13 Ekim 1935 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Bugün: 2 n d sahifemizde: Siyasî fcmal Zecr.' tedbirler. 3 üncü sahifemizde: Adisababa ve Roma mektublan. 5 inci sahifemizde: Tayyare piyangosu numaraîarı. 7 nci sahifemizde: Çocuk sahifesi. 8 inci sahifemizde: Askerlık bahisleri Abıdın Daver • , ~ OnbİrİIlCİ )fll Sayi: 4 L 0 umhuriyel Teljrrar n meirtnp adred: Cmnhurtyet, tstanbn] . Posta tvtusn: tstanbul No. 248 HW 13 BİrİnCİteŞIİII 1 °°K !?|y r an * Teıefon: Baçmuharrlı »e evl: 22366 Tahrtı neyeti: " 24298 Idaree ve matbaa kısmlle Matbaaeılık ve tfeçrtyat SırKetı, î<av\> 242*0 24290 ' """" "*""' " " * " " r y c ; J ^ * q a r " matbaı tasmlfc Matbaacdıt ve Nesrtyat * r m «29. l Habeş ve Italyan tebllflleıine flöre vaziyet gCre vz.yet j Hâdiseler önünde Boğazlar rejimi Ve Türk hassasiyeti mniyet içinde bulunduğunuz zaman kapınızı kılıdlemeden yatmakta beis görmezsiniz. Hatta öyle kuvvetli bir gu\en devresi kurulmuş olabilir ki kapınız ardına kadar açık kalsa aklınıza endışenin kıymığı bile gelmez. Fakat ortahkta emniyetsizlikler hüküm sürmeğe basladığı zaman kapmıza koyacağınız kılıdı bile yeter bulrnıyarak uyanık bekçiler oturtmak zorunu duyarsmız, Ferdlerden milletlere kadar tatbikı doğru olan bu hakikatler Boğazlar rejıminde Türkleri oyalıyan başlıca düşünceler olmuştur. Lozanda Boğazlar için bizim de kabul etmiş olduğumuz rejim konuşulurken dünyanın emniyet şartlan bizde büyük ve acele şüpheler uyandırmıyacak bir normallik ve kesinlık gösteriyor ve bıze o rejimi teklıf edenler de ikidebir: Canım endışe edecek ne var, işte dünya memleketlerınin muahadelerle sımtıkı bağlı durumlan meydanda. Bundan böyle artık kolay kolay savaş mı olacak ki sık dokuyup ınce elemeğe lüzum göresiniz? Der gibi diller döküyorlardı. Hakıkaten öyle idi de. Dünya 1914 Öenberi süren kanh hailenin ateşleri içinde yanıp kavrularak sırtüstü düşmüş, bütün milletlerce bir daha böyle kan ve ateş tufanları çıkmasın diye sıkı tedbirler alınmıştı. Öyle sanılıyordu ki Genel Savaştan sonra artık insanlık bir daha gırtlaklaşmaz. Bir taraftan bu hakıkî ve psikolojık amıller, dığer yandan Boğazİar üzerindeki hakikî vatan toprağı hâkin.Iytimiz k>ızi ku üzerindelci re ' " ' « "" Orduları Dün Tekrar Taarruza Gectiler """' Habeş ordusu 100,000 askerle ingiltere ve Fransadan 00 k l mukabil taarruza hazırlanıyor dün Habeşistana silâh „ •nııı>H.ıtnııtmıHMiııııiHiSi.ımıııtHimımımımfiıııUıııııtHraımıı1ııiımıııımı.ıitıııııı.ıı.ıımı«nıııını rrm....H...m ••••""'•••""•••••l»l'>"''"»""l»"»»'l"»l'l>l»»"l"'»"IMMIIIIIIIIHIMPnMIIIMnMIIMIIIItMIIHIIIIIMIHIimiHIIIMrHlllflllIllllllllll1lllllllllllllllllllllllirniMllllllllllMIMIIIIIIIIIMIIlllllllliril ^V ^V •»•mmnımıııımıııııııııı „ mıımmımı. ' • . , 1 . . . (Taarruz hakk.nda sabaha karş. gelen haberler 9 uncu ^ahifemizdedir) sahifemizdedir) S Ü S ™ hakkmda karş, Habeş împaratoranun damadı adamları ile İngiltere Cenevrede İtalyan ihracatma Italyan tarafma geçti, Italyanlar kendisini boykot ilânını teklif etti Tigreye Kral yapacaklar a>•#• sevkine başlandı Italyanlar Aksumda hazırlandıklarını, Habeşler Aduada çarpıştıklarmı söylüyorlar, Setit nehri kıyılarında muharebeler olduğu muhakkak, Oanakil cephesinde Italyan ordusu susuz kaldı, Habeşler kuyuları tuzladılar Italyan gazeteleri «Zecrî tedbirlerin tatbikı Akdenizde harb demek olacaktır. İngiltere bunu unutmasın!» diyorlar Iskenderiye önünde bekliyen Ingiliz harb gemîleri hal silâh, cepane ve mühimmat gönderi lecektir. Paristen gelen haberlere göre üç Franidisababada Habef tmparatoriçesi tarafvnd an kuruian Kadtn Birliğl üyeleri cephelerdekl seyyar hastaneler için sargıiar rta ;ız vapuru bugün silâh ve cepane ve harb lamaktadtrlar. Sağda gorulduğu gıbi Imparatoriçe bizzdt bu faaliyete iştırak etmektedir. Imparatorıçenin yanındaki kadın malzemesi yüklü olarak Fransız lıman Adısababadaki Ingiliz eiçisi Bartonun Habeş kadtnlarue beraber çaîtjmakta olan zevcesidir larından Cibutiye hareket etmiştir. Bu talyan Habeş harhln* Aalr l|İlâhlar Cıbutiden Habeşistana gönderi î J r . 1 ) (?)^]\ tnaihçrj. I I İtalyan ordusu dün muhtelif membalardan o/geçmektedır. fTuslarTCurumu tarafından dun silâh amKanadada bugün halk ıtalyan mal dığımız haberler gene bir birini Roma 12 (Özel) Aduanın Ha bargosu hakkında verilen kararı hemen (Arkası 9 uncu sahifede) nakzeder mahiyettedir. Bu te • beşler tarafından geri alındığına daır tatbika karar vermiştir. Habeşistana dernakuz bilhassa îtalyan ve Habeş dün verilen haber bugün Röyter ajansı membalarından gelen haberler sında işlemesine müsaade edeceklerdir. tarafından da tekzib edılmiştir. Şımal de göze çarpmaktadır. Bu vazi Bununla beraber ilk evvel Habeşlerin cephesinde vaziyet normal olup, Ital yet karşısında okuyucularımızı demiryolunu kesmesi çok muhtemeldir. yanlar duruma hâkimdirler ve Adua şehşaşırtmamak için harekâtı harbi Habeşlerin demıryolunu keseceği nokta ri Italyanlann elinde bulunmaktadır. Setit nehri kıyılarında yeye aid olan haberleri memba Auach civarında olup buradaki dar t o Asmara 12 (A.A.) Havas ajanğazdan bir köprü geçmektedır. larına göre tasnif etmeyi muvaHabeşler Makalede iyice yerleşmiş sı aytarından: fıh gördiik. Dolaşan yayıntılara göre Setit nehri olup Italyanları beklemektedirler. îtal İtalyanlara göre vaziyet: yan kaynaklarından verilen haberlere civarındaki musademelerde, ıtalyanlar Cıbuti 12 (A.A.) Röyter ajan göre Aussa ovasmı (Danakıl cephesin dan 2 sübayla 30 asker olü ve yaralı Lonc'f.ı 12 (A.A.) Yunanistanm bildirdim. Kral da Elen ulusunun birlisından: de) istilâ eden Italyan ordusunun ileri vardır. Habeşlerin bu çarpışmalardaki Londra elçisi, Londrada bulunmakta o ği ve refahı temennisini tekrar etti. Kral Italyan çevenlerinden bildirildiğine gö hareketi müşkülâta uğramıştır. Çünkü kayıbları belli değıldir. lan Yunan Krah Ikinci Yorgiye bir gö genel oy sonucunun kendisine bildirilmere, cenub cephesindeki Italyan kıt'alan Habeşler oralannı terketmeden evvel kuttalyanlara göre Aksumun ret yaparak kendisini, Yunanistanda sine kadar Londrada kalacaktır.» Harrara 50 mil uzaklıkta bulunmakta yu sulannı tuzlamışlardır. zaptedilememesinin sebebi Hükumetin beyannamesi krallığın geri getirilmesınden haberdar dırlar. Bunların Harrara gelince Adis İtalyan ajansımn tekzibi Roma 12 (A.A.) Havas ajansı Atına 12 (A.A.) Atina ajansı etmiştir. ababaya ve Cıbuti demiryoluna ulaşmaRoma 12 (A.A.) Stefani ajan aytarından: Kralla görüstükten sonra, elçi şu di bildirivor: ğa çahşacaklan ılâve edılmektedir. sı bıldırıyor: Röyter ajansı, Aduanın Italyan kıt'alan, birçok günlerdenbeHükumet ulusal aşağıdaki beyannaSanıldığına göre, Italyanlar demiryo yenıden alındığını bildırmek suretile bir ri Aksum önünde bulunmaktadırlar. Ya yevde bulunmuştur: (Arkası 3 üncü sahifede) « Krala, hükumetimin hürmetlerini lunu keserlerse, Fransız menfaatlerini ih kere daha açıkça yalan söylemektedir. rıresmî çevenler bunu, Italyanlann çok ıııııııııııiMHiııiMiııınııııııııııııınmHiııtıııııııııiııııınııııııııııııııııııınıınııııııinıııiHiııııınıııınınıııiMtııııııııııııııııııııtıııııııııııııııııılıııııııın lâl etmemek için Cibuti ile Wıredua araAduada havat. normal surette, Ital (Arkası 9 uncu sahifede) İngilterenin Kızıldenizi kapatacağı haberleri ısrarla tekrarlanıyor jimin kabulünde uysal olmağa götürmüştü. Fılhakıka Boğazlar rejimi hükümlerinin içinde bir tek madde vardır ki ezelî ve ebedî olarak asla değişmez: Boğazların Türk vatanından birer parça olduğu hakikati ve Türkiyenın kendi emniyeti mevzuu bahsolduğu zaman orada diİedıği gıbi tasarruf edebıleceği bedaheti. Boğazlara rejim tayin eden mukavele bölüğünün esasen bu hakıkate ve bu bedahete dayanmasıdır ki dünyanın emniyet şartlan adına ileri sürülen belgelere temel teşkil ederek bizi o rejimin kabulünde uysal kılabilmişti. Bununla beraber söylemeğe hacet bile yoktur ki can damarımıza dokunan bu meselede kulaklarımız daima kirişte olmaktan biran bile geri kalmış değıldir, ve kalamazdı. En son olarak mesele evvelki ^ün Türkiye Büyuk Mıllet Meclisinde ortaya kondu. Dünyanın çok kanşık ve tehlikeli vaziyetleri karşısında sayın bir saylav hükumetten Boğazlar için ne düşündüğünü sorarak kamoya tercuman oldu. Dış ışleri Bakanlığmı vekâletle idare eden lç Işleri Bakanımız Bay Şukrü Kaya dilile hükumetin bu sorguva verdiği çok ölçülü olmakla beraber çok oturaklı ve canlı cevabı dünkü gazetelerde hep okuduk. Bu cevab bizim lâakal muahedelere bağlılığımız kadar vatanımızın emniyetine de bağlı bulunduğumuzu bütün açıklığile ortaya koymuştur. Halbuki vatan kaygısının bütün şekillere üstün olacağını bütün dünya takdir eder. Bay Şükrü Kaya Türkiyenin bu kaide dışında bulunmadığma da kuvvetli s' / rette işaret etmiştir. Harrara 50 yaklaşmış! mil Yeni Yunan hükumeti bir beyanname neşretti Beyanname, kara, deniz ve hava ordularınm yenibaştan tanzim edileceğini bildiriyor Cepheden mektublar Ogaden cephesindeki Habeş kumandanı ((Italyanlar zehirli gaz kullanıyorlar!» diyor Cephelerde son durum Süel muharririrnizin görüş ve mütaleaları Habeş darulharekâtından süel vazıvet hakkında dün aksam sa at dokuza kadar gelen haber leri gene iki kısma avırabiliriz: 17 numaralı İtalvan resmî tebliğının verdıği haberlerle Adısababadan alındığı kavdıle muhtelif îngiliz Alman ve Belçıka ajanslarıle radvolarımn verdikleri haberler. Ha besistan da İtalya gıbi resmî teb lığler neşretsevdi askerî vazıyetı daha kolay tetkık ve mutalea ede büırdık; fakat bugünku vazivette buna ımkân yoktur. İtalya tarafından, az çok hakıkate ve İtalyan menfaatlerme uygun haberler, Habeşıstan tarafından ise ekserıya mahud çevirme hareketi gıbi aslı çıkmıyan^mubalâğalı haberler alıyoruz. Bunların arasında hakikati bulup çıkarmak ımkânsız değılse de çok kuçtür. Sovyet Rusyamn kıy metli sporcuları geldi Misafirlerimiz, bütün kulüblerin, mekteblilerin ve h^.lkın iştirakile ve büyük bir törenle karşılandılar Aksum yüksek dağlarla çevrili olduğu için Italyanların burasını alabilmeleri şüpheli görülüyor Tafsiline hacet yoktur ki Lozandanberi dünyanın emniyet şartlan zaman zaman ve yer yer bozula bozula nihayet şimdi içinde bulunduğumuz kaotik devreye kadar gelmiştir. Açık veya kapalı gayretlerle silâh muvazeneleri her yerde ihlâ] edile edıle işlerin yann hangi akıntılar üzerinden yuvarlanacağını ayırd etmek zor olacak vaziyetler karşısında bulunduk ve bulunuyoruz. Boğazlar rejiminin kurulmasını olagan kılan emniyet şartları baştanaşağı değişmistir. Yalnız Türkiye bir savaşa tutuştuğu \eya ttalyan Habeş harbine aid tutuşacağı zaman değil, başkalan başka resimlerden: Şimal taraflarda çatıştıkları veya çatışacaklan cephesindeki Habeş askerzaman dahi Boğazların Türk emniyeti lerinden bir grup bir ttibarile ehemmiyet ve kıymeti bambaşka çarpışma esnasında bir şekil ve mahiyet almıştır. |j Biz hâdiselerin cereyanı önünde sıraLondrada çıkan Deyli Ekspresin, den cephesinde zehirli gaz kullanmakta sî geldikçe ve fırsat düştükçe vaziyetlerin olduklannı bildırmektedir. General merÛtihalelerile Boğazlar rejimi arasında Harrar muhabıri yazıyor: Habeşistanm cenub ordulan kuman keze gönderdiği bir raporda diyor ki: YUNUS NADÎ (Arkası 9 uncu sahifede) (Arkast 3 üncü sahifede) danı General Hasıbu Italyanlann Oga Rıhtımda karşılama töreninden göze/ bir görünüş: Vapur yanaştrken Istanbul Halkevi ile İstanbul spor teşkilâtı tarafından hazırlanan karşılama töreni daha sabahın yedisinde başlamış; dost sporcuları karşılıyacak olan Sovyet konsolosu, Kalk Partisi Genel Kurul üyesı ve saylav Cevdet Kerim, Mahmud Dost Sovyet Rusyamn kıymetli spor Ağabey ve tercuman bir motörle Ka cuları dün Çiçerın vapunle saat on ikide vakta Çıçerin vapurunu beklemişler, Gü(Arkası 8 inci sahifede). Sehrimize geldıler. Şimal cephesinde Bu cephede, Italyanlar tuttuk ları mevzilerı tahkımle meşgul durler. Habeşlıler de bu hattın bazı yerlerme g«ce baskınları yap makta ve İtalvanları hırpalamağa çalışmaktadırlar Habeşlerin bu fa(Arkası 6 ncı sahifede) Bugün tenis, futbol, eskrim müsabakaları yapılacak