4 Mayıs 1936 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Bugün: 3 üncü sahifemizde: Yurddan yazılar İsmail Habib, 4 üncü sahifemizde: sergisi. Beynelmilel pul 5 inci sahifemizde: Geçmiş zamanlar Ahmed Refık. 6 ncı sahifemizde: Kadın, spor haberleri. Tahlil ve tenkid. flnhirinpi UIIUIIIIIU umhuri ISTANBUL CAĞALOGLÜ Utanbrıl v e m e k t ü b adresl: Caabrui7iAı . . . Ustad Halid Ziya Uşaklıgilin edebî hatıraları . Telefon: Başmufiarrlı re evl: 22366 Tahrlr heyetl: 24298. İdare re matbaa tasmile Matbaacüık ve Neşriyat Şlrketl 24299 24290 Posta kuttısu lstanbu]ı No M . ?mi\tt\ 4 1936 Ikinci cildi çıktı J AdisAbaba alevler içinde yanıyor Negüsün ve Nazırların hareketinden hemen sonra payitahtta isyan ve yağma başladı Türk Fransız Dostluğunun yeni Ve kıymetli eseri Ankara: 4 mayts ene bir kısım, daha dorusu başlıca harıcî borclarımızın tesviyesine imkân vermek için Paris müzakerelerının ahıren vardığı müspet anlaşma netıcesinden bahsetmek istiyoruz. Muhtehf mukavelelerin yıllık taksit mürettebleri mecmuu 85 buçuk milyon Fransız frangına, yani sekiz milyon Türk lirasma balığ olan bu borclanmızdan yarısının malla ödenmesi esası kabul edilmiş ve dığer nısfınm yarıdan fazla bir mıktarına da başka bir tedıye yolu bulunmuştur. Biz borcu eğer imkânı olsaydı hep dövizle ödiyecek taraf olduğumuz için imkânsızlık önünde karşı tarafm gösterdıği anlayışlı kolaylığı memnuniyetle karşılanacak bir dostluk eseri olmak üzere takdir ve kabul ediyoruz, ve bu dostluğun hep böyle sulhu teyid ve takviye edici hareketlerle inkişaf edecek istikbaline haklı umudlar bağlıyoruz. İmparator, Cibutiden bir İngiliz muhribile hareket ettî, Cenevreye Habeş davasını müdafaaya gidecekmiş! Askerî vaziyet: Cenubda, Habeşler kaçıyor; Italyanlar mevzilerini takviye ediyor Şimalde, ileri hareket zorluklara rağmen devam ediyor. Italyan kuvvetlerinin bugün Adis Ababaya girmeleri muhtemeldir Habesistandan gelen haberler, lmparatorun Cıbutiye vardığını ve Necaşi ile hükumet Adis Ababadan çıkar çıkmaz, payitahtta isyan, yangın ve yağma başladığını bildirmektedirler. Böylece Im paratonjn memleketi terketmediği ve bilâkis dahilde müdafaaya hazırlandığı hakkındaki haberlerin aslı çıkmamıştır. Habeş hükümdannın Cibutiye muvasalatı, memleketi terketmeğe karar ver miş ve karannı da tatbika baslamış olduğunu gösterir. Şimdi, ortada lmparatorun nereye gideceği meselesi kalıyor. Negüs, bir rivayete göre, Filistine değil; Cenevreye giderek Habeş davasını orada halle çalışacakmış. Askerî vaziyete gelince, 201 numaraIı ve 2 mayıs tarihli Italyan resmî tebli ği, vaziyette büyük bir tebeddül olmadığını göstermektedir. Bu tebliğe göre, cenub cephesinde Habeşler, Ciciga Harrar istikametinde kaçıyorlarsa da INecaşi ve hükumet gittikten sonra isyan, yangın ve talyanlar da takib etmemektedirler. Sadeyağma çıkan Adis Ababada Harbiye Nezareti ce takib için mevzilerini takviye etmekte<Kapınm ustundeki levhada Habeş re svıî dılınden başka fransızca olarak ta dirler; yani durmuşlardır. Şimalde ise, Harbıye Nezareti ibaresi yazıhdn) Italyan kuvvetleri müşkülâtla Adis A muvasalat etmiştir. lmparatorun Cibuti dır. ImparatOı, dün Adis Ababadan aybabaya doğru yürüyorlar. Imparatarun den nereye gideceği daha belli değîldfr. 'nlır aynlmaz şehirdeiğtişaşlar başlanıış kaçması ve hükumetin çekilmesi üzerine, Bir rivayete göre, İmparator Cenevreye ve yağmacılar sokaklara dökülerek şe İtalyanların tayyarelerle müfrezeler gön giderek Habeş davasını Cemiyeti Akvam hirde yangınlar çıkarmışlardır. dererek Adis Ababayı bir baskınla zap önünde şahsan müdafaa edecek, ve ayni Bu iğtişaşlar esnasında üç dört Av tetmeğe calısmaları ihtimali yok değildir. zamanda Habeşistanın istilklâlini diplo rupalı da yaralanmıştır. İcabında Adis Istanbul Türkkuşu, dün merasimle açıldı Üniversite meydanmda heyecanlı nutuklar söylendi, plânörle uçuş tecrübeleri yapıldı Istanbul Türkkuşu şubesi, dün, öğle den sonra saat on beşte, Üniversite meydanında büyük ve heyecanlı meras'mle açılmıştır. Merasimde Vali muavini Hü" dai, Belediye Teftiş heyeti reisi Tevfık, kadın saylavlardan Nakiye, talebe ve ahaliden binlerce kişi hazır bulunmuştur. Merasime, İstiklâl marşı ile başlanmış'ır. Istiklâl marşından sonra Türk Hava kurumu Fatih başkanı Nureddin Ata sayar şu nutku söylemiştir: « Türkkuşunun Istanbul şub?cini açmak için bugün burada toplandık. Sizleri saygı ve sevgi ile selâmlarım. Dünyanın bugünkü manzara ve gıdi şine bakarsak görürüz ki hava müdafaası ıçın büyük bir cuşışle çalışılıyor. Mılletleri idare eden şefler, kendi milletlerine Savni nutkunu söylerken mütemadiyen hava tehlikesi olduğunu söylemekte ve milletlerini mütemadiyen çalışmak nekadar zarurî olduğunu, içinbu mevzu üzerınde heyecanlandırmakta de bulunduğumuz vakayi göstermekte • dırlar. Havaların emniyetini temin için lArkası Sa. 7 sütun 4 te] I Filhakika zâhirde basit ve küçük bir is gıbi görünen son muamele hakikatte beşeriyetin hayn için muhafazası elzem olan sulhun tahakkukunda şimdi adeta hezeyan derecesine varmış kargaşalık ihtifliallerinin ıstırabile rahatsız insanlığa gelebilecek büyük ve geniş iyiliklere kuvvetli bir işarettir. Malumdur ki prensip olarak dövizle ödenmesi meşrut ber borc zaten ancak borclu memleketten çıkacak malların bedelile ödenebilir. Milletlerin baska türlü kolaylıkla döviz temin edecek bir kayıb hazneleri yoktur. Hele Türkiyenin öyle bir haznesi hiç yoktur. İmparator Cibutide matik yollarla temine çalışacaktır. Ababa ile muhabere temin etınek üzere Kime sorarsanız sorunuz, herhangi bir Londra 3 (Hususî) Dün ailesile Londra mehafilinde, lmparatorun bir İngiliz harb gemisi bugün Cibutiye millet herhangi bir mukavele ile ben borcberaber Adis Ababadan ayrılan Habeş memleketini terketmesi üzerine Habeş mu gitmiştir. larımı döviz olarak ödiyeceğim dediği za[Arkası Sa. 7 sütun 1 de] Imparatoru bugün saat 14 te Cıbutiye kavemetinin hitam bulduğu kanaati varman bütün bir sarahat ve kat'iyetle memleket dışarısma satacağım malların bedelile ödiyeceğim maksadını ifade eylemiştir. Arsıulusal ekonomi demirden kalelerle çevrilerek binnetice eğer herhangi borclu memleket borc edasına yetecek döviz tedarik edemiyorsa ve binaenaleyh borcunu ödemeğe imkân bulamıyorsa bundan dolayı o memleketi tahtıe etmeğe hak yoktur. Dünyanın şurasmda burasmda donup kalan külliyetli büyük yekunRoma 3 (Hususî) Parlamento yalar bu davanm büyük delillerini teşkil enn toplantıya çağınlmıştır. Başvekıl Muder. solini bu münasebetle mühim bir nutuk Bununla beraber mukavelelerin sarasöyliyecektir. Nimresmî mehafilde parlahati karsısında Fransa bızim meselede femento içtima ederken Mareşal BadogliM. Metaksas Rustu Aras dakârlık ve uysallık edeceğine yalnız onun AdisAbabaya gireceğine ve bu Belgrad 3 (A.A.) Yunan Baş Stayadinoviç, Dış Bakan muavini, sivasî kendisinin hukukî vaziyetine istinad edehaberin bizzat Musolini tarafından par bakanile Türkiye Dış İşleri Bakanı bu şube direktörü, Çekoslovakya elçisi, Ru rek herhangi bir anlaşmaya yanaşmaktan lamentoya tebşir edileceğine intizar edil gün saat 16 '20 de buraya gelmişler ve manya elçilik müsteşarı, protokol şefi, uzak kalmakta devam edebilırdı. Gerçi istasyonda Başbakan ve Dış Bakanı mektedir. böyle bir hareket tarzı bizim kadar Fran\Arkası Sa 3 sutun 1 de] • ıiMimııi i ıtlımıı ı»ıııı»Mitııııııtııııımıııtıımıımıımi!ii'!mn sız alâkadarlarını da sıkarak netice itibarile fayda yerine zarar getirirdi. Fakat Fransız hükumeti bana ne, gayritabiî derd yalnız bu değil a, varsm bu da kendi âleTfransada seçimin ikinci ve son turu \ nizl Küfür eden gazeteleri kapışıyorminde sürüklenedursun bakalım diyebi* da bugün yapdıyor. Neticeyi he jsunuz. Küfeci ile birleşen en samind Ankara 3 (Telefonla) Bırkaç lirdi. Fransanın anîayışlı uysal hareketini nüz bilmiyorum. Sağlarla sollar ve' tarafınız budur. gündenberi burada bulunmakta olan Gatakdir edisimiz, ortada zorluğa uğramış merkezin birçok nüansları arasında ' latasaray futbol takımı ikinci ve son ma ki mücadelenin sonu, dünya politiha ı Fransada Hugo, Zola, Daudet gibi bir meselenin hallinde gösterdiği bir taedebiyatçtlar ve bütün inkılâbcılar cını bugün Ankaragücıle yaptı. raftan akıllı, diğer taraftan dost hamlesicdart için İtalya Habeş kavgası de bu silâhı kullanddar. Bizde küfür etÖlümüne başlıca sebeb olarak vapur biletlerinin pahalılığı Kalabalık bir meraklı kütlesi önünde recesinde merak edilen bir tarih hâ memiş bir muharriri kimse tanımaz. nin çok kıymetli oluşundandır. Bu Avrugösterilen Boğaziçinden bir manzara yapılan bu mühim maçta Ankaragücü disesidir. pa sulhunu hep mümasil anlayışlarla niMeşrutiyet ve Cumhuriyet inkdâblâ'Şirketi Hayriye hissedarları bugün teri celbinden sarfınazar hâlen Boğazda kuvvetli rakıbini 3 2 mağlub etmiye Sağ ve sol Fransız gazetelerine ba rının matbuat koleksiyonları küfür hayet ayakta tutabilmeği istihdaf etmiş oturanları dahi memnun edememiştir. kıyorum. Kendilerinden olmıyaa in doludur. büyük bir milletin yüksek kabiliyetinden fevkalâde bir toplantı yapacaklardır. Bu iıuvaffak oldu. toplantıda şirketin umumî vaziyeti görü Boğaziçindeki evlerin. ucuzluğuna rağ sanlar için kullandıklart sıfatlar şunKavgada nezahet Ve terbiye gibi zevkle temaşaya değer bir örnektir. şülecektir. Şirket son zamanlarda Boğa men halkın memnun olmayışının sebebi lardır: Hırsız, dolandırtcı, katil, sefil, sulh prensipleri bir miskinlik ahlâkı Eğer sulhun hergün şurada burada bovapur ücretinin fazla olduğu iddiasıdır. maymun ve eşek. Her makalede bu telâkki edilir. Nietzsche bu fikri kü zulması tehlikesi olmasa nihayet milletler zın ihyası için bir takım tedbirlere başsıfatlarm bazan çünkü, fakat, madem fürle beraber felsefeye sokmuş adam.' vurmuştur. Bu meyanda bir broşür neş Zira adam başına Boğaza gidip gelme Paris 3 (Hususî) İntihabat büyük bütün gayritabiilikleri ortadan kaldırmaki, hatta, galiba, şüphesiz ki, hem de dır. birinci mevki otuz beş, ikinci mevki de bir sükunet içerisinde cereyan etmiş ve edatlarından daha sık geçtiği oluyor. ğa imkân bulurlardı, ve o zaman herhan ffederek Boğaziçindeki kiralık yahların yirmi sekiz kuruştan aşağı değildir. Küfrü müdafaa etmiyorum, sade « gi bir borcla mücerred döviz müşkülâtın isim ve yerlerini ilân etmiş, muhtelif hiçbir hâdise olmamıştır. Bu küfürleri savuranlar münevver ce tarihine bir göz attyorum. semtlere fazla seferler koymuş, gece seŞirket bu sene, iskele memurlan vasıdan dolayı ödenememek tehlikesi ortadan lerdir. Kendilerini halka bağlıyan taM. Heryonun beyanatı Yalnız, başka milletler de küfür, tamamen kalkmış olurdu. Çünkü normal ferlerini çoğaltmış ve uzatmıştı. Fakat tasile Boğaziçinde boş ve kiralık evlerin raf yalnız bu imiş gibi, seçimde güzi fikri tekid ettiği ve gayrişahsî bir heParis 3 (A.A.) Herriot, Oeuvre [Arkası Sa. 3 sütun 3 tfil delerden fazla rey sahibi olan ekseri yecan ifadesi olduğu yerde mazur göolarak milletler arasında mübadele şart bütün bunlara rağmen Boğaziçine müşgazetesinde yazıyor: yetin dilile konuşmakta geniş bir te rülüyor; bizde küfür, ekseriya fikrin hr, ve bu ahşveriş arsıulusal ekonomik Rakiblerimiz bu dakikada o kadar sir umuyorlar. Bu küfürler burjuva bulunmadığı yerde ve sırf nefsimize kolaylaştırdığı münasebetleri olduğu kadar finansal mü rak döviz tedarikinde müşkülâta maruz biz kendi vazifelerimizi aid öfkelerin ifadesi halinde kulla nasebetleri dahi kendi kendine tanzim et kalmazdık. Bu vaziyeti temin etmek için kadar vaziyetimizi tahkim eden bir dost büyük bir taassub içinde bulunuyor ki ve nezahetini incitmiyor mu? Belki. Fakat inkılâbların tarihinde ntlır. Aradaki büyük fark budur. ve temin edinciye kadar ahiren yaptığı luk eseri görmüşüzdür. Türk borcunu ö kinleri o kadar şiddetli ki cumhuriyeti miş olacaktır. Milletlerin müstak oldukküfür, bir fikri tehid etmek şartile, Harblerde dumdum kursunu vrva lan sulh ile nihayet işte bu gaye temin e mız neviden anlasmalara bizzarure lüzum diyecek olan esas madde Türk ihracat ve cumhurıyetçılerı mahvetmek için Fransarı, mavi, pembe, beyaz gibi zarar zehirli gaz gibi, yazılar da da küfür malıdır. Buna kıymet vermek, Türk eko sayı bile mahvetmeği göze alabilirler. dilmiş olacaktır. Haklı ve haksız her har vardır, ve bunu takdir etmiş olanların sız ve tabiî sıfatlardandır. kullanılmasının yasak edilmesi için bin insanları bu gayeden daha ziyade u kiyasetlerini takdir etmemek, hakikatleri nomisine ve Türk halkına hizmettir. Borc Haricî vaziyet te çetin olmakta dahilî Fransada ve bizde, hiçbir politika hanun, hak Ve nezahet fikirleri kâfi ödemek gibi bir vazifenîh ifası hesabına vaziyetten aşağı kalmaz. Musolini, cüzaklastırması muhakkak bulunduğu gibi. eıörmemek demek olur. veya edebiyat inkılâbtna tesadüf e gelmiyor. Kavganm her türlüsü, hiç Diğer milletler gibi Fransa da bilir ki bu esas maddeyi yürütmeğe muvaffak ol retkârane bir blöf yapmış ve muvaffak ol dilemez ki, matbuat münakaşaların ' olmazsa bir tarafm vaziyeti itibarile, Eğer devamlı bir sulh hayatı içinde muştur. Avusturya istiklâlinin muhafa^a da küfür, öfkeleri mukaddes bir heşimdi milletlerarası münasebetlerini iskâl Cumhuriyet Türkiyesi kime karşı olursa duğundan dolayı hükumetimizi tebrik ve saygısızlığımtzm sında bırincı derecede alâkadar olan Du yecan sayılan kalemler için meşru bir esasen bu fikirlere eden anormal vaziyetler ortadan kalksa olsun kendi varlığını müdafaaya h«r za bu yoldaki vaziyeti mümkün kılan anlaen tabiî ve kendiliğinden patlak verişi yıslı siyasetinden dolayı da Fransız siya çe, menfaatlerine tekabül eden şeyleri bi silâh telâkki edilmesin. Meşru ve te değil midir? Fransa ile ahiren akdettiğimiz kabilinden man kadir olacak kadar kuvvetli olmakla ze bir takım fedakârlıklar şeklinde gös vimli! setini tekrar takdir ediyoruz. itilâflar aramağa mecbur bile olmazdık. beraber sulhun istikrarına büyük ehemmiPEYAM1 SAFA termesini bilmiştir. Ey nezahetîi burjuvalar, itiraf ediYUNUS NADÎ Çünkü bu takdirde biz mallanmızı sata yet atfeden bir ülkedir. Son anlaşmada Balkan konseyi bugün Belgradda toplanıyor M. Metaksas ve Tevfik Rüştü Aras dün öğleden sonra Belgrada vardılar Boğaziçi neden ölüyor? Halk «Vapur biletleri pahalı olduğundan» diyor. Şirkete göre başka sebebler var İtalyan Parlamen tosu toplanıyor Musolini bugün mühim bir nutuk söyliyecek Ankaragücü, Galatasarayı 3 2 yendi Küfür zarureti Fransız seçimi llltllllllllllllllllll IIIIIUI llllll IIIIIIMIIMMIIHIIIIIIIIIHIIIIMIMIIIIIIIIHHIMIIIMIinllllMIIIMIHI