25 Eylül 1936 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 2

CUMHURİYET 25 E>lul 1936 mahkumlar Beyoâlu Noteri İki Fransız âlimi bu makSergiyi 364,000 kişi gezdi. Panayır gelecek sene daha ve zengin bir surette hazırlanacaktır Adliye Vekilinin riyase sadla şehrimize geldi Muhakemeye dün Istanüç sene katinde bir heyet bugün darBundan Istanbul evveline gelinciye pro bul Ağırceza mahkeme mülga Darülfünununda fesörlük eden meşhur Fransız coğrafyaAdaya sidiyor sinde devam edildi Bundan bir yıl evvel lmralıda kurul muş olan modern hapisanenin vaziyetini ve yeni tatbik edilen ıslah metodlarının neticelerini tetkik etmek üzere Adliye Vekili Şükrü Sarocoğlunun riyasetinde bir heyet bugün Imralıya gidecektir. Heyette Amerikan sefaret müsteşarı ve sefir vekili Mister Hovlen Şo ile Adliye encümeni ve Mazbata muharriri Kocaeli saylavı Salâhaddin, îstanbul Müddeiumu misi Hikmet Onat, hapisaneler mütehassısı ve umum müdür muavini Mutahhar Başoğlu, Adliye kalemi mahsus müdürü Şakir, îstanbul hapisanesi doktoru Ibrahim Zati ve gazeteciler bulunmaktadır. Heyet, bu sabah saat 8 de köprünün Kadıköy iskelesinden kalkacak olan Moda deniz kulübünün Bayar motörile Imra lıya gidecektir. Heyetin geceyi lmralıda İzmir panayırında en çok muvaffak olan Trakya geçirerek orada mahkumlar tarafmdan paviyonundan bir görünüş verilecek müsamere ve temsilde hazır buIzmir 23 (Hususî) Beynelmilel nı tahmin ediyoruz. Trakya paviyonu lunması ihtimali de vardır. Altıncı İzmir Panayırı dün gece saat ikr fuardaki diğer benzerlerile değil, ancak Hapisaneler mütehassısı Mutahhar de, vc halkın tezahüratı arasında kapan Avrupa ve Amerikanın meşhur sergile Imralıdan döndükten sonra doğruca dı. Panayır, memleket içinden istenen a rinde görülen benzerlerile ölçülebilecek Zonguldağa gidecek ve Zonguldak ma lâkayı temin edememiş olmakla beraber bir mahiyettedır. den ocaklarında çalıştmlacak olan mahmuvaffak bir eserdir ve bunda hüku Kalkınmakta olan Trakyanın canlan kumlardan ilk 500 kişilik parti için hametin maddî ve manevî yardımı, Beledi dırılması yolunda Fuarda paviyonun orzırlanan yerleri teftiş edecektir. Mah ye reisi doktor Behçet Salihin enerjik ça taya koyduğu eserler şunlardır: kumların kazanacakları paranın bir kısmı Uşması en büyük iftıhar hissesi taşımaktaa Izmir fuarı Trakya broşürü, iaşelerini, mütebaki kısmı da mahkumlar dır. b Edirne panoraması (türkçe ve hapisaneden çıkarken kendilerine verilePanayır gelecek yıl çok zengin bir şe fransızca), cektir. kilde ve tam bir mükemmeliyetle karşı c Arıcıhk, mıza çıkacaktır.. Hükumetin bu eserle d Azad obalan. MÜTEFERRIK takib ettiği maksad, bu sene lâyıkile anlaGibi başlıbaşına Trakyanın ekonomik Köylülerin borcları şılamamıştır. Nitekim Başbakanımız da ve sosyoloji kalkınmasında atılan esaslı bunu işaret etmiş ve fuarın, Türkiyenin adımlan, kısa bir zamanda alınan müsmir Ziraat Bankasına olan ve son kanunla bugünkü hakıkî zenginliğini temsil ede neticeleri, resimler, grafıkler ve olgun ya taksite bağlanan borçların vadeleri gel mediğini de söylemiştir. Bu meyanda fu zılarla herkesin anlıyabileceği bir şekilde diği zaman ödenmesi için köylülere tav • ara aid gelecek yıl çalışmaları için vaid ortaya koyan vsikalardır. tiyelerde bulunulması, aksi takdırde bu lerde bulunmuştur. borcları ecri mislıne faızlerıni zam su • Nümune standları . Panayırın İzmire temin ettiği faydalar Paviyonun her cephesinde Trakyanın retile ödemek mecburıyetinde kalacak çok mühim olmuştur: orman mahsulleri, müskirat, ancılık, larının bildirilmesi tamim edilmiştir. A 1 Şehirde, binlerce ziyaretçinin meyva ve sebzeler, büyük ve küçük sana lâkadarlar bu noktalar üzerinde köylü gelmesile epeyce para kalmıştır. yi mahsulleri, bu meyanda Edirnemızin leri irşad edeceklerdir. 2 Yangın yerinde büyük ve kor söhreti memleketi saran bademezmeleri, Tekaüdlükleri tecil, edilen kunc bir saha, tamamen tesviye ve imar devayirriiskleri, Alpullu şeker fabrikası polisler edilmiştir. mamulâtı, Gelibolu fabrikalannın muhte3 Belediyeye her yıl için bir vari lif şekilde en cazib ambalâjlar içinde terIstanbul Emniyet kadrosundan merkez dat kaynağı temin olunmuştur. temiz teşhir edilmiş deniz mahsullerini, memuru 5 e v ket üç sene, birinci komiser Bu yıl panayırı ziyaret edenlerin sayı Mericin siyah ve kırmızı havyarlarile ba Fehmi üç sene, birinci komiser Zübeyir sı 364,000 kişidir. Memleketin muhtelif lık yumurtalarını, Marmaramızın kıymet beş sene, sivil komiser Lutfi üç sene, sivil yerlerinden İzmire trenle 48,765, kara li süngerlerini, teşhir usullerinin tekniğile üçüncü komiser Nail üç sene, polis me yolundan otomobil, otobüs ve saire ile halkın takdirlerine arzetmiştir. murlarından 968 numaralı Remzi üç se53,882, deniz yolıle 4151 kişi geldfği ne, 818 numaralı Mahmud Şevket bir sePaviyonun canlı tablosu tesbit edilmiştir. Yekunu 103,588 tutu Bu eser paviyonun en canlı ve cazıb ne müddetle daha kendılerinden istifade yor. Muhtelif ecnebı memleketlerden pa kısmıdır, bir tarafta eşsiz güzel minarele edileceği anlaşıldığından tekaüdlükleri saport vize ücreti vermeden gelenlerin ri göklere eren Selimiye önünde Menc tecıl edilmiştir. sayısı ise 3210 dur. köprüsü ve yemyeşıl ovalarında kurulan Panayırı geçen yıl ziyaret edenlerin sayısı 311,000 idi. Bu yıl lehine tesbit edilen fazlalık 50,518 dir. Panayırın son günlerinde havaların birdenbire soğuması ve yağmura çevir mesi, ziyaretçi adedinin daha fazla art masına mâni olmuştur. Fuarın bir hafta daha uzatılması istenmiş, fakat buna imkâtı görülememiştir. Maamafıh gelecek yıl, fuar, tam bir ay sürecektir. Kapanış münasebetile İzmir Belediyesi tarafmdan eksporanlar şerefine fuar kazinosunda 300 kişilik bir ziyafet verilmiş, Vali, matbuat erkânı ve birçok zevat ta hazır bulunmuştur. göçmen evleri, bu evler önünde kendılerine dağıtılan ve yılda en az elli kılo ortalama bal veren fennî Dadanblad an kovanları, Trakya tipi arabalar, pulluklar, Trakya iktısadiyatının belkemiği olan kıvırcık koyunlarının tahnit edilmiş örnekleri ve bütün bu sevimli manzara orta smda yabancı illerden Türk vatanına sığınan, yanıbasındaki bir çobanın yanık kaval sesini dinlerken arasıra koyunlannı okşıyan Edirnenin Uzunköprüsünden göçmen kızı Güllü bu tabloyu tamamlı • yan sevimli bir görünüş arzedıyordu. cılanndan M. Şapü memleketimizin fizi" kî coğrafyası hakkında tetkikatta bulunmak üzere şehrimize gelmiştir. M. Şapü, Cenubî Anadolunun coğrafyası hakkında gayet kıymetli bir eser çıkarmıştır. M. Şapünün bu sefer tetkik edeceği saha, Kütahya, Afyon Karahisar, Simav, Yalvac, Bolvadin ve Sandıklı civarlarıdır. M. Şapü bu tetkikini Fransa Jeoloji Enstitüsü namma yapmâktadır. Ayni zamanda Enstitü tarafmdan eski Darülfünun profesörlerinden M. Gabriyeli de bu mıntakanın arkeolojik vaziyeti hakkında bir etüd hazırlamağa memur edilmiştir. Fransız coğrafyacılarile beraber Üniversite coğrafya şubesi doçentleri de münavebe ile çalışacaklardır. Bu tetkikat üç ay kadar devam edeceğine göre ilk ay doçent Ce mal Alagöz, ıkinci ay doçent Ahmed Hulusi, üçüncü ay da doçent Besimle beraber çalışacaklardır. Universitemiz Fransız coğrafyacılarının mesailerine ehemmiyet vermektedir. Bu itibarla Edebiyat fakültesi dekanı İbrahim Hakkı imkân bulduğu takdirde bu tetkikata iştirak edecektir. Heyet yarın şehrimizden Kütahyaya hareket edecektir. Izmir panayırınm temin f Sehir ve Memleket Haberlerl ) Siyasî icmal îmralı adasındaki Coğrafî tetkikat Ihtilâs yapan Akdenizde yeni gerginlik ettiği ^» • faydalar illetler Cemiyetinde îtalyanın Habeş murahhaslarile birlikte çalışmamakta ısrar eylemesi yüzünden Avrupa politikasını yeniden karıştıracak büyük müşkülât çıktığı bir zamanda Akdeniz meselesi de tekrar tazelenmiş bulunuyor. Bütün îngiliz nazırları yaz tatilini yaparken yalnız Bahriye Nazın Sir Samuel Hor Akdenizdeki Ingilterenin sevkulceyş vaziyetini tetkik için alelâcele seyahate çıkmıştı. Bahriye Nazm evvelâ Maltaya gitti, buradaki Akdeniz İngiliz donanmasınm merkez üssünü gözden geçirdikten sonra ileride İngilterenin en büyük bahrî üssü olmağa namzed Kıbrıs adasını gezdi. Oradan sonra Akdeniz donanmasınm benzinmi temin eden ve Musul petrollarını Akdenize akıtan boru hattının Ingilizlere aid kısmının müntehası bulunan ve ileride müstahkem mevki halıne konulacak Hayfa limanını gezdi. Daha sonra Akdenizi baştanbaşa dolaştı ve Akdenizin garb kapısı Cebelüt tarık üssü bahrisi ve müstahkem mevkiini teftiş etti. Bir ay süren bu teftişlerden sonra Londraya dönen Bahriye Nazın Bahriye Erkânıharbiyei Umumiye reisi mevkiinde bulunan Birinci Deniz Lor dile birlikte Akdenizdeki sevkulceyşî vaziyet hakkında raporunu hazırlamağa başlamıştır. Bu raporda îtalyanın Habeş harbı esnasında Akdenizin ortasmı de nizaltı ve üstü ve hava kuvvetlerite seddetmek ve ingiliz İmparatorluğunun en kısa ana vatanla muvasala hattını kes mekle yaptığı tehdid üzerine bu iç denizde husule gelen yeni vaziyete karşı în giliz imparatorluğunun müdafaasında en mühim rolü oynıyan Bahriye Nezaretinin neler düşündüğünü bir aylık teftiş seyahatinde aldığı neticelere göre anlatacaktır. KÜLTÜR İŞLERİ Bir Macar profesörü geliyor Macar ernitoloji mütehassıslanndan doktor Nikolatisin hayvanat üzerinde tetkikatta bulunmak üzere şehrimize gelecektir. Bu tetkikatının devamı müddetincc profesörün refakatine bir Türk yardımcı verilmesi kararlaştırılmıştır. tki Italyan mektebi kapandı Yeşılköyle Büyükderedeki İtalyan mektebleri, talebesizlık yüzünden tedrisatı tatil ettıklerini Maarif idaresine bildirmişlerdir. Bu mekteb idarelerinin elindeki tedrisat, ruh.satnam.esi istirdad edilmiştir. .. . , . Bundan bir müddet evvel ihtilâstan maznun olarak tevkif edilmiş olan Be yoğlu Noteri Salâhaddinin muhakemesine dün Ağırcezada devam edildi. Salâhaddınle ayni suçtan maznun olan başkâtib hastalığı yüzünden mahkeme ye gelmemişti. Mahkeme heyeti, tabibi adlî tarafmdan verilmiş olan raporu gözden geçirdikten sonra Kâmilin daha ne kadar müddet mahkemeye gelmiyeceğini öğrenmek üzere tabibi adlî Enveri cel be karar verdi ve o civarda bulunan doktor çağırıldı. Enver, Kâmilin antrin dö poatrin ve şiryan tazyikından mustarib olduğunu, böyle ehemmiyetli bir mürafaaya en aşağı bir ay gelemiyeceğini söyledi. Bunun üzerine Noter Salâhaddinin vekileri hasta bulunan Kâmille Noter Salâhaddinin davalannın tefrikini iste diler. Müddeiumumî tefrikin doğru olmıyacağını ileri sürünce maznunun vekıllerinden Hâmid Şevket înce müekkilinin yüksek tahsil görmüs bir vatandaş olduğunu, vaktıle hâkımlık sandalyesınde o turduğunu, kendisinin hapisanede, değil bir aydan daha fazla, hatta beş dakika bile fazla durması caiz olmadığını ve esasen davanın tefrikine kanunî bir mahzur bulunmadığını söyledi. Mahkeme heyeti meseleyi kısaca müzakere etti ve neticede davanın tefrikine ve Noter Salâ haddinin davasına hemen başlanmasına ekseriyetle karar verdi. Bunun üzerine muhakeme tekrar başladı. Fakat, davet edilen şahidlerden yalnız Noterliğin veznedarı gelmişti. Hasan, Salâhaddinin kendi eniştesi olduğunu, ihtilâstan haberi olmadığını söyledi. Mahkeme, şahidler den Suphi, Vedad, Ziya, Hüsameddin, Galib, Hulki ve Reşadın ihzaren celbine ve durusmanin 9 teşrinievvel saat on dörde bırakılmasına karar verdi. ADLİYEDE Şişhane faciasının muhakemesi Bundan' birkaç ay evvel Şişhanede vukua gelen feci tramvay kazasmın muhakemesine dün Ağırceza mahkemesinde devam edilmiştir. Mahkemede evvelâ suçlulardan vat man Fahreddinden gelen telgraf okun* du. Fahreddin İneboludan çektiği tel grafta havanın muhalefetinden dolayı limana vapurların uğramadığını ve mah* kemeye yetişemiyeceğinden talıkini rica ediyordu. Heyeti hâkime Fahreddine tekrar tebligat yapılmasına ve durusmanin 22 teşrinievvel saat 15 e bırakılmasına karar verdi. Ecnebi ve ekalliyet mektebleri Maarif idaresine bağlı kalacak . Turizm hareketleri Paviyonda turizm işlerine de kabil olTrakya paviyonunda teşhir duğu kadar y c verılmıştr. Burada Sınaedilenler nın ölmez eserlerinin rölöveleri ve fotoğFuardaki (Trakya paviyonu) hakkın raflan bilhassa Selimiyenin eşsiz çini da gazetelerde birçok yazılar çıkmışsa kopyalan her san'at âşıkını teşhir edecek da bu eseri lâyıkile anlatmış olmadıklan bir tarzda yer almıştır. Türk Kadınları Biçki Mektebi mezunları Ecnebi ve ekalliyet mekteblerinin Istanbul Maarif idaresile alâkalarının kesileceği, bu mekteblerin doğrudan doğ ruya Maarif Vekâleti tarafmdan idare edileceği hakkında bazı gazetelerin verdikleri haberler doğru değildir. Kanun nazannda Türk vatandaşlar tarafmdan Kongreden dönüş açılacak mekteblerin hukukî vaziyetleri, Viyanada toplanmış olan beynelmilel resmî mekteblerden farklı değildir. Is Üroloji kongresine iştirak eden üroloğ tanbuldaki hususî Türk mektebleri IstanBir katil yakalandı larımızdan Saim Ahmed kongreden av bul Maarif idaresinin nezaretinde oldu det etmiştir. Bundan üç sene evvel Kadıköyünde ğuna göre azlık ve yabancı mekteblerin bir cinayet olmuş, Kadri oğlu Rifat ŞEHİR İŞLERÎ ayni şekilde idare edileceği tabiidir. adında otuz yaşlarında bir adam bir garVİLÂYETTE sonu yaralıyarak öldürmüştü. Değiştirilecek sokak isimleri O vakit yapılan muhakeme neticesinVali Ankaraya gitmedi Dahiliye Vekâleti tarafmdan Bele de 15 seneye mahkum olan katil bir ko diyeye îstanbuldaki hacılı, hocah, şeyhBir refıkimizin Ankara muhabiri ga layını bularak kaçmıştı. Katil Rifat dün li gibi isimlerle anılan sokaklara yeni ad zetesine Başvekil İsmet İnönü ile birlikte sabah Eminönünden geçerken ikinci şular konulması bildirilmişti. Sokaklardaki stanbul Valisi Muhiddin Üstündağın be memurları tarafmdan tanınmış ve ya* yabancı adlar ve hacılı, hocah isimler de da Ankaraya vasıl olduğunu bildırmış • kalanmıştır. Rifatin deli olduğu da söy ğiştirilirken, tarıhî şahsiyetlerin isımlerini tir. Halbuki Muhiddin Ustündağ Anka enmektedir. taşıyan sokaklara dokunulmıyacaktır. raya gitmemiştir. Kendisi dün HarbiyeHamalların parasını yiyen lilerin uğurlama merasiminde hazır bu • Tekfin ve teçhiz işleri kâtib lunmuştur. Esnaftan topladığı 480 lirayı hamal Bir teşrinievvelden itibaren tekfin ve Mesai saatleri değişiyor ara dağıtmıyarak ihtilâs etmekten suçlu teçhiz işlerinin belediye şubeleri tarafmOnümüzdeki aybaşmdan itibaren me olan Sirkeci hamallar kâtibi Mustafanm dan yapılması mukarrerdi. Halbuki, bemurların devam saati değışecektir. Yeni dün muhakemesine bakılmış ve hamal lediye şubelerinin tekfin ve teçhiz işlerini üzerine alabilmeleri için evvelemirde me mesai saatine göre, vazifeye başlayış lardan onbaşı ile kolbaşı şahid olarak zarlıklarda lüzumu kadar gasilhaneler sabahleym saat dokuzdadır. Öğleyin dinlenmiştir. Bu iki şahid suçun mevcu12 den 13 e kadar yemek tatili vardır. diyetini iddia etmişlerdir. Dava diğer şayaptırılması icab etmektedir. Bu gasilhaDaıreler, akşam on yedıde tatil ola hidlerin celbi için başka güne bırakıl neler yapılıncıya kadar ölülerin tekfin ve caktır. mıştır. teçhiz işi belediye tarafmdan yapılamıyacaktır. Bu rapora göre ingiliz Imparatorluğu Umumî Erkânıharbiyesi ve parlâmentosu lâzım gelen kararları verecek ve istenilecek yeni tahsisat tayin edilecektir. Mumaıleyh Londraya döndükten sonıa kendısile görüşen gazetecilere İngil terenin Malta üssü bahrisini bırakmıyacağını söylemiştir. Bu sözler imparatorluğun Akdenizden geçen kısa ana hattının feda edilmesini Bahriye Nezaretinin düşünmediğine ve Akdenizin her iki havzasında ve bahusus şark havzasmda İs kenderiye, Hayfa ve Kıbnsta yeni tesis edilecek büyük üslerle ingiliz bahrî satvet ve kudretinin merkezi sıkleti bu de nizin ortasından nakledilse bile Sicilya ile Trablusgarb arasında dar yerdeki münakale serbestisini muhafaza edecek hertürlü tedbirlerin alınacağına şüphe bırakmamıştır. Bahriye Nazırının diğer sözlerinden ingilterenin Akdenizde bir buçuk asır danberi devam eden bahrî hakimiyetin den feragat etmiyeceği anlaşılıyor. İn giltere Kralının Akdenizin sevkulceyş cihetinden gayet mühim olan kısımlarında seyahat ederek bu sahillerin sahibi dev * etlerle İngilterenin dostluğunu kuvvet lendirmesinden sonra Bahriye Nazırının da İngilterenin Akdenizdeki mevkiini eknik cihetinden sağlamlaştıracak ted birleri kararlaştırmak üzere tetkik seyahati yapmış olması Romada îtalyaya îngilterenin zecrî tedbirleri tatbikı zama nında olduğu gibi meydan okuduğu tarzında karşılanmıştır. İtalyan gazeteleri İngilterenin kin ve ayzı ne zaman kesilecektir sualini so rarak İngıltereye Akdenize aid yeni faaliyetinden dolayı ateş püskürüyorlar. Akdeniz İngiliz donanmasına mensub Queen Elizabeth, Repulse gibi büyük harb gemilerinin Bahriye Nazırının se yahati akabinde Akdenizin şarkmda bür ük manevralara başlamış olmaları Italyya ynca fen tesir ypmıstır. Bu münasebetle İtalyan gazeteleri Milletler Cemi yetinin tekrar İtalyaya karşı ayaklanma;a baslamasında İngilterenin teşvikini lörmektedirler. Hulâsa Akdenizde în ;iliz İtalyan zıddiyeti ve gerginliği bü:ün vehametile tekrar canlanmış bulunu;or. Milletler Cemiyeti büyük meclisinin bu devrede Habes murahhaslarmı kabul tmis olması gerginliği büsbütün artıra caktır. EVKAFTA Evkafa geçen Ermeni kiliseleri İlk tedrisat müfredat programları Taksimdeki Özkeperan Ermeni ka tolik kilisesi idare işlerinin Vakıf mü dürlüğü tarafmdan deruhde edildiğini yazmıştık. Bu kilise, eskiden Sürpagop vakfı mütevelli heyeti tarafmdan idare ediliyordu. Sürpagop vakfınm idaresi de vakıflar idaresine geçmiş bulunduğun dan Evkafın buraya da el koyması kanun icabatmdan bulunmuştur. Bicki Yurdundan bu sene mezun olan gençler bir arada Vakıflar müdürlüğünden dün sabah Şehzadebaşmdaki Türk kadınları biç vetlıler tarafmdan gezilmiş ve çok tak ki dikiş mektebinden bu yıl mezun olan dir edilmiştir. Sergi daha 15 gün müd kiliseye giden bir heyet keyfiyeti papas Çarıkhyana tebliğ etmiş, kilise müstah14 talebenin diploma tevzii dün mera detle açık bulundurukcaktır. Müfredat programlarını hazırltyan komisyon bir toplantıda demlerine de bundan böyle maaşlarını simle yapılmıştır. Mezun olan 14 talebe şunlardır: îlk tedrisat müfredat programlarında binde toplanan komisyon mesaisini ikmal Nuriye, Ruhsar, Emine, Macide, Mü" Evkaf idaresinden alacaklarını, kilise yapılacak yenilikleri tesbit etmek üzere etmiştir. Bu iş için şehrimize gelmiş buDiploma tevzii merasimirtden sonra talebelerin bir yıl zarfmda vücude getir cellâ, Nudiye, Sabahat, Berat, Nermin, masraflarının da Evkaf idaresi tarafın Talim ve Terbiye Heyeti reisi îhsanın lunan Talim ve Terbiye Heyeti azaları dikleri eserlerden teşkil edilmi} sergi da Nesime, Raşel, Sabahat, Tevhide, Nazan ( dan tesviye edıleceğini bildirmiştir. riyasetinde, îstanbul 44 üncü ilkmekte da Ankaraya gitmişlerdir. Muharrem Feyzi TOGAY Cumhuriyet Nüthası S Kuruştnr JTurkiye şeraitH * in Hariç «• 1700 Kr. 1450 800 yoktur Senelİk 1400 Kr. Altı aylıU 750 Üç ayhk 400 Bir aylık 150