26 Temmuz 1936 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

BUGUN 2 nd sahifemizde: devlet konferansı. Siyasî îcmal. Beş 5 înci sahifemizde: Kaynıyan hududlar. 6 ncı sahifemizde: Millî futbol takımımız nasıl çalışmalıdır? Nüzhet Abbas. umhuriyet Jinn İSTANBUL • CAGALOGLU . . . . . . . J jfll Sayi! 4382 Telgraf ve mektub adresl: Cumhurtyet, İstanbul Posta kutusu: İstanbul, No 246 P3Z3r 2 6 T6H1H1UZ 1 9 3 Ü Ispanyada yeni boğa ! Telefon: Başmuharrlr ve evl: 22366 Tabrlr heyetl: 24298 İdare ve matbaa kısmlle Matbaacüık ve Neşrlyat Şirketi 24299 . 24290 Asiler Madridi almak üzere Istanbulu saran müthiş fırtına Fastan gelen yeni ihtilâl kıtaatı dün Malagadan Ispanyaya girdi Yeni Boğazlar Olenler 30,000 e yaklaştı Reiiminden sonra Balkanlar Sağda Eminönü Reşadiye caddesimn dunku hali, solda Kasımpaşada su basan bir mahalle mman ve Hazer denizleri arasında, şarkında ve şimalindeki geniş sahalardan garbe doğru dönerek Karadenizm şimal ve cenubundan ilerleyiniz, güzel ve canlı yaylalar İstanbul 25 (A.A.) Cumur atlıyarak adeta mütecanis, herhalde çok Başkanlığı Genel Sekreterliğinden: menus ve bılhassa fasılasız ikhmler içinLozan muahedesinin yıldönümü den geçe geçe Merkezî Avrupaya kadar münasebetile gelen ve vatandaşlarm uzanırsınız. Bu mubalâğasız görüş size yüksek heyecanını bildiren yazılaryeni Boğazlar rejiminin hakikî manasmı dan Atatürk mütehassis olmuşlar ve anlatmış oiur. Milletlerin mukadderatmteşekkürlerinin iblâğına Anadolu da bir tek meydan muharebesinin veya Ajansını memur etmişlerdir. ona benzer bir tek politika darbesinin işte böyle ucsuz bucaksız sonuclarile karşılaşılabilir. Teşekkür ve iftiharla ifadeye lâyıktır ki yeni Boğazlar rejiminin temin ettiği bu geniş birlik gerek bu havalinin hayatında, gerek Avrupa ve dünya siyasetinde yalnız ve yalnız kuvvetli bir sulh amili olarak teessüs ve tekâmül etmiş bulunuyor. Hâdisenin en yakm tecelli ve tahakkuk sahası ise Balkanlardır. Montröde Boğazlar konferansı açıhrken Romanya Dış îşleri Bakanı sevimli dostumuz M. TituAnkara 25 (A.A.) Boğazlar mulesko Boğazlan Tiirkiyenin kalbi, fakat kavelenamesinin imzası dolayısile, İran Romanyanın ciğerleri olarak tasvir etŞeşinşahı Majeste Rıza Şah Pehlevi ile mişti. Bu tasvir tamamen doğrudur. Biz Ispanyada son vaziyetı gosterir harita: Siyah yuvarlak bulunan yerler asilerin yeni Boğazlar rejimini tanzim etmeğe ellenndedir. Oklar cenubdan General Franko, simalden General MolaK. Atatürk arasmda aşağıdaki telgraflar ve teati olunmuştur: Karlıstlenn hücum istikametlerini çostermektedir başlarken onun kendi memleketimizden Ekselâns Alalürk, Türkiye Reisicumhuru başka memleketler için haiz olduğu ehemDünkü afetten sonra Tophaneden bir manzara... (Temmuzun on yedinci ••••^••ttBMfc l*ri, şimalde dm Karlistler Montrö konferansı müzakeratırun nemiyeti de gözönüne almrç ve orad* bütün günü akşamı, tspanyol Fa ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ K ^ g ityan etmişlerdir. Dün sabah, hava tedricî bir şekilde Dünkü yağmurdan telgraf hatlan rnüticelendiği hakkındaki mes'ud haber ve ihtiyaclann telâfi edilmesine bilhassa itina sında, faşut partinnin tah \*0jL jHKt Hükumetin, uyam bat • bozmuş, yağmur bulutları şehrin üzerinde teessir olmamış veSaiti ntkliyede de bür ekselânsızın münev\ er önderliği altında eylemiştik. Bogazlann bilhassa Karade riki üzerine askerî bir is *g* <0WW tırdığt ve pek yakında bü • dolaşmağa başlamıştır. Saat ikiye doğru yük bir hasar görülmemiştir. Yalnız Boyan patlak vermıştı. Çok • Mm J* /M^^Sl *~ •t xi • * tı asil Türkiyenin kazandığı büyük muvafniz devletleri için hayatî bir kıymeti ol . , • , , j \ .. , TJk^a^^Hİ ' " " <"< kuvvetlenn tenkıl ortahk kararmış, şiddetli gökgürültüleri ğazıçının ve şehrin bazı yerlerınde telefakiyet, bizi fevkalâde memnun etmiştir. duğunu pek iyi biliyoruz. Anlayışm bu tanberı hazırlandıgt soyle .rf^MLîBH'B nen ve Kralctlarm reisi ^ WT edilmiş bulunacağı yolun Bu münasebetle ekselânsmıza en kalbî arasmda evvelâ serpinti halınde, sonra da fon telleri bozulmuş ise de bilâhare tamir şeklinde çok büyiik bir tekâmül vardır. Calvo Sotelonun sokak or % * • W ^ | daki tebliğlerine rağmen, tebriklerimizi ve dost ve komşu Türkiye bardaktan boşanırcasına yağmur yağ edılerek muhabere temin edilebilmiştir. Nitekim biz Boğazlara verilen yeni retasında sivil muhaftzlar ta A a jl vaziyetin günden güne ve nin tealisi hakkındaki samimî temennileri mağa başlamıştır. Rasadhanenin verdiği malumat jimden evvel Balkanlı memleketlerle tesis rafmdan katli üzerine ni İ | Sağanak halınde yağan yağmur fasılaj^K jj hamet kesbettiği gSrülü mizi bildiririz. Fırtına ve sağanak hakkında Kandılli ettiğimiz dostluğu adeta kardeşlik derece hayet birdenbire parlıyan jHLJ j ^ f t •iJfci yor. Muhtelif kollardan hü sız bır saat devam etmiş \e şehrin sokak Rasadhane«i şu malumatı vermiştir: Rıza Pehlevi lerine çıkarmış bulunuyorduk. Dünyanm bu ayaklanma !arı adeta birer dere halini almıştır. Yağhareketi, * * ^ » Wm kumet merkezine doğru i™ Saat 13,10 da şiddetli gökgürültüleri yeni hayaü milletler arasmda sevgiye da birkaç gün içinde, bir iki Bır tayyare kaza. lerliyen asi kuvvetler Ge •Alâhazreti Hiimayun Rtza Şah Pehlevi murda sokakta bulunanlar civardaki bi başlamı? ve bu hal tam bır saatten fazŞehinşahi İran yanan münasebetler kurulmasını istiyor. » . ... ı » .. sında olen ası ku , ,• , *•* t nalara iltica etmeğe mecbur kalmışlardır. la de\am etmiştir. Saat 14,10 da fırtıTAHRAN neral Mola ve General Hele bu muhabbetli münasebetler bir de şehir mustesna olmak uze mandanlardan San Şehrin Kasımpaşa, Eminönü, Aksa nasız fakat hafif ve serpinti halinde başJurjo Frankonun kumandası al • Montrö konferansı müzakeratının vasıl ray, Beşıktaş gibi alçak ve çukur semtsulhun korunması gibi daha yüksek bir re bütün tspanyaya yayıl • tında bulunuyorlar. Bu iki kumandalıyan yağmur 14,30 da normal bir yağmaksad ve gayeyi de ihtiva etmiş bulu mış bulunmaktadtr. nın hedefi, ayni noktada, Madridde olduğu muvaffakiyetli netice münasebetile lerini seller basmış. Buralardaki halk, mur halini almıştır. Saat 15,45 te yağ General Franko kıtaatı Fastan is • birleşmek Ve hükumeti ele almaktır. zatı şahanelerinin bana göndermek lut nursa o zaman daha şuurlu bir kaynaşmayağmurun devamı müddetince birer dere mur siddetini birdenbire artırmış ve fırpanyaya geçince Navarda General lArkası Sa. 7 sütun 4 ts\ funda bulunduklan nazikâne telgrafı den farksız olan sokaklarda hamal sır tına ile karışık bır halde adeta bir afet nın şahidi olmaklığımız pek tabiidir. BalMola, Valanda General tllos kuvvetmemnuniyetle aldım. Bu vesile ile göstekan Antantı paktı işte bu şuurlu işlerin bi lllllllllmillllll II IIIIIMIMMIIMI II lllllltllllllllllllllMIIIIIIIIIIIIIIIII MIIIIIIIIIIIHIIIIIHIMIIHI IIIHI llllllllllllHlin tında dolaşmışlardır. [Arkası Sa. 7 sutun 1 tfe] rilen meseretten ve gerek şahsıma gerek rincilerinden biridir. llllllllllllltlllllllllllllllinilllllllllllllMIIIIIIIIIIIIIİIIIIIIIIIIIIIIIIİIIIIIIIIIII IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII1IIIIİIIIIIIIIII1MIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMMIIIMIMIMIMIIII Türkiyeye karşı izhar buyurulan samimî Burada komşumuz Bulgaristan üzerin[Arkasz Sa. 3 sütun 6 da] Üe bilhassa durmak ihtiyacmdayız. Bu komsu memleket her nasılsa şimdiye kadar Balkan Antantma girememiş bir Balkanlı millettir. Boğazlara yeni rejimini veren mukavele teşebbüsümüze karşı ilk müspet yürüyenlerden biri bu komşumuz oldu. Türk teklifi alâkadarlara sunulduğu zaman teklifin şeklini takdirle beraber esasıni ilk muvafık görenlerden biri de Hariciye Vekilimiz Dr. Tevfik Rüştü Bulgaristan olmuştur. Nitekim Montrö Aras dün Perapalas otelinde birçok sekonferansında yeni mukaveleyi, hece firleri kabul etmiştir. harfleri tertibile çıkmış bir keyfiyet olsa Saat 13 te evvelâ İtalyan elçisi M. Karlo Galli, Hariciye Vekilimizi ziyabile, garib bir tesadüfle gene ilk imza ederet etmiştir. nin Bulgaristan oluşu bize manidar göİtalyan elçisinden sonra, tngiltere büründü. Bu manzara karşısmda Bulgaristayük elçisi Sir Persi Loren. Japon elçisi nın niçin Balkan Antantı içinde bulunM. Tokugava, Alman elçisi Von Keller, madığını daha kuvvetli olarak bir daha Amerikan elçisi M. Mak Murrey, Le düşündük. Balkanh bir devlet olan Bulhistan sefiri Kont Potocky, Belçika se garistanm Balkan Antantı içindeki tabiî firi M. de Raymond ve Yugoslav elçisi mevkiini her nedense şimdiye kadar alaM. Lazareviç yekdiğerini müteakib Hamamış olmasını gerek onun hesabına, gericiye Vekilimizi ziyaret etmişlerdir. rek diğer Balkanlılar adına doldurulması Bu mülâkatlar esnasında elçilerin lâbüd bir boşluk olarak gördük. Mevcud Hariciye Vekilimizle Montrö konferansı hakkında görüştüğü ve Avrupa me vaziyette tabiate muhalif bir hal vardır. seleleri hakkında müdavelei efkârda Her gayritabiî hal azçok rahatsızlığı mubulunduğu tahmin edilmektedir. cibdir. Nitekim işte biz Boğazlar işinde İngiltere donanmasından bir gb'rünüş komşu memleketin pek yerinde olarak Dr. Aras Ankarada da gösterdigi anlayışlı uysallıktan pek ziyade merasimle karşılanacak sa, o da, tıpkı satrançta olduğu gibi be mütehassis olurken onun Balkanlılar cayazlann her hareketini siyahlann mukaAnkara 25 (Telefonla) Hariciye miasındaki mevkiini hâlâ jşgal ermemiş ve bil hareketinin takib ettiğidir. Bu işte de, Vekili Tevfik Rüştü Aras yarm akşam etmemekte bulunmasmdan da teessürler Italyanın her darbesi, zarar gören dev İstanbuldan hareket edecek, pazartesi duyduk. Bunun asla doğru birşey olmaletlerin mukabil darbesile karşılaşmakta sabahı Ankarada bulunacaktır. Anka dığma hiç şüphe yoktur. dır. Yugoslavya, İtalyanın hareketi kar ralılar Tevfik Rüştü Aras» istıkbal için tnşaatı bitmiş olan Konya Ereğlisi Bez fabrikasının Bükreşte çıkan Le Moment gazetesi şısında, Yunanistanla olan rabıtalannı hazırlıklarda bulunuyorlar. Pazartesi Milletlerimiz sulh istiyorlar ve sulh bilezikli iplik makineleri salonu günü şehir bayraklarla süslenecektir. îçinde inkişaf istiyorlar. Onlara bu nimeti nin Balkan siyasetine tahsis ettiği bir ya sıkılaştıracaktır. Yunanistan demek İngil * ^ En kısa zamanda endüstrileşmenin vaşın elde ettiği zaferlerle vardığı netitemin etmek zimamdarlann baş vazifeleri zıyı; birçok noktalan varid olmadığı tere ve Türkiye demektir. Bir müddet hayatî zaruretinı çok iyi idrak etmiş o celer üzermde zaman zaman aydınlatolduğunu bütün kuvvetile tebarüz ettir halde; hususiyeti itibarile hulâsaten nak tenberi, Londra hükumetile Belgrad, Alan Turk mılletımn beş yıllık endüstri mağı ve davanın matlub hızile yürü tina ve Ankara hükumetleri arasmda çok mek lâzımdır. Balkanlılar içinde Bulga lediyoruz: programmın tatbikat safhalarını de mekte olduğunu müjdelemeği bir va «Almanya ile Avusturya arasmda ya samimî bir yakınlaşma husul bulduğu vamlı surette takib etmek ve bu husus zife biliyoruz. ristan somurtgan bir çehre ile kenarda Büyük üstad Hüseyin Rahminin ta sık sık yeni malumat almak istiye 26 ayda yapılan işler kalamaz, ve o halde bırakılamaz, bırakıl pılan anlaşma, Italyanın Adriyatik hav muhakkaktır. Büyük bir denizci devletin, bu çok güzel hikâyesini yartnceği tabiidir. Bunun içindir ki okuyu Birincı beş yıllık endüstri prograrm zasında ve Akdenizin şarkındaki serbes Italya ile bir anlaşamamazlık vukuu takmamahdır. ki sayımızda okuyacaksınız. cularımızı, tam ekonomik istiklâlimizin 1934 yılının mayısmda tatbik mevkiine YUNUS NAD1 tii hareketini kendisine iac§e etmiş bu!u dirinde, dünyanm en büyük filosu olan • lArkası Sa. 5 sütun 4 tel fethı uğrunda açılmış olan bu çetin salArkası Sa, l sutun 4 tt\ Sa. 3 sütun 4 te] nuyor. Fakat, muhakkak olan birşey yar Mayorka ve Kanarya adaları da asilerin eline geçti. Halk Birliği hükumeti binlerce kadını silâh altına aldı r Atatürk vatandaşlara Dünkü sağanak ve bora teşekkür ediyor bir afet halini aldı Şehrin birçok yerlerini seller bastı, Düşen yıldırımlardan ölenler ve yaralananlar var. Hasarın mühim bir yekuna baliğ olduğu anlaşılıyor Iran Sehinsahmın Atatürkü tebriki İki Devlet Reisi arasında samimî telgraflar teati edildi §M£üü Akdenizde Italya ile bir anlaşmazlık olursa... Hariciye Vekilimiz İngilterenin bütün donanmasmı, Yunanistanm Dün, bütün sefirleri kabul ederek görüştü emrine vermeği taahhüd ettiği söyleniyor Bîrinci 5 yıllık endüstri programmın tatbikatı 26 ayda yapılan işler, programın vaktinden evvel biteceğini gösteriyor Bir Bükreş gazetesine göre Akdenizde hâkim siyasî cereyanlar Uçurumun Kenarı