11 Aralık 1935 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 7

Londra D e n i z konferansı ingiltere, Amerika, Japonya, Fransa ve Italya neler istiyorlar? s«ıe evvel Hon'drada toplanan ihzarî mahiyetteki Deniz konferansı akim kalarak tehir edilmişti. Yeni kon « feranstan, buna iştirak edenler bile büyük birçey beklemi yorlar. Fransa Bahriye Nazırı bu konferanstan tereddüdle bahsetmiştir. Amerika Bahriye Nazın 64 yeni harb gemisinin inşasım kararlaştırdığını soyledi. Japonya, AngloSak • son donanmalarile müsavat istiyor; ötekiler ise bunu vermeğe taraftar değildirler. Vaktile Akdenizde biribirile dost geçincn tngilizlerle ttalyanlar bugün harhe hazırlanmıs do\inmalarile kar» karçıya bulunuyorkr, Dîr Fakat şurası da kayde şayandır ki akamete mahkum olduğu evvelden söylenen konferanslann ekserisi muvaffaki yetle neticelenmiştir. Londrada toplanan yeni konferansın da intizann hilâfında büyük neticeler vermesi muhtemeldir. Çünkü bütün dünyanm deniz politikası artık harekete geti rilmiştir. Konferansta yalnız teknik meseleler görüşülecek değildir. Londrada görüşülecek asıl mesele şudur: Deniz statükosu mahfuz kalacak mı, kalmıyacak mı? Konferansa iştirak eden devletlerin murahhaslarile dileklerini aşağıya «ıralıyoruz: ,™ Görünmiyen sözüne bakılırsa... Ingiliz Dış İbnissüudun Arab fmparatorluğu yakında tahakkuk edecekmiş Me?hur pinin Işleri Bakanlığının Adamı: Sir Robert Vansittart İNGİLTERE f ngilîz rieyetî murahhasasînî Bafirfye birincî Lordu Sir Monsell ile Lord Stanhope teşkil ediyor. lngilterenin bashca iki dileği yardır: Doflanfnasinin kö çük kruvazörlerini çoğaltmak re denizalü gemilerini ilga etmek. tngilterenin bütün dünya denizlerine yayılan ticaretinin ihtiyacı yukandaki dileklere »aik olmaktadır. tngiltere Vaktile Amerika ile 55 nisbetini ye müsavaa kabul etmiş bulunduğu cihetle artık yalnız bajma bütün dünya denizlerine LÜtim olmak davannda î AMERÎKA A merika murahhas heyetinî büyük elçî Norman Davîs fle Amerika Deniz Erkâmharbiye reisi Amiral Standley teskil e d ı y ^ », Amerikanın başlıca düşuncesi, Japonya ile harb vuku unda Büyük Okyanusun garbindeki ticarî menfaatlerinin himayesidir. Büyük Okyanusta Amerikanın deniz üssülha reketi az oldugundan 10,000 tonluk kruvazörlere »ahib olmak iddiasında haklı gorünmektedir. JAPONYA Japonya halis adalı bir devltt oldugundan en büyük detüz devletlerile deniz kuvvetlerinde müsavat istiyor. Şimdiye ^adar Ingiliz ve Amerikan ve Japon denir kuvvetleri arasınÜaki 355 nisbetinin değiştirilmeıine lüzum görmektedır. Japonya donanmalann umumî tonajlannın tahdid edılmesihi, Amerikan deniz ve hava kuvvetlerinin »eyyar üslerini İeşkil eden tayyare gemilerinin ve gayet büyük harb gemilerinin ilgasını istiyor. apon Keyetî murahhasismî Amiral Nagano fle labık Berfa lin büyük elçisi Nagay te?kil ediyor. l FRANSA Pransîz Keyetî jnurahhasasının başında Londradaki Fransız büyük elçisi M. Corbin ile Ferik Amiral Robert bulunuyor. Fransa diğer büyük denîz devletlerinîn tefavvukuna karşi elinde en müessir silâh olan denizaltı gemilerinin ilgasına taraftar değildir. Fransa deniz kuvvetinin umumî tonajını arhrmak ve îtalyaya karşı faik bir nisbette bulundurmak istiyor. Üssübahrilerin taksimi meselesinde de tngiltere ile ihtilâf halindedir. Fransanın dilekleri yalnız deniz meselelerile izah olunamaz. İTALYA îtalyan murahhas heyeti on kişiden mürekkebdir. Bunlann arasında Londra büyük elçisi Sinyor Grandi ve Konter Amiral Raineri Biscia bulunuyor. ttalya, bir yanmada olduğu gibi bo ğazlar vasıtasile Okyanuslarla irtibaü kolayca kesilebilir. Böyle bir hal ttalya için mahvolmak demektir. Bu * nun için îtalya kuvvetli bir müstemleke devleti olan Fransa ile müsavat istiyor. Bu meseleye Akdenizde menfaat ve nüfuz mıntakalannın taksimi de inzimam «tmektedir. Bu noktada Italya, Ingiltere ve Frans* arasında itilâf ve ittihad hutulü şüphelidir. büyük gemi Cenubî Amerika ile Çin arasında hava seferleri Ingilizlerîn Amerika fle Avrupa e.asinda işlemek üzere vücude getirmekte olduklan en büyük seyahat vapuru «Kraliçe Mari» yakında bitecektir. Şimdi içinin tertibatının ikmali için çalıjıl Amerikalılar, Buyük Okyanus üzerinden Garbî Amerika fle Çin arasında seferler yapmak için büyük yolcu tayyare leri vücude getirmişlerdir. Yukanda bunlardan bir tanesi Nevyork şehrinin önünde gorünmektedir. Bu tayyareyi imal için tam 500,000 dolar, yani bizim paramızla aşağı yukan 600 650 bin lira »arfedilmijtir. Bağdaddan gelen haberlere göre Irak ve Hicaz hükumetleri sıkı bir ittifak akBütün dünyanın nazarları. M. LavaldetmişlercBr. Bu ittifakın esaslan şu le görüşmek üzere Parise giden îngü maddelere dayanmaktadır: Tedafüî ve tere Dış İşleri Bakanı Sir Samuel tecavüzî bir askerlik ittifakı, müşterek Hoarea çevrilmiş bulunuyor. sefirler ve murahhaslar tayini, paranm Fakat, Samuel Hoareun refakatinde, tevhidi, pasaport ve gümrüğün ilgası, ted halkm tanımadığı, ismini bilmediği, burisatta vahdet. na rağmen, dünya işlerindeki rolü, biz Bağdadda çıkan (Ehrak) gazetesi zat Dış İşleri Bakanmın rolünden on nin verdiği malumata göre ekseriyetle defa daha büyük olan bir şahsiyet var. Ciddede oturan ve şark işlerinde Ingilte Bu zat, tngiliz Dış İşleri Bakanlığının daimî sekreteri Sir Robert Vansittartrenin en büyük mütehassıslanndan sayıtır. Bu adam, Dış îşleri Bakanlığının lan Mister Filipi, Ciddede kabul ettiği cgörünmez adamı> dır. bir Fransız gazetesi muharririne şunları Bakanlıktaki odasından nadiren çı söylemiştir: kar, yalnız nazırlarla ve birkaç elçi ile « îbnissüud. Arab yanmadasını görüşür; İngiliz arsıulusal siyasetinin rmmtazam kuvvetli ve zengin bir devlet gizli iplerinin ucu onun elindedir. Nazırlar ve müsteşarlar değişir; paryapabilir. Kendisi büyük bir Arab imilerin vaziyetine göre düşer, kalkar pamtorluğu vücude getirmeğe teşebbüs lar, sonu gelmez bir silsile halinde iner, ediyor. Avrupa yakında bu imparator çıkar. Bazan bunlann içinde Dış İşleri luğun vücud bulduğunu ve başında bü Bakanlığını şahsiyetinin önemi veya siyük bir kafanın bulunduğunu görecek yasî programının hususiyetıle doldu tir. Suriye, her halde, bu rmparatorîuğa ranlar bulunur. Lâkin, bunlann arka ühak edilecektir. Yalnız tbnissüudun smda, îngiliz İmparatorluğu arsıulusal bu kadarla kalmamış, Makdonald da, kendisi Suriyeyi istemiyecek, Suriye bu siyasetinin ayni ahenkte devam etme onu, kendı hususî kâtıbliğine seçmiştir. devlete ühak olunmak için ısrar edecek ine ve diplomasi oyununun, son daki Bu hâdise, ahlâklan ve siyasî görüşleri tir ve bu suretle Arablık yeni bir şerefli kada, îngilterenin tezini bütün dünya biribirinden son derece farklı olan Baldvinle Makdonaldın, Sir Vansittart hayata kavuşacaktır. Suriyenin yeni dev ya kabul ettirecek şekilde bitmesi için fasılaya uğramamasına nezaret eden hakkında besledıkleri itimadı gösterir. lete iltihakmdan sonra Irak, Maverayı1930 da, Dış îşleri Bakanhğında daimî «görünmiyen adam» vardır. erdün ve Filistin onu takib edecektir. İngiliz hükumeti altı tane <görün sekreter olan Sir Rober Lindzey, Va îbnissüud Mekkeye gittiği gün Arab mil miyen adam> a sahibdır. İsimleri na şingtona elçi oldu. Makdonald, o zaman letlerini kurtarmak için isyan ettiğini söy diren işitilir; vazifeleri hiçbir zaman hususî kâtibini, Rober Lindzeyin yeri lemişti. Kendisi bu düşünceyi gerçekle; münakaşa edılmez. Halk bunlann var ne tayin etti. îşte Vansittart, o tarihtentirinciye kadar çalışacaktır.» beri, bu mevkii muhafaza etmektedir. ğını hemen hemen bilmez. Sir Robert Vansittart bunlardan biri Dış îşleri Bakanı dört defa değişti. FaDiğer taraftan Kudüsten verilen bir /e en önemlisidir. Çünkü İngiltere si kat Vansittart yerinden bile kımılda habere göre Hicaz ile Irak arasında ak »setinin en hassas daman olan Dış İş madı. îngiliz dış siyasası da değişmedi. tedilen yeni askerî ittifak üzerine hac eri Bakanlığına nezaret eder. Sir Robert, bu siyasanın değişmemeyolu degişmekte ve Suriyeden geçmek Bu zatın, Dış îşleri Bakanının refa sine nezaret eder. Bakanlan ikaz et •izin Bağdad Necid Hicaz tarikini katinde Parise gidişi, nezaket icabı, ya mek, onlan idare ve sevketmek, kendiihtiyar etmektedir. Bu tebeddül hacılann hut tenezzüh için yapılmış bir siyaset lerinden evvel o mevkide oturanların artık Beynrt ve Suriyeden geçmelerine değildir. Her halde onun oraya gitmesi dünya üzerinde çizdikleri «Kızıl yol> meydan vermiyeceği cihetle Lübnan ve ni icab ettiren ciddî bir sebeb vardır. dan aynlmalarma meydan vermemek Bütün dünyayı dolaşan, hem diplomat, onun vazifesidir. Sir Robert, resmen, Suriye için iktısaden zararlı olacaktır. hem şair olan ve son zamanlarda yaz kararlan icraya memurdur. Hakikatte, dığı birkaç şiirde: «Semerkanddan Pa Britanya emperyalizminin Makyaveli KVLTÜR İŞLERİ ise, îsveçten Sudana> kadar bütün dir. dünyayı dolaştığını övünerek söyliyen, Nüfuzu muazzamdır. Elçiler bunu biırabca ve acemce de dahil olduğu hal liler, hakikaten önemlı kararlar veri ^ Kültür Bakanlığı erkânı de bir düzine dil bilen bu adam, bize, leceği zaman onunla münakaşa eder beyanatta bulunmamış kâh apaçık, kâh esrara bürünmüş gö ler. Habeşistan hâdisesi patlak verdiği Istanbul Kültür Direktörlüğü enspek rünen karışık îngliiz haricî sivasetinin ve Baldvin, Aix les Baınsdeki isti rahatini yarıda bırakmağa mecbur olt5rlük sefliğinden dün şu mektubu aldık: 0 yüdanberi 5zü mesabesindedir. Üzunboylu, zarif, 54 yaşmda bir adam duğu zaman, ilk ve en uzun görüştüğü. «Gazetenizin 1 0 1 2 9 3 5 tarihli kimse, Sir Bober Vansittart olmuştu. nüshasının ikinsi sahifesinde «Asılsız bir olan, fakat tamamıle matruş çehresine, Strezada, Sır John Sımonun refakatinhaber» başlığı altmdaki yazıda ilk okul henüz kır düşmemiş saçlanna rağmen de, Sir Vansittart vardı. Bugün Sir Sayaşından fazla gösteren Sir Robert lara birer sınıf ilâvesi hakkında bir ga Vansittart, on sekizinci asır tngiliz ti muel Hoare da, cgörünmiyen adam» la zetede çıkan haberin şehrimizde Kültür pini eanlandıran ve Dış îşleri Bakan birlikte Parise geliyor. Bakanlığî erkânı tarafından doğru bu lığının ciddî muhitini süsliyen bir şahîngiliz Dış İşleri Bakanlığmda, Ba lunmadığınm, çocukça bir fikir olduğu siyettir. Nadiren tiyatroya gider. Ga kanla daimî sekreterin Londradan ayni zamanda uzaklaşmalarının her türlü uzetecilerle hiç görüşmez. mm bildirildiği görülmüştür. Bundan birkaç sene evvel, bir elçi, sule aykm olduğu, fakat bu çifte gay Şehrimizde bulunan Kültür Bakan lıgı erkânmm bu hususta hiçbir gazeteye kendisine, İngiltere, dış siyasasmvn bubetin, çok ehemmiyetli bir mevzu hakkında görüşüldüğüne delâlet ettiği beyanatta bulunmadıklan anlaşılmıştır.» hakikî mimarî ismini verdiçi zaman, Vansittart: «Ben mimar değil, mimar söyleniyor. CUMHURİYET Enspektörlük ların yaptığı plân üzerinde çalışan bir Sir Samuel Hoare, bir «araştırma» şefliğinin mektubunu biraz hayretle kar müteahhidim> demişti. sevahati yapıyor olabilir; fakat onun şıladık. Bize kültür müdürlüğünden, dün Başbakan Baldvin, bu adamı, 1928 de, daimî sekreterinin gezisi, yalnız bir yazdıklanmızın söylendiği vâkidir ve kendi hususî kâtibliğıne tayin etmişti. «iş> seyahatidir. Dünyanın nazarlan, îngilizlerin res hatta uzun olduğu için kısaltılmış \e ga Ondan sonra, Dış îşleri Bakanlığı müszeteye öyle konulmuştur. Sözleri söyli eşar muavini yaptı. O tarihtenberi mî mümessili peşinde dolaşacağı yerdd yen, Kültür Bakanlığı erkâmndan bir Vansittar dış işlerinden ayrılmamıştır «görünmiyen adam» ın hareketlerini zat veya Kültür Direktörü değil, d:rek ve garıbdir ki, Makdonald zamanında takib etse, daha iyi olur. «Af. P. HELDER tntranngeant*. törlük erkâmndan bir zattır. Beyanat ise bile yerinden kıpırdamamıştır Yalnız zaten mevzuubahs bile olamaz. KaydeMÜZELERDE DENİZ fŞLER/ dilenler sadece izahat kabilinden söz lerdir. Balıkçılara ucuz vapur bileti Türk ve Islâm Asari MüzesinBir müddet evvel îstanbul Balıkçılar de yeni bir salon Rumelikavağında yoksul ço Cemiyeti Ekonomi Bakanlığına baş vuSüleymaniyede bulunan Türk ve islâm; rarak Karadenizden Istanbula balıkçılık âsan müzesinde ötedenberi depo olarak j cuklara yardım yapmak üzere gelenlerle gene ayni mak kullanılmakta olan eski imaret mutfağı| Kızılay tarafından yakında yoksul sadla Istanbuldan Karadenize balıkçılık nın bölme duvan yıktmlarak yanındaH çocuklara yemek tevzıine başlanacağını yapmak üzere gidenlerin Denizyollan bulunan diğer bir küçük deponun burayai evvelki gün yazmısbk. Dün Rumelika idaresince münasıb görülecek bir tenzi eklenmesile büyük bir teşhir salonu vü| *ağı 41 inci ilkmekteb yoksul çocukla lâtla gidip gelmesinin teminini istemişti. cude getirilmesi müzeler idaresince ka nna elbise ayakkabı, çorab ve kasket Bu dileği muvafık bulan Ekonomi rarlaştırılmış ve işe başlanmıştır. miibayaasına başlanmıştır. Bu okulun Bakanlığı Denizyollanna bunlara tenziBu salon dahilinde birçok tamirat ya«J (46) yoksul talebesi dün başmuallim ât yapılmasmı bildirmiştir. pıldıktan sonra müze içinde bulunan SclTahirin nezareti altında îstanbula geti çuk ve Kafkas halılarile döşenecektir. rilmiş ve Nefaset lokantasında, et, sebze Ticaret filomuz azalıyor ve tathdan mürekkeb bir ösle yemeği veMuhtelif hatlara işliyen birçok vapur Bir f irmanın tif tik ihracabna, dirilmiş ve öğleden sonra da eşya mübalarımızın havuzlanma zamanı gelmıştir. yaasma başlanmıştır. Almacak elbise ve dair tahkikat Deniz Ticaret Müdürlüğü yakında bunlevazrmm ekserisi bir hafta sonra itmam Türkofis ihrac eşyamızm başlıcalarmlan havuza sevketmek üzere seferden edilmiş olacaktır. Yann da Anadolukamenedecektir. Bu meyanda Denizyollan dan olan ve bilhassa bu yıl memlekete vagmm (31) yoksul çocuğuna elbise aIdaresinin birçok vapurlan tamire çekıl büyük bir gelir temin eden tiftiklerimizin Imacakhr. Bura mekteblerfne yanndan mektedır. Bu hareket vapur adedını arsıulusal şöhretini bozacak ve haricde itibaren haftada dört defa da yemek veçok azaltacaktır. Bu yüzden dün sabah fena tanınmasına sebebiyet verecek mü. rilecektir. Izmire ekspres olarak kalkması lâzım o him bir hâdisenin önüne geçmiştir. Isn lan Denizyollan Idaresinin İzmir vapuru üzerinde henüz tahkikatı ikmal edilmi Fmdık fiatleri yükseldi kaldmlamamıştır. Çünkü îzmir vapuru yen bir firmanm Almanyava ihrac et Fındık fiatleri son günlerde yeniden Karadeniz hattına venlmiştir. Bu gidiş mek üzere olduğu tiftikler Türkofis ta 3 kuruş yükselmistir. Bu suretle fiatler e bir müddet için Karadeniz postalann rafından anî olarak muayene ediîmij sif Hamburg 59 kuruşa çıkmış bu da muvakkat tenkisat olacağı umulmakta ve balyalann içindeki b'ftiklerin kâmile lunmaktadır. Fmdık fiatleri geçen sene dır. Vapurculuk Şirketinın Sakarya ve ıslak oldugu görülmüştür. Ofis bunuıı bu tarihte 45 kuruştu. Geçen haftaki fi Dumlupınar vapurlan da Deniz Ticaret üzerine mühim miktarda olan bu partinin atler de 56 kuruş üzerinde bulunuyordu. Müdürlüğü tarafından gösterilen lüzum ihracını durdurmuş ve derhal tahkikat üzerine, havuzlanmak üzere, seferden girişilmiştir. Ihracatı yapan firmanı: bu ıslaklığın kasdî olmayıp yolda oldu Nizipte fakir yavrular menedilmişlerdir. ğunu iddia ettiği söylenmektedir. giydirildi Denizyollan İdaresi son günlerde bir Türköfis vaziyeti bir taraftan merkez Nizip (Özel) Bura Evkaf idaresi kaç vapurunu da çürüğe çıkarmıştır. Ha bildirmiş diğer taraftan tahkikata baş 71 fakir çocuğun ayakkabı ve elbise ihtiyacmı sağlamış ve bunlan diğerleri vuzlanma işinden sonra muvakkat bir lamıstır. müddet için birkaç vapur daha eksılecekgibi giydirerek sevindirmiştir. Evkaf îşyan ödevini benimsemiş, iyi tir. Son zamanlarda deniz yollanmızda nu gözönünde tutan idare yeniden Bı bir vatandaştır. Şimdiye kadar 10 bin faaliyet artmasına mukabil muhtelif se vapurunu kiralamışhr. Yeni yapbnlac liralık saklı vakıf meydana çıkarmıştır. beblerle vapurlarımız azalmaktadır. Bu vapurlann inşası tacil edilecektit Dünyanın nazarları Ingilizlerin resmî mümessili peşinde dolaşacağı yerde «Görünmiyen Adam» u? hareketlerini takib etse daha iyi olur