20 Ekim 1935 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 7

CtJMHURİYET 1 V1J ı ıldızların en buyuk mezıyetı 1 r" "1 •7 Vatandaş millî ödevini yap (Baf taraft birinci aahifede) ASKERLİK BAMİSLERİ dimağî kabiliyetleridir Bazî genc artistler birden parhyarak yıldız oluveriyorlar, bazıları ise (özel) Buragibi anide çakîp sönüveriyorlar. Niçîn?.. şimşek Holivud birinciteşrin Bm maruf rejisörlerinden Robert Z Leonard birçok artistler üzerinde yapmış olduğu incelemeler neticesi bütün bu san'atkârlann kudretlerini, dimağî kuvvetlerine medyun olduklanm meydana çıkarmıştır. Z . Leonardın bu mütaleası hiç te yabana ahlacak bir nazariye değildir. Çünkü bu rejisör tam yirmi beş senedir, yani 1910 senesindenberi sinema ile meşgul olmaktadır. O zamanlar aktör olarak bu âleme giren Leonard biraz sonra jannnı değiştirmiş ve sahne vâzu olmuştur. Sessiz sinemanın en kıdemli yıldızı olan Mac Murrdydan başlıyarak Greta Garbo, Norma Shearer, Marion Davis, Joan Cravvford, Dololes de Rio ile birçok filimler çevirmiştir. Saym rejisör geçen gün bir medis te: Birkaç gün evvel, diyordu, tanm mış bir korsanın hayatına dair bir kitabı okuyordum. Eserin müellifi korsanın bütün harekâtını harikulâde dimağî faaliyeti sayesinde yapmış olduğunu, bilhassa zikrediyor. Bu deniz kahramanı hemen hemen okumak yazmak bilmiyor denecek kadar cahilmiş, fakat zihnin den en güc cemleri, tarhlan, taksimleri yapabilir, çok uzun sözleri hafızasında tutabilirmiş. Sonra gene bir mecmuada bir yazıya rasgeldim. Bilmem nerede bir adam varmış, alelâde insanlann duyduğu kokulann onda biri kuvvetindeki rayihalan kolayca hissediyormuş. Ağlama sahnelerini çok mttoaffakiyetli oynıyan Doloreu Del Rio Bu hâdiseler beni başkalannın pek te akıllanna getiremiyecekleri bir meseleyi düşünmeğe sevketti. Gerek sinema ve gerek tiyatro aktörlerinin bütün hislerinin ve duygulannm lâalettayin ferdler den çok daha kuvvctli olmalan icab cttiği noktası.. >*^ Z . Leonard bu sözlerinin doğrulugunu ispat için birkaç misal de zikretti: Söz gelimi, dedi, Dolores del Rio, herhangi sahnenin birinde ağlaması lâ «Seven Kadın» zım geldi mi, bu iş ona beş on dakika evvelinden haber vermek kâfı gelir. Bir ısminde çevirdiği fv köşeye çekilir, orada bir müddet durur, Iimde büyük mu sonra yanımıza geldiği vakit gözleri vaffakiyet kazanan Ann Harding A yasla doludur. Belki zorla ağlamayı tecrübe etme merikan mecmua • miş olanlar, bunu kolay ve basit zanne lanndan birine aşderler. Fakat hiç te öyle değildir. Evet, ka dair şu makaleyi buradaki sinema artistlerinden her biri yazmıştır. Aynen a nin birer ayn hususiyeti ve duyuş nokta lıyoruz: «Büyük aşklar, sında ayn birer kabiliyeti vardır. Söz gelimi ihtiyar Levis Ston herkes can sıkıcıdır, hiç a te nadir bulunur bir hafızaya sahibdir. laya gelmez, çünkü Sahnelerde söyliyeceği lâkırdılan hiçbir felâket zamanında zaman ezberlemez. Onları bir iki defa gülünmez, zannede okuması kâfidir. Bundan sonra sahne nm. Büyük aşklaı derhal çevrilmeğe başlanır ve Levis ro birden parlar, balünü mükemmelen oynar. Onun bu ha zan çabuk geçer, bazan da uzun sülini gören bütün artistler: Ah, diyorlar, biz bunu mektebde rer. Samimiyete v< dostluğa dayanan yapabilseydik, ne iyi olurdu! sevgiler ise kül altınFredric March ise kendi şahsiyetini daki kmlcımlar gi kaybedip oynadığı rol icabı takınılması bı için için yanar. lâzım gelen karaktere o kadar kolaylıkla Bunlardan hangisı uyar ki bu kabiliyeti burada hemen heinsana daha ziyade pimizi şaşırtmaktadır. Zaten onun için saadet getirir. Onu değil midir ki, hemen her filimde kendiburadakiler, yanı sine diğerile hiç alâkası olmıyan bir rol Holivuddakiler pek veriliyor. Vaktile görmüş olacağınız iyi bilmezler diye «Ann Harding bahçesinde çiçek toplarken «Bir gönülde iki sevda» ile «însanlar ceksiniz.. Halbuki bu zanda bulunmak Bu sözler çok doğru.. Dostane, samiarasında üç gün» ü yekdiğerile muka hiç te doğru değildir. Çünkü sinema mane sevgi bir dakikada doğmaz. An yese ediniz. Biri ötekile tamamen zıddır. merkezinin sakinlerinden bir kısmı iki cak zamanla kendini gösterir. Vâkıa, Fakat Fredric bu hassası sayesinde ikisiayda bir evlenip boşanıyorlarsa da bir birbirini hep sevenler, yekdiğerlerile dost ni de muvaffakiyetle temsil etmiştir. kısmı da candan sevişerek uzun müddet olduklanm zannederler. Aşk tam inki Constance Bennett ise oynıyacağı ro birlikte yaşıyorlar. saf devresinde iken huylann, tabiatlerin lü gözünü birkaç dakika kapıyarak kenBazılan birini yavaş yavaş sevmc/ıin, ayrıhğı belli olmaz. Aşkın kendilerinı aydi kendine tasarlar, sonra iskemlesine oyani sevmek zevkini damla damla tat ni hedefe, ayni ideale sevkedeceğini, her turarak gazetenin birindeki bulmacayı çözmeğe uğraşır, sahnenin çevrilmesini manın tadmı bilmezler. Onlar hayatta şeyi, zevki, ıstırabı aralanndi paylaşatek bir aşk tanırlar. O da görür görmez caklarını zannederler. Ne yazık ki al bu şekilde bekler. âşık olmak! Halbuki bilmezler ki birincı danırlar. îşte bir kısım genc artistlerin birdenbigözıi açık olarak, gittiği yeri bile bile gezEvlenilip te bir *vde oturulmaya başre parhyarak yıldız olmalarının ve diğermeğe çıkmaktır. İkinci ise körükörüne lanınca dalınmış olan rüyadan uyanılır. lerinin ise birer şimşek gibi az bir zaman yola düşmektir. Nihayeti bir cennet bah Bunun içindir ki sade aşk üzenne dayaiçinde çakıp ortadan kaybolmalannm çesi mi, yoksa bir uçurum mu, o sonra narak vuku bulmuş izdıvaçların neticesi sebebi.. Birincilerde dimağî hassasiyet anlaşılır. çok defa felâket olur. ve her cihetle kabiliyet en yüksek dereVaktile arkadaşım Joan Cravford baccJ»>.. Ikincilerde ise seri halinde yarahlSamimî sevgi ile evlenenler ise çok mıs insanların üstünde hiçbir meziyet na şu itirafta bulunmuştu: defa bahtiyar olurlar. Misal istiyorsa Douglasın oğlile ilk anlaşamamaz nız, Norma Shearerle Irvıng Thalberge yok.. Iıklar başladığı zaman odama kapanır bakmız. Onlann yuvaları samimane ve Onun için, bu san'at hizmetkârlannm sürdükleri hayatı ve kazandıklan parayı bu gürültülerin neden çıktığını uzun, u dostane aşk üzerine kurulmuştur. çok görmeğe hakkmız yok.. Bütün mad zun düşünür ve hiçbir şeye karar vere Samimiyetsiz, dostluksuz aşk çok nadî uzuvlarile birlikte kafalan da hariku mezdim. Ancak biribirimizden aynldık zik bir şeydır. Hemen kınlıverir. Bir inlâde bir şekilde çalışıyor.. Böyle güç bir tan uzun zaman sonra bunun sebebini sana bugün hayranlıkla bakabilir, yarm faaliyetin meyvası da tabiî ona göre anladım. Meğer biribirimize delicesıne ise ondan nefret edersinız. Kan kocayı düşkünmüşüz. Yekdiğerimize âşık olmu biribirine bağlıyan dostluktur. Aşk, iki önemli olmalı, değil mi? şuz ama, dost olamamışız!. P. N, tarafın müsavi olarak kullandığı bir alış Ann Hardinge göre insan nasıl sevmelidir? «Seven Kadın» filmindeki rolünü muvaffakiyetle oynıyan yıldız düşüncelerini anlatıyor madiyen artıyor. îlkmektebler he men her sene ihtiyaca kâfi gelmiyor, mekteb açmağa yetişemiyoruz. Çocuklanmızın çoğaldığı artık şüphe gö türmez bir hakikattir. Aradan geçen on beş sene zarfında askerlik çağına yeti şenlerin sayısı artmış, askerlik şubeleri htiyacdan fazla olan bu efradı gelecek senelere bırakmak mecburiyetinde kal mıştır. Nihayet son yapılan mekt'im nü41] fusun tesçili muamelesinde bir milyon dan fazla kütüğe kaydedilmemiş nüfusa tesadüf edilmiştir. Bunlara son senelerde memleketimize akın halinde gelen göçmenlerin sayısını da ekliyecek olursak genel nüfasumuzun sayısını 1 7 1 8 milyon tahmin etrnek lâzım gelir, hatta bundan fazlasıpı bile ummak kabıldir. Bütün bunlarla beraber asıl kat'î rakamlan yanndan sonra an lıyabileceğiz. Bugün tam ve kat'î bir sessizlik içinde sayım muamelesi yapılacaktır. Ellerinde vesikası olanlardan başka bütün vatandaşlar sokaklara çrkamıyacaklar, evlerinde oturacaklardır. Bittabi hiçbir nakil vasıtası da işlemiyecektir. Bu sabah saat beşten sonra herkesin bulunduğu yerde kalması lâzımdır. Beşle alu arasında sokaklar zabıta ve asker tarafından tutulacak, vesikasız hiç kimse sokağa bırakılmıyacaktır. Ancak sütçülere, saat 7 ye kadar süt tevzi etmek için müsaade verilmiştir. Herkes evinde oturup sayım memurlannın gelmesini bekliye cektir. Sayım saat sekizde başlıyacaktır. Muntazam Habeş ordamndan bir makinelitüfek Her vatandaşın vazifesi sayımı kolay tayyarelere karşı atış mevziinde laştırmak, memurlann suallerine açık çabuk ve doğru cevab vermektir. Bu ceÖnceki yazılarımızda Habeş ordusu lerle Habeşistana her türlü silâh ve vablar da gayet basittir. Adınız, yaşınız, nun <zaman> ve «mesafe» unsurların harb malzemesi verebilirler. nerede doğduğunuz, tabiiyetiniz, dil ve dan istifade ederek harbetmesi lâzım tMasefe» unsuru hem de yolsuz, sudininiz ve mesleğinizden ibarettir. Me geldiğini söylemiştık. Bunun niçin böy suz ve sarp bir mesafe ile araziden ismurlann vazifelerini süratle görmelerine le olduğunu izah edelım: tifade etmeği bilen müteharrik ve cevnekadar yardım ederseniz sayımm biran Üçüncu yazımızda Habeş ordusunun val bir harb usulü, Habeşlilere czaman> evvel ve düzgün yapılmasma, yazımın büyük taarruzlar değil, fakat mütearrı unsurunu kazandıracaktır. Bu zaman çabuk biterek kendinizle beraber bütün zane bir müdafaa ordusu olduğunu an unsuru, İtalyanlan yorar, yıpratır, hırhalkın biran evvel sokağa çıkmasını te lattığımız için bu bahse tekrar gelmi palar ve bezdirirken Habeşliler, hem mine hizmet etmiş olursunuz. Ayni za yeceğiz. Madem ki Habeşliler, munta silâhlanacaklar, hem modern harbin yemanda hükumetimizin genel sayımızı öğ zam teşkilâtlı, mükemmel silâhlı îtalyan niliklerini, inceliklerini öğrenecekler renmek gibi bütün siyasetlere mesned o ordusunun, hele üssülharekesine yakın dir. Şimdi tayyare bombasına kargı saplamağa çahşan Habeşli, bir müddet lacak" bir siyasetini kolaylaştırmak vazi ve henüz manen ve maddeten zinde bir sonra tayyareyi görünce bir kayanın difesjni ehliyetle yerine getirmiş olacak halde iken taarruzla mağlub edemez bine saklanmağı öğrenecektir. Büyük ler; o halde faal bir müdafaa ile işi usınız. zatarak mağlub etmeğe çalışmaları lâ Harbde, Rus süvari alayları kır tondaki zımdır ve şüphesiz, öyle yapacaklardır. atlannm uzaklardan göründüğünü anŞu noktalara dikkat ediniz: Müteşebbis, oynak ve çetin bir mü layınca bunları yeşile boyamışlardı, 1 Bu sabah saat beşten itibaren dafaa harbinin hedefi zaman kazan Habeşliler de günün birinde, beyaz sayımm bittığini ılân edecek toplar atı entarilerini, kayalarmm rengine boyamak ve harbi uzatmak olacaktır. Imcıya kadar evden çıkmıyacaksınız. mak lâzım geldiğini akıl edeceklerdir. Bu zaman zarfında, Uluslar Kurumu2 Sayım için gelen memurlara ça nun kendi lehlerine verdıği karardan Hayvanlar, sevki tabiî ile canlarını ko buk ve doğru cevab vereceksiniz. istifade ederek daha iyi silâhlanmak rumağı öğrenirler de, zeki bir mille' 3 Doktor, ebe, ilâç gibi zaruri ih imkânını bulacaklardır. Silâhları art bunu öğrenmez mi? Görülüyor ki «mesafe» ve «zaman tiyadar için sokaklarda dolaşacak, polıs, tıkça mukavemetleri artacaktır. Mukavemetleri arttıkça, Italyanları akınlar, unsurları îtalyanm aleyhine, Habeşli asker ve bekçilere sokağa çıkmadan haber veriniz. Derhal ihtiyacınız temin çete muharebeleri ve her fırsat düş lerin lehinedir. Hele Mılletler Cemi tükçe yapacaklan anî ve korkunc bas yetinin ve Ingilterenin aldığı vaziyet olunacakbr. kınlarla yoracak, hırpalıyacaklardır. ten sonra, Habeşistanm tabiî müttefik 4 Sabah saat 5 ten top atılıncıya Zaman onlann yardımcısı olduğu gibi leri olan «mesafe» ve «zaman» unsur kadar vesikasız sokağja. çıkanlardan 25 mesafe de, bu mesafeleri teşkil eden ları, sıyasî bakımdan da bu memleketin lira ceza alınacakur. sarp arazi de onların yardımcısıdır. baş yardımcısı olmuşlardır. Bu harb, daha şımdiden hakikî çeh ^ 5 Top atıldığı dakikadan itibaren Memleket kocaman ve yüksek bir ka hiç kimseye sormadan sokağa çıkabilir ledir. Habeşistan kalesinin coğrafî ve resini göstermiştir: Yıldırım gibi ve istediğiniz yere serbestçe gidebılırsiniz. topografık durumu ona hücum edenle sevkulceyşî manevralarla kazamlma; rin aleyhıne, onu mudfaa edenlerin le mümkün olmıyan bır harb karşısındaSaytm bürosunda faaliyet yız. İtalyan Habeşistan harbi, bir kaSayım bürosu dün de çalıjmalanna hinedir. Sular ve nehirler hep yukarı le harbidir; fakat en az bir milyon rm devam etmiştir. Vali Muhittin Üstündağ dan aşağı, yani kalenin yüksekhklerinden aşağılara doğru akar. Yollar, va rabba kilometroluk arazi kaplıyan bi ile Vali muavini Hüdai ve diğer bütün diler, hep yukarıdan aşağıva iner. Mü kaleye karşı harb... Kalenin müdafi vazifedarlar bu sabahtan itibaren sayım teamz daima tırmanmağa, yolsuz ve lerine düşen vazife, muhacimlerin ka; bürosunda çalışacaklardır. sarp dağlarda, dar ve haşin boğazlan, lumbağa hızından fazla bir süratle il Dün bütün hazırlıklar ikmal edilmiş uçurumlara yuvarlanarak, baskınlara rılemelerine müsaade etmemek ve onVilâyet, polis, jandarma ve merkez ku uğnyarak aşmağa mecburdur. Öldürü dan sonra «dayanmak» tır. Habeş ordumandanhklannca icab eden tedbirler cü sıtmalar ve zehirli hayvanlar da Ha su, kendisine düşen bu vazifeyi yapabibeşlilere yardım edeceklerdir. Bunlar lecek gibi görünüyor. alınmıştır. Yalnız Habeşistan için bir tehlib Bugün sayımm süratle bitirilmesine hep zaman unsurile beraber çahşan âmillerdir ve îtalyanların baş düşman vardır ki, o da, Ras Gugsanm yaptii azamî gayret sarfedilecektir. Bunun için larıdır. Bir Avrupalının, bütün gün bın gibi, bir takım şeflerin karşı tarafa gı halktan da kolaylık istenilmektedir. bir zahmetle dağlara tırmandıktan, çe meleri veya İmparatora karşı isyan vik ve seri bir düşmanla çarpıştıktan derek millî birliği bozmalarıdır. İtal Almanyanm denizden kazan sonra, fazla irtifaların verdiği ra yanlar, manevî cepheyi yıkmak için d hatsızlık içinde tam geceleyin istirahat çahştıklarmdan Habeşliler için bu teb dığı yeni arazi edeceği sırada sivrisineklerin, karın like vardır. Kiel 19 (A.A.) Deniz üzerinde caların, yılanların, akreblerin, çıyan Bir yıpratma ve aşındırma harbi mayeni arazi kazanmak için Schlesvvig lann, daha bir sürü zehirli böceklerin hiyetini almakta bulunan bu savaş, bu< Holstottene vilâyeti sahillerinde yapılan hücumu^a ^^rayıp uykusuz kalınca ne günkü şeklinde devam ettiğı takdird ameliyata faaliyetle devam edilmekte hale geleceğini tasavvur edebilirsiniz. îtalyanların kazanmaları ihtimali az dir. Gündüzleri yürüyüş, daha doğrusu çe dir. İngilizler ve Milletler Cemiyeti, Ha Tumbau körfezinde 550 hektarlık ye tin bir tırmanış ve pusulara karşı mu beşistana yardım edip İtalyayı tazyik eni arazi önüne yapılan ve yapısına 1933 harebe, geceleri ise Habeşlılerın, hay den bir cephe almamış olsalardı, İtal ağustosunda başlanılmış olan dalgakıran vanların ve haseratın baskınlarına kar ya için, çok uzun bir mücadeleden sonşı mücadele... Bu hayata, nekadar da ra, muvaffak olmak ihtimali vardı. Faikmal edilmiştir. Buraya Hermann Goeyanmak kabildir. İtalyan askerleri ne kat, artık bu ihtimal kalmamıştır. Mering adı verilmiştir. Yaoısı biten yollar, kadar atlet ve nekadar mukavemetli o ğer ki İtalyanlar bir mucize ile Habe iş kıt'alannın eseridir. Bu yollann uzun lurlarsa olsunlar, nihayet bir zaman gele şıstanı ve dünyayı altüst edeler... Böyluğu 10 kiloırftrodur. cek bu sarp dağların cengâverleri, ırtı le bır mucizeye inanmakta serbestsınıs faı, iklimi, yağmurları, hastalıkları, ABlDİN DAVER Arnavudluk Adriyatikte yoksulluklan, haşeratile mücadele edetahkimat yapmıyormuş (1) Bundan evvelki yazılar, 17, 18 ve mez bir vaziyete düşeceklerdir. 19 birinciteşrin tarıhli sayılarımızdadır. Tiran 19 (A.A.) Arnavudlu^un Pusudaki Habeşlınin kurşunu, dağ Adrivatik denizind°ki kıyıiannı tahkim tutması, kavalarm sarphğı, uçurum etmek maksadile, Itelva ile bu devlet ların dermlığı. akrebm zehirı, yağmu Adanada bir halk bürosu açıldı arasında bir anlasma hâsıl olduğuna da run seli, gündüzün sıcağı, gecenin soAdana (Özel) İlbaylık tarafında: ir verilen haberin kökten asılsız oldu ğuğu. haseratın aşıladıkları sarı has bu yıl tasarlanan «Halk bürosu», bırka ğunu biMirmeğe Arnavudluk basın bü talıklar, İtalyanlan canmdan bezdirır gün önce hükumet konağında yenide rosu izinlidir. ken başta Ingıltere olmak üzere 52 mil yapılan yerinde işe başlamıştır. Bilha; letin manevî ve maddî müzaheretıni sa köylerden gelıp te dairelerde ış gütkazanmış olan Habeşistan bir mılyona mek mecburivetinde olan halka bu bü« veriş değildir. Bazısı az verir, çok ıster. yakın muharibmı mütemadıyen silâh ro, kılavuzluk yapmakta ve köylünün Halbuki dostlukta ne ekersen onu biçer landıracaktır. bir takım muakkiblere soyulmasma ensin ve heç gün onun biraz daha büyüyüp Haritaya bakınız, görürsünüz ki Ha gel olmaktadır. inkişaf elkiğini görürsün. Onda yaian, al beş topraklan, Mısır, Sudan, Fransız İlbayımız Tevfik Hadi Baysalm özel danma, aldatma yoktur. Sizi severler, Somalısi, İngılız Somalisı, Ingılizlerin bir önem verdiği bu iş, hem resmî dasiz de onlan seversıniz. Kenya müstemlekesi gibi hep kendısi ireleri, işleri ağır yürütmek itiyadından Îşte «Seven Kadın» ı çevirdiğim es ne dost memleketlerle çevrilmıştir. Bu vazgeçirecek, hem de halkı hükumet nadaki düşüncelerim! memleketler îngiliz ve Fransızlarm e kapılarında sebebsiz yere günlerce sü linde bulunan limanlar ve şimendifer rünmekten kurtaracaktır. Ann Harding Zaman ve mesafe unsurları Habeşlerin yardımcısıdır Habeş îtalyan harbi, uzun bir yıpratma savaşi mahiyetini alıyor; Habeşistan, ordularını iyî idare ederse, bu mücadeleyi kaybetmez