27 Mayıs 1936 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

BUGÜN 2 nci sahifede: Siyasî icmaL 3 üncü sahifede: Vehib Paşa, Habeş fadasmın içyüzünü muhabirimize anla tıyor. 5 inci sahifede:, tki defa sahte miralay olan Italyan ajanı, harb Avrupada değil; şarkta kopacak gibi. ı. . > jfll S3)fl! 4322 umhuriyet Telgraf ve mektub adresl: Cumhurlyet, İstanbul Posta kutusu: Istanbul, No 246 Ç3rŞ3lîlü3 27 M3]flS 193B 13 ler komltesi tedbir anyor ( Itatyan karikatürfi r M Telefon: Başmuharrir ve evl: 22366 Tahrtr heyeti: 24298 Idare ve matbaa tasmile Matbaacılık ve Neşrlyat Şirketi 24299 . 24290 1J Haricî siyasetimiz ve Bogazlar Sulha hizmet ederken kuvvetlenmeği ihmal etmiyoruz! Dün Mecliste Vekâlet Vekili Şükrü Saraçoğlu diplomasi mizin muvaffakiyetlerine dair mühim izahat verdi Ankara 26 (Telefonla) Hariciye Vekâleti Vekili Şükrü Saraçoğlu bugünkü Mecliste haricî siyasetimizi izah eden mühim beyanatta bulundu. Şükrü Saraçoğlu, Hariciye bütçesinin Meclise sunulması münasebetile söz alarak dedi ki: rik edilmeksizin iyi münasebetteyiz. Ve onlarla meydanda ve ifade edılebilir bir ihtilâfımız yoktur. Arsıulusal havanın bulanıklığından endişe ediyoruz. Son seneler bilhassa Avrupa vaziyeti böyle karanlık oldu. Bu kararsız ve emniyetsiz vaziyetin silâh yanşı ile beraber olarak milletler arasında tekrar bir infilâka varmasından korkulur. Yeni bir harb belâsının dünyaya çok felâketler getireceği ve hiç bir meseleyi halletmiyeceği muhakkaktır. Bu görüş ve anlayış içinde kendimizi müdafaa etmek ve[Arkast Sa. 6 sütun 5 te\ Londrada «Fatihin vasiyetnamesio bulundu Tarihi ktymeti çok yüksek olan bu eser, Cenevizli bir tacirin italyanca yazdığı kaybolmuş bir kitabın fransızca tercümesidir Bütçe müzakeratı devam ediyor Mecliste dün hararetli münakaşaiar oldu Adliye ve Maarif bütçeleri gorüşülürken bazı ten* kidler yapıldı, Vekiller izahat verdi Saraçoğlu Şükrünün beyanatı « Hariciye bütçesini yüksek huzurunuza sunarken, haricî siyasetimizi bir daha hulâsa etmek için müsaade isterim. Biz, sulhun istıkrannı ve arsıulusal emniyetin filî ve hakikî olmasını iltizam ediyoruz. Bu maksadla komşularımızla tef Motör, Motör, Motör! Türkiyeyi, ilâhî bir motb'rle ilerleme yolunda, yetişilmez bir hızla yürüten Atatürk ve İnönünde yüksek askeri sevk ve idaresile milletin makus talihini de yenmiş olan îsmet înö'nü, Türhİngiliz motörünün kurtarıcı musikisini de bizlere işittirecek sizlersiniz Yeni İngiliz ve Fransız kabineleri Adhye Vekili Şukru Saraçoğlu Esma Nayman (Seyhant Maarif Vekili Saffet Arikan hükumetini M. Nevil Çemberlayn kuracak M. Leon Blum, muavinliğine M. Daladiyeyi, Sıhhiye Naztrlığına da Mm. Julio Curieyi getirecek tSultan Fatihin Vasiyetnamesi» isimli eserin muzehheb ingiliz Veliahdımn armastle muzeyyen başlığı îngilterede meydana çıkan eski bir kitab İngiliz ve bütün Avrupa ilim meha filini büyük heyecana düşürdü. tngiliz gazetelerinin «Sultan Fatihin vasiyetna mesi bulundu» şeklinde bir başlıkla karilerine bildirdıkleri bu kitab, 1877 de «Ingiltere devleti tarihî elyazmalar ko misyonu» tarafından tanzim olunan fihristte kısaca mevzuu bahsedilmişti. Fakat birçok araştırmalara rağmen, sonradan bu eserin izi bulunamamıştı. Me ğerse bu kitab Îngilterede küçük bir ki tab meraklısının eline geçmiş ve şimdiye kadar bu adamın evindeki ufak kütüb hanede mahfuz ve mahpus kalmıştır. Bu adamın vefatı üzerine kitab diğer kitab[Arkası Sa. 1 sütun 4 te] Ankara 26 (Telefonla) Meclis bugün saat 14 te Nuri Conker (Kütahya) nın başkanhğında toplandı. Ankara imar müdürlüğünün müvazenei umumiyeye alınması hakkmda Ziya Gevher tarafın dan geçen celsede verilen takrir üzerine bütçe encümeninin mazbatası okundu. Bütçe encümeni Ankara imar müdürlü ğünün hükmî şahsiyetinden bahisle mıi vazenei umumiyeye alınmasını muvafık bulmamaktadır. zarurî olduğunu gerek şüyu meselelerinde gerek tasarruf davalannda, gerek plânın tatbikinde ve kendisine terettüb eden alım satım işlerinde vatandaşlarla olan muamelelerin daha çabuk ve pratik göriilmesi için hükmî şahsiyetin devamı faydalı olacağını izah ederek bütçe encümeninin mütaleasına iştirak etti. Bundan sonra mazbata reye konularak kabul e dildi. Kabul edilen bütçeler Basvekü Baldvin ve müstakbel Basvekü Nevil Çevıberlayn Londra 26 (A. A.) Siyasî me hafıl, M. Ormby Goreun perşembe veya cuma gunü Mustemlekât Na zın tayin edilece Yukarıda hata ordumuzun motorlu sı lâhlanndan bir tayyare juosu uçarker, ğini ve Terbiye Neaşağıda deniz ordumuzun motorlu va sttalanndan Sakarya denizaltı gemisi zareti musteşan Lord de Lawarreın uhakkak ki asrımıza en yara yarenin gerek medenî nakil vasıtası, geM. OrmbyGoreun şan isim «motör asn» dır. Ne rek harbde tahrib sılâhı olarak kıymet ve yerine Nafıa müs tarafa baksak motör görüyo ehemmiyetini izaha lüzum yoktur. Bu giteşarhğına gelece Mm. Jolio Curie dişle yarının harbi, göklerde olacaktir. ruz. ğini beyan etmektedir. Motör denizde de mühim mevkiler işKarada motör, Temmuz ortalarmda, Habeş mesele gal etmektedir. Denizalb gemileri motör sinin hallinden sonra kabinede daha Havada motör, lüdür. Hücum botlan motörlüdür. Ağır mühim tadilât yapılacaktır. Denizde motör. Londra 26 (A A.) Muhafazakâr Medeniyeti de motör yürütüyor, fe yağ yakan Dizel motörleri kömür ve jna~ zut yakan buharh makinelerle rekabete meb'usların ekserisi, kabinede yapıla lâketi de motör getiriyor. Karada motörlü ve makineli kıt'alar başlamıştır. Almanyanın 10,000 tonluk cak tadilâtın M. Thomasın yerine M. gün geçtikçe artıyor. Motörlü kara ordu ceb zırhlılarile kruvazörleri Dizel motör OrmbyGoreun getirilmesine inhisar etLondra 26 (A. tirilmiyerek daha vâsi mikyasta yapılsu vasıtalan Habeşistan gıbi en yolsuz lerile mücehhezdir. A . ) Havas ajanYardımcı millî müdafaa vasıtalannın ması için, Baldvin nezdınde yapmış olve sarp arazide bile büyük işler gördü dukları teşebbüslerde daha zıyade kuv sından: ler. İstikbal harblerinde, motörlü kıt'alar birçoğu da motörlüdür: Telsizler, ışıl vetle ısrar eder görünmektedirler. Salâhiyettar me yıldırım gibi seri taarruzlarla düşmanı daklar gıbi... İyi malumat almakta olan mehafil, hafil, îtalya sefiri yıldırmağa çalışacaklardır. Karşılıklı OD Sözün kısası bugün bile motörsüz mil M. Makdonaldın evvelce yapmış olduM. Grandinin ge beşer bin arabadan mürekkeb tank or lî müdafaa, imkânsız denilecek bir va ğu tekzibe rağmen istifa etmesi muhteçenlerde Hariciye dulannın muharebesi, harb edebiyatmda ziyete girmiştir, yann ise tamamile ve kat mel olduğunu ve bu suretle M. BaldviNezareti daimî sekmühim bir mevki tutuyor. Büyük Harb, iyyen imkânsız olacakhr. 1940 da motör nin kabinede daha geniş tadilât yapmareteri M. von Sit 1919 martında bitmemiş olsaydı, Ingi süz en kuvvetli bir ordunun bile motör sına imkân hâsıl olacağını beyan et tard ile yapmış ollizlerle Fransızlar Alman ordusuna leştirilmiş bir ordu karşısmda uğnyacagı mektedirler. duğu görüşme esDiğer taraftan muhalif liberaller ve 20,000 tankla saldıracaklardı. 1919 dan akıbet, 1936 da Italyan ordusu karşısm[Arkast Sa. 7 sutun 5 te\ nasında ona huzur beri harb sanayiinin nekadar ilerledigi da Habeş ordusunun uğradığı akıbetin ve emniyet bahşedeSinyor Grandi düşünülürse on beşer bin tanktan mürek ayni olacaktır. cek teminat vermiş olkeb zırhlı ordulann çarpışması ve 30,000 Biz ki, istiklâlimizi korumak için herduğunu beyan etmektedirler. Hatta M. tankm birbirine saldırması tabiî görül şeyimizi sonuna kadar feda etmeğe and Grandi, aşağıdaki iki nokta hakkmda Inmek lâzım gelir. icmiş ve bunu daha îstiklâl mücadelesingiltere ile Îtalya arasmda müzakerelere Karada, motosiklet, otomobil, otobüs, de filen göstermiş bir milletiz; millî mü [Arkası Sa. 3 sutun 1 rfel kamyon, traktör, zırhlı otomobil, tank dafaamız için, her fedakârlığa hazırız. en mühim harb vasıtalan olurken havada Kara, deniz ve hava ordularımızı muh motör, kral, hatta imparatordur, yani tek temel düşmanlanmızın ordularile ayni ABÎD1N DAVER başma hâkimdir. Çünkü bütün uçan si [Arkası Sa. 3 sütun 4 te] lâhlan uçuran tek vasıta motördür. Tay Ziya Gevher, imar müdürlüğünü müMaliye bütçesinin konuşulmasma ge vazenei umumiyeye almağı, daha evvel çildi. Düyunu Umumiye, tapu ve kadas ] hükumetin bizzat teklif etmiş olduğu tro müdürlüğü Gümrük ve Inhisarlar, nu, bunun bütçede vahdeti temin edece Dahiliye Vekâleti, matbuat umum mü ğini, hükmî şahsiyetin kaybolacağı hak dürlüğü bütçeleri fasıl fasıl okunarak kakındaki mahzurun varid olmadığını söy bul edildi. ledi. Emniyet işleri umum müdürlüğü büt Dahiliye Vekili Şükrü Kaya söz ala çesi konuşulurken Berç Türker (Afyon) rak: Ankara İmar müdürlüğünün ihda • söz alarak dedi ki: sına saik olan sebebin henüz devam etti« Benim belâgat htısusunda ifetiğini ve bir müddet daha devam etmesi lArkası Sa. 7 sutun 1 de] Filistindekî kargaşalık ihtilâl şeklini alıyor Kudüs Almanya müsaid cevab verirse... Bütün şehirler karıştı, Arablar her yere saldırıyor ve Ingilizlerle çarpışıyorlar 26 (A. Ingiltere zecrî tedbirleri şiddetlendirecekmiş... Yeni İfalyan teklifleri Tirol smırında İtalyan tahşidatı A.) Gazzede bugün vaziyet o derecede ciddidir ki, İngiliz aileleri evlerinden çıkanlarak polis merkez dairesine ve kışlasma naklolunmuştur. Bu nakil ameliyesi es nasmda bir nefer yaralanmıştır. Arab halk, sokaklarda Dün birçok hâdıseler olan Gazzede şımendıfer ıstasyonu barikatlar vücude getirmişler, polis müf Kudüste rezelerini taşlamışlar ve ayni zamanda Kudüs 26 (A.A.) Filistindeki vatelefon ve telgraf tellerile demiryolu ziyet gittikçe daha ziyade vahimleşmekmünakalâtmı kesmeğe teşebbüs eylemiş tedir. Kudüste dün bir Yahudi öldürullerdir. Arablarla İngiliz polisi arasmda müştür. Dor Hayom adındaki Yahudi bir çarpışma olmuş ve bir Arab ölmüş gazetesi beş gün için tatil edilmiştir. Şüntür. Gazzeye asker ve zırhlı otomobili diye kadar bu bu gibi neşriyatı tatil kagönderilmiştir. rarlan yalnız Arab gazeteleri hakkmda Dün akşam Nablusta da bir Iskoçya ahnmakta idi. lı nefer yaralanmıştır. [Arkası Sa. 6 sütun 5 te] lllllllllllllllllllllllllllllllllll lllllflllllllllllllll llllllllltlllllllll lllllllllllllll llllllllllllllilllllllllllll Hâdıseler arasında Kara ordumuzun motorlu sılâhlar. mdan tanklar gegıd resmmde ecliste, evvelki gün başltyan bütçe müzakerelerinde Maliye Vekili beyanatta bulundu ve 1936 bütçesinde bir yd evvelkine nisbetle beş buViyana 26 (A.A.) Tyroldan geçuk milyon liralık bir fazlalık bulunlen haberlerde Italyan memurlannın Italduğunu anlattı. Masraf faslının seneya Avusturya hududunda yapmakta olden seneye kabarmasından endişeye duklan sıkı kontrolün seyyahlann dik Londra 26 (Hususî) Türkiye düşen bir meb'us, Berç Türker, «vakat ve hayretlerini celbetmekte ve bu sıkı Hariciye Vekâleti Kâtıbi Umumisi Nu ridat membalartnın sağlamlık vaziyekontrolün «Brennerdeki muhafaza faa man Rifat, bugün Hariciye Nazın M. ti tetkik edilmeden masraft artırmak liyeti» nin her zamandan daha ziyade Edenle uzun müddet görüşmüştür. Bu doğru olamıyacağım» söylemiş ve olduğu intıbamı tevlid etmekte bulundu görüşmelere Türkiyenin Londra elçisi Fransa gibi en zengin milletlerin bile tasarrufa riayete mecbur olduklan ğu bildirilmektedir. Fethi de iştirak etmiştir. bir devirde harcirah, tazminat, inşaat, Diğer bir takım haberlerde halihazir Müzakereler Boğazlann yeniden tah tamirat, mefruşat ve mütehassıslara da Bolzanoda bulunan ve 21 bin kişiden kimi ve zecrî tedbirler meselesi etrafında milyonlar sarfedilmesine taraftar olibaret olan asker miktannın pek yakmda cereyan etmiştir. madığını gizlememiştir. Bilhasaa har1935 senesinde olduğu gibi 25 bin kişiye Londra siyasî mehafilinde söylendi cirah, inşaat ve mefruşat faslında yapçıkanlacağı bildiriliyor. Bundan başka ğine göre Balkanlarda artmakta olan 1 ttğtmız israfları yaktndan bilenler iİtalyanın yakmda hususî bir faşist milisi talyan nüfuzu üzerine Türkiye, yalnız çin, vazifesi millet namtna hükumeti teşkil edeceği ve bu kuvvetin Tyrol hu Balkanlara değil, Yakınşarka dair Ital murakabeden başka bir şey olmıyan duduna yakm bir mahalde bulundurula yan projeleri hakkmda Ingıltereye izahat bu meb'usa hak vermemeğe imkân yoktur. cağı söylenmektedir. vermijtir. Yeniden Milis kuvvetleri de getirilecek Bravo Yahya Galibi Boğazların tahkimi Numan Rifat dün M. Edenle görüştü M Fakat gene vazifesi millet namtna hükumeti murakabeden başka bir şey olmıyan diğer bir meb'us, Turgud (Manisa) kürsüye geliyor. Kendisinden bütçe için bir tenkid, bir fikir, bir işaret, bir mülâhaza bekliyorsunuz, değil mi? Hayırl O kür • süye bütçeyi değil, arkadaşım tenkid için geldiğini, söylüyor. Sanki vazi • fesi millet namına hükumeti değil, hükumet namına millet vekilini tenkiddir. Kürsüye gelişinin sebebi «fcer ftr satta bu kürsüye yazılt bir tomar kâğıdla çıkan ve okuduktan sonra yerine oturan Berç Türker olduğunu* söyledikten sonra, sadece onun itirazla • rını hulâsa ediyor ve bu tenkidlerin niçin doğru olmadıklartna dair tek bir delil getirmeden sözlerini şöyle biti" riyor: tArkadaşımızın sozleri, vazi • yeti tetkik etmeden bütçe hakkmda İLÛtfen sahifeyi çeviriniz]