17 Temmuz 1936 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Bugün 12 sahiffe 2 nci sahifede: Siyasî îcmal. 3 üncü sahifede: Konferans etrafmda tetkikler Abidin Daver. 5 inci sahifede: Dünyanın en büyük ordusu. 6 ncı sahifede: Spor haberleri, yaşadığımız korkunc macera. I İ070 Jfll S3][l! 4ulu umhuri İSTANBUL • CAĞALOĞLU Telgraf ve mektub adresl: Cumhuriyet, İstanbul Posta kutusu: Istanbul, No 246 • * * Tommııı • uUlîlu II IBlllIllUZ uahede Pazartesi Günü imzalanıyor Dün proje üzerinde tam mutabakat hasıl oldu ve müzakereler bitti Boğazlar meselesi Nihayet makul Bir yolda hallolunuyor Telefon: Başmuharrlr ve evi: 22366 Tahrir heyetl: 24298 İdare ve matbaa kısmlle Matbaacılık ve Neşriyat Şirketl 24299 . 24290 V yukan ! çabuk. bir banka soyacak dâhiyane plân sökiil bakalım ! \ Haydud, zabıta romanı muharririne Eller J Habeşistanda vaziyet karışık Adis Ababa'mn sukutu teeyyüd etmedi Mareşal Grazianinin de sağ olduğu söyleniyor, fakat Habeş çetelerinin her taraftan tehlikeli hücumlarda devam ettiği anlaşıldı Teknik Komite metni hazırlıyor Konferans cumartesi günü mukavele projesini son defa gözden geçirecek ve pazartesi günü muahede imzalanacak on hafta içınde biribirine zıd fikirlerle şiddetli çarpışmalar gösterdıkten sonra Boğazlar meseIesinin nihayet makul bir cereyana girdiğine hükmetmekhğımiz lâzım geliyor. Başlıca alâkadar devletler meselenin muhtelif safhaları üzerinde kendi kendilerine gelin güvey olmağa çahşırlarken ötede Milletler Cemiyetinin malumat ve muvafakati haricinde ve hatta Cemiyetin kollektif emniyet esası hilâfına mühim mühim hâdiseler ve hareketler vuku bulmaktaydı. Zaten bizi Boğazlardaki gayriaskerilik yerine askeriliğin ikamesi talebine sevkeden sebebler de dünyanın her türlü emniyet esaslarını kemiren ve yıkan böyle tahrib edici bir cereyana kapılıp gitmekte olmasıydı. Demek ki hergünkü hâdiseler bizim meşru, muhik ve hayatî talebimizi teyid etmekten hâli kalmıyordu. Başkalannın kendi âlemlerinde ve ken di menfaat ve hedefleri için aldıklan tedbirleri münakaşa etmek bize düşmez. Fakat karşımızdaki hâdiselere mütenazır Boğazların tam hâkimi olan Türkiyenin en büyük bahri cüzütamı: Yavuz ztrhlımız tedbirler almak ta bizim hem hakkımız, hem vazifemizdir. Misal olarak son A Montrö 16 (Sureti mahsusada giden vusturya Almanya anlaşmasını zikrede arkadaşımızdan) Boğazalr konferanbiliriz. Bu vaziyet belki bir zaruretin ifa sında dün husule gelen itılâftan sonra desidir, fakat ayni zamanda başkalannı konferans bugün projenin diğer maddelebu türlü işlerden zuhur edebilecek akı rini tetkıke başlamış ve bütün proje üzeBugün muahedenin bütün müzakeresi bitmiştir. betlere karşı mücehhez kılmağı zarurî kı rinde mutabık kalmıştır. Bilumum mühim Yarın teknik komite bazı teferruatı tesbit edelan bir hâdisedir de. Bunu kim inkâr ede maddeler hakkmda itilâf hasıl olduğuna cektir. Cumartesi saat dörtte konferans tekrar bilir? göre, geride kalan ve teferruata aid olan toplanarak teknik komitenin hazırladığı metni İtalyanm muvafakat ve hatta tavassu maddelerin de birkaç güne kadar tesbit tile vuku bulmuş olan Avusturya Al edıleceği ve kat'î anlaşmanm pazartesi tetkik edecek ve pazartesiye de muahede imzamanya anlaşmasının zımnmda bir Italya günü imzalanacağı kuvvetle ümid edil lanacaktır. Almanya anlaşması bulunduğunu herkes [Arkası Sa. 7 sütun 1 de] ayanbeyan görüyor. Yalnız bizim değıl, İngiliz matbuatının da ıki Alman kütlesı arasında birleşmiye doğru mühim bir adım telâkki ettiği bu hâdise Avrupadaki kuvvetlerin mu\azenesini bir kere daha altüst etmiş bulunuyor. Yeni vaziyette nıerkezî Avrupa yeni bir manzara iktisab etmiş ve hatta birçoklarının gijzünde Avrupa iki kuvvetli bloka ayrılmıştır. Milletler Cemiyetini hiçe sayarak yürüyen bu hareketler önünde bizim Boğazlarda sadece kendi emniyetimizi istihdaf eden sıkı alâkamızı çok ve payesiz görmeğe imkân var mıdır? Atina 16 (Hususî), YugoslavyaBiz başka mülâhazalan bir tarafa bının Blett kasabasında içtima eden Balrakarak Boğazlanmızı ya]nız kendi emkan misakı devletleri İktısadî konseyinin niyetimiz bakımından tahkim etmeğe herbir çıkmaza girdiği ve delegeler arasıngün artan bir millî endişe heyecanile lüda başgösteren şiddetli ıhtilâflar üzerine zum görmekteyiz. Bizim emniyetimizi müzakerelerin akim kaldığı Atina gazekoruyacak başka hiçbir garanti kalmamış telerine Belgraddan bildırilmektedir. Dün beraetlerinde ısrar edilen suikasd davası maznunları olduğu sabit bulunduktan sonra BoğazBuranm bütün siyasî mahiıllerini Ankara 16 (Telefonla) Suikasd mumî Baha Arıkan mevkilerini işgal etlan tahkim etmekliğimize haklı surette hayret içinde bırakan bu beklenmiyen kimsenin itiraz edemiyeceği, edememesı için silâhlı cemiyet teşkili suçile Ankara tiler. neticenin balkan misakı devletleri siyasi Reis Yahya mahkummuş, getir lâzım geldiği şüphesizdir. Bütün bu beda Ağırcezasına tevdi edilen Urfa saylavı münasebetlerine de aksetmesinden endihete rajmen eğer Boğazlan tahkim et Ali Saib, Yahya ve arkadaşları hakkın sinler, dedi. şe edılmektedir. Bu haberi alan gazeteBundan sonra gayrimevkuf olan di memekliğimizi istiyen göriilürse onların da verilen beraet kararının Temyizce [Arkası Sa. 3 sütun 3 te] ve bize bu yolda müşkülât göstereceklerin nakzı üzerine bu sabah onda yeniden ğer maznunlar sırasile Hasan oğlu U zeyir, Tokad nahiyesi sabık müdürü hüsnüniyetle hareket ettiklerini kabul et muhakemelerine başlandı. Salonda fazla dinleyici yoktu. Esasen Şemseddin, Hasan oğlu Arif, Ahmed memekte elbette mazur sayılmalıydık ve sıcak dolayısile kalabalığa mâni olacak oğlu Şaban, îsmail, Maraştan îdris ve sayılmahyız. Bereket versin konferansa iştirak eden tedbirler de alınmıştı. Bu tedbirlere rağ Urfa meb'usu Ali Saib ayn ayrı çağı devletlerin hemen hepsi nihayet hakkın men sıcaktan bir bayılma hâdisesi oldu. rıldılar. Avukat Hâmid Şevket ve Rüşve mantığın icablarını anlayıp kabul et Tam saat 10 da Osman Talât îltekin, tü de yerlerini aldılar. Reis, Yahyaya «divanıharb sana nemekte daha ziyade gecikmediler. Bu su aza Hayrullah ve Cemalden müteşekkil [Arkası Sa. 7 sütun 4 te\ retle biz kendi eınniyet ve selâmetimize heyeti hâkime ve biraz sonra Müddeiu AdisAbabada Mareşal Grazianinin ikametgâhı ve Mareşal... îtalyan motörlü teçhizatı ey tanda epeyce kanşıklığa yol açan çete lule kadar atalete mahkum harekâtının tahaddüs eylediğini göster mektedir. Telgraflar şunlardır: Dün, gündüz alınan radyo haberleri Adis Ababanın Habeş çeteleri tarafın dan işgal edıldiğini ve îtalyan garnizonunun kâmilen kılıcdan geçirilerek Mareşal Grazianinin öldurüldüğünü veya ağır surette yaralandığını bıldiriyorlardı. Gece yarısı Romadan alınan telsiz haberlerıle Anadolu Ajansınm telgraflan bu malu matı teyid etmemekle beraber Habesis Romadan verilen haberler Paris 16 (Hususî) Habeş çetelerinin Adis Ababa ile Harrara hücum ederek Mareşal Grazianiyi öldürdüklerinft dair cıkan haberler Romada resmen tekzib edilmektedir. Bu sabah Mareşal Grazıanıden Ro maya gelen bir telgraf çetelerin faaliye[Arkası Sa. 4 sütun 4 te] Vaziyetin hülâsası ingiliz Kralı Edvarda suikasd yapıldı Tekzib edilen bir habere göre Hükümdara 1 Haydparkta birisi tabanca ile ateş etmiş, fakat kurşun isabet etmemiş... Suikasd davası dün başladı ve bitti Ankara Ağırceza mahkemesi davaya nakzan baktı ve ilk hiikümde ısrara karar verdi Belgraddan verilen haber henüz teyid edilmedi Balkan İktısad Konseyi akamete mi uğruyor? Kral Sekizinci Edvard bir askerî teftiste Londra 16 (A.A.) Bu sabal. sarayma dönerken bir suikasda maruz Kral, Hayd Parkta askerlere geçid res kalmıştır. Hâdiseyi gözü ile görmüş olan mi yaptırdıktan sonra at ile Buckingham [Arkası Sa. 6 sutun 4 te] Mısırlı Telebeler geldi Kardeş milletin genc Universitelileri Çanakka] lede ve sehrimizde merasimle karsılandılar Lokarno devletleri anlaşamıyorlar aid bir işi beynelmilel bir karara bağlamak dürüstlüğümüzde muvaffakiyet kazanmakla sulhseverlikte bütün medenî milletlerce teyid olunan hareketimizin müspet bir neticeye iktiran etmiş olmasından aynca memnun olmuş olacağız. Yoksa kendi emniyetimizin tesisi namnıa Boğazla*m tahkımıni kendL kendimize yapmağı biz de pekâlâ bilirdik. Biz ıstedik ki sulh işi beynelmilel münasebetlerin makul ve anlayışlı cereyanında adeta kanunî bir mahiyet almış olsun. Boğazların tarafımızdan tahkimi lüzumunu tasdik eden devletler bu işte sulh fikrinin zaferine hizmet etmiş olmaktan dolayı bihakkın iftihar edebilirler. Hakikati halde Türkiye gibi sulhsever bir memleketin kendi emniyetini tesis etmek istiyen gayet meşru bir matlabına MIIIIIIIIIHIHIIIIIIIIIIIIIIllllMtllll IIIIIMMIfMlllllllllllllllllltllIII IIIIIIIII1II1IIIIII1II1IIIIIIIIIIIIHIIIIIIHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII1IIIIIII1IIIIHII mümaşat etmekle devletler ayni zamanda hakikaten sulhun teyidine dahi hizmet etmiş olacaklarından en kat'î surette emın olabilirler. Türk tezi bu davanm en açık delilini teskıl ettiği gibi konferansta bu tezi müdafaa eden murahhaslarımız Tür kiyenın bu hâdisede dahi kendi emniyetile beraber sulhun teyidine hizmet etmekte olduğunu bütün bir açıkkalblilikle ıfadeden hâli kalmamışlardır. Bu maksad ancak Boğazların hâkimi olan Türkiyenin oralarda bütün bir emniyetle oturmasile tahakkuk edebilirdi. Biz Türkler Boğazlarda yalnız Türkiye emniyetinin değil, bütün bu havaliye aid sulhun dahi bekçileriyiz. Boğazlarda zaten zarurî olan Türk bekçihğinin yan cihana iyiliği dokunaca ğına inanan koca bir âlem var: içınde Türkiyenin de bulunduğu Balkanlar ki bir ucu merkezî Avrupaya kadar dayanır ve Karadeniz şimalinde Sovyetler diyarı ki Avrupanın hemen şarkında kendi başına bir âlem sayılacak koca bir ülkedir. İşte Boğazlarda Türk bekçilıği ayni zamanda hemen yan dünya denilecek böyle geniş bir sahanın sulhuna hem merkezlık, hem mihverlik yapar. Hulâsa ne cihetinden bakılırsa bakılsın Boğazların tahkimile Türk emnıyetine mutabık yeni bir rejime bağlanması Türk selâmetı noktasmdan ıtıraz kabul etmez bir hak, büyük bir dünya parcasının sulh nimeti bakımından da çok ileri önemli bir vazifedir. Ingiltere bir murahhas göndererek Italyayı iskandil etmek istiyor! Londra 16 (Hususî) Oğrenildi ğine göre Ingiltere hükumeti, Lokarno cular Brükselde toplanmadan evvel, Berlin sefiri Sir Phippsi Romaya yollı yarak, Alman Avusturya paktının imzasmda amil olan Italya hükumetini ıs kandil edecektir. Resmî Mehafil İngiliz suallerine şifahen olsun bir cevab ala bilmek için İngiltere kabine erkânından birinin de Berline gönderilmesi muhte meldir. Askerî bir tedbir alınmış değil Kardeş Mıstr gencleri Galata rıhtımında heyet reisi Zeki Ömer vapurdan inerken... YUNUS NADt Londra 16 (A.A.) Amele meb MısırlJniversitesi talebesinden 10 pro mize gelmişlerdir. Mısırlı kardeş gencle uslarından M. Manderin sormuş olduğu bir suale cevab veren Müdafaa Nazırı fesör 90 talebe yaz tatilinden bilistifade rin başında profesör Zeki Omer bulun İArkası Sa. 7 sütun 3 £e] 'Arkası Sa. 3 sutun 1 iel memleketimizi gezmek üzere dün şehrı