15 Nisan 1936 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 7

15 Nisan 1936 CUMHURİYET Bursanın yeni plânı yapılıyor Nafıa Vekâletinden Sofya siyasî mahafili, Nöyyi muahedesinin askerî gönderilen mütehassıslar ahkâmını kaldırmak hakkmı kazanmak için, tetkikat yapıyor talebimizin kabul edileceği kanaatînde... Bursa (Hususî Muhabirimizden) [Ba§ taraft 1 inci sahifede] belki gene alâkadar devletler arasmda Bursanın şekli müstakbel plânı olarak rileceği ümid edilmektedir. anlaşmamazlığı mucib olacaktır.» vaktile 22,000 liraya bir plân yaptırıl Burada temas ettiğim siyasî mehafil Sovyet Rusya aleyhtan ve Almanya mıştır. Şimdiye kadar bir bankada muhabu cevabın herhalde lehimize olacağı ka ve İtalya taraftan olan Slovo gazetesi faza edilen bu plân oldukça eski bir ta naatindedir. Bulgaristanm böyle bir ce ise «Türkiye Boğazları tahkim etmek isrihte yapıldığı için bugünkü icablara uyvab vermekte menfaati de olduğu söy tiyor» başlığile şu başmakaleyi yazmakgun görülmemiş ve tadili lüzumu hisse lenmektedir. Çünkü o da bu suretle ya tadır: dilmiştir. Ancak tadili de plân kadar rın Nöyyi muahedesinin askerî ahkâmı«Türklerin Boğazlann tahkîmini istepahahya mal olmasm! diye belediyemiz, nın kaldırılmasını istemek hakkmı ka mesi beynelmilel siyasetle sıkı alâkadar Nafıa Vekâletinden şehir mütehassıslarızanmış olacaktır. bazı meseleleri yeniden meydana çıkarnı Bursaya göndermesini rica etmiş, NaGazeteler ancak bu sabah çıkmağa maktadır. Ingiltere ile Rusya arasmdaki fıa Vekilimiz mütehassısları şimdi Bursabaşladıklarından henüz bu hususta bir rekabet 1809 da Boğazlardan bütün ya göndermiştir. mütalea beyan etmemektedirler. Anla yabancı harb gemilerinin geçmesini Biri Türk diğeri Fransız olan mütehas şılan, gazeteler Bulgar hükumetinin kamenettirmişti. 1856 da bu rekabet Kasıslar geldıkleri gündenberi Bursayı mın rarını beklemektedirler. radenizi bitaraf yaptırdı. 1870 te Boğaztaka mıntaka dolaşıyorlar; sonra BeleYalnız akşamlan çıkan Slovo ve Mir lan gene harb gemilerine kapattı. Bir adiye meclisi salonuna kurulan büyük ma gazeteleri çok ihtiyatlı olarak şu mütasırdanberi devam edip duran bu rekabet İngilterede kızlar için bir tayyarecıhk ve paraşüt kullanma mektebi açılmıştır. Resimlerimiz bu mektebde biri saların üstünde eskiden yapılmış plâna lealarda bulunmaktadırlar: Lozanda da devam etti ve Boğazlan aid paftalan tadile ve tashihe çalışıyor tâyyare ile diğeri paraşütle ekzersis yapan iki genc kızı gösteriyor. Sofyanın en ağırbaşlı gazetesi olan gayriaskerî bir hale koydurdu. lar. Mir «Türkiye ve Boğazlar» serlevhası Şimdi Sovyet Rusya ile çok sıkı müVaktile yapılan plâna bakıhrsa Bur altındaki başmakalesinde Lozan mua nasebat tesis eden Türkiye, Lozan musanm hemen her tarafı park yapılmak is hedesile Boğazlara konulan kayidlerin ahedesinden sonra Boğazlann tahkimi tenilmiş, gerçi buna bir su şehrinin ihti bir tarihçesini yaptıktan sonra şunlan meselesini birkaç defa ortaya attıysa da yacı da var. Fakat evleri yıkıp yerlerine yazmaktadır: onun bu teşebbüsleri diplomasi kançilârpark yapmanın imkânsızlığı önünde du«Yukanda umumî bir surette gözden yalarından geri çevrilmişti. Fakat Ren ran Belediye, parkkvın azaltılmasmı dü geçirdiğimiz Boğazlardaki bu rejime işte havalisinin yeniden Almanya tarafından şünmüş ve mütehassıslar da bunu bu şe simdi Türkiye resmen itiraz etmektedir. askerî bir hale ifrağı, Avusturyanın yekilde tadil etmişlerdir. Türkiyenin istediği Boğazlann tahkimine niden mecburî askerlik usulünü kabul etBelediye reisimiz Cemil Öz bana di mâni olan ve onlann etrafında asker bu mesi ve Italyanın da Afrikada meşgul yor ki: (Eğer Belediye bu plândaki lundurmamak için Lozan muahedesile olması, ortada Türkiye için hiçbir askerî parklan günün birinde tamamen yapma konulan kayidlerin nez'idir. Türkiye, bu tehlike mevcud olmadığı halde Türkiye ğa muvaffak olmuş bulunsaydı bir yıllık isteklerini beynelmilel hukukla gösterilen hükumetince Boğazlann tahkimi etra belediye bütçesini yalnız parkların ba bir yoldan yapmaktadır. Türkiye emriva fında diplomasi teşebbüsata girişilmesi kılmasına ve muhafazasma sarfetmek lâ kiler yapmak ve beynelmilel ahidleri bir için tam bir zaman addedildi. zım gelecekti. Her halde plânı yapan taraflı olarak lâğvetmek yolunu takib Türkiye, Bulgaristan tarafından hiçlar Bursa belediyesinin bütçesini Frank etmek istememektedir. Alâkadar devletHindistanda vahşi hayvanlar avı, refurt şehrininkine kıyas etmiş olacaklar...) lerle doğrudan doğruya temasa geçerek bir tehlikeye maruz değildir. Çünkü iki simde gördüğunüz veçhile fil üzerinde Eski plân üzerinde tatfil edilen en mü beynelmilel müesseseler vasıtasile yegâne devlet bir ademitecavüz ve dostluk muyapılır. Yerlıler etrafa yayılıp ortalığı tararlar. Hayvan meydana çıkınca filin hım işlerden biri de şehrin hemen kena kanunî bir yoldan yürümekle bu mese ahedesile birbirine bağlıdır. Diğer ta rında yapılacak olan büyük bir istasyona leleri halletmek istemektedir. Türk hü raftan Bulgaristanm haricî siyaseti çok üzerinde yabancılar da onu vururlar. Kutub arazisinde ilmî, fennî tetkikler yapmak üzere Fransadan bir heyet sağdan ve soldan iki mail yeni caddenin kumetinin bu teşebbüsü etrafındaki ha sulhperverdir ve hiç bir tecavüzî emeli hareket etmiştir. Resmimiı bu heyetin neş'eli bir şekılde ve Kutub ayısı kıyaaçılmasıdır. disatın nasıl cereyan edeceğini henüz bil yoktur. Her ne ise şu veya bu suretle bu fetine girmiş şakacı insanlar tarafından uğurlanmakta olduğunu gösteriyor. Devletin, gelecek beş yıllık demiryolu memekteyiz. Boğazlann vaziyeti mese teşebbüs artık yapılmışnr. Boğazlar meprogramına koyacağı söylenen Karaköy lesi yalnız bir Türk veya Yakınşark me selesi bizi yalnız Türkiyenin en yakın bir Bursa şimendiferi de yapıldıktan sonra selesi değildir. O, bütün Avrupayı alâ komşusu ofmamız sıfatile değil, ayni zabu muazzam gar, Bursa için şüphesiz çok kadar eden bir istir. Şark meselesinin manda haricî ticaretimizin yegâne bir debüyük bir harekete sahne olacak demek 19 uncu asırdaki tarihçesini gözden ge niz yolu olması sıfatile de alâkadar et tir. Çünkü bir taraftan Istanbula, Anka çirirsek Boğazlann vaziyeti etrafında mektedir. Bu mesele yeniden Avrupa sahraya, Balıkesire meyva ve sebze sevki birçok büyük devletlerin menfaatlerinin nesine çıkmıştır. Alâkadar makamlarunız yatı yapılacak; diğer taraftan köylü ve çarpıştığını görürüz. Her nekadar o za bütün dikkatlerile onu takib etsinler.» şehirli mamulâtını, mahsulâtını doğruca man «Hasta Adam» lâkabile anılan Bir Yunan gazetesi de Yunan adabu istasyona getirebilecek, kamgarn fab sultanlar Türkiyesile bugünkü Türkiye larıntn tahkim edilmesini istiyor Atina 14 (Hususî) Türkiyenin rikası bütün sevkiyatını, yanıbaşında ola arasmdaki fark dağlar kadar büyükse de Boğazlann tahkimi için verdiği notadan cak olan bu gardan yapacaktır. Boğazlar meselesi etrafında bugün de gene büyük devletlerin menfaatlerinin bahseden Estiya gazetesi Akdenizdek^ Plânın tadil olunan kısmında Hisar semtinin çevresi tamamen park halinde çarpıştığını görmekteyiz. Onun için Bo Yunan adalannm da tahkim edilmesini ğazlar meselesi yeşil masaya konulunca istemektedir. muhafaza edılmektedir. 4 Her memlekette oıciagu gıbı ingilteŞehir mütehassısları Çekirgeyi başlı rede de paskalya ticaret ve iktısad sabaşına ele alarak oraya tamamen başka hasında büyük bir hareket uyandırmıştır. Yukarıki resim Londranın ticaret bir şekil ve mahiyet verilmek lâzım gel merkezinde paskalyadan bir gün ev diğini düşünmüşler, plânı ona göre tadile velkı müthıs faaliyeti göstermektedir. başlamışlardır. Eski ve tarihî bir şehrin müstakbel imar plânını yapmak doğrusu güç olduğu kadar ince ve nazik bir iş... Son günlerde Bursada imarcılığın hemen yok denecek kadar azalmış ve durmuş olmasına kısmen de bu plân işinin henüz halledilmemiş bulunması âmil olmaktadır deniliyor. Çünkü bina yaptıracak olanlar plânm tadilini ve tasdikını bekliyorlarmış... Gerçi Bursada, göze çarpacak kadar büyük bir imar faaliyetine hiçbir zaman şahid olmadık. Zaten öyle bir imar faaliyetinin başhyabilmesi buraya milyonların dökülmesine bağlıdır. Ancak çok a ğır da olsa yer yer, semt semt bazı yeni binalar yapılmaktadır. Fakat bunlar derli toplu olarak bir yerde yapılmadık lan içindir ki; şehrin içinde gözden kay boluyorlar. Meselâ son günlerde Beledi yenin yaptırmakta olduğu yeni itfaiye bi nası, Ziraat Bankasmın yeni şubesi ve Atatürk caddesile Çekirge yolu üzerinde yapılan bazı apartımancıklar ve evler şehrin orasına burasına serpilmiş şeyler dir. Gönül isterdi ki burada bir Emlâk Ban kası şubesi de açılmış bulunduktan sonra süratli ve geniş ölçüde bir imar hareket baş göstersin, ve hiç olmazsa şehrin ana yolları üzerinde mükemmel binalar yük selmiş olsun... Notamız Bulgaristanda nasıl karşılandı? Yugoslav Alman Karaman belediyesi işsizlere iş buldu! elbirliği artıyor Bir Fransız gazetesi vaziyeti tetkik ediyor Karga ve saksağanlar avlanıp satılıyor! Amerikanın Kahforniya kıyılarında banyo mevsimi başladı. Yukarıki resimde Çin işi şemsiyeli acayib kıyafetli ve refakatinde köpek yerine Fok balığı taşıyan bir Amerikalı genc kız görünüyor. Fransamn en kısaboylu adamı Augustin Ruizdir. Boyu ancak 1 metro 24 santimdir. Bakın, alelâde bir adamm ya nında çocuk gıbi kalıyor. Zaten boyu na da münasib görmüş olacak ki çocuk gibi giyiniyor. Acaba bizim cuce Sımon bundan kısa mı, uzun mu? MUSA ATAŞ Becayiş edilen memurlar Silivri kaymakamı Raşid Trakya yazı işleri müdürlüğüne, Istanbul sıtma mücadele reisi Asım Şekip Bursa ve Balıke sir mıntakası sıtma mücadele reisliğine, umum sıtma mücadele reisi Ekrem Tok Istanbul mıntakası mücadele heyeti re isliğine, Daday hükumet tabibi doktor Rifat Çatalca hükumet tabibliğine, Na zilli Müddeiumumisi Kemalettin de Ça talca Müddeiumumiliğine tayin edilmişlerdir. İngilterede şimendifer kumpanyası yortu, paskalya, yaz tatilleri ve saire için resim de gördüğunüz şekilde 6 kişinin yiyip içmesine ve yatmasına mahsus küçük apartımanlar tarzında vagonlar yaptırmıştır. Bunları kiralıyanlar vagonlarını muayyen bir katara bağlatarak istedikleri yere kadar giderler. Orada arzu ettikleri kadar kaldıktan «onrâ tekrar başka bir yere hareket eder v» Mnra da döoerlat Muazzam bir vapur bacası.. îngilız lerin vücude getırmekte olduklan 25 bin tonluk bir Transatlantık gemısine konan bu bacanın boyu 10, genişlıği 9 ve önden arkaya uzunluğu da 15 met rodur. «Le Journal» gazetesi, Saint Brice imKonya (Hususî) Konyanın en müzasile şu makaleyi neşrediyor: İngiliz him kazalanndan biri olan Karamanın siyaseti, Italyanlan Almanlann kucağı Belediye sınırları içinde yeni bir faa na atmakla neticelendiği takdirde, Al liyet başladı ve yeni bir kazanc yolu manyanın İtalya tarafından yardıma çıktı. Karamanda karga ve saksağan çok olduğundan bunlarm zararları mümazhar olacağı pek çok mevzuu bahsol cadeleyi icab ettirecek kadar büyümüş maktadır. Fakat, Almanya ile yapnğı ve başka bir çare bulamıyan Karaman elbirliği garib bir şekilde sıkılaşan diğer Belediyesi şu kararı vermiştir: bir memleket vardır ki o da Yugoslav18 yaşmdan 60 yaşına kadar her eryadır. kek Belediyeye ölü veya diri bir karga Bu elbirliğinin, henüz ibhamla dolu teslim etmeğe mecburdur. Birden fazbir siyasete bağlı bulunduğu şüphesizdir. la karga veya saksağan getirenlere Behâdisatı dikkatle takib edenlerin işin ne lediye tarafından her karga ve saksa den ibaret olduğunu anlamalan için az ğan için yedi buçuk kuruş verilecektir. çok muhayyel gizli anlaşmalar yapıldı Karga ve saksağan haricinde bunlarm ğı şavialan çıkarmağa hiç lüzum yok beher yumurtaları da yüzer paradan satm alınacaktır. tur. Stoyadinoviç kabinesinin dayandığı Bu karar, halkm işsiz kismımn karga hükumet coalitionu radikallerin aynlmave saksağan ve yumurtası avcılığına çık sile dağılmıştır. Kral Aleksandnn siyasî malarına sebeb oldu. işi ve gücile uğ an'aneleri ihya maksadile tesis ettiği esraşanlar Belediyenin istediği karga veki millî parti M. Yevtiçin idaresizlikleri ya saksağanı teslim ederek borçların yüzünden yıkıldı. Müfrit unsurlar, işi, dan kurtulmak için paralarına başvurmecliste tabanca kullanacak dereceye dular. Şimdi herkes satın alacak karga getirdiler. Kralın sağ kolu olan General veya saksağan aramakta olduğu için Yivkoviç gözden düştü. Bu şerait dahi sabahlan erken kalkarak satılık karga veya saksağan bulmağa çahşmaktadır. linde ati şüphe ve tereddüd doludur. Karga veya saksağan avile uğraşanFakat bütün bu siyasî çapraşıklıklann ların her gün 30 40 karga veya saksaarasmda, Yugoslavyayı, Almanyanm eğan avladıklan ve bunları sattıkları gökonomik bir lâhikası haline getiren bir rülüyor. Fakat Belediye her karga veya hâdisenin inkişafına şahid oluyoruz. Al saksağanı yedi buçuk kuruşa satın alamanyanın Yugoslavyaya yaptığı ihracat cağını ilân eylemiş olduğu halde bu iki sene içinde bir misli kadar artarak kuşlann piyasası kendiliğinden yüksel470 milyon dinardan 751 milyon dinara miştir. Avladıklan kargaları ellişer kuçıkmıştır. Yeni yapılan bir anlaşma mu ruşa satanlar da bulunmakla beraber, cibince bu miktar 600 milyon daha ar rayiç 25 30 kuruştur. Bu mücadele, yalnız kargaların elintacaktır.' Bu yugoslavya için çok kârlı den kurtulmak gibi bir fayda temin etbirşey olacaktır. Çünkü, mukabilinde, Almanyaya, ayni miktarda ziraî mah mekle kalmıyacak, işsiz veya kazancı az birçok vatandaşlara geçim yolu da sul ihrac edecektir. Yugoslavya, teda nlacaktır. hülde kalan alacaklannı toplıyabilmek için Almanyadan yaptığı mubayaatı ar lesi ilâve etmijtir. Posta Nezareti 200 milyon dinarlık telefon malzemesi sipatırmaktadır. Başlıca müteahhidi Krup fabrikası riş etmiştir. Herkesin başının çaresine baktığı bir dır. 160 milyon dinarlık bir mukaveleye, 500 milyon dinara kadar yükselebilecek devirdeyiz. Şayed müttcfik olmasaydık olan bir şimendifer malzemesi mukave acaba ne olacakb?