünyaya örnek olabilirsiniz. Keşki ötekiler de size benzeseydıler... İşte Çoban Mehmed, kaldınmları çiğniğe çiğniye ileriliyor. Sen ne dersin Çoban?.. Allah derim... Amma neye? Şu gelecek yıla?. Hoş geldi, safa geldi.. Yeni bir antrenör değil ki iyidir, fenadır diye çekiştirelim. Yıl bu. Nasıl bir yıl olacak dersin? Ha... bak orasma karışmam. Yoo... Hani spordan konuşturmak ister sen, baan bakma... Dilim yanmış, ağzım kavrulmuştur. Dedikoduya vaktim yok... Hos ondan ötesi de yok ya... Görünüşte 1937 de bir dedikodu yılı olacak gibi... 937 de Hatay bayramımız var! Berber Necati beyaz gömleği altmda; apartımanlar sahibi bir doktor gibi mağ rur ve isabetli bir teşhis koymuş profesör gibi azametli: İçime doğdu, diyor, yılbaşı piyangosu muhakkak bir berbere cıkacak, böylece 937 nin ilk günü evvelâ bir berber gülecek ve bu, belki berberler için bir falihayır olacak. Çok görmeyin, tıraş bı çaklannm ocaklarına incir diktiği ber berler de bırakm biraz gülsünler. Ve uzaklaşırken, arkamızdan bağırı yor: Sonra, tnutmayın ki, 937 de Ha tay bayramımız var. Yani hepimiz güle ceğiz, hepimiz sevineceğiz! Nikâh merasimi Haritacı albay Hakkının oğlu înhi sarlar müdiriyeti kimyagerlerinden Nureddin Hakkı ile erkânıharb Rızanın kızı Şehriban Rızanın nikâh merasimi dün Beyoğlu Belediye dairesinde bir çok dostlarının huzurile yapılmıştır. Tebrik eder, genclere saadet dileriz. 16 ikinci kânun çarşamba akşamı I MELEK sinemasında MÜNİR NUREDDİN ve ARKADAŞLARI Beşiktaş, Kızılay menfaatine KONSER vereceklerdir. Bu konsere Konservatuarın icra heyeti de iştirak edecektir. Yerler numaralıdır. EKSELSYOR C\ Büyük Elbise Mağazası ISTANBUL: 12 30 plâkla Türk musikisi 12,50 ha vadis 13,05 plâkla hafif müzik 13.25 14 muhtelif plâk neşriyatı 18,30 piâkla dans musikisi 19,30 spor müsahateleri: Eşref Şefik tarafmdan 20 Vedia Rıza ve arkadaşları tarafmdan Türk musikisi ve halk şarkıları 20,30 Cemal Kâmil ve arkadaşları tarafmdan Türk musikisi ve halk şarkıları 21 (saat ayarı), orkestra 22 ajans ve borsa haberleri ve ertesi gü nün programı 22,30 plâkla sololar 23 son. VİYANA: 16,15 yılbaşı hakkında konferans 17,40 Brahms'dan parçalar 17,25 Ameıikan musikisi 18,15 konser 20 havadis 21.25 Viyana devlet operasmdan nakil 23,30 Viyana musikisi. BERLİN: 19 güzel melodiler 20,35 fconuşma « 20,50 spor havadisleri 21 konser 23 ha» vadis 23,30 dans musikisi. PEŞTE: 18,30 çigan orkestresı 19 spor 19,55 cazband 21,05 çigan orkestrası. BÜKREŞ: 18 gramofon plâkları 18,30 hafif mu siki 19 muhtelif lokantalardan nakil. LONDRA: 19.45 İngiliz millî dans musikLsi 20 ha vadis 20,20 konser 21 bale 23,50 ke man konseri 24 dans musikLsi. PARİS: 19,20 eğlenceli musiki 19,35 hafif musiki 20 varyete 20,55 24 yılbası programı. ROMA: 19 gramofon 19,20 muhtelif Fındık tacirlerinin toplantısı dillerde havadis plâklan operet 20,40 dans 19,40 Şehrimizdeki fındık tacirleri dün sa musikisi 23 havadis 23,15 dans musi bah Türkofiste bir toplantı yapmışlar kisi. dır. Toplantıda yeni kontrol nizamna mesi izerinde görüşülmüş ve tatbikat şeklindeki ince noktalar aydınlatılmışBu gece nöbetçl olan eczaneler şunlar dır: tır. Lstanbul cihetindekiler: 1 Aksarayda (Sarim), Alemdarda (Sım Yeni sene mUnasebetile • Rasim), Bakırkoyde (Hilâl), Beyazıdda (Cemil), Eminönünde (Mehmed Kâzım), Fenerde (VitaU). Karagümrükte (M. Fu ad), Küçükpazarda (Yorgi), Samatyada Pek rauhteşem bir program (Teofüos), Şehremininde (Nazım). Şehzahazırladı. Küçiik sevimli artist debaşında (İsmail Hakkı). SHiRLEY TEMPLE'in Beyoğlu cihetindekiler: Galtada (Yeniyol), (Mustafa Nail), HasGARY COOPER ve LOMBARD köyde (NLsim Aseo), Kasımpaşada (Müeyile beraber temsil ettikleri yed), Merkez nahiyede (Galatasaray), (Matkoviç», Şişlide (Asım), Taksimde (Kürkçiyan). (Zafiropulos), (Ertuğrul). Üsküdar, Kadıköy ve Adalardakiler: Beyoğlunda hemen görülmeBüyükadada (Şinasi). Heybelide (Ta miş bir sinema harikası ve naş), Kadıköy Eskiiskele caddesinde ıSotiraki), Kadıköy Yeldeğirmeninde (Üçler), Üsküdar Ahmediyede (Ahmediye). görülen ve tekrar görülmesi lâzımgelen NOBETÇİ ECZANELER ASRÎ SİNEMA HER ŞEY SENİN İÇİN KAY FRANCiS ve LESLiE HOVVARD 1NGİL1Z A J ANI buylk macera filmi. Hâmişı Bütün bu hafta ebe• " •' Veynile beraber Süreyyada Sahipleri Sayın müşterilerinin yeni senelerini kutlular. grelecek kuçük ç çocuklara gg g ç b l kHi d k t i üzel bonbonverler takHim edecektir SHİRLEY TEMPLE'i H A L K OPERETi Pazartesi akşamı saat 21 de Zozo Dalmasm istirakile Yılbaşı haftasında görülecek iki müstesna Hlm I JV Sineması PİPİÇA Müessif bir ölüm Eminönü Eczanesi sahibi Hüseyin Hüsnü Onar duçar olduğu hastalıktan kurtulamıyarak vefat etmiştir. Cenazesi bugünkü cuma günü saat 13 te Şişlide Bulgar hastanesinden kaldırılarak namazı ikindi vakti Bebek camisinde kı lındıktan sonra Rumelihisarındaki aile mezarhğma gömülecektir. Kendisini tanıyan ve sevenlerin cenazesinde bulunmalarmı aile efradı rica eder. X 1 L LJ 1 £u Sinemasmdî Senenin en büyük muvaffakiyeti MAZURKA Baş rolde : FREDERİC MARCH Fransızca sözlü P O L A filminde takdir alkışlarını toplamaktadır. Cidden görülecek bir Hlm. Bu iki güzel Hlmi tenzilâtlı fiatlarla göreceksiniz. NEGRİ OLUM PERİSİ SAKARYA SiNEMASINDA FRED ASTAîRE ve GiNGER ROGERS'in Dans Kralı ve Kraliçesi En büyük muvaffakiyetleri Mevlid Merhum General Şükrü Naili Gök berkin ruhuna ithaf edilmek üzere 3 ikincikânun 1937 pazar günü öğle na mazmdan sonra Beyazıd camii şerifinde Mevlidi Nebevî okutturulacağmdan arzu buyuran zevatın gelmelerini dileriz. Ailesi FiLOYU TAKİB EDELİM filmini ğorerek veni sene hoş ve neşe ile tes'id edilmektedir. ( Follow the Fleet ) ZATi FERAH SiNEMADA TURAN Tiyatrosunda • NAŞiG. HALiDE, FAHRi BiRLEŞiGi ş iki büyük komeci Komedi 3 perde SÜNGUR PROGRAM r RECEBiM Komedi 1 perde birden iSPiRTiZME |Localar 200,160,100 mevki 35, 25, paradi 15 Solo, DOet, Varyete, Baylar Teksayt ve Teksayt Ekstra sizi her tehlikeden koruyor 1, 3, 6 ve 12 lik, a ambalajlarda eczanelerde bulunur. temsilleri. Yalnız son iki gün SİNEMADA YENİ LUİ : SUTÇU BOKSÖR CriARLES BUGüN BOYER CLAUDETTE COLBERT MELEKde A Ş K I N s.LV.A SİDNEV GENE RAYMOND U Y A N I Ş I MELEKde BUGüN i P E K Sinmasında Fransızca sözlü BUGUN GONUL YARASI T Matinelerden itibaren Herkesin eğleneceği yeni bir BAR Biz de neşelenelim zevklenelim Yılbaşı HAFTASINDA COŞKUNLAR BAR HENRY GARAT JEANNE AUBERT MiREiLLE PERRY MONİGLUE ROLLAND ına gidelim... Burada bulunacaklar: BUGUN KANDEMÎR Sinemasında U R K