6 Nisan 1936 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Bugün: 2 nci sahifede: Siyasî tomaL 5 inci sahifede: Sağlık bahisleri Dr. Baha Arkan. Hayvanlar neleri severler?. 6 ncı sahifede: Tahlil ve tenkid. 7 nci sahifede: Mogolistanın akıbeti. 4071 S3)fl! 4271 umhuri İSTANBUL • C A G A L O G L U Telgrai ve mefctub adresl: Cumhuriyet, Istanbul . Posta kutuau: tstanbul, No 248 Hayat Ansiklopedis1 , . ... ... PaZ3rT6Sİ 6 NİS8I1 1936 / Telefon: Başmubarrlr ve evi: 22366 Tahrlr heyeti: 24298. tdare ve matbaa kısmüe Matbaacüık ve Neşriyat Şlrbetl 24299 24290 uncu cüzü çıktı 99 .\ Milletler Cemiyeti Çapraşık meselelerle Karşı karşıya en gayriaskerî mıntakasinı askerileştiren Alman hareketinin ortaya çıkardığı meseleler siirüsü Italyan Habeş anlaşmazlığını unutturdu. Italyan teblığlerine göre İtalyanın Habeşistandaki ileri hareketleri zafer üstüne zafer kaydederek yürümekte, Habeş teblığlerine göre ise Italyan harb usulü zehirli gazlere kadar şiddetlendirilmiş olmasına rağmen Habeş kuvvetleri icabında harbederek, icabında ricat ederek kendi varlığını muhafaza eylemektedir. Nihayet Onüçler komitesi, yani Milletler Cemiyeti Konseyi bugünlerde toplanarak Italya ile Habeşistanm harbi durdurmak ve sulhu konuşmak için kendilerine yapılmış olan teklife vermiş olduklan cevablan gözden geçirecektir. Italyaya göre fılî harb vaziyetinin verdiği neticeleri nazarı itibara almak lâzım geleceği esasile sulh konuşmalarının prensipine muvafakat olunmakta, Habeşistan tarafındansa Cemiyet paktı ahkâmına sımsıkı sanlınmış bulunulmaktadır. Bu arada en gülünecek haberlerden biri şudur: Italyan ileri hareketlerinin (Tana) gölü taraflanna yaklaşması üzerine İtalyanın Londra büyük elçisi tngiliz hariciyesini ziyaret ederek Habeşistandaki Ingiliz menfaatlerinin Italyan ileri hareketlerinden asla müteessir olmıyacağı hususunda Ingiliz hükumetine kendiliğinden teminat vermiştir. Bir Londra haberi İtalyanın kendiliğinden vermiş olduğu bu teminatın îngiltereöe büyük memnuniyeti mucib olmuş olduğunu kaydediyor. Hariciye Vekilimizin mühim beyanatı " Muahede yırtıldıktan sonra Bulgaristan haber vermeden muahedeyi bozamaz! Tevfİk RüstÜ AraS düll Sofya » J J IStaSyOnunda 1 \ ı Kiiçük Antant Viyanada bir Habsburg bulunmasına müsaade etmiyecektir MaCar / Stan da Avusturyaya imtisal ederse yalnız oulgar oaşvekılıle muhım bir mulakat yaptı Prens Pol tarafından Hariciye Vekilimizin şerefine Belgradda bir ziyafet verildi. Yugoslav Başvekilile de mühim görüşmeler yapıldı protesto edılmıyecek, hakkında çok daha müessir bir usul tatbik olunacaktır Sofya 5 (Hususî Muhabirimizden) Hariciye Vekilimiz Tevfik Rüştü bugün 6,25 te ekspresle Belgraddan Sofyaya eldiler. Hariciye Vekilimizi istasyonda Bulgar Başvekili ve Hariciye Nazın M. Köse îvanof, Kralın müşavirleri, Yugos as, Rumen, Yunan ve Çeköslovak sefirleri, Hariciye Nezareti kısmı siyasî mü dürü, teşrifat umum müdürü, demiryollar umum müdürü, polis umum müdürü've searetimiz erkânı ve gazeteciler k^rşıladıar. Sofya sefirimiz Ali Şevki, Hariciye Vekilimizi hududda karşılamıştır. Hariciye Vekilimizin kalemi mahsus müdürü, gripten rahatsız olduğündan Pariste kalmıstır. Ekspresin Sofya istasyo unda kaldığı on dakika müddet zarfında Tevfık Rüştü, Bulgar Başvekili, YuHariciye Vekilimiz Tevfik goslav, Rumen, Yunan ve Çekoslovakya Rüştü Aras Haberin bu şekline göre eğer îngiltere iefirlerile Kralın hususî salonunda görüşHariciye Vekilimiz Sofya istasyonunHabeşistanda 1905 itilâfile kendisine te üler.. Hariciye Vekilimiz kendisini karda çok az kaldığı için Bulgar gazetecilemin olunan nüfuz sahalarını muhafaza e ılıyanJar tarafından uğurlandı. rine beyanatta bulunamamıştır. Fakat debilse kendisini adeta bahtiyar sayacak Bulgar Başvekili M. Köse îvanof Belgradda Yugoslavya gazetecilerinin, gibi görünüyor. Cemiyet paktınm ihlâl e Hariciye Vekilimizi hususî vagonlarile dilmiş olmasından doğan asabiyetlerle Sofyadan iki buçuk saat mesafede bulu Bulgaristanın da Avusturyanm hattı haşimdi ne kurtarılırsa kâr sayılacak gibi nan Poskeneç istasyonuna kadar teşyi et reketini takib edip etmiyeceği hakkmdaki görünen son vaziyet karşılaştınlınca insa miştir. Bu tesyie, sefirimiz, Başvekilin suallerine cevaben şu mühim beyanatta nın ibretle temaşa olunacak bir manzara kalemi mahsus müdürü ve demiryollar u bulunmuştur: karşısında hayrete düşmemesi imkânı ol mum müdürü de iştirak ettiler. Hayır. Bulgarların bunu yapacamaz. Mesele bu kadar basit olmamakla beraber Milletler Cemiyetinin bu iş önünde dahi bir hayli gerilemek ıstırarında kalmış olduğunu kabul etmek lâzımdır. Kendi kuvvetlerinin her ihtimale karşı kifayetsizliğine kanaat getirerek bu husustaki noksanlarını ikmal etmeğe karar vermiş olan îngiltere bir müddettenberi bilhassa bu ihtiyac ve bu karar sevkile mılletlerarası meselelerine karşı soldan geri denilecek kadar kuvvetli bir ricat siyaseti iltizam etmeğe başlamıştır. Bu kararın bir sebebi Ingiliz kuvvetlerinin noksanı ise diğer sebebi de Italyan Habeş anlaşmazlığında diğer mılletlerin İngiltereyi kâfi derecede kuvvetle turrnamalan veya İngilterenin vaziyeti böyle görmesi ve böyle takdir etmesidır. İtiraf etmek lâzımdır ki îngiltere Fransadan muzaheret vaidleri almış olmakla beraber sıkı bir vaziyette bu yardımın kat'î ve tam tesirli olacak surette derlitoplu olacağına bir türlü inanamamıştır. Hatta geçen 1935 senesi ilk aymda M. Lavalin Romada yaptığı anlaşmalarda Fransa namına Italyaya karşı deruhde ettiği vaziyetler kâfı derecede vuzuhla meydana çıkmamıştır. Bu anlaşmalarda gizli bir takım noktalar bulunduğu şüphesini bütün biitün ortadan kaldırmağa imkân bulunamamıştır. Bilhassa Habeşistana dair. M. Eden, Almanyanm tekliflerini kabineye bildirdikten Yalnız Habeşistana dair mi? İngiltereye sonra içtimadan çıkarken göre burası bile için için şüpheli sayılmaktan geri kalmamıştır. Londra 5 (A.A.) M. Eden, dün nasebetile Cenevrede içtimamı istihdaf e ğmı zannetmiyorum. Daha doğrusu buna ihtimal veremiyorum. Dostlar arasmda böyle bir hareketin doğru olmıyacağını da zannediyorum. Eğer Bulgar hükumetinin hikikaten böyle bir niyeti varsa ve ayni zamanda komşulannın da dostluğunu arzu ediyorsa evvelâ böyle bir işten komşulannı haberdar etmesi lâzımdır. Böyle peşinen haberdar etmek, Bulgar hüku i metinin izzerinefsini de haleldar etmez. Eğr böyle hareket etmek istemezse o zaman bizim de kendisine ayni nezaketle mukabele ettiğimizi görünce sakın şaşırmasın.» Avusturya ordusundan bir grup manevralarda Hariciye Vekilimiz Belgrad matbuatıDış Bakanhkla alâkası olan «Lidove Prag 5 (A.A.) Gazeteler, Avusna verdiği bu beyanatın sonunda AvrupaNovin» gazetesi diyor ki: nın bugünkü vaziyetinin çok ciddî oldu turyada mecburî askerliğin iadesini şid(Arkan 8 incisahifede) detle tenkide devam etmektedir. ğunu da bildirmişrir. Belgradda yapılan görüşmeler Belgrad 5 (A.A.) Avala ajansı bildiriyor: y Türkiye Dış îşleri Bakanı Dr. Tevfik Rüştü Aras dün sabah Naib Prens Pol tarafından kabul edildikten sonra Başbakan Stoyadinoviçin şerefine verdiği öğle ziyafetinde bulunmuş, müteakıben Dr. Stoyadinoviç ile yeni bir görüşffle yapmıştır. İtalyan haberlerine göre Adis Ababa yolu artık tamamile açılmış imiş! İtalyanlar Aşiyangi gölü dvarında vukubulan muharebede Habeş ordusunun panik yapıp kaçtığını iddia ediyorlar Askerî muharririmizin mUtaleaları Bu görüşmenin sonunda Dr. Tevfik (Arkan 8 incisahifede) 13 ler komitesi toplanıyor îngiltere, Lokarnocuların Brükselde toplanması için Fransanın yaptığı teklifi kabul etmedi M. Musolini bir nutuk söyledi «Kardeşleriniz şimdi yüksek bir şecaatle düğüşüyorlar» Roma 5 (A. A.) M. Musolini, sekizle on sekiz yaş arasmda beş milyondan fazla kız ve erkek İtalyan gencinin dahil bulun duğu Balillas teşkilâtamn kuruhışu yıldönümünü kutlu lamak üzere Venedik meydanına topSon muharej>elerde yaralanan Habeş askerleri Kızılhaç lanan elli binden M. Musolini efradı tarafından taşınıyor fazla Balillasnin alîtalyan Başkumandanlığınm 175 ve da, gene sudan ucuz bir zafer kazandıkkışları ve tezahürleri arasmda, Venedik 176 numarah tebliğlerile bunlara zami lannı bildiriyorlar. îtalyanlar, 3 ve 4 sarayınm balkonuna vkarak bir nutuk meten neşredilen hususî îtalyan haber nisanda bu göl civarında cereyan eden söylemiş ve ezcümle demiştir ki: (Arkası 7 nci sahifede) leri, İtalyanların Aşiyangi gölü civarın« îtalyan kıt'alan nisanın dördü o ıuiııiHiıiMiıı ıııııııtıiKiiı Miııı ıııııııı ııııı ıııııııııııı ııııııııııııııııı ıııınıııııı nınnıııntınnnıınıınınnnınııım""""" (Arkan 8 incisahifede) O halde? O halde İngiltere Milletler Cemiyeti siyaseti de dahil olduğu halde bütün meseleler karşısında herşeyden evvel kendi kuvvetlerinin ikmalini lâzım addetmiş ve o yola da dökülmüştür. Ren gayriaskerî mıntakasındaki Alman hareketi üç esastan kuvvet alarak tahakkuk edebilmiştir diyebiliriz: Birincisi, İngilterenin bu yıllarda kendisi için alelâcele hayatî olmıyan herhangi bir işten dolayı harbi göze alacak veçhile şiddetli hareketlere geçmiyecek olduğunun bilinmesi. Ikincisi, Habeşistanda meşgul olan ve îngiltere ile Fransaya kızgın bulunan İtalyanın Ren gayriaskerî mıntakasmın askerilesmesinden dolayı hiç birşey yapa mıyacağınm malum ve hatta Almanyay böyle bir harekete teşvik bile etmiş oldu ğunun pek muhtemel bulunması, Üçüncüsü, nihayet Almanyanm kend hak ve kuvvetine dayanması. Bu işten dolayı da Milletler Cemiyeti nin yeni çıkmazlarla karşılaşacağı pek ta biî idi. Nitekim artık akıl ve mantığını hergün biraz daha kaybeden Avrupanm her geçen gün daha ziyade allakbul lak olmakta bulunduğunu görüp du Fransa işgüderi M. Roger Kambonu kabul etmiştir. îngiliz Bakanının, M. Flandin tarafından teklif edilen Lokarno devletleri içtimamı esas itibarile kabul etti ğini fakat Onüçler komitesinin Cenevrede içtima etmesinin, mevzuubahis devletIer için mükemmel bir fırsat teşkil ettiğini, çünkü bunların Brüksele gitmeğe lüzum kalmadan orada konferans akdedebileceğini söylediği haber verilmektedir. Paris 5 (A.A.) Dış Bakanhğı mahfilleri, Lokarno devletleri konfe ransının Onüçler komitesi toplantısı müruyoruz. İşte Avusturya mecburî askerlik usulünü ilân etti. İşte Macarıstan ayni yolda bir şeyler yapmağı tasarlayıp duruyor. İşte Lokarno devletleri herhangi bir karara varmak kabiliyetini kaybetmis bulunuyorlar. Bütün bu muahede inhidamları serisi içinde bizim Boğazlar meselesinin kendiliğinden mahlul sayılacak hale geldiğini söylemeğe hacet bile olmasa gerektir. Ancak bütün bu isler kendi kendilerine kaynaşırken ötede Milletler Cemiyetinin ne oldujçu ve ne yapacağı nihayet merakla düşünülecek bir meseledir. Malum ol den İngiliz tekliflerini müsaid karşılamıştır. 13 ler 8 nisanda toplanacak Boğazları tahkim etmişiz İtalyan ve Bulgar gazetelerinin Boğazlar hakkındaki neşriyatı Galatasaray I. Sporu Vefa da Güneşi yendi Lik maçlarına dün devam edildi, Taksim' deki müsabakalar çok hararetli oldu Cenevre 5 (A.A.) Onüçler komitesi reisi Madaryaga, komiteyi, 8 nisan çarşamba günü toplantıya davet etmiş tır. Edenin teklifi Londra 5 (A.A.) Siyasî mahfilBoğazlardaki gayriaskerî mıntakala ler, Ren mıntakasmın tahkim edilmemes hakkında M. Eden tarafından von Rıb rm ilgası hakkmdaki çok haklı talebimibentrop nezdinde vaki olan ısrarın yal zin son zamanlarda tekrar tazelenmiş ol(Arkan 7 nci sahifede) ması, bilhassa İtalyan ve Bulgar matbuduğu üzere bütün kusurlarına rağmen Cemiyeti insanlığın hayır ve selâmeti namına tutmak lâzımdır, ve tabiî kusurlarm ıslah ederek tutmak lâzımdır. Garibi odur ki dunya meseleleri Cemiyetin hakkından gelemiyeceği kadar kanşarak çoğalırken Cemiyetin kendisini tu tabilmek dahi ayrı bir mesele halinde önümüze çıkıyor. Bizim ön ve son kanaati miz Cemiyetin herhalde tutulması lüzumu esasında mütemerkizdir. Yok olsa ya rahlmak lâzım gelen Cemiyetin varken tutulmaması cinayetlerin en ağırı olur. (Arkan 3 üncü sahifede) Arz ve faleb kanunu Arkadaşımız Nadir Nadinin Sovyet Rusya röportajlarından on ifçüncüsü bugün 3 üncü sahifemizdedir Günü gününe yaşıyanlarııtıız Güzide edibimiz Suad Dervişin anketi bugün 2 nci sahifemizdedİT Galatasaray tstanbulspor maçından heyecanlı bir an YUNUS NADl Lik maçlannm ikinci devre karşılaş mundakiler diğerlerine nisbetle mühim malarına dün üç sahada da devam edil olduklan ıçın meraklıların kısmı azamı (Arkası 6 ncı sahifede) miştir. Bunlar arasmda Taksim stadyo