11 Haziran 1936 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

t ncî sahifede: Siyasî icmal s 3 üncü sahifede: İlmin büyük gaibi Profesör Dr. Neşet Ömer İrdek 5 inci sahifede: Kültür ve terbiye Profesör Salih Murad, ihracatın ko runması kanununun esasları 6 ncı sahifede: Şu çılgm dünyaya bakın, Spor haberleri BUGÜN umhuri jfll S3yi! 4337 Hayat Ansiklopedisi 10 cildi tamam olmuştur PBrŞBIÎlDB 11 H3Zİr3ll 1 9 3 6 Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, İstanbnl Posta kutusu: İstahbul, No 246 ve 246 Her eve ve herkese lâzımdır v Telefon; Başmuharrir ve evl: 22366 Tahrlr heyeti: 24298 İdare ve matbaa kısmile Matbaacılık ve Neşriyat Şirketi 242S9 . 24290 Türk havacılığında Yeni bir devir Türk kadını Askerî tayyareci Çin büsbütün karışıyor ünkü gazeteler, Türk havacılığı ' için şu iki şerefli hâdiseyi haber verdüer: Atatürk, Eskişehirdeki hava kıt'alannı ve tesisatını teftiş buyurmuşlar, tayyare meydanlarında uçuşa hazır bulunan tayyare filolarınm yanına giderek orada filolanmızın toplu ve münferid uçuşlannı A.) HengşovL telgraf muhaberat görmüşlerdir. Atatürk, burada müşahede buyurduk kesilmiş olduğun Ian intizam ve yüksek tekâmülden dolayı dan cenub kuvvet kıymetli havacılarımızı tebrik ve takdir lerinin oraya vam bell buyurmuşlar ve kumandanlık defterine varmadıkları değildir. §u cümleyi yazmışlardır: Şanghayda Ja • «Çok sevindim görduklerimden» ponya aleyhindekı Tayyareci, Türk kızı Sabiha Gökçen galeyan her an zi spor tayyareciliğini ikmal etmiş ve Eski y a d e l e ş m e k şehir tayyare okulunda, mensub olduğu tedir. Kuangsider bölük dahilinde askerî tayyareciliğe baş birçok talebe, umulamıştır. mî bir grev tasarla makta olan arka Dün sabah bu iki haberi okuyup ta daşlarına gayre yürekleri tatlı bir heyecanla çarpmryanvermek üzere buralar, mutlaka, havacıhğın, tayyare rökoru ya gelmişlerdir. hızile artan ehemmiyetini bilmiyenler ve «Çin kavimlerı Türk havacılığında yeni bir devrin başselâmet birliği» adıladığmı sezemiyenlerdir. Fakat Atatürnı taşıyan yeni bir kün mavi gözleri şu hakikati çok iyi görgizli cemiyet, Jamüştür: Insanı, göklerin maviliklerine ponlara karşı ko hâkim kılan tayyare, artık «medeniyetin münistlerle elbirlığ istikbali havalardadır» dedirtecek kadar edılmesi ıçin hara harikah bir inkişaf halindedir. Tayyareretli surette propa siz memleket geridir, tayyaresiz millet, ganda yapmakta varlığını, istîklâlini kaybetmeğe mahkumdır. dur. Onun içindir ki Büyük Şef, EskişeNankin hava do hirde, hava kıt'alarmı hassaten teftiş «tnanmasına mensul mişlerdir. 23 tayyare Han Büyük Harbde, İstiklâl Harbinde kıkovda toplanarak, rık dökük vasıtalar, kanadları patates ezburadan, cenub is mesi ve paça suyu ile sertleştirilmiş taytikametinde keşiflerde bulunmaktadır. yarelerle uçan Türk havacılannm bugünDün biraz yatışmış gibi görünen umukü mükemmel halini gören Reisicumhur, mî vaziyet tekrar gerginleşmiştir. duyduğu büyük heyeCOTf, en samimî "şekKantondaki banka mehafili muhasa lile şöylece ifadeden kendilerini alamamatın yakında başlamasına, asabiyetle mışlardır: muntazır bulunuyorlar. «Çok sevindim görduklerimden» Atatürkün bu sevinci bütün Türk milletini çok, pek çok sevindirmelidir. Çünkü Türk harb tayyareciliği vazifesini yapacak yüksek bir kıbalde olmasaydı, Büyük Şef bu kadar derin bir heyecanla sevinmez ve bu sevincini izhar etmezlerdi. Cenub orduları yukarı Çinde ilerliyorlar 0A Manevraya gidecek ihtiyat zabitleri İngilterenin kararı belli değil! Habeşistanda Italyan Taşıdıkları rütbeye göre işgali genişlememiş! maaş alacaklar Dün Londrada şayi olan bir habere göre Italya bu ayın nihayetinde zecrî tedbirler kaldırılmazsa Milletler Cemiyetinden çekileceğini bildirmiş Şanghayda Japonya aleyhine galeyan gittikçe artıyor. Her yerde harb hazırlığı arttı. Nankin hava filoları toplanıyor f ş »nmmnııuıını General Ştikrü Naili General Ali Hikmet Acı hakikatler! Ankara 10 (A.A.) Kamutay bugün Fikret Sdayın başkanlığında toplanarak Nafıa Bakanlığı ile Yüksek Mühendis mektebi 1935 yılı bütçesine tah sisat konulmasına ve Yüksek Mühendıs mektebi tesisat ve inşaat ve tamiratı için gelecek senelere sari mukaveleler akdine izin verilmesi hakkındaki kanun ka bul edilmiş ve maaş kanununun 13, 14 ve 25 inci maddelerinin değiştirilmesine aıd kanun müzakere olunmuştur. Umumî müvazeneye dahil olan veya mülhak ve hususî bütçelerle idare edilen Sağda Negus, Ingıliz meçhul askerinin mezarına çelenk koyarken, solda M. Eden İmparatorla gorüşmek üzere Habeş elçiliğine gidiyor dairelerde veya sermayesinin tamamı dev[Arkası Sa. 6 sütun 4 te] Londra 10 (A.A.) İtalya sefiri tile konseyin önümüzdeki toplantısınm M. Gradinin bugün hariciye daimî müs haziranın 16 sında yapılmasına karar teşarı M. Van Sittarta bu ayın nihayetin vermiştir. de zecrî tedbirler kaldırılmadığı takdirde tngilterenin alacağı vaziyet Italyanın Milletler Cemiyetinden çekileLondra 10 (A.A.) Avam Kamaceğini bildirmiş olduğuna dair bir şayia rasında Lord Cranborne, sorulan bazı dolasmaktadır. suallere cevaben şu beyanatta bulunmuşM. Eden, dün Fransız sefiri M. Cor tur: bini kabul etmiştir. Zannolunduğuna gö « Büyük Britanyanın Milletler CeSofya 10 (Telefonla) Guya Türre iki devlet adamı. Cenevre içtimaından miyeti asamblesinde takib edeceği siyaset kiye lehine casusluk yapıyormuş ve ceevvel Fransızlarla İngilizler arasında gö hakkında şimdiden daha birşey söylenenubî Bulgaristanda casus şebekesi kururüsmeler yapılması imkânını müzakere et mez. Habeşistandaki vaziyete gelince, yormuş diye Filibe eyalet mahkemesi tamişlerdir. Adis Ababa, Harrar ve Direduanm zaprafından davasma bakılmakta olan sa Japon kıtaatı Konsey toplantısı tından sonra, İtalyan işgalinin mühim suKvangsi hükumet makamları, kâğıd bık vakıflar umum müdürü Vahdet HaCenevre 10 (A.A.) M. Eden, rette genişledıği hakkında İngıltere hü para üzerine spekülasyon yapacak olan fız Cevdet bu mahkeme tarafından 10 Milletler Cemiyeti konseyinin reisi sıfa[Arkası Sa. 7 sütun 4 te] lar ceeası tfttbik «düece sene ağır hapse ve ayrıca Türk^ haJkını ğini ilân etnuş ve yabancı doviz ahp sat hicrete sevketmiş diyerek İ sene ağır mak ınhısarını Kvangsi bankasına vermiş hapse ve Vahdetin ortağı olan bir Bul[Arkası Sa. 3 sütun 1 de] gar yalnız Türk halkını hicrete sevketmek tır. suçundan bir sene ve diğer iki Bulgar da altışar ay hapse mahkum edilmişlerdir. Bir Bulgar da beraet etmiştir. Mahkum olan Türk Casusluk iddiasile 10 sene hapse konuldu Fransada grevin neticesi Sosyalist hükumetinin kabul edeceği 40 saatlik hafta, Fransaya milyarlara mal olacak Filistin ihtilâli Afişaj parası münhasıran bir hizmet mukabili olarak alınabilecek bir ücrettir, bugünkü istenilen Atatürkün kafesin esirliğinden ve peHer yerde askere ve zaçenin karanlığmdan kurtarıp lâyık oldutarzda tamamen haksız ve kanunsuzdur bıtaya silâhla, bomba ile ğu mevkie ve güneşe kavuşturduğu Türk kadını, işte, nihayet tayyareci hem de Dünkü gazetelere nazaran afişaj yolGazetelerde bu mesele etrafında türlü hücum ediyorlar asker tayyareci oluyor. suzluğuna aid olarak Belediyenin yap türlü neşriyat yapıldı ve işi alâkadarlar dan başkası lâyıkile öğrenemedi. Bu se Kudüs 10 ( A . beble mesele etrafında esaslı tetkikat yap A.) Filistin trentık. Aşağıdaki tetkikat karilerimiz için lerinde lokomotiflerolduğu kadar Belediye için de, Dahiliye de makinistlerin ya nına Ingılız bahri V'ekâleti için de faydalıdır. ye neferleri kon Afişaj hakkı nasıl verilmiştir? Afişaj işinin mahiyetini, Heyeti Ve muştur. Bunlar, lütakdirinde, lcilenin 22 ağustos 926 tarihli ve 4058 zumu makinistlerin vazifenumaralı karanndan öğrenelim. Heyeti lerini görecekler Vekilenin bu kararında aynen: «.. ilândir. [Arkası Sa. 7 sütun 1 <2e] Filistinde bazı Filistin hderlennden III IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHIIMItlllllllllllllllllllllllltllHIII Müslüman gizli ce Hact Maksudufassın miyetleri teşekkkül etmiştir. Bunlann gayeleri, grev tesanüdünü kırmağa te şebbüs edenleri cezalandırmak, otoma bil nakliyatmı durdurmak için yollara çiviler dökmek ve buna mümasil hareketlerde bulunmaktır. İArkası Sa. 7 sütun 5 te] Spor tayyareciliğini ıkmal ederek Es makta olduğu tahkikat bitmiştir. Fakat kişehir tayyare okulunda mensub olduğu şikâyetler tevali ettıği cihetle raporun bir bölük dahilinde askerî tayyareciliğe baş iki gün daha geciktirilmesi zarureti hahyan Türk kızı Sabiha Gökçen, Türk ka sı! olmuştur. Belediye tahkikata devam dınîığının havalara da hâkim olduğunu ededursun veya ikmal etsin, mesele mahispat etmekle kalmamış, ayni zamanda, kemeye, Dahilıye Vekâletine ve Şurayı bir askerî rnektebe giren, yani asker olan Devlete de aksetmiş bulunmaktadır. Biilk Türk kızı da olmak şerefini kazan naenaleyh tahkikat ve adliye cephesin mıştır. Sabiha Gökçenin askerliğinde den daha hayli devam edecek ve neti •başka bir mana daha vardır: O da, ilk cede işin yolsuz ve haksız tarafları ta asker olan Türk kızmın havacılık sınıfı mamile meydana çıkacaktır. 1111111IIIIIHIIIIIIII111111M rif gibi fennin ve tekniğin yarattığı en mo IIIIIIIMIIIIIIIIIMMMIIIIIIIIMIIIHII1IIIM dern bir sınıfa girmiş olmasıdır. Böylece bu bahtiyar Türk kızı, Atatürk nesli Türk kadınlığının tam bir sembolü ol muştur. Atatürkün Eskişehirdeki sevinci ve ,Sabiha Gökçenin askerî tayyareci oluşu, •Türk havacılığınm istikbali için yeni bir devrin başlangıcıdır. Daha iki hafta evvel, Başvekil îsmet •înönü, Büyük Millet Meclisi kürsüsünden: . «İcab ederse Türk milletinin kadın ve erkek bir tek adam gibi nasıl şahlandığını görmek beşeriyet için, muazzam bir hâdise olacaktır.» demisti. Sabiha Gökçenin Eskişehir tayyare okulunda askerî tayyarecilik dersleri almaga başlaması, Türk milletinin kadm ve erkek tek bir adam gibi şahlanmağa haJzırlık yolunda attığı adımlardan biridir. İcab edince Türk kartalları, dişili erkekü düşmanın tepesine saldıracaklardır. Grev esnasında komünist Biz de Almanız, fakat istiklâl istiyoruz! Dün Viyanada bir nutuk söyliyen Dr. Şuşnig Habsburgların avdetinden hiç bahsetmedi Paris 10 (A.A.) Birçok merkez etmiş ve madenî sanayi amelesinden yirmi lerde ve bir takım sanayi sahalarında bin kişi grev ilân eylemiştir. hususî itılâflar yapılmış ve işe başlanılParis 10 (A.A.) İnşaat sanayii mışsa da gene bir takım grev hareketleri patronlarıle amelesi arasında bugün bir vukuuna dair haberler alınmaktadır. uzlaşma yapılacağı ve perşembe sabahl Tulusta, Bordoda, Raymiste 10 bin işe başlanılacağı ümid edilmektedir. kadar amele grev ilân etmiştir. Lille 10 (A.A.) Grev hareketi, Maubeugedan bildirildiğine göre, müzakerat safhasına girmiştir. Fakat bu grev hareketi, Sambre havzasına sirayet [Arkast Sa. 7 sütun 4 te\ IIIIMIIIIMIMII lllllllMIIIIMIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIMIIIIinilllllllllllllllllMllllMIIIIIIIIMIIMIIIIIIMIIIMMlllUIIMMIIIllltlllMnilMIIIIHIIIIII bayrağı çeke rek ydttarda tezahürat yapan ameleler... ABIDİN DAVER Gönül Ticareti Yazan: j Hüseyin Rahmi Gürpınar j Ktymetli üstadın bu çok giizel hikâyesini bugün dördüncü sahifemîzde okuyunuz. ^ Viyana 10 (A.A.) M. Musolini ile geçen hafta yapmış olduğu mülâkattan sonra ilk nutkunu söylemiş olan Başvekil M. Şuşnig, manidar telâkki edil mesi lâzım gelen şu beyanatta bulunmuştur: « Roma protokolu, Avusturya si yasetinin temel taşı olmakta berdevam Ankara 10 (Telefonla) Evvelce dır. Avusturya, Dolfusun çizmiş olduğu «tekaüd hakkını haiz maaşlı devlet meyolda sadakatle yürüyecektir. Avustur murluklarında» bulunmuş, sonradan ya, Almanya ile olan münasebatını norDevlet Demiryollan ve mülga Tütün, mal bir şekle sokmağa çalışacaktır. A Müskirat, Barut İnhisarlarının devletçe vusturyalı olmak sıfatıle Cermen camiaidare edıldıği devrelerde, müseccel ve dasına mensub olduğumuzu kabul ediyo imî vazifelerde ücretle çalışanların tekaruz. Etrafımıza bir duvar çevirmek isteüdlüklerıne dair mühim bir kanun lâyihamiyoruz. Fakat istediğimiz birşey var sı hazjrjandı. dır: Meclis Bütçe Encümeni tarafından Serbestliğimize ve istiklâlimize riayet bizzat hazırlanan bu kanun lâyihasmın Dr. Şuşnig edilmek.» başlıca hükümlerini aynen bildiriyo M. Şuşnig, bu nutkunu Belediye da nm Saint Germain muahedenamesile tesrum: iresi önünde söylemiştir. Vatanseverler bit edilmiş olan hududlarına riayet edil«Birinci maddenin A fıkrası» Macephesine mensub 100,000 kişi hazır bu mek icab eder, demiştir. aşlı memuriyet müddeti 15 seneyi doldulunmuş ve kendisini alkışlamıştır. Başvekil, Habsburg hanedanının tek ranların bu idarelerde ücretle geçirdik lArkası Sa. 7 sütun 3 te\ [Arkası Sa. 6 sutun 4 te] Başvekil, bundan başka Avusturya Eski hizmetler Hâdiseler Orasında Ücretle çalışan eski devlet memurlarınm tekaüdlük hakları tanmıyor Tiirkiye üzerine yeni bir kitab f T/u5 Basıpıevi Tercümeler kütüb btnı nasıl anlıyor? Her şeyden evvel ^ ^ hanesinin dokuzuncu eseri, Avus orijinal hüviyeti içinde, yani şöyle: turyanm Türhiye elçiliği sabık müs Bu inkılâb Türktür. «Onda ne Fran teşarı Norbert Von Bischoffun «An sız inkılâbımn Bastille hücumu ve ~kara» sıdır. Bürhan Belge tarafından, terrör (dehşet) günleri, ne de Rus bazı yerlerinde şivemizin yadırgadığt inkılâbımn barikad çarpışmaları ve biraz şahsî bir nahiv denemesile, fa dahilî muharebeleri vardır. Keza fakat billurlaşmış bir fikir berraklığı ı şist, yahut nasyonal sosyalist inkt çinde, aydınlık ve tok bir türkçeye lâbları gibi, uzun ytllar, illegal (ka çevirilmiştir. Kitabın başında Falih nunsuz) bir mücadele devresi de kayRıfkı Atayın dediği gibi «şimdiye ka detmemektedir. S: 209» dar Türk inkılâbı Ve Türk milletinin Kitabın, bizim bu mevzuda yazdığıtarih içindeki ilerleyişi hakkında ya mız ve ydlardanberi müdafaastnı yapbancılar tarafından yazılan kitablar tığımız fikirlerle en bitişik ve yanyaarasında bunun kadar değer taşıyan na tarafı, nazariyeler ve doktrinlerle ları azdır.» hayat ve realite arasındaki farkı iyiEserin bu hükmü tasdik ettiren faslı ce tayin eden bir anlayış mahsulü ol«olmuş olan» Türkiyenin tarihine aid masıdır. Bunun için müellif, Türk in birinci bb'lümü kadar, belki daha ziya kılâbımn üstünlüğünü hiçbir felsefî de «olmakta olam> Türkiyenin itıkdâ spekülâsyona ve onceden kalıbı hazırbına, inşa davasma, ilerleyişine tah lanmış sosyal Ve ekonomik hiçbir na»is edilen ikinci bolümSdür. zariyeye kapılmamasında buluyor, diILutfen sahifeyi çeviriniz] Norbert Von Bischoff, Türk inkılâ