8 Ekim 1935 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 7
8 Birinciteşrin 1935 CUMHURİYET Italyanlar Aduadan sonra Aksuma taarruz edecekler Diğer cephelerde çete muharebeleri oluyor.ItalyanlarMusaali dağını aldılar (Baş tarafı 1 inci sahifede) reketlerinin tanzimi fevkalâde müşkül olmaktadır. Arazideki bu arızalar, Habeşlere ko runmak hususunda bütün imkânları vermektedir. Habeşistanda başlıyan daırıa oyununu hangi taraf kazanacaktır? i Habeşliler, muntazam harbden kaçınırlar, kendi memleketlerinin sarp tabiatine uygun bir şekilde muharebe ederlerse İtalya için partiyi kaybetmek tehlikesi vardır SON DAKİKA Bir tngiliz askerinin mütalealart Londra 7 (A.A.) Deyli Telegraf gazetesinin süel yazan liva kumandanı Temperley, Aduanm İtalyanlar tarafından işgali hakkında şu satırlan yazıyor: İtalyanların, iaşe güclükleri karşısında bu kadar mühim kuvvetlerile ileri hareketlerine devam edebilmeleri çok az muhtemeldir. Habeşler, eğer kuvvei maneviyeleri bozulmazsa, bundan sonra bilhassa Aduanm 80 kilometro cenubunda kuvvetli bir şehir olan Makalleın şimalinde cok daha kuvvetli mevzilerde tutunacaklardır. Şimdıye kadar olan temasların sevkul ceyş bakımından hiçbir ehemmiyeti yok tur. italya Uluslar Kurumunu protesto etti Konseyin verdîği karar Italyada asabiyet uyandırdı, Asamblenin kararı alâka ile bekleniyor Roma 7 (Özel) Uluslar Kurumu Konseyinin bugünkü karan, Romada büyük bir asabiyet uyandırmıştır. Sıyasal İtalyan mehafıli, Uluslar Kurumunun Italyanın itırazlarını nazarı itibara bile almadığını ileri sürmekte, maamafih îtalyaya karşı süel tedbirler alınmadıkça Italyanın Uluslar Kurumundan çekilmiyeceği kanaatini izhar etmektedir. Bu itibarla Asamblenin çarşamba günü vereceği karar burada büyük bir alâka ile beklenmektedir. Salâhiyettar mehafilden bildirildiğine göre, Konseyin bugünkü karan üzerine İtalyan hükumeti bu aksam Uluslar Kurumuna bir protesto göndermiştir. ki aytarını kabul ederek şunları söylemıştır: « İngiltere ile hiçbir anlaşmazlığımız yoktur. Ne doğrudan doğruya, ne de bilvasıta, ne şimdi, ne de istıkbalde îngilizlerle herhangi bir anlaşmazlık aklımızdan bile geçmez. Evvelce de söylediğim gibi hiçbir zaman îngiliz menfaatlerini ihlâl etmiyeceğimizi bir defa daha resmen ve alenen tekrar ed<Tİm. Yalnız İngilterenin de Akdenizde aldığı tedbirleri kaldırması lâzımdır. Ben Uluslar Kurumunun kuvvetlenmesine taraftarım, yalnız Uluslar Kurumunun haksızlık vapmamasmı isterim. Bir müstemleke harbi eenel bir harb mahiyetini alırsa rok mü^çssif olacarçım. îtalya, 1919 Italyası değildir. Yeni İtalyanm bir tek Nteği vardır: Yasamak hakkı. Bir milyon metro murabba arazide 45 milvon insan bannamaz. Son hâdiseler karşısında Fransanın bîze yaptığı yardım bana yeni bir kuvvet vermıstır.» ttalyanlar Aksum üzerine yüriiyor Paris 7 (özel) Gece geç vakit Romadan gelen haberlere göre Aduayı alan İtalyanların yeni hedefi Aduanm Î6 mil cenubunda bulunan Aksum şeh ridir. İtalyan kuvvetleri bu sabah Aksuma doğru ilerlemeğe başlamışlardır. Burasını da aldıktan sonra kırk yıl evvelkı İtalyan hezimeti tamir edilmiş olacaktır. Italyanın, ulusal gururuna halel getır meksizin barış teklifi yapacağı haber yerilmektedir. RODOLF OÖLÜ Danakil mıntakasında: ttalyanlar Cibuti yolunu çalışıyorlar kesmeğe Londra 7 (Özel) Habeşistandan alınan haberlere göre yerlılerden mürekkeb İtalyan kuvvetleri Danakil mıntakasında ileri hareketlerine devam ederek, Adisababa Cibuti şimendıfer yolunu kesmeğe uğraşmaktadırlar. Musolini, «îngiltere ile aramızda ihtilâf yoktur!» diyor Roma 7 (Özel) Başbakan Musolini Paris Soir gazetesinin Romada ttalyanlar Musaali dağında Londra 7 (Özel) Danakil cep îıesinde ise İtalyanlar Musa Ali mıntakasını alarak' çölde yüz mil ilerlernjslerdir. Ogaden cephesînde: ".".' .'• Ogaden cephesînde durum karşılıklı Adisababa 7 (A.A.) Ogadenin cenubunda İtalyanlar uçaklann yardı mile Dolo ile Yet arasında büyük bir faaliyet göstermektedirler. Ganale ırmağının solu boyunca ve civar tepelerde Habeşler kuvvetli mevziler tutmuşlardır. tahtnin ve tasavvuruna göre İtalyan taarruz hoilarının takib edecekleri istikametleri gösterir harita [Haritada gösterilen oklar hakkında şu ızahat verilvıek cekür. Hedefi Cıcigodur. Şimaldeki kollara gelince, 9 uncu kol: İkıncıteşrinde geçid veren nehirlerle kesilmiş tedir. Arağıda, cenubda fena şartlar altında harekât yap•mak mecburiyetinde bulunan beş kolun vazijesi, Habeş ge kolay bir yol takib edecekür. İklim stcak ve gayrisıhhidir. Zehirli hayvanlar vardır. Su çok boldur. îaşe sıjırdır. Kol rılerinde daimî tehdidkâr bir vaizyet almaktır. 1 inci kol: Sıcak, bataklık ve sıtmalı çöllerden geçecek 2000 metro yüksekliçinde daâlara çarpacaktır. 10 uvcu kol: Bu knl İtalyan büyuk kuvvetidir. Yuksek tir. Gfçticji yerlerde iaşe edüemez. Su azdır. Zehirli hay yaylâlara qiden yenâne serın kamdan geçecektir. Aduadan vanlar çoktur. Tanklar ve topçu için küçük müşkülât varaeren bu kol büin'il bir âan dehlizi aranvda sıhhi bir yol dtr. Hedefi büyük göllerdir. tfjVth ed"cektir. Fedeü. F^be'^tanın kalbidir. 2 nci, 3 üncü ve 4 üncü kollar: Sıcak, sıtmalı. rutubetli 6 vm. 7 nci ve 8 inci kolhr: Bu ür kol. dünyanın en sıcak nnntakalardan geçeceklerdir. Zehirli hayvanlar çoktur, su cöllerinden fvrini geçece1ierdir. Dizanteri ve paludizm vardır. İaşe maddeleri yoktur. Tanklar ve topçu için büyük hatsabğı vordır Ne yiyece1' ne su vardır. 8 inci kol hedemıtşkülât vardır. Baskırı ve pusuya müsaid kapah arazi. finin b'nüne peV'^i z""<mnn ^000 metro yüksekliğinde bir dağ 2 nci kolun hedcji Adisababanın cenubu, 3 üncü kolun he seddive çarpacaktır. Ennun hedeH Dasidir. 6 nci ve 7 nci defi Adisababanın şarkı,4 üncü kclun hedefi devıiryolu. kollar hedeüeri olan Art'tabiba ile demiryoluna doğru ha5 inci kol: Birinci kolla ayni şerait altında hareket edo | f,f mpiıillorle Bir Fransız süel muharriri yazıyor: Habeşlerin, kendi söyledıklerine bakılırsa onlar memleketin kapısını açık bırakacaklardır. Konuksever insanlardır. Misafirleri, silâh patlamadan Aduaya, Aksuma, Habeşistanın Reins (Rens) ine çekeceklerdir. (Rens Fransanın şimali şarkisinde bir şehirdir.) Yol serbest bulunacaktır. Bu yolda gölgelerden başka birşey görülmiyecektir; 28 şubat 1896 daki kötü hatıraların gölğeleri. Sonra, italyan ordusu, cenuba doğru inerek, sağında sarp T&kkaze vadisıni bu lacak, bunun ötetarafında Semien dağlarını görecektir. Mont Blac dağına bin beş yüz kere taklak attırırsanız, bu dağı gözünüzün önüne getirebilirsiniz. Ordunun solunda girintili, çıkıntıh tepeler bulunacaktır. Nihayet, yüz metro genişliğinde bir dehlize dalınca, karşı sında Lasta dağlannı bulacak, bu suretle, çivilendiğı kütüğün içinde bu dağa tesadüf edip ileri gidemiyen bir tahta kama gibi kalacaktır. Bütün harbin kördüğümü işte bu dağdır. ederler, Trablustaki İtalyan taburların dan terhis edilmiş Habeşli askerierin nasihatlerini dinlerlerse muntazam harbden kaçınacaklardır. Çünkü böyle bir harbde, italyanların belki oraya kadaı sürüklemeğe muvaffak olacakiarı sahra bataryalan, makinelitüfekler ve hücum tankları, kendilerini mutlak surette eze cektir. Habeşliler, akıllı hareket eder lerse, yukarıda bahsettiğimiz mmtakatara sığınıp, sapkacı ölçüsünün başa ü patıp olması gibi, hareketlerını müstevlinin nihaî unsurlanna uydururlir. Bu takdirde, partı, İtalyanlar için tehlıkeye girmiş demektir. Çünkü ne topçu kuvvetleri, ne tayyareler. on bin kilometro murabbaı ârızalı topraklara yayılmış olan kıt'alan kâfi derecede taravamıyıcak ve belki de, bir yan hücumu. kuvvei sefeıiyeyi anası olan Eritreye ranteden mekkâre katırlarından müteşekkil gbbek barsağını koparacaktır. *** Fakat, dığer taraftan, senede yüz seksen gün hiristiyan orucu tutan Habesler, nekadar kanaatkâr, nekadar müteham mil olurlarsa olsunlar, bazan, erzak bakimından nazik vaziyette kalacaklar ve daima vukuu mümkün bir mucıze ile, geri hatlarının, krokide 1 den 9 numaraya kadar gösterilen kuvvetlerin hedef tu tacağı bir noktadan yanlması korkusu içinde yaşıyacaklardır. Mucize diyo rum. Çünkü, yüksek yaylalardan italyan lıların, türlü zarar ve tehlikeyi gözlerine aldırmalarını bildirmiştir. Kestirildiğine göre, bunun manası şudur: «Amerika devleti, İtalya ve Habeşistana gönderilecek vapur ve yüklerı res men gözetmiyecek, yani Aıaerika bir ablukaya karşı gelmiyeceği gibi, nötür devletlerin tecim hakkına da itiraz etmiye cektir. Arrlbargo yalnız harb vasıtaJarı içindir. Finans bakanlığından öğrenildi ğine göre, ambargo derhal tatbık edile cektir. Somalifine doğru muhtelif dereler bo vunca ılerliyen kuvvetler, harbe tutuşmadan önce, beş yüz kilometroluk susuz çöllerden, yahud bataklıkh ormanlardan geçmek mecburiyetindedir. Muntazam •=eyyar kıt'alardan yardım gören muntazam yerli kuvvetler, onlan uğraştırmağa kâfi''ir. Şark yamaçlarına saldınlan, 7 ve 8 numarah kollar, Decaz Yayyu iîe V'eliahd Prens tarafından müdafaa edilen üç bin metro yükseklikteki duvarlara çarpmadan evvel, kumdan ve kükürt dümanından ibaret yüzlerce kilometroluk vol yürüyeceklerdir. Düz arazi ve aşılabilir nehir itibarile en iyi vaziyette olan fakat avni ıklim sıkıntılarına maruz bulunan 9 nıımaralı kol, üssülharekesinden ki yüz kilometro ötede, Gondar yamaçlarının dibinde, yerinde sayacaktır. *** Hücum eden, mütekamil vesaite malik, fakat aşağıda; hücum edilen, yalınayak, teçhizatı fena, fakat tepededır... Hücum eden, tayyareleri ve radyosile haber ahyor; hücum edilen, havadisleri, sağa sola koşturulan Tatarlardan öğreniyor. Hücum eden, gökyüzünü iyi biliyor; hücum edilen, toprağına ahşık. Me«kuk bir yazı ve tura ile oynana cak bir parti. Uzun zaman susuz kalnuş tazıların hücumuna uğrıyan tek gözlü, fakat sapsağlam bir aslan. Tazılar îtalyan, Aslan Habeştir. iMHitınııılıllılııııidiılılılıııı haJe? Bafkamandanlığımn Cenub cephesînde muharebeleri çete Londra 7 (Özel) 4 üncü İtal yan ordusu da cenubda Valval mıntakaYeni nlâhlanan Habeş askerleri Adisababada talim ediyorlar sında Gerlogubiyi almıştır. Bu cephenın Kızıldenizdeki İtalyan filosu rald ve Chicago Tribune gazetelerinin birçok noktalarında akşama kadar çete Londra 7 (A.A.) Taymis gaze özel aytarı Amerikah gazeteci Wilfred muharebeleri cereyan etmiştir. tesinin Portsaidden aldığı bir habere gö Barber dün sıtmadan ölmüştür. Yakalanan çeteler idam re Italyanın Kızıldenizde 25 harb gemisi lmam Yahya ttalyan yaraldarım ediliyormuş bulunmaktadır. Bunların biri Toronto Yemene kabul etmiyor Asmara 7 (A.A.) Umumî karar kruvazörü ve dördü denizaltı gemisidır. Londra 7 (A.A.) Daily Teleg gâhtan bildirildiğine göre, italyan kıta Obürleri küçük torpitolardır. raphın inanılır kaynaklardan aldığı bir atı başta mızıka olarak dün saat 10,30 da Musolini uçakla Aduaya gidecek habere göre Italyanlar lmam Yahyadan Londra 7 (A.A.) Daily Morror Aduayı işgal etmişlerdir. Lamba Angner hasta askerlerini yatırmak için Perım adağının alınması çok çetın olmuştur. Ge gazetesinin Eritrede bulunan özel aytarı, dasmın karşısında bulunan Şeyhsaid şehneral Pesentının kumandasındakı yerli M. Musolininin yakında fevkalâde seri rine çıkmak müsaadesini istemişlerse de bir kıt'anın esir alınan çeteleri idam ettiği bir uçakla Aduaya gelip 1896 da ölen İtalyanlar için dıkilecek anıtın açılış tö İmam kendi topraklarına îtalyan kıt'a bildirilmektedir. larının çıkmasını kat'î olarak reddetmişİngiliz kilisesi Habeşler uğrunda renine başkanhk edeceğini yazıyor. tir. Bu anıt dün Aduaya getirilmiştir. C U M H U R İ Y E T Durumun çok Berlin 7 (Özel) Londradan bildigüc bir anında Musolininin Romadan ayrildiğine göre, Kentırbury piskoposu bugün İngiliz Dıs İşleri Bakanlığına giderek Sir Samuel Hoare ile uzun müddet görüşmüştür. İngilizlerin en büyük ruhanî başkanı olan Keutırbury piskoposunun İtalyan Habeş meselesi münasebetile bugünlerde kiliseleri harekete çağıran önemli bir beyanname neşredeceği söylenmektedir. harekete geçiyor Asıl parti rşte burada oynanacaktır. Dama tahtasının üstünde, karşı tarafta, Londra 7 (Özel) Habeşistanda dört yüz bin Habeşli serpilmış buluna İtalyanların 260 bin askeri, 315 uçağı cak, bunun takriben iki yüz bini şimal ilbaylannın kumandası altmdaki mun ve 200300 lankı olduğu haber veril tazam efraddan teşekkül edecektır. Şa mektedir. yed bu efrad, yabancı mürebbilerin tanMısırda feGÇalâde tedbirler zim ettikleri kadro dahilinde harekel İtalyanm Habeşistanda nekadar kuvveti var? alıntyor ıııtıııııı iiMiıııııiııııı tııııiııııı ı ıııı ınııı ı ıı ıı ııiı ıılıılı ııııriıı f ıııı ıı ıılıtıl ITIM lılllllı iMl Iiıl m ll ııı ılıtlııl ıııi ııı ı ııııı m ıılııı ıı ılı ılını ıı tıııı ıııllıılı ıllııılı ıı ııı ıı ıııı nııı ılt ı Bir italyan generali maktul mü düştü? Paris 7 (Son Posta) Adigrat cephesinde İtalyan kuvvetlerine kumanda eden General Santini maktul düşmüştür. Kral ve Musolini tarafından Generalin ailesine taziyet edilmistir. [ C U M H U R İ Y E T Ajans ve özel telgraflarda bunu teyid eder bir ha ber almamamıstır.] İtalya tefiri ve erkânı Cibutiye kontolosluk gönderiliyor Cibuti 7 (A.A.) İtalyanm Adisababa elçisi Kont Vinçi ile henüz Habeş topraklarında bulunan İtalyan konsoloslan, söylendiğine göre, yakında özel trenle Cibutiye geleceklerdir. Adisababa 7 (A.A.) DerbadeL İtalyan konsolosu ve yanındakiler burayâ gelmişler ve geceleyin muhafaza al tında İtalyan elçiliğine götürülmüşlerdir. Kahire 7 (A.A.) Mısır ordusunun harb hazırlıkları devam etmektedir. Sü Bakanı, genel müfettiş îspinke Paşa ile Adua cephesin 1896 da Ogaden deki kuvvetlere ordulart başku daimî temastadır. Mühim sevkülceyş. noktalarında ve kumanda eden mandam Habuta şimendifer hatlarındaki kuvvetler takviyc Ras Seyyum Harkalle rılması akla gelmiyecek kadr zayıf bir ih edilmistir. Bir bölük İngiliz askeri Sudana gönderilmiştir. timaldir. Vaziyet daha ziyade vahamet kesbetAdisababada uçak taarruzu tiği takdirde hükumet, fevkalâde tedbirtehlikesi ler alacaktır. Adisababa 7 (A.A.) împarator Habesler italyan tanklarına halka kendi emniyetleri için civar dağ tuzak kurdular larda sığınak yapmalannı emretmiştir. Bir hava taarruzu karşısında şehri süratle Londra 7 (A.A.) İtalyan kaynakboşaltmak için tedbirler alınmıştır. larından gelen haberlere göre Tigre cepAdisababa 7 (A.A.) ' Yabancı hesînde bugün müthiş çarpışmalar olmuşelçilikler hükumetlerine birer telgraf çe tur. Adikratın cenubu şarkisinde îtalyan kerek Adisababanın ve Diredovanın üçüncü kolordusu Habeşlerin muannidabombardıman eJJmiyeceği hakkında 1 ne bir mukavemetine uğramıştır. talyanlardan teminat alınmasını rica etHabesler, İtanyan tanklannın ilerle mi«!erdir. yiş hareketıni zorlaştırmak ıçın fıl avınHabeşistanda ölen ilk gazeteci da tatbık ettıkleri tabıyeyi kullanmakta Adisababa 7 (A.A.) Daily He ve her tarafta üstü agac dallarile örtülü çukurlar açmaktadırlar. Şimdiye kadar dört İtalyan tankının bu suretle çukurlara düştüğü ve içinde ' ''erin öldüğü haber verilmektedir. faıgilterenin Mısırdan istedikleri Kahire 7 (A.A.) «Elehram» gazetesine göre, İngiliz fevkalâde ko miseri ingiltere ile İtalya arasında harb çıktığı takdirde şimendiferleri, Mısır ordusunu, liman ve tayyare istasyonlarını ingiliz hâkimiyeti altına koymak teklı finde bulunmuştur. Başvekil bu teklıfle rın kabul edılemıyeceğıni bıldirerek ıstifa etmek tehdidinde bulunmuştur. Amerika, İtalya ve Habeşistana silâh vermiyor Vaşington 7 (A.A.) İtalya ile Habeşistan arasında harb durumunun var olduğunu kabul eden M. Ruzvelt, her iki tarafa gönderilecek harb vasıtalarına ambergo koyan bir bildirik neşretmiştır. M. Ruzvelt, bunda, harb edenlerden herhangi biri ile alışveriş eden Amerika yoldaki bütün gayretlerimize rağmen 1 talyan ve Habeş kuvvetlerinin çarpışmakta olduklannı ve bitaraflık kanumınun anlamında bir harb hali karşısında bulunduğumuzu görüyoruz. Bu şartlar altında şurasını sövlemeliyirn ki savaşan devletlerden herhangi birile kendi isteğile tecim münasebetlerinde bulunan her Amerikan vatandası kendi hareketlerinden kendisi mes'uldür.» Diğer taraftan Dış Bakanlığı çıkardığı bir bildirikte, ambargoya giren maddelerın ıhracına, ancak ıhracatçılar bu mftddelerin ne doğrudan doğruya ne de doRuzveltin diyevi layısıle harb yapan devletlerden birine Vaşington 7 (A.A.) İtalya ve aid olmadığıni ispat ettikleri takdirde, Habejistana karsı ilân olunan ambargo rr.üsaade olunacağını ilân etmektedir. dan sonra Cumur Baskanı M. Ruzvelt Gümrüklere eıttir verildi aşağıdaki dıyevde bulunmuştur: Vaşington 7 (A.A.) İtalyaya ve « italya ile Habeşistan arasındaki son Habeşistana yapılan silâh scvkiyabnın durum karşısında parlamentonun karar durdurulması hakkında gümrüklere bu laştırdığı bitaraflık üzerine bu ambargo gün emir verilmiştir. yu koymağa mecbur olduk. Savaşın 5 Fransız Somalisine olan sevkiyat, emir nüne geçilebileceği ümidlerimize ve bu gelinciye kadar muallâk tutulacaktır.
