26 Mart 1935 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Hayat Ansiklopedisi Büyök bir küfiphaneyi bir arada evinize çeliren e ı faydalı eserdir. Ner evde bir tane bulonmak lâzımdır. umhuriyet e NO. 3 8 9 9 Telfrraf ve mektup adresi: Cumhnrlyet, la|anbul . Posta kutuau: tstanbııl, No. 246 «811 26 MaXl 1935 Teıefon: Başmuüarrir ve evl: 22366, Tahrtr heyetl: 24298. t4&nt ve matbaa kısmile Matbaacılık re Neşriyat şirkeu 24299 24290. Hayat Ansiklopedisi ncı cüzü çıktı 76 Balkan andlaşması Başkanının seyahati M. Andlaşma, Başkanını sulh muahedelerinde değişiklik Büyük bir işi daha yapılmasına bütün vasıtalarile muhalefet edeceğini Dil devrimi tatürk devrinin en büyük haber vermeğe de memur etti devrimlerinden (inkılâblaYeni lurkıyenın TürkFransız dostluğu Martel dün sabah M. Titulesko Alman silâhlanmasının Balkanlarda geldi ve Ankaraya gitti doğurduğu gerginliği Paris ve Londray a bildirecek Fevkalâde Komiserle Türkiye Suriye emlâk itilâfının tatbikatı görüşülecek A rından) biri de gerçeklik alanına çıkmak yolundadır. Bu ış ıçin bütün ulusun gösterdiği bağlılıkla ilkonce osmanhca karşılığt Türk sözlerini bir arada toplıyan bir Dergi basılmış olduğunu hep biliyoruz. Dergi, adı üstünde yeni dil devrıminde kullamlacak malzemenin gelişi güzel bir araya biriktirilmesi demekti. Ondan sonra yeterlikli yurddaşlardan yapılan yeni bir komisyon bundan öz türkçe dile doğru bir kılavuz çıkarmak ışine koyuldu, ve çok tutumlu, sıkı bir çalışma ıle bu ış bütün Türklerin sevınerek karşıhyacaklan bir sonunca vardı. Türk Diîi Araştırma Kurumunun gerçekten öğülecek bir başarıcılıkla bitirmek yolunda bulunduğu kılavuz yanndan başlıyarak alfabe sırasile, hergün yüz elli iki yüz kelime, okuyucularımıza sunacağız. Okuyuculanmızın devrimli Türk dilıne yol açan yeni kılavuzda şaşılacak bir güzellik bulmağa hazırlanmalarını çimdiden haber veriyoruz. Balkan Andlaşmasının kararı Sofyada derin tesirler bıraktı Bükreş 25 (A.A.) Siyasal me • hafil, Macaristan veya Bulgaristan Alman misalini takib ederek mecburî askerlik hîzmetini kabul ettikleri tak • dirde, Küçiik Andlaşma ve Balksn Andlaşması devletlerinin seferberlik 3ân edeceklerini tekzib etmektedir. Bununla beraber zannediîdiğine göre, Balkan Andlaşmasını teşkil eden Yunanist'n, Yugoslavya, Türkiye hü kumetleri Alman »ilâhlanmasının Bal kanlarda »ebeb olduğu gerginliği Pa rit ve Londra hükumetlerine bfldir meğe ve bu memleketlerin, sulh mo ahedelerinde değifiklik yapılmasına bu tiin vesaitile muhalefet etmeğe karar vermis olduklannı büdirmeğe Bai >T. M. TttüMko Andlaşması baskanı M. Tituleskoyu sından: M. Titulesko dün aksam Belmemur etmiflerdir. grada bareket ebnistir. Orada iki gün M. Titalesko Belgradda kaldıktan sonra Çekoslovakyaya ge • çecektir. Hridye mustesan M. Savol Bükreş 25 ( A A ) Rador ajan • Rumen Dış Br.kanı Belgrada vâsıl oldu, orada iki gün kalacak de ayni trenle hareket etmtstir. Müstesar Belgraddan doğruca Bükrese dönecekttr. Belgrad 25 (A.A.) M. TitÜlesko ve refikası buraya gelmişler ve istaayonda M. Yevtiçle refikası tarafından karşılanmıslardır. Kararın Sofyadaki akisieri Sofya 25 (Hususî muhabirimiz • den, telefonla) Balkan Itilâfile Kâçük İtilâfın, Bulgaristan, Avus • turya ve Macaristan tarafından muabedelerin bozulmasına kat'iyyen müsaade etmiyeceklerine, buna bütün kuvvetlerile karşı koyacakla • rma dair verdikleri karar Sofya »iyasî mehafilinde çok derin tesirler bırakmıstır. Bulgarlar Versay muahedesinin en mühim ahkftmı Al • manlar tarafından bozulanca diğer muahedelerin takyidatınm da kenUrkast besinct sahlfede) Fransanin Su riye fevkalâde komiseri Kont dö Martel dün sabah beraberinde tk'ı kâtib olduğu hal • de Istanbula gel mis, Sirkeci ga nnda Vali Muhiddin Usründağ, Emniyet Müdürii Fehmi Ural, Fransiz sefarethane • si erkâni, Fransu konsolosu ile konsoloshane memur lari tarafından karsılanmıs ve bir polis kıt'asi ta rafindan selâm ~Kont do Martel dün sabah Sirkeci ganndan çıkarken lanmıştır. Hükumetimizin misafiri olan komi • Sultanahmed camismi ve Topkapi sa ser gardan doğru Perapalas oteline görayını gezmiştir. öğleyin, Frantiz kontürülmüstiir. M. dö Martel otelde bir solosu M. Eryo tarafından Park otelinmüddet rahat ettikten sonra Vali Mu de komiser Martel serefine bir ziya • hiddin Üstündağı makaminda ziyaret fet verilmiş, komiserm beraberinde ba« etraiftir. lunan iki kâtibi, konsolos Eryonun madamı, Fransiz sefareti ataşemiliteri mi • Daha sonra Vali Perapalas oteline ralay Kurson, muavini binbasi Denargiderek bu ziyarete karşihk vermiftir. do, elçüik ikinci kâtibi Kasuan, atase Suriye komiseri resmî ziyaretlerden lArkası dördüncu tahifede) sonra tstanbula geçerek, Ayasofyayi, Dil devriminin değeri nekadar büyük olduğunu anlatabilmekh •ğimiz için soysal hayatta dilin ulus kadar büyük bir yeri olduğunu bir daha söylemekliğimiz ve bu gerçekliği, eğer öyle gerekırse, bin kexe daha soylemekten hiç usanmaTnakhğımız lâzımdır. Osmanlı Türkıyesi Ttirk ufusunu kendi dilinden eden bir yanlış iş yapmıçtı. •Bakılsa imparatorluğun çeşid yanlışhkları ıçmde belkı en ağırı budur. Ulus, canlı bir varlıktır. Her canlı varlık, dirlikliğin nomal (tabiî) bir halı olarak açılıp serpilir. Ulusta açılıp serpilişin bellibaşh belgesi dilde görülecek, her ulusun büyüyüş ve ılerleyiş şekilleri kendi dılinde söylenmiş ve belirtilmiş olacaktır. Düşünün ki Türk ulusu, imparatorluğun yanlış yürüyüşü yüzünden bu iyiliği hemcn hemen bütün bütüne diyebileceğimiz bir halde yitirmiş bulunuyordu. Türk ayni zamanda ulusal (millî) ve baysal (medenî) bir dile sahib olmaktan uzak, ve nekadar yazık ki pek uzak, kalmıştı. Hep biliriz ki dil bakımından Türk budunu ikiye bölünmüştü: Özel bir sınıfın malı olan okuyup yazma dili ve okuyup yazma bilmiyenlerin dıli. Bu iki çeşid dilden birincisi yadellerin sözleri ve kurallarile (kaidelerile) kanşık bir dil kargaşalığı idi ki karal budunun (âmmenin) dılınden bambaşka birşeydi. Bu yapma dıh öğrenip onunla konuşabilmek ve onunla yazabilmek için herhalde onu iyice öğrenmek gerekti. Onu demekliğimizden arabca ile acemcenin iyice öğrenilmesi lâzım geldiğini anlamalısınız. Bu adamakılh okuyanlara göre bile kolay birşey değildi. Nerede kaldı ki karal budun buna akıl erdirebilsin. Halbuki dil, halkın konuşmasmdan en yüksek fikirlerin söylenmesine kadar budunun malı olan malzemeden yapılmış olmak gerektir. Ülkemizde ve ulusumuzda bu dil nomal olarak (tabiî olarak) yok değildi. Fakat guya türkÇeyi zenginleştirmek için Arab ve Acem dillerinde bilgiclik taslıyan yol, bu nomalhgı yadnomal (gayritabiî) bir hale sokmuştu. Ulus bu yüzden şaşkın ve acılı idi, ve en tfenası bir tek beden halinde (yekyücud olarak) kendisine yaraşan parlak yannlara yükselemiyordu. • Yeni devrim, Türk ulusuna ken'di dilini daha derlitoplu bir şekil Berlinde dünkü konuşmalar İngiliz Nazırlarile Hitler ve arkadaşlarının müzakereleri sabahtan akşama kadar sürdü Konuşmalar bugün de devam edecek Ingilizler «heyecanlı neticeler beklenmemeli» diyorlar Beriin 25 (Hususî Muhabirimiz • den) Dün ekşam buraya tayyare ile gelen İngiliz nazırlan Sir Con Saymon ve Lord Eden tayyare meyda • nında Alman nazırlan tarahndin karşılanmışlar, hep beraber tngiliz sefa • rethanesine gidilmis, üki memleket nazırlan arasındaki ilk temas sefaret binasmda verilen çay zıyafetinde vuku bulmustur. Sir Con Syamon, ziyafetten çıkar ken sefaretteki çayda M. von NaurEth ile vuku bulan rnülâkatının ancak ya nm saat sürdüğünü ve »ırf usule mü • teallik mes?ilin mevzuu bahsedildigini »öylemiftir. Tahmin edildigine göre, Lord Eden, eumartesi giinii Pariste yapılan top lantının neticelerini von Neuratha bildirmis, o da cevaben, Alman mflletinin, veziyetin icabatmı takdir husu sunda naznlanna itimad eylediğinî soylemistir. Dünkü konttfmalar Asıl müzakerata bu sabah saat 10,15 te bsslanmış, bu müzakereler kısa bir ögle tatOinden sonra akşama kadar devam etmijtir. Bugün öğle Ostü mfizake V r hak • (JLrkası besinct sahl Takas suiistimali tahkikatı çatallaşh Ihtbas mahkemesi davayı reddetti, müfettişler heyeti 120 kişinin muhakemeye verilmesini istiyor Uzun müddettenberi Takas tahkikatım muhtelit bir MUfettis Tahkikat •vrakını nihai yapan Muhtelit Müler Heyetinin tetkik olarak bir ker* d* iko fettişler Heyeti tahetmekte olduğu takas nomi Bakanlığı kikatta suçlu gÖrdü«•tkik •d«c*klır suiistimali meselesi ğü 120 kişinin tnahJ kemeye sevkini lü yepyeni bir safhaya V zufnlu görmüştür. Mahkemeye sevki isgirmistir. Müfettişler Heyetinin tahkikatını tetkik eden Gümrük ve tn tenenlerin başinda o vakitki Ticaret Odası idare heeyti ve Umumî kâtibi, o bisarlar Bakanı Ali Rana, bu isin thtısas mahkemesine sevkini em o vakitki Ticaret Müdürii ve müdiriyet memurlarından bazıları, gümrükte retmiştir. Gümrük idaresi evrakı ihracat memur ları ve gümrük er Gümrük thtısas mahkemesine ver kânından bazıları ve dört büyük misse de mahketne kanunî salâhi tüccar vardır. Hıristoninidis, Ar yetine göre bu işi tetkik edemiye raan Koho ve Cemil Hariri gibi piceği cevabile davayı reddetmiştir. yasanm büyük tüccarları olan bu Tam bu sırada işe Ekonomi Ba adamların hepsi bugün memleket kanlığı da el attnıs ve takas suiis haricine kaçmıs bulunmaktadırlar. timali davasının bir defa da Eko Takas işinde suçlu ve suiistimal nomi Bakanlığı tarafından tetkik yapmakla maznun olarak gösteri edilmeden mahkemeye verilmesinin Ienler kendilerini müdafaa ederken doğru olmadığını bildiırmiştir. Şimihrac edilen mallann kıymeti ucnudi bin küsur sahifeden mürekkeb miyesi çıkmamıs olsa bile heyetin olan bu suiistimal tahkikatı dosyatesbit ettiği 1,600,000 liralık ke • sının bir nüshası Ekonomi Bakan • restenin getirebileeeği prim yüzde lığına verilmek üzere hazırlanmaksekizden azamî yüz kırk bin Iira tadır. Dün bir arkadaşımız takas sui • olduğunu, bunun 30 bin lirası eks • per parası olarak Ticaret Odan istimali tahkikatınm ne neticeye erkânına verildiğini, 1520 bin li vardığı ve Türkiye matbuatını ol rasının pul, kumusyon ve muame • duğu kadar yabantn gazeteleri de uzun müddet meşgul eden bu me lât parası olarak sarfedildiğıni, geri kalan para da takas isini yapan selenin şekli hakkında tahkikat tüccarlar arasında taksim edilirse yapmıs ve şayanı dikkat malumat (Arkası beştnd sahifede) almıştır. Alman Devlet Reisi M. Hitler, Franaanın Berltndekt sefirüe fcarjı karştya Fransızlar, Almanlarm Ingilizleri kandırmalarmdan korkuyorlar YUNUS NADt (Arkast üçüncu sahifede) Paris konferansından bir intiba: Ingıliz Naztrtartndan îlf Eden üe Italya Haridye Mu$te§art M. Sutç Paris istasyonunda Beriin müzakereleri hakkrnda en • diçeli neşriyat yapmaktadır. Gaze teler, Fransa ile Ingiltereyi ayır mak istiyen Almanyanm, Fransa tarafından giiçlükle kabul edilen şeniyetlere karsı, İngilizlere sadece seklen imtiyazlar vermeğe razı ol masından korkmaktadırlar. Petit Parisien şunlari yazmaktadır: «Almanlarm, başlıcası bir hava Lokarnosuna girme'i için yapacak ları hararetli teklifle bilhassa silâhlar için azamî bir had teklifi ol mak üzere İngiliz bakanlarının hoslarına gidecek îmtiyazlar vere ceklerini tahmin etmek icin insa nın fazla bir muhayyile sahibi olmaflina lüzum yoktur.» • JuenaJ gazetesi diyor kj: ^^AJmanİar, herkes için aydi'ha • kuk dairesinde bir «silâhlaırın tah didi» muahedesine dahil olmağı reddetmiyeceklerdlr. Umumî tahdid «»•»tînL Almanyanm hakikî iddia Bir harb olursa Irlanda da Almanya ile birlikte İngiltereye hücum edecekmiş ISarı nehrin bendlerinden ikisi yıkıldı, 20,000 sını örtmek için ileri süriilmüştur. Paris 25 (Hususî) Matbuat, kişi öldü, milyonlarca zarar var Bu iddianın gayesi Almanyanm mecburî hizmeti askeriye ile bütün komsulanna ordu mevcudu îtiba rile elde ettiği faikiyeti, Sov • yet Rusyanın dahil olacağı bir ittifak karşısmda kaybetmemesidir. Almanya, öteki uluslar aralarmda it • tifaka benzer hiçbir misak yapmazlar ve Fransa, Sovyet Rusyaya politika ve askerî bakımlardan y a k laşmaktan vazgeçerse imtiyazlar vermeğe razı olacaktır.» Le Jour gazetesi de şunlari yaziyor: «üngilterenin bilhassa ehemmiyet verdiği, Uluslar Kurumuna avdet g«bir. *ır/ sekle aid bazı müsaadatta bulunmağa Almanyanm mütemayil olduğu sSylenmektedir.' J ^~ Bu suretle yalha sekl« aid bir*haoıt •mamc.ra: Sarı nel.:r hcno bir &el aeçin.ıen^ffcket mokabiliıfde, İngftterenin fazla Şanghay 25 (A.A.) San nehr'n düğti zannediliyor. Zarar' 40 milyon müsamehakâr davranarak esslı mü Hunan ve Hopes hududu üzerindek1 dolar tahmin edilmektedir. Yüz bin saadatta bıdunmamasi icab eider. bendleri yıkılmıs ve sular büyük bir lerce halk civar yoliar özerine dököl • (Arkası beşınci sahifede) müstür. araziyî istilâ etmiştir. 20 bin kişinin 51 Çinde müthiş bir facia