19 Ekim 1935 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Bugün: 2 nci sahifemizde: Siyasî icmal îtalyayı abloka tasavvuru ve Akde • nizdeki hazırlık 5 inci sahifemizde: Hâdiseler karşısında: Ahmed Ağaoğlu, nufus sayımına dair 6 nci sahifemizde: Askerlik bahis leri: Abidin Daver, spor haberleri umhuriyet Sayi ! 4106 Telgraf Te mektnp a4resl: Cnmhurlyet, tstanbtu . Posta tntnsn: tstantral. No. 248 re Hayat Ânsiklopedisi ıncı cüzü çıkti ClJfTiafieSİ 19 BİN[lCİt6Şf1n 1935 Teielon: Başmnharrir re erl: 22368, Tahrir hryetl: 24298. tdare matbaa bsmlle Matbaacılik ve Nesriyat Şirkeü, 24299 2429a Mel'un Suikasdcılar Adalet Pençesinde Alçak Çerkes Etemin, Ulu Onderin hayatına el uzatmak kasdile yolladığı yakalandı. Urfa Saylavı Ali Saib de tevkif edildi Hıyanet şebekesi nasıl ele geçirildi? Çerkes Etemle Reşidin Suriyede silâhlandırdığı beş kîşilîk çete Maraşa gelerek Ali Saibin muzaheretini temin etmiş! Fransa beklenen cevabını verdi Alınan bütün tedbirlere iştiraki kabul etti Ingiliz büyük elçisine, Italya tarafından yapılaeak bir tecavüz takdirinde Fran sanm Ingiltereye Akdenizde yapacağı yardım hakkındaki Fransız cevabının mealini bildirmiştir. Metni bu akşam büyük elçiye verile cek olan cevabda, denildiğine göre, Fransa, Uluslar Sosyetesi statüsünün 16 nci maddesinin 3 üncü fıkrasuıı tatbik edecektir. Fakat, cevab ayni zamanda, bugünkü vaziyette Ingiltereye karşı bir Italyan tecavüzünün ihtimali olmadığım da hahr Paris müzakerelerini idare eden latmaktadır. stz Başbakanı M. Lavalle elçisi Sir Corc Klark (Arkası 8 inci sahifede) Londrada vaziyet çok ağır görünüyordu, Fransanın Dün toplanan Kamutay ihzarî encümenin mazbatasını kabul ederek Ali Saibin masımiyetini cevabı bir rahatlık temin etti Paris Ö (A.A.) Laval bu sabah kaldırdı. Urfa saylavı da kendi aleyhine rey verdi. Tahkikat devam ediyor Millet Meclisinde Çok ağır ve acı Bir mes 'ele,.. Hükumetimizin bu en önemli işimizdeki dikkat ve faaliyetini takdir ve tebrike lâyık buluruz ^ııınr***i»<*i>»~i~ii~ı'~'J~ı'>J~i ' 1 r u ^ . ı i J ' • " ı ı n 1 "! Başmuharririmizden Ankara: 18 ilkteşrin ugün Türkiye Bıiyük Mıilet Meclisi, encıimeninde ve genel kurulunda, çok ağır ve acı bir meseleyi onun ağırlığile dolgun bir vakar içinde inceledi ve sonuclandırdı: Atatürkün kıymetli varlığına tevcih edılmiş bir suikasd işL Bu işte Çerkes Etem ve Çerkes Re fid biraderleri tekrar sahnede görüyoruz. Eğer i§ yalnız bu alçak ve hain kardeşlerın isimleri etrafında toplanmış bir te sebbüsten ıbaret kalsaydı belki o kadar büyük ehemmiyeti olamazdı. Biz bu hainlerin ancak böyle alçak «düşüncelerle vakit geçırecek mahluklar olduklarını çoktan ve pek iyi bildığimiz için, haklarındaki hüküm ve kanaatleri mizi bu vesıle ile bir daha kuvvetlendirmiş bulunurduk. Ve alçaklığın dahi hududu olmadığım bir kere daha görmüş olurduk, o kadar. Meclisin reyini beyana davet olunduğu vaziyet sadece bu alçaklann bu sonsuz alçakhklarından ibaret değildi. İlk tahkikat işleri arasında muhtelif ifadeler]e bu işe bir meb'usumuzun adı da ka rıştırılıyordu: Urfa meb'usu Ali Saibin adı. İşin ağırlığı bilhassa bu noktada toplanıyordu. İlk tahkikatı vücude getiren ifadeler, Çerkes Etem ve Reşid kardeşlerle hempalarının şimdi solucanlar gıbi sü ründükleri ecnebi dıyarlannda hâlâ Türkiyeye ve Türklüğün canevi demek o lan Atatürke karşı süikasdlar düşünmekle vakit geçirdıklerini ve bu maksadla teşkil ettikleri bir çeteyi Türkiyeye sok muş bulunduklarını söz ve hareket şekIinde teşebbüslerle ortaya koyuyor. Şarkî Erdende uzunboylu uğraşmalar sonucu olarak hususî Brovning rövolverlerile her adamı beheri on kurşun alan (30) şarjörün ihtiva ettiği 300 tane fışek ve bombalarla teçhiz olunan beş kişilik bir çetenin oradan Türkiyeye gönderil miş olduğuna muhakkak nazarile bakıl makta artık hata yoktur. Çok mutabassır ve dikkatli olan hü lumet tertibden daha evvel haberdar olarak bütün tedbirlerini vaktile almış ve hükumet faaliyetinin fazlalığı Türkiyeye gelen ve giren haydudlardan dördünün karmasını mucib olmuştur. Bunlardan bir tanesi yakayı ele vermiştir: Çarşambah Yahya. Bu ilk ipucundan başlıyan tahkikat arasında ifadeleri almanlardan bazıları Ali Saib Ursavaşın ismini dahi işe karıştırmışlardır: Yahyanın ifadelerine göre, Çerkes Etem, Ceyhanda çiftliği olan Ali Sa ibin çete ile alâkadar olacağmı söyliye siymiş, ve hatta onun yazdığı bir mek tub, Andınn kazasına bağlı Günbedir köyünün ileri geleni Üzeyir tarafından Ali Saibe götürülüp verilesiymiş, ve bu YUNUS NADt '(Arkast 3 üncü sahifede) Italyanlar makalleye 30 kilometre yaklaştılar İhzarî encümen azası Konya General Ali Fuad saylam Ihzari en*üm*n baskanı Muğla saylavı Yunus Nadi ihzarî encümen azast Faad Kıze Büyük Önderimiz, Cumhur Reisi Atatürke karşı çok mel'unca bir suikasd hazırlandığından ve bu işi tertib edenlerin Suriye hududundan memleketimize girdiklerinden ve yakalandıklarmdan bir aydanberi haberdar olmuftuk. Zabıtanın tahkikatını güçleştirmemek ve alçakça suıkasdın bütün esrarı meydana çıkıncıya kadar susmak bir vazife olduğu için, biz de sükutu tercih etmiştik. Hatta ik; <üin evvel bir gazete, mel'un bir Çerkes Etemle kardeşi Cemiyet kurmuşlar Hain Etem mektubunda «Adamlarımı Ali Saibe götür. İşi o idare edecek» diyor Yakında büyük bir taarruz bekleniyor. Ogaden cephesinde şiddetli yağmurlar devam ediyor. Habeşler geride mevzi alıyorlar Ali Saib dün gece tevkif edildi Ankara 18 (Telefonla) Sui kasd işi üzerinde yapılan tahkikata göre, Çerkes Etemle Reşid kardeşler bir Çerkes cemiyeti teşkil et mişlerdir. Bunlar kendi adamla nndan birkaç kişiyi silâhlandıra rak karar verdikleri sukiasd işıni yapmak üzere memleketimize göndermişlerdir. Dört hain brovning tabancalan ve otuzar şarjör ve birer bomba ile mücehhez bir halde Şamdan Halebe ve oradan otomobille Kilis hududuna yakın bir noktaya kadar gelmişlerdir. Alçaklar, hududun bir yerinden gizlice topraklarımıza girerek Maraş tarafma gıtmişler, orada bir köyde Üzeyir isminde birisini arayıp bulmuşlar ve ona misafir ol mışlardır. Suikasdcılardan Çarşambah Yahya buradan bir iş için birkac gün arkadaşlarmdan ayrılmıştır. Üzeyrin evmde üç ham kalmıştır. Bu Üzeyrin iddiasına göre çeteciler Çerkes Etemden kendisine bir de mektub getirmişlerdir. Bu mektubda: (Gönderdiğim adamları Ali Saibin çiftlığine götür. İşi o sevk ve idare edecektir.) Gıbi satırlar varmış. maksadla nasıl hazırlandıklarını ve ne yapmak istediklerini bütün teferrüatile meydana çıkaracaktır. Henüz teşebbüs halinde iken bastın lan bu suikasd işine Urfa saylavı Ali Saib Ursavaşın da adı kanşmıştır. Bu sebeble suikasdcilerin harekâtını idare ve kendilerine yardım edeceği iddia edilen Ali Saib Ursavaşın adlî tahkikata imkân vermek ve hakikat tamamile anlaşılmak üzere teşriî masuniyetinin ref ine lüzum hâsıl olmuş ve bu muamele dün Kamutayca ikmal edilmiştir. Bu hususta dün akşam Ankaradan aldıiınuz haberleri aşağıda yazıyoruz: Üzeyirden bu mektub istenince evvelâ yırttığını, sonra da Ali Sa ibe verdiğini iddia etmiştir. Üzeyrin ifadesine göre o bu İş ten korkmuş, evinde bulunan sui kasdcılara: < Kaçınız! Yakalanacaksımz.> demiş, onlar da kaçmışlardır. Bir gün sonra Çarşambalı Yahya Üzeyrin evine dönünce onu jandarmalara korkusundan teslim etmıştir. Hâdise üzerinde tahkikata bir aydanberi devam edılmektedir. Şımdi, Üzeyir, Çarşambah Yahya, bir nahiye müdürile diğer alâkadarlardan mürekkeb 12 kişi Ankara hapisanesinde mevkufturlar. Şimat cephesinde cebhane nakliyatı Asmara 18 (A.A.) Habeş kuv duğu anlaşılmaktadır. Bu da, Makaîla vetlerinin Tembine ile Makalle ara civarlar&ıda Habeş kuvvetlerinin tah • (Arkast 8 inci sahifede) sında önemli miktarda faaliyette bulunIIIIIIIIIIIMIIIItllMIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIHimilltl nnrııuı Büyük Harbdenberi görmediğimiz manzara MiıııiMiııııııııınııiııııııııııııııiıııııuııııııııııııııııııııııııııııiMiııııııııııiHiıııııııııııııır Dün tevkif edilen Urfa saylavı Ali Saib maksadla cenub hududlanmızdan memleketimize girerek yakalanan bir şahıs hakkındaki tahkikatın bittiğini, muhakemeye pek yakında başlanacağım ve Kamutayın toplantısmda beyanatta bulunması ihtimalini kaydettiği halde dahi, mesele hükumetçe aleniyete vurulmadıkça birşey yazmamağı tercih etmiştik. Bu mel'un suikasd meselesi dün Kamutayın toplantısmda mevzuu bahsedilmiş olduğu için, biz de ihtiyarî sükutu muzu bırakıyoruz. Hâdisenin hulâsası şudur: Atatürke bir suikasd yapmak mak sadıle hazırlanan dört kişılık bir çete, yüzellılıklerden Çerkes Ethemin a damlarından olan Yahya isminde bir soysuzun idaresinde cenub hududumuzdan gizlice topraklarımıza girmiş, fakat, hükumet kendilerini takib etmekte olduğu için kolayhkla yakalanmıştır. Çete mensubu hainler, mahfuzan Ankaraya getirilmişlerdir. Alçakça maksadlan bütün ulusu çok derin bir teessüre düşüren mel'unların durusmaları yakında Ankara Ağırceza mahkemesinde başhyacak tır. Bu duruşma suikasdcilerin mel'un . Ali Saibin tevkifi Ankara 18 (Telefonla) Kamu tayın Ali Saibin teşriî masuniyetinin ref i hakkındaki karar sureti derhal Başbakalığa bildirildi. Başbakalıktan da Adliyeye tebliğ e dıldi. Gece saat dokuz buçuğa doğru Ali Saib bizzat Adliyeye müracaat ederek teşriî masuniyetinin kal dırıldığını ve tahkikat neyi icab ettiriyorsa yapılmasını istedi ve kendisi tevkif edildi. Dün şehrin birçok yerlerinde ekmek buhrani başgösterdi, fırm önlerinde. hâdiseler oldu Heimwehrenler Viyanaya girdi Çarpışmalar oldu, hükumet binaları zaptedildi Berlin 18 (Özel) Vilâyetlere mensub Heimwehren kuvvetleri, Viyana üzerine yürüyüşlerine devam ederek bugün şehre girmişler, istasyonları ve bîr çok hukumet bmalarım zaptetmışlerdır. Bu m»nasebetle çarpışmalar olduğu, (Arkası 3 üncü sahifede) (Arkası 3 üncü sahifede) îstanbul halkmın tam on sekiz senedenberi görmediği ve artık tamamile unuttuğu ekmek yoklu ğu, son iki gün zarfında tam manasile kendisini bir daha hissettirdi ve sa vaş senelerini, habralar da tekrar canlandırdı. Fa kat çok şükür ki bu derd, anî olduğu kadar, de Uün îstanbul ftrtnlart onandeki feci manzara.,. vamsız da oldu. Şehrin Fatih, Ka rini, Galata ve Şişhane tarafla • ragümrük, Kasımpaşa, Ortaköy, Sa nnı savaş senelerini gölgede bıra • (Arkast 6 nci sahifede) matya, Kumkapı gibi mahallele