26 Kasım 1935 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 8

CUMHURİYET 26 İkinciıeşrin 1935 c Fennin dilile J Staviski, karısına sözv e r m i ? mi? a m a ! Mm. Staviskî suçluları kurtarmağa çalışıyor U ç saatte heyet dersi Edirnede hayırlı bir tesekkül Eski eserleri sevenler faaliyete geçtiler Planetorium gökte asırlarca evvel olan ve asırlarca sonra olacak vak'alar gösteriyor Suikasd muhakemesi neden tehir edildi? Aix en Provencede muhakemenin geri bırakılması Yugoslavyada teessür uyandırdı Edirne (Özel) Şehrimizde bir Bir müddettenberi, Pariste devam eden Staviski hâdisesi davasında maznun bu müddet evvel kurulan ve çalışmağa baş lunanlardan birçoğunun ilk muhakeme lıyan (Eski Eserleri Sevenler) Kunımu leri yapılmış, bu ayın 22 sinde de Sta bugün Genel Enspektör General Kâzım viskinin karısı Arlette mahkeme huzuruna Diriğin başkanlığı altında yaptığı bir toplantıda (Edirne Rehberi) ni hazırlaçıkarılmıştır. mak üzere Erkek Lisesi Direktörü Feh Yirmi maznundan sonuncusu ve bu dallıbudaklı davanın yegâne suçlu kadı minin başkanlığı altında şehrimiz orta nı olan Arlette Staviski, davanın başın okullar tarih öğretmenlerinden mürek^ danberi takınmağa muvaffak olduğu \e keb bir heyet seçmiştir. kar ve temkini, sorguya çekildiği gün de Esas gaye Edirnenin bugünkü aktüel muhafaza etmiş ve maznun mevkiine me çalışma kollan hakkında malumat toplatin adımlarla ılerliyerek girmiştir. mak, şehrin ilk ve orta zamanlar tarihile yeni ve yakın zamanlarda geçirdiği tariArlette Staviski, muhakemesi esnasında, daima, kocasının tuzağma düşmek fe hî değişikhkleri ve bilhassa birçok Türk lâketine uğnyan diğer maznunları kur oymaklannın, meselâ Komanların, P e tarmağa çalısmış ve hâkimin suallerine çenıklerin ve Avarlann yaptıklan salgınverdiği cevablarda daima onları suçsuz larla çok eski zamanlardan bugüne ka • dar Edirnede Türklerin oynadığı tarihî gösterecek şekilde sözler söylemiştir. Vstasilerin muhakemesinden bir sahne rolü tebarüz ettirmek ve bu ülkenin ta Madam Staviskiye isnad edilen cü rıhle daima Türklerle kaynaştığı bir topMarsilya suikasdcilerinin muhakeme sun tavsiyesi üzerine, avukat Andre rüm dolandırıcıya yatakhk etmiş olmak rak olduğunu anlatmak, ayni zamanda iine dcvam eden Aix en Provence ceza Berthonu müdafaa vekili olarak seçmiştır. Arlette hâkimin suallerine cevaben, Edirneyi iktısaden yükseltmek için şeh Staviski ile bir ziyafette tanıştığını, 1926 rin ve bölgenin kozacılığını, peynircili mahkemesi, 21 ikinciteşrin tarihli celse lerdir. sinde, önce baro reisi Saudinoyu dinle temmuzunda ondan bir kızı olduğunu, Yugoslavyada hürriyet Planetoriumla ilk ve sontesrin aylarında semamn hali gösteriliyor 1927 senesinde de evlendıklerini söyle ğini, nakil vasıtalarını, abidelerıni, müze miştir. Maznunlar vekili avukat Des Belgraddan, Fransız gazetelerine bil Planetorium büyük bir kubbe ıle bir ismindeki zat on beş sene evvel radyo 15i miş, ilk zamanlar, kocasının gayritabiî sıni, mezarhklarındaki tarihî simalan ta bonsun tardı üzerine, heyeti hâkime taradirildiğine göre, Kral Aleksandr ve nıtmak ve burasını ayni zamanda bir seytakım projektörlerden mürekkeb te ne başlamıştır. kazanc membalanna müracaat yüzünden yah şehri yapmaktır. fından bu işle tavzif edilen Metr Sau M. Bartunun katillerine aid muhakeme « sisat olup burada gökte birçok asırlar evvel W L W istasyonu 1921 de bu zatm e uğradığı takibat ve mahkumiyetler üze dino, birgün evvel dosyayı tetkik etmek nin talıkı, orada derin bir tesir yapmış « geçmiş ve asırlar sonra geçecek olan hâ vinde (20) vatlık bir bebek mürsile şek rine onu tazyik ederek, bir daha bu tarzGenel enspenktör bu işlere de dört el üzere kendisine verilen 24 saatlik rriühletır. Bütün siyasal mahfillerde, bilhassa diseler seyircilere gösterılir. İki üç saat linde kurulmuştur. Bir sene sonra W L W da yaşamıyacağına, hayatını normal bir le sarılmış, her türlü çarelere başvurmuş tin azlığından bahsederek demiştir ki: Fransaya karşı dostluk besledikleri bili içinde mükemmel bir heyet dersi verilir. merkezi (500) vatla çalışan ilk Ame şekle sokacağına dair vaid aldığını an bulunmaktadır. Bu sabah Ankaradan € Mahkemenin uhdeme verdiği va nen muhitlerde bariz bir can sıkısı görülAvrupanın birçok şehirlerinde Plane rikan radyo merkezi olmuştur. O günlerde latmıştır. şehrimize gelen ve tarihî anıdlann hep mektedir. Bir müddettenberi Yugoslav « torium var. Amenka Birleşik Cumhuri (500) vathk takat bugünkü 500,000 sini birer birer dolaşan Evkaf Umum zifeyi kabul etmiştim. Fakat iyice anlı Reisin, Staviskinin kazanc membaları yada sayısı artan Alman ajanlan, bu fıryetinde bunlardan dört tane varmış. Ge vattan daha cazib görünüyordu. Aradan Müdürü Fahreddinle de uzunboylu ko yorum ki, bütün gayretime rağmen, mazhakkında sorduğu suallere, Madam Stasattan istifade ederek propagandalarım çenlerde dördüncüsünün halka açıldığı iki sene geçmeden istasyonun takati on nuşmalar yapmıştır. Edirne anıdlannın nunlann bana karşı gösterdikleri itimadviski, bunlardan malumatı olmadığını, artırmaktadırlar. Maamafih, vaziyeti âgece Donati kuyruklu yıldızı gösterilmiş,. misline yani 5,000 vata çıkanlmıştı. Bu korunması, tamiri ve sairesi için elden ge sızlık, ve ancak kendi intihab ettikleri kimseyi mahrem ittihaz etmek hususun fakî şekilde muhakeme eden muhitlerde Planetoriuma koşanlar yalnız bu yıldızı istasyon şehirden harice çıaknlıp dışan len her türlü yardımlan yapacağını söydeğil, ayni zamanda mekân ve zamana dan idare edilen ilk istasyondur. liyen Umum Müdür bu akşamki trenle daki arzulan yüzünden, kendilerini mü bile, bu kadar uzun süren tahkikat dcv , aid mucizeler yapan bu harikulâde meAnkaraya dönecektir. Umum Müdür bu dafaaya muktedir olamıyacağım. Bina resinden sonra, davanın talikı cihetıne 1928 senesinde W L W nun takati on enaleyh, muhterem heyetinizin beni bu gidilmesine mana verilememektedir. kanizmayı görmek için gitmişler. Bu hususta bana şunlan söyledi: misli artırıhp 50,000 vata çıkarılmıştı. kadar müşkül bir vazife ile mükellef kılkubbenin iç yüzü paslanmıyan çelikten Bazı gazeteler, bilhassa Verme gaze Edirneye gelişim sırf Evkaf iş Amerikadaki mühendisler bu takatın radmasını ve maznunlann kendi istedikleri tesi avukat Desbonsa tarizde bulunarak, yapılıyor. Kubbe altında dairevî sıralar lerini görmek içindir. Esasen Edirneyi kimseyi vekil seçebilmeleri için muhake bundan on gün evvel, kendisinin, Tori üzerine oturmuş olan halk kubbtde gbk yo işinde kontrol edilebilecek azami tabu noktadan ziyaret etmeği çoktanberi ve yıldızları çıplak gözle havada gör kat olduğunu ve bütün büyük istasyon menin başka bir güne bırakılmasını rica noda, suikasdcilerin asıl şefi olan Ante ıstiyordum. dükleri gıbi görüyorlar. Amerikalılar ların ancak bu takate çıkarılabileceğinı ediyorum.» Paveliçle bir mülâkat yaptığını ifşa et Crosly iddia ediyorlardı. Bir Edirnede bütün acunca tarihî anıd oPlanetoriumun açılış işinde de bir Amemektedir. iddia makamı bu talebi muvafık bul* Iarak kabul edilen, Evkafa aid eserleri rikalılık yapmışlar. Müsamereye Kozmik yon takatinin on mi' • v muş ve heyeti hâkime bir müddet müzaAyni gazete, davanın talikıni ehemmîbütçemizin müsaadesi nisbetinde koru şualarının çıkarttığı sesle başlanacağı ilân zumunu ileri sürdüğü zaman mühendh kereden sonra, davayı ikincikânuna ta yetsiz bir sebebe atfedememekte ve Franler bu istasyon idaresinin imkânsız oldumak ve kayırmak ödevimize dikkat et edilmiş. Ortalıkta zifiri karanlık hüküm İlk etmiştir. sız adliyesinin bu hareketini hayretle karmekteyiz. Benım Edirnede şayanı şükran sürerken Kozmik şuaları içi kadıfe kaplı ğunu iddia etmekle beraber bir taraftan Maznunlar, eski avukatlan Desbon jılamaktadır. , , gördüğüm ve bunun başka yerlerce de bir demir kovaya çivi boşalması, yahud da plânı tatbik sahasına çıkarmaktan vaz örnek tutularak yurda hizmet edeceğini kuvvetli bir radyo makinesindeki parazit geçmedıler. Crosley daha bidayette, yani 1922 de, demiştir ki: «Halka eğlenceli, sandığım bir cihet var ki bu da son birler gibi ses çıkararak gelmeğe başlamışlar faydalı ve terbiyevî programlarla radyo kaç ay zarfında burada kurulan (Eski Onuncu şua Planetoriumun elektrık anahMm. Staviski evinde.. neşriyatı yaparsanız bu programların Eserleri Sevenler Kurumu) dur. tannı açmca kubbe altındakiler kendi lerini berrak bir yaz gecesinde, sayısız beğenilmemesine imkân tasavvur ede esasen kocasının evde işten bahsetmegi Bu işin başına ünlü bir idare kudreti mem.» sevmediğini söylemiştir. Madam Stavis olan Genel Enspektör General Kâzım yıldız altında bulmuşlar. ki, muhakeme esnasında bir aralık hafif Diriğin Trakya llbaylan ve Şarbaylarile Nihayet W L W istasyonu 500 kilovatResimde görülen ve Planetoriumun bir fenalık geçirmiş ve bu sırada zaten elele geçmiş olması Trakyadaki abideleınerkezinde bulunan bir havan topuna lık olarak kurulmuş ve 700 kilovatlık soracağı sualleri bitirnm olan mahkeme rin ' ., ı îâyık oldukları takdiri benziyen büyük bir projektör kubbe dalgalarla neşriyat yapmaktadır. Bu firreisi muhakemeyi pazartesi gününe talik ye beher yarım küreye 4500 yıldız ısa manm bir de 49.5 metrolu W 8 X A L bulacaklanna delâlet ettiği için sevindi ederek celseye nihayet vermiştir. bet etmek üzere 9000 yıldız aksettiriyor. markalı kısa dalgalı bir istasyonu var. rici bir iştir. Vazifem itibarile buna ben Madam Staviskinin de sorguya çekil Kubbenin dairesi kenanndaki otuz ikı mesi suretile bütün maznunlann ilk mu nekadar teşekkür etsem yeridir. Bu te Stereoptikon merkezdeki iki lâmba ile şekkür hem Evkaf ve Belediye işyarlan hakemeleri bitmiş oluyor. idare ediliyor. Bunlardan maada 119 gibi ilgililerin teşvikini mutazammındır, projektör sabit yıldızlı, Nebula, saman hem de atalann eserlerine karşı sevgi ve yolu gökteki diğer hâdiseleri kubbeye saygı besliyen düşünüş ve bilgi sahibleriOkyanusta çalışan gemiler telsizle alaksettiriyor. Güneş dairesi, kutub daire(Baftaraft 1 inci tahifede) nin maddî ve manevî kuvvetlerinden yurleri, nısfınneharlar gibi bir takım hatlar dıkları havadisleri yazı makinesile yazıp J gönderileceklerdir. Bunlardan sonra ge dun bezenmesini ve istifadesini müstel dan müteşekkil olan hatlar şebekesı bu gemı e neşrederlerdi. Şimdi hava raporlecek 3000 kişihk iki kafıle İstanbul ka zimdir. Sağda: Marsilyada suikasd esnasında Kralın otomobilini kullanan kubbeye aksettiriliyor. Hatta bürcleri ları, havadısler, diğer gemilerin vaziyetEski eserleri sevenler çoğaldıkça on şoför muhakeme tafsilâtınt okuyor. Solda: Şahidlerden tuikasdde zalarına yerleştirıleceklerdır. Yapılan ıntemsil eden eski şekillerde kubbe de gö leri resim telgraflarıle alınıp doğrudan celemeler netıcesinde istanbul Vilâyeti ların kıymetini bilenler çoğalıyor demekKralla beraber yaralanan General Jorj bir zabitle görüsüyor rülüyor. Projeksiyon camları bakırdan doğruya kâğıdlara basılıyor. Her tabaka kâğıdın hazırlanması 20 dakika sürüyor dahiline mühim miktarda göçmen yerleş tir. Kıymeti bilindikçe de medeniyetin yapılmış olup bir bal peteğindeki höceytırmek imkânı olduğu anlaşılmıştır. An yükseleceği pek tabiidir. Işte Edirnede reler gibi istif edilmiştir. Bunlar arasında muş. cak bu göçmenlerin iskânından evvel a benim en çok hoşuma giden şey başka donuk yıldızları gösterenler mikroskopla SAÜH MURAD dedi 40, 50 ye baliğ olan büyük çift yerlerde de örneğini görmek istediğim görülecek derecede küçüktür. Az daha Orta . lıklerin sahiblerinden alınıp göçmenlere bu teşvikkâr kurumun vücududur. köy kıyılarmda heOrlalık aydınlanınca Planetoryumdatahsisi lâzım gelmektedir. Halbuki bu KADRl OĞUZ velân, diyecektik ki kılavuzun «dört dakikada bir gün», nun böyle yapılabilmesi için toprak ka Foto Namığın ha • «on üç dak'kada bir gün». «üç dakikada nununun çıkması lâzımdır. Toprak ka zırladığı bu sür • bir senc». «Şehab yağmuru* gibi sözleri nununun çıkması göçmen iskân işini kopriz birçok karile işitiliyor. 1633 senesinde oîduğu gibi Elaylaştıracaktır. rin yüreğini hoplased bürcü mıntakasında bir Şehab sağ 2510 numaralı iskân kanunu mucibintacaŞı için vazgeçnağı görülüyor. Projektörler çalış:yof, tik. Filhakika re ce, göçmenlere verilecek olan topraklaarzm mekân dahilindeki sürati arttınlıp simde minareleri rın cinsi ve miktarı İç Bakanlığınca vi azaltılıyor. Isanın doğduğu gece Yuda' le beraber sağa dev lâyetlerden sorulmuştur. çobanlarının gördükleri gök seyircıleun rilmiş Ortaköy cagÖ7Ü önüne getiriliyor. Birkaç bin sene Göçmenlerin nakli meselesi misini böyle görüp sonra Şimalî Amerikada görülece* gök Deniz Ticaret Direktörlüğü, göçmen te hemen toprak gösteriliyor. En sonunda 1858 senesinde taşıyan armatorlarla yeni esaslar dahilınkayması gibi bir ilk defa Floransda bir îtalyan heyet âlide yaptığı anlaşmayı Sağlık Bakanhğına hâdise hatırlama mi tarafından görülen Donati kuyruklu bildirerek bu şartlar dahilinde nakliyat mak imkânsız. Halyıldızı o zaman görüldüğü gibi gösteri yapılması muvafık olup olmadığını sor buki adesenin oyu. liyor. Kuyrukh yıldız 54,000,000 kilomuştu. Vapurcular yeni sureti hal daırenu gayet basittir. metro uzunluğundakı kuyruğile saatte sinde çalışacaklan hakkında müddeti bu Adesenin müdev 180,000 kilometro süratle Arcturusa ver gözü her kli • akşam bitecek olan bir taahhüd mektubu doğru gıdiyormuş gıbi görünüyor. şede manzaramr vermişlerdi. Sağlık Bakanlığından bek Kılavuzun sozleri radyo merkezile tam ortasına ba lenen tajimat dün gelmemiştir. Bugün de ilân ediliyor ve halk evinden mükemme1 kar ve etraf bu gelmezse armatorlar gemilerini başka işbir heyet dersi alıyor. îşte Planetorium nisbet dahilinde lerde çalıştırmakta serbest olacaklardır. ile radyonun insanlara temin ettiği men azçok iğiür, kıv Yeni Iskân Genel Direktörü faat. rılır. Geniş bir reSağhk Bakanlığı iskân genel direktörsimden Ortakö* lüğüne tayin edilen Bursa ısıtma mücacamisi büyültü dele başkanı doktor Cevdet dün şehri lünce de bu hak mize gelmiştir. Doktor Cevdet dün' vılâKesmimız Amerikada seçılen yeni gü gelmiştir. Kadm kalecinin bir kurtarışı yette iskân direktörü Tahsinle görüşmüş İngilterede, Staıırehri hastanesi icab eden izahatı almış ve göçmen misa zellik kraliçesinindir. Amerikalılar bu Avrupanın en kuvvetli radyo ista<yonu kızın 1936 seçiminde dünya güzeli inti1 numaralı Moskova merkezi olup anten menfaatıoe olmak uzere kadınlar ara firhanesini gezmiştir. Yeni iskân genel hab edileceğine şimdiden emin bulun îspanyada yeni bir malî rezalet Dünya sırtüstü yüzme rökoru smda bir futbol maçı yapılmış, bu maçı takati 500 kılovaUır. Şımdi Amerikada Madrid 25 (A.A.) Kamoy, Strauss seyretmek üzere birçok halk stadyoma direktörü bu akşamki trenle Ankaraya makta imişler! Kopenhag 25 (A A.) Amerikalı «yni takatte W L W istasyonu kurulmuş ve koştukları içın epey mühım hasılat el giderek vazifesine başhyacaktır. Sağlık meselesinde de isimleri geçen birçok siKiffer, 400 metro sırtüslü yüzme dünya yasa adamlarınm suçlu bulundukları tecrübelere başlamıştır. Şimalî Amerika de edılmıstir. Maç çok hevecanlı olmuş, ve Sosyal Yardım Bakanlığı iskân isleBank dö Fransm iskonto fiati yeni bir skandalla mesgul olmaktadır. rökorunu 5 aakika 17,8 saniyede kırmışdt. Cincimatide Crasley Radio Corpora iki taraf ta bütün gavretlerını sarfet rinin kendi Bakanhğına devri dolayısile Paris 25 (A.A) Bank de Fransın Meydana çıkarılan bu yeni meselede iki tır. tion tarafından kurulmuş olan bu ıstaı mişlerdir. Fakat İngılız gazetelerı ma vilâyetlere bir tamim göndererek yapılaiskonto fiatı yuzde beşten yuzde altıya milyon peçetelık bir hırsızlık yapılmış5 dakika 8,10 saniyelik eski rökor da, yonua enteresân bir tarihi var. CrosJej çın neticesini yazmıyorlar. cak işleri bildirmiştir. çıkarılmıştır. tır. kendi üzerindeydi. Okyanusta işliyen vapurlarda gazete Yeni gelecek göçmenler Adesemize çarpanlar Kadm futbolcuların maçı Şimdiden Dünya Güzelliğine namzet Radyo istasyonlarının en kuvvetlileri