24 Eylül 1936 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 3

24 Eylul 1936 CUMHUKIİET SON WAB TEIIFPN TEICKAF ERLES vc TELSİZLE rtâdiseler arasında Millî, milliyetçi ve millîci Habeşler Milletler Cemiyetinde kaldı Tenor Kipura Siyasetle değil, gene müzikle uğraşacakmış! Iktısad ve Maliye Vekilleri Trabzonda Trabzon 24 (Hususî) Salı günü öğleyin Samsundan hareket eden İktısad ve Maliye Vekilleri Ünye, Ordu, Giresunda halkla temaslarda, tetkik ve teftişte bulunduktan sonda çarşamba akşamı Trabzona vardılar. Vekiller Samsunda Çorum ve Amasyadan gelen heyetleri kabul ettiler. Heyetlere dahil değirmenciler buğdayı koruma vergisine dair bazı temennilerde bulundular. Orduda fındık ihracatçılarile yapılan temasta, Alman ithalât tacirlerile mutabık kalmdığı halde Almanyadaki fiatları kontrol bürosunun 65 kuruştan fazlaya müsaade etmediği veyahud Almanya ile aramızda bir fiat anlaşması ya pıldığı şeklindeki şayialar mevzuubahs oldu. Celâl Bayar bu kabil şayialara karşı mütekayyız bulunmalarını tavsiye ettiğı ihracatçılara arada bir fiat anlaşması olamıyacağından hükumetin böyle bir şeye muvafakatini düşünmenin bile hatalı olduğunu tasrih etti. Fındık geçen sene bu tarihlerde 39 40 kuruşa satılıyordu. Şimdi 68 kuruş olan fiat piyasa vaziyetine nazaran ta mamen normaldir. Ancak 38 den başlıyan alivre satışlar yapılmıştır. Ordu ihracat tacirlerinin zarara da hi olsa bu satışları kapadıkları takdirle görüldü. Ege vapuru Ordudan geceyarısı hareket etti. Vekiller bu sabah Giresuna çıkarak Belediyenin verdiği çay ziyafe Fındık tüccarları alivre satışlar yüzünden uğradıkları zararları kapadılar Doğu illerimizde Alman gazetelerikalkmma hareketi nin yeni tefsirleri On bir şehir elektriğe kavuşacak, Erzurumun plânı bitmek üzere Erzurum 23 (A.A.) Üçüncü Umumî Müfettişlik doğu bölgesinde yap Uğı geziden dönen Tahsin Uzcr, bu bölgede gördüğü kalkmma faaliyetini anlatırken Kagızmanda ycrleşririlen muhacirlerle ycrlilcre verilen arazi ta pularının tevzii töreninde bulunduğunu ve bu işin bir vilâyet işi değil bir devlet ve hükumet mevzuu olarak halledildi ğini söylemiş ve bu işin diğer vilâyetlcre ve bu arada ilk olarak Erzuruma da teşmil edileceğini bildirmiştir. Kars, Iğdır içme sulan Nafıa Vekâletince tasdik edilen proje dahilinde arttırmaya konmuştur. Doğu illerinde 11 şehir ve kasabanın elektrik tesisah mukaveleleri imzalan mıstır. Karsın haritası ve imar plânı bitmiş ~ tir. Erzurumunki de bitmek üzeredir. Yeni Erzurumun plânlan tasdik e dildijzinden münakasaya konmuştur. Mimar Necmi bu projeleri Erzuruma ge tirmiştir. Bu yıl ihaleleri yapıhrsa, k»şa hazırlanacak, ilkbaharda plâna göre sokaklar açılacaktır. Erzurumun elektrik işi Nafıa, Vilâyet ve Belediye arasında müştereken yapı lacaktır. Erzuruma getirilecek su Pasinler suyu denilen en iyi sudur. Palandökenden getirilecektir. Tahsin Uzer, izahatını bu suretle bitirmiştir: « Doğuda mutlak bir emniyet vardır. Sebebi de halkın Atatürk rejimine, Cumhuriyet prensiplerine, vatanî ve millî duygularile intıbakıdır. Artık maziye karışması lâzım gelen şekavet bundan sonM masal olarak söylenecektir.» Sovyet paraşütçülerinin bir gösterişi Moskova 23 (Hususî) 2500 paraşütçü 420 kilometro katederek bugün Moskovada yere inmişlerdir. Paraşüt çülere yardım için tayyarelerle gönderi len 3000 asker de muvaffakiyetle düştnan cephesinin gerisine inmişlerdir. Paraşütçülerle askerlerin iniş merasi tninde M. Molotof ile Mareşal Voroşi" lof, Mareşal Tohaçefski, Mareşal Igo rof ve diğer erkân hazır bulunmuşlardır. A nketlere verdiğirn cevablarda da * • »öylediğim gibi çok defa biz bu üç »öziin manasını birbirine harıştırv Meşhur sinema yoruz. Edebî tatniflerde «millî edebi artisti ve tenor, Jeyat» diye bir nevi ayıran tarihçi, ya an Kiepuranın sihud millî edebiyat hakkında fikir to atılacağına ran anketçi, «millî» kelimesile bu üç [Saştarafı ı ına sahifedei nunun karannda, Lâ Haye mahkemesi yasete dair bir rivayet çıkmanadan hanğitini anladığmı ya bil Ingiltere, Fransa, Türkiye, Yugoslavya, ne müracaat etmenin muannid bir taraf mıştı. Varşovadan mez veya bildirmez; €millî edebiyat» Yunanistan ve diğer bütün murahhaslar tarı olmuştur. derhen hakikatte «milliyetçi edebiyat» Habeşlerin lehine rey vermişlerdir. Mü Parise gelen artist, M. Litvinofun beş devlet konferansıkaıdedenler de pek çoktur. Iki nev zakerat saat 8 de hitam bulmuştur. Pariste trenden in na mâni olmak ve devletlerin içtima et aranndaki bu aarahatsizlik, şimdiye diği sırada istas Salâhiyettar mehafilde Asamblenin bu memesi için müşkülât çıkarmak maksa kadar bu mevzu üstündeki anlasamayonda kendisini karkararına büyük bir ehemmiyet atfedıl dını takib ettiği söylenmektedir. mazlığı meçhul bir istikbale doğru *ütinde bulundular. Halkevini ziyaret etŞilıyan bir gazete mektedir. Bu kararile Cemiyeti Akvamın Karar tiler. Giresun fındık ihracatçılarile de rüp götürüyor. ciye bu meseleye Jean Kıepura Habeşistanın ilhakını tanımadığını res Cenevre 23 (A.A.) Milletler Ce Millî edebiyat hakkında ne dügörüştüler. Bizzat borsaya giderek mudair şu sözleri söylemiştir: men ilân etmek istediğini bildirmiştir. miyeti Asamblesi, 39 (evet), 4 (hayır) ameleleri gözden geçirdiler. şünüyorıunuz ? « Ben şarkı söylerim. Mesleğim Cenevre mehafilinde, bu karardan son ve 6 (müstenkif) ile salâhiyetnameleri Celâl Bayar Giresundan 'ayrılırken Tarztnda 'bir tuale Duc d'Orleans şarkı söylemektir ve bundan hoşlanınm. Giresunda iktısadî sahadaki işlerin nor gibi tbizim olan her şey millî dir.n, Ya ra îtalyanın bilâmüddet Cemiyeti Akvam tetkik komisyonunun kararını tasvib edemal gittiği, bu vaziyeti bozacak herhan hud «millî olan her şey bizimdir» ce çalışmalanna iştirak etmiyeceği, Lokarno rek Habeş heyetinin 17 inci Asmableye Hem herkesin niçin şarkı söylemediğine de aklım ermez. Bir gün Varşovada, ği bir hâdise ve teşebbüsü önlemenin vabının verilmeıi tabiî olttr. Bu mana konferansına gitmiyeceği, hatta Cemiyet iştirakini kabul etmiştir. tiyatro meydanına toplanan seksen bin başlıca vazife olduğu, fiatın normal bu da her türkçe eter, antinasyonalist bi Akvamdan bile büsbütün çekileceği söyHabeşistanın Parit elçisi kişi benden şarkı istedi. Viyanada, lunduğunu beyan etti. le olta, millidir, millî edebiyata girer, leniyor. ttalyanlara dehalet etti Pariste olduğu gibi orada da sokak ortaîktısad Vekili hesabsız yapıldığı an fakat milliyetçi edebiyat değildir. NiSabahki toplantt Paris 23 (A.A.) Paristeki Habeş sında şarkı söyledim. Sonra, heyecan ilaşılan satışlarla bu günkü piyasa ara tekim bugüne kadar kiiab kapaklarıCenevre 23 (Hususî) Cenevredesındaki mühim fiat farkının bir fors na veya tefriha başlıklarına garib, fa ki siyasî hava bugün birdenbire değişmiş orta elçisi salı günü öğleden sonra îtalya çinde kalan halkın arasmdan bir ses büyük elçiliğine giderek Italyan hükume yükseldi: «Jan, sana güveniyoruz» diye. mojör addedilip edilmiyeceği hakında kat zarurî bir tarzda mutallat olan ve Habeşlerin lehine dönmüştür. tine dehaletini bildirmiştir. mahallî gazetecilerin sualine şu cevabı tmillî roman» tabiri de «tez itibarile O sırada Danzig meseleleri vardı. Bunun Lâhey Adaley Divanına yapılacak mü ttalyanın, tngilterenin faaliyetine verdi: milliyetçi bir roman» değil, »adece üzerine irticalen söz söylemeğe başla< Forsmajör yoktur. Tacirlerimiz ttercüme yahud adapte olmıyan ro racaatin şeklini tesbit etmek üzere dün karşı aldığı tedbir dım. Derin bir surette hissettiğim kendi taahhüdlerini ifa edeceklerdir. Bu ta man» manastnı ifade edegelmiştir. teşekkül eden hukukî komisyon vazifesini Belgrad 23 (Hususî) Ingiliz Kra duygularımı anlattım. îtimadı elden bıahhüdleri yerine getirmemek millî ik Yani milli edebiyat, »adece «telif ede ikmal ederek' bugün raporunu salâhiyet lı S. M. Edvardın Yugoslavya, Yuna rakmamak lâzım geldiğini, buhranın geleri tetkike memur komisyona vermiş tısadiyatımıza ve meslekî şereflerine biyat» demek olur. nistan ve Türkiyeye ziyaretleri münase çeceğini, sefaletin geçeceğini, müşkül dabir tecavüz olur.> Edebiyat tarihlerimiz ve edebiyat tir. betile Romada başgösteren asabiyet kikaların geçeceğini, fakat Lehistanın îktısad Vekili Celâl Bayar bir taraf anketlerimiz, ekseriya, «milli» yi Mezkur komisyon da derhal toplana'an sükunet bulmamıştır. Roma mehafi gene yerinde kalacağını söyledim. Bu katan da İzmir üzüm piyasasını zaman za «milliyetçi» manasına kullanarak iki rak uzun ve hararetli müzakerelerden linde, bu ziyaretler Italyaya karşı ade labalığm arasında her partiden adamlar man telgrafhanede makine başmda ta tabir aranndaki büyük farkı, eıki bir sonra Habeş murahhaslanmn Cemiyeti vardı. Herkes heyecanla alkışladı. Bu mi itimad telâkki edilmektedir. kib ederek bedhah şayiaları olduğu yer tarahattizliğe kurban ediyorlar. Akvam toplantılarına iştirakleri mesele Romadan alınan haberlere göre, Ital seksen bin kişilık kalabalığa millî marşı de bastıracak tedbirler almıştır. Bu tedAnadolu Ajansı, şimdi bir de müta çine dair evvelce verdiği kararı değiştirbirlerin tesirini gece îzmir valisinden a reke zamantnda Ali Kemalin yazıla yan Krah Viktor Emanuel gelecek söylettim. Işte benim siyasetle iştigal helınan ve piyasada düşkünlük olmadığını rmdan yadigâr kalan «millîci» tabi miştir. Komisyon tarafından bugün ve sene mayısta Ingiliz Krahnın tac giyme vesinde olduğum şayiası bundan çıkmışrilen yeni karara göre, yalnız Habeş bildiren telgraf teyid etmiş oldu. rini dilimize mutallat etmiştir: ttpanmerasimi yapılırken Habeşistana giderek, tır. Fakat benim böyle bir arzum kat'iydelegelerinin salâhiyeti hakkında Lâhey Bu esaslı tedbirlerle üzüm fiatlarına yol milliyetçilerinden bahsederken Habeşlerin mukaddes şehri sayılan Ak yen yok. ve dolayısile memleket ekonomisine habire bu tabiri kullanıyor. Yabancı Adalet Divanının reyi ahnacaktır. sumda resmen Habeş Imparatoru ilân Arzumun neden ibaret olduğunu bilBu müddet zarfında Habeş murahhasyapılmak istenen herhangi bir komplo dillerde «millîci» yi milliyetçiden ayıedilecektir. mek isterseniz söyliyeyim: Fransada bir ya kat'î surette meydan verilmemiş o ran bir fark olduğunu bilmiyorum. Bu annm Cemiyeti Akvam toplantılarına M. Musolini îtalya Kralile beraber filim çevirmek. Her yerde filim çevir luyor. millîci nenin karşılığıdır ve ne mana ştiraki meselesine gelince, komisyon bu Habeşistana gideceğinden, şimdiden bu dim, Fransada çevirmedim. Buna muvafya gelir? Mehki Said hususta Lâhey Adalet Divanına müra Ali Kemalin ve o zamanki ttilâfçı caat etmemeğe karar vermiştir. Bu yeni maksadla Italyada hususî vagonlar inşa fak olursam çok memnuniyet hissedece ğim.» gazetelerin dilinde, bu, uydurma, düz vaziyete göre, Habeş murahhaslan ke sına başlanmıştır. Roma 23 (Hususî) Başvekil M. me milliyetçiliğe çalan ve gizli bir mafıssabık Cemiyeti Akvam toplantıla Musolini kabine toplanhsında ttalyan ortezyif manatı taştyan toğuk neva bir ına iştirak edebileceklerdir. dusunun hazırlıldarı ve teçhizatı hakkıntabirdi. Onu yaşatmıya karar veri Komisyonun bu karan Cenevrdeki yortak ortaya »ahte milliyetçilik ifa da mufassal malumat vererek, her türlü de eden bir de «millîci edebiyat» nev'i Italyan mehafilinde büyük bir hiddet fedakârliğm gözönünde bulundurulduğu[Başmakaleden devami çtkabilir ki b'rneklerine arada bir te evlid etmiştir. Ayni mehafilde temin e nu bilhassa ehemmiyetle tebarüz ettirmiş biz bu meseleyi kimsenin dahilî işine kadildiğine göre, Romada Habeş murah»adüf etmek pek te güç olmaz. rışmamak ve rejim işini Rusyanm dahilî tir. Millî, milliyetçi ve millici nevilerini haslanmn Cemiyeti Akvamdan tardına bir işi saymak ve kendimize nisbetle bu birbirine karıştırarak biri yerine öte emrivaki nazarile bakılmakta idi. Bu se Museviler Almanlara karşı rejimin Rusyaya maksur ve münhasır hini kullanmıya devam etmemiz, üs beble Italyan murahhas heyeti derhal bir beyanname neşrettiler kalmasını istemek ve kabul ettirmekle tüne bütün milli dikkatimizi ytğmaya enevreve harekete hazırlanmıştı. Bu Berlin 23 (A.A.) Siyasî meha Paris 23 (Hususî) Alians Izraelit halletmiştik. Bütün dünya için hâlâ hakarar üzerine îtalyanın bu sene cemiyeti Nurembergdeki Nazi kongresin :ikatin ve adaletin bundan ibaret bu filde, Akdenizde yapmış olduğu bir tef mecbur olduğumuz kelimelerin ma • nalarını bile henüz düşünmeğe başla enevreye murahhas göndermiyeceği söytiş seyahatinden dönmüj olan Sir Samuel Musevilere karçı irad edilen nutuklan unduğunda terereddüde mahal var mr madığtmızı gösteriyor. eniyor. dır? Horun beyanatına biiyük bir ehemmi PEYAMl SAFA Karar karşısında Italyan gazeteleri protesto eden bir beyanname neşretmiştir. yet atfedilmektedir. BoğazUnn yeni rejimine gelince buBeyanname, bolşevikliği Musevilerin çıRoma 23 (A.A.) Habeş dele kardığına dair Hitlerin sözlerine cevab radaki davanın hakikî sahibi olarak o Berliner Tageblatt, diyor ki: Tituleskonun sıhhati biraz gasyonunun salâhiyeti meselesinin Lâhey vererek diyor ki: nun istediğimizi yerine getirecek surette «îtalya, Sir Samuel Horun nutku divanına tevdii, resmî mehafil tarafından nu büyük bir dikkatle okuyacaktır. Si «Sovyet Rusyanın bugünkü şefi Sta hallolunmuş bulunmasından elbette pek düzeldi büyük bir lâkaydî ile karşılanmıştır. Ga in Musevi değildir. Bolşevizmin babası memnun ve bunun akla, adalete ve hakilâhlanma işi ilerledikçe diplomasi münaBükreş 23 (Hususî) M. Titulessebetlerinin idaresi nazikleşecektir. Her konun sıhhî vaziyeti bugün biraz daha zeteler hâdiseyi çok ehemmiyetsiz bir şe Lenin de Musevi değildi. Rusyada bol kate mutabık olarak bu suretle hallinde kilde haber vermişlerdir. şevizmi çıkaran Museviler değil, Alman yardımları görülen milletlere de elbette halde hiç kimse, İngilterenin arzusu ne iyileşmiştir. Eski Hariciye Nazın bugün Bu vaziyet, îtalyanın Habeşistan har erkânıharbiyesi olmuştur.» müteşe^ckiriz. Yeni rejimin Karadenizde olduğu meselesinde kararsızlık içinde bu uykudan uyanır uyanmaz yemek istemişahili olan diğer devletleri ve bu meyanTantnmış bir Yahudi öldii lunduğundan şikâyet edemez. Avrupa tir, Doktorlar dördüncü defa olarak M. binin sonundanberi takınmış olduğu ha reket tarzına uygundur. îtalyanın Cenevda dostumuz Sovyetler Rusyasını da nm yolunu değiştirmek için henüz vakit Tituleskoya kan vermek niyetindedirlc. Londra 23 (Hususî) TelAvivi e mesaisine iştiraki, Habeş delegasyo kuran Musevi erkânmdan Meier Dizin?of memnun eden bir nericede karar kılmış vardır.» Moskova ataşemiliterimiz nunun bertaraf edilmesine bağlı bulun bugün ölmüstür. 75 yaşında bulunan Di lması ise arrıca memnuniyetimizi mu Uşakta bir matbaa kuruluyor değişti duğundan, Roma bu hususta vanlacak ingof Moskovada doğmuş ve Filistin cibdir. Bu kadar parlak neticelerden Uşak 23 (A.A.) Şehrimizde bir an netice ile alâkadar değildir. sonra mı Türk Rus dostluğu zayıflığa Moskova 23 (Hususî) Moskova de Musevi yurdu tesisi için çalışmıştl. matbaa kurulması kararlaştınlmıştır. Bu ataşemiliterimiz uğrıyacak? Bunun aksini düşünmek elErkânıharb albayı M. Litvinofun Lokarno konferannntn toplanmaman için çaltfttğt suretle şehrin mühim ihtiyaclanndan bi Nuri. baska bir vazifeye tayin edildiğinDün geceki yangın bette daha mantıkî ve daha tabiidir, ve risi önlenmiş olduğu gibi on beş günde den bugün Sovyetler Şurası ErkânıharDün gece saat 1,10 da Karagümrükte, bizim bildiğimize göre hakikat bu meriddia ediliyor bir çıkmak üzere bir gazete çıkanlması biye Reisi Mareşal Ogorofa veda et Varşova 23 (A.A.) D. N. B. Atikalipaşa mahallesinde bir yangın çık kezdedir. da faydalı göriilmüştür. miştir. Ingiltere ile Türkiye arasında başla ajansı bildiriyor: Iskra ajansınm Cenev mışsa da derhal vak'a yerine yetişen it Halkevi ve diğer ilgili gencler bu iş Albay Nuri vekar ve malumatile reden gelen bir telgrafına göre, M. Lit aiye sirayetine meydan vermeden sön dığı ve parlak inkişaflar vadettiği görülen dostluk münasebetlerinden Rus j inof, salâhiyetlerin kontrölü komisyo dürmeğe muvaffak olmuştur. kendisini burada herkese çok sevdirmişti. üzerinde uğraşmaktadırlar. Türk dostluğuna bir zıddiyet çıkannakta elbette hiçbir isabet yoktur. Biz în giliz Rus münasebetlerinin de normal bir dostluk safhasına inkılâb eylemekte bulunduğunu memnuniyetle görüyoruz. Kaldı ki Türk Rus dostluğu Türki yenin diğer milletlerle dostane münase Rzyarni Safa betler tesis ve idame eylemesine elbette ve asla mâni değildir. Böyük Avrupa Hulâsa ne cihetten bakıhrsa bakılsın son zamanlarda Rus Türk dostluğunda en ufak bir zayıflık belirmiş olmasına hiçbir sebeb yoktur. Şu atalar sözü müz bilhassa bu merznda hakrkatin ta kendisidir: Eski dost düşman olmaz! Bu karar ilhakın reddi addolunuyor Montröden sonra Türkiye ve Sovyetler ' «Avrupanın yolunu değiştirmek için henüz vakit var» Dünya üzerinde « Cumhuriyet» Abfdfa Davfer IS ma ı*l Habib Yurddan YUNUS NAD1 Kudüse sevkedilen kıtaat Kudüs 23 (A.A.) İçinde îngiliz takviye kıtaatmdan 1400 kişi bulunan Laureotie vapuru, bu sabah Hayfaya gelmiştir. î»veç kabinesi değişiyor Stokholm 23 (A.A.) Kabine, istifa etmiştir. Kral, siyasî liderlerle isti şarelerine başlamıştır. Müşarünileyh, âyan ve meb'usan reislerini kabul etmiştir. Bugün öğleden sonra sosyal demokrat partisi Iideri M. Hanssonu kabul e • decekrir. Yeni kabineyi teskile muma ileyhin memur edilmesi muhtemeldir. M. Hansson, komünistlerle ve komiinistlere mütemayil partilerle semere verecek bir mesai birliği yapılmasına im kân olmadığını söylemiştir. Ali Abrncd Ihsan Balkan Türaüd Murad Iraoda Babrı karrai Anadolv notlevrl Hayat Ansiklopedisi İlk mekteb talebesinden alime kadar herkeae lâzım malumat hazinesi BıV * çezintiden notlar bnçeUnin leyuzü 10 cildi de tamamdır. Bir kısmı başladı, bir kısmi başlıyor isteyiniz III =