19 Şubat 1935 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

A R S E N LUPEN Istanbul'da Cingöz ıncı tonnaile karşı karşıya Recai ç.ktı. 5 l « o e ISTANBUL CAĞALOĞLU Saiı 19 Subat 1935 NO. O Ö O I Telgraf »e mektnp adresi: Cumhuriyet. Istanbui . Posta kntnsu: tstanbul No. 246 Teiefon: Başmuharrtr ve evl: 2V368. Tahrlr heyetl: 24298. îdare ve matbaa kısmlle Matbaacılık ve Nesriyat Şirfcetı 24299 24290. M ™ ~^^ ~^^^^ umhuriyet m ~^^^^~ ALGOPAN Soğuk algınlığı ve nezle için en tesirli ve geçirici ilâçtır. Her eczaneden isteyiniz. Dil devrimi Yoluna girdimi Yürüytip gidiyor mu? vet ve hayır. Anlatalım, ve isterseniz önce niçin hayır olduğunu 8Öyliyelim: Bu daha ziyade işi genel budun anlayışı bakımındandır. Dilimizi uluslaştırmak için şimdilik ortada görülebilen özen gazetelerin bu yoldaki deneme yazılarında toplanıyor gibidir. Atatürkün doğrudan doğruya kendi gözü önünde tuttuğu Dil Kurumunun çahşmalarından heniz ortaya birşey çıkmadı. Şunun bunun ayrı ayn denemeleri ise ortaya alışılmamış sözler atmaktadır. Bunlann şimdilik sayılı bir azlıkta olmalarile birlikte yeni sözlerin çok kez alışılmamış yenilikleri şuna buna dudak büktürebiliyor. Simdiden herkes sezinliyor ki heniz az olan bu yeni sözlerde bile bir türlü yabancıhk kokusu var gibi görülürken bu gidiş bütün dili kaplamağa götürülürse epeyce zorluk karşısmda kalabileceğiz. Hep anlıyoruz ki zor işmiş bu, hiç değilse kolay iş değilmiş bu. Sonra işin bir de, evet yanına bakılınca ise dilimizi düzeltmek gerekliği olanca özenile ortadadır. Ona dört elle yapışılmıştır. Dil Kurumunun çalışmalan heniz ortaya atılmamış ise bu, işteki tutumun sağlamlığmdan ileri geliyor. Kurum kendi çalışması yolundaki buluşlarını iyiden iyiyc sağlama dıkça ortaya atıvermekte hiç te ivinti (acele) göstermiyor. 0nun böyle yapışı pek doğrudur. Çünkü iş sanılabileceğinden daha çok zordur, ve büyüktür. 0nun üze rinde sağlam ve temiz çalışılmah, herkese yeğnilik (hafiflik) duygusu verebilecek duygulardan kaçınmahdır. Amma araştırma ve denemşlenn sımdıj e kacîar \ erâıgi sonunclar şunu göstĞffydr ki iş kolay olmamakla beraber hiç olmaz da değildir. Biz ergec, belki daha artık biraz gec olarak bu işi en sonunda görmüş, bitirmiş, başa çıkarmış olacağız. Ancak bunun için şartlar var: Bir kez bütün ulusça dilimizi düzeltmek gerekliğini anlamakta birleşmiş, onun uğrunda gerçekten kutlu bir iş yapmak inanile calışmağa koyulmuş olmahyız. Şu açık irnesne (sebeb) den ötiırü ki her ulus ancak ulusal dilile tüm (tam) olabilir. Konuşma ve anlaşma sözleri kendi öz dilinden örülmemiş ulus, özbey bir ulus r 1 mak üstünlüğünü yitirmiştir. Son bin bu kadar yıllık tarih, başında bizlerin bulunduğumuz bir bölük Türkleri bu alanda çok yanlış bir yola sürüklemiştir. Bunu gördük, doğru yola çevriliyoruz. Bunu yapmak için anlaşma aygıtı (aleti, vasıtası) olan dili öz kaynağına götürmekte bütün ulusça elbirliğiİe emek vereceğiz. Bu yolda bütün ulusça, severek ve sevinerek çalışacağız. Bu işte oluruna bağlamanın (idarei maslahatın) hiç yeri yoktur. Dil düzeltiminde gözönünde tutuğumuz ve tutacağımız yüksek gerçeklik şudur: Bir ulusun budunca (halkça) konuşulan dili başka, o ulusun okur yazarlarınm dili başka olamaz. Ulusta budunun dili, herkesin dilidir: Okumuşunun da, okumamışının da. Kara ve deniz dururken bahir ve ber ne demek? Akan sular demek varken meyahı cariye demek delilik sayılsa yeri değil midir? Arazii haliyenin boş topraklar demek olduğunu Anadolu Türkü nasıl ve niçin bilsin? Bu uydurma yabancı konuşma biçimi en yeğni deyimile züppelik, eşşeklik değil de nedir? Şu var ki dil düzeltmesinde bütün ulusça elbirliği edilmekle birlikte bu işte yeterlikli bir bilginler kurumunun hepimizin başımızda bulunarak önümüzde gitmesi gereklidir. Bu işte gelişi güzel çalışıIamaz, ve herkes kafasına estiği gibi yapamaz. Doğruyu bulmakta hepimiz büyük istekle güclü yardımcı olmahyız: Son sözün o bilginler kurumundan çıkacağını bilerek. Biz ergec Türk dilinin arîlanması (temizlenmesi) işi için Almanya, Avusturyaya karşı hudutta asker yığıyormuş Italyanın da Avusturya hudvdunda 2 kolorduyu seferber ettiği bildiriliyor Paris 18 Deyli Telg. afın Vi yana muhabiri şunları bildirmektedir: «Almanyanın, ceaub hududunda, endişe verici hazırhklarda bulun • duğunu zannettirecek sebebler vardır. Bavyeradaki ilk üç fukamn hareket halinde bulunduğu bildirili • yor. Muhabir, buna mukabil ttalya nın da ttalya • Avusturya hududunda ve bilhassa R enner üzerinde îki kolorda seferber ettiğini ilâve et • mektedir. M. Musolininin bu ant emrine sebeb, şimalî Afrikaya ltalyan kıta • atınm gönderilmesinin, Avusturya • da bir nazi isyanını teşci etmek ihtimtli korkusudur. ^^^^m~ ^^^^^ ~^^^^^v~ ~^^^^^P~ ~^^^^^^r ~^^^^^^r ~^^^^^^^~ Kamâl Atatürk dün Antalyayı şereflendirdi Çeşme önünde Ege vapurundan Zafer torpi tosuna geçen Yüce Onder, dün sabah Alanyaya ve saat 14 te Antalyaya vardılar Antalya 18 (A.A.) İstan buldan Ege vapurile ayın on altısında hareket buyuran Reisi cumhur Atatürk dün Çeşme önlerinde saat 18 de Zafer torpıtosuna geçerek Alanyaya doğru yollarına devam etmişlerdir. ZJ&fer torpitosunu Adatepe torpi tosu da takib ediyordu. Alanyaya bu sabah saat yedide muva salat edilmiş, Atatürk Alanyaya çıkarak üç saat kadar kaldıktan sonra ayni vasıtalarla Antalyayı teşrif etmişlerdir. tertipli durmuş olan kayıklarda da karşilayıcılar beklıyordu. Atatürk halkın yaşa sesleri ve ardı kesilmiyen alkışları arasında rıh tıma çıktılar. Asker, okulatılar, kent mızıkası ve halk tarafından candan selâmlanarak dileklerile bir faytona bindiler ve köşkleri ne konuklad'lar. Gece fener alayları yapddı Antarya 18 Baştanbaşa donanmış olan şehirde halkın heyecan ve sevinci bütün genişliğile devam ediyor. Gece fener alay lan yapıldı ve Büyük Önderin ikametgâhları önünden ulusal marşlar söylenerek geçildi. Saat 17 de tç İşleri Bakanı Şükrü Kaya Antalyaya gelmiş tir. Saat 19 da Riyaseticumhur heyetini hâmil olan Elge vapuru da limammıza geldi. ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^^^^^V^^^^ ^^^•^i^' Alman ordamna aid bir inttba: Bir geçid resmi Şarkî Afrikaya asker sevki devam ediyor İtalyan fabrikaları mühimmat îmalâtını artırdılar, Fransız gazeteleri «Italya, müstemlekelerini genişletmek istiyor» diyorlar Halkın coşkun sevinci Sayın konuğumuz, Büyük U lus Kurultayı Başkanı General Kâzım Özalp, vali, liva kuman danı, belediye ve C. H. Fırkası başkanları, kentimizde bulunan saylavlar, ihtiram taburu, okullar ve bütün Antalya halkı tarafından sevinçle karşılandı. Denizde ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^^^^^^"^ ^^^P^^ ^^V^^^ Avusturya Başbakanının bir nutku Viyana 18 (A. A.) Basbakan Şuşnig, Linz tehrinde sosyalistler tarafından öldürülen Heimvehren lerin hatırasmı tebid için konulan bir levhanm açılma merasiminde nutuk söylemif ve yeni Avusturyanm dahilde soysal mlhu temin et meğe karar verdiğini bildirerek demiştir ki: <Avusturya, bir Alman memle • keti olmakla beraber, hiçbir vakit bir vilâyet veya müstcmleke olotı • yacaktır. Avusturyanın akıbetini bizzat Avusturya milleti tesbit edecektir.» Şiddetle alkışlanan Basbakan, tehlike karşısmda ana vatanm se • lâmeti için harkesi birlejmeğe da vet etmiştir. Bulgaristanın hazırlıkları Bulgar ordusu günden güne kuvvetleniyor ^ M . 120 yerine 655 topu, 20 bin yerine 50 bin askeri var. 250 tayyare çıkarabilir Habeş lmparatoru ile ttalya Kralı bir arada arabada Napoli 18 (A.A.) Havas ajansı muhabirroden: Şarkî Afrikaya gidecck iki go • nüllü milis taburu, Romadan buraya gelmiştir. Hararetle alkıslanan Avrupada şiddetli bir fırtına büyük zararlar yaptı Şehirlerde evler yıkıldı, ağaçlar devrildi, seller köprüleri alıp götürdü, nüfusca da zayiat var Berlin 18 (A. A.) Almrn istihbarat büro sundan: Dün AImanyada hiiküm süren »iddetli fırfana mühim xararlara sebeb olmuştur. Breslavden bildirildiğine göre, pazar yerinde bir kadm, yıkı lan bir duvar al bnda kalarak ö'muştiir. Japonyada geçen tene vuka bulan bir Muelheîmin dis mah'Uesinde 36 tayfunun yaptığı tahribat ailenm evleri yıkılmıj, bunlar, yersiz, sı yedi balonu götüren bir fırbna yüyurdsuz kalmıslardnr. zünden geri kalmışbr. Birçok yollar, devrilen ağaçlerla Holandada kapanmtstır. Amsterdam 18 (A.A.) ŞiddetU Fırhna Berlmde de birçok hasarla* bir fırhna, birçok kazalara sebeb ol • ra sebebiyet vermiştir. Ağaç^u dev raustur. ölen S kişiden üçü boğuîmuşrilmis ve h'tta köklerinden sökülmüs tur. Aynca birçok yaralı vrrdır. Ge ve birçok damlar uçmustur. miler, liman'.arda kalmışlardır. tki çan Otomobü sergisinîn kapısındaki 23 kulesi yıkılmıştır. metrolnk ışıklı kule, fırtmadan dev • Lehistanda rilmiştir. Yaralı yoktur. Baska yerde Varsova 18 (A.A.) Pozroan ciyiküan bir ev itfaiye neferlerinden bir v.'nnda Gorzevice mevkünde, üç kisi, kişiyi öîdiirmüştür. (Arkast dördüncü sahıfeâe^ Drrmstadt Alman balon müsaba ıııııııııııımıııııııııııııııııııııı ııııııııııııııııııiHiınıtmıııııııııııııııııııımııııııınfiıııııııııııııiımımııııııımıııııırıiımııııııtıııı Atinada çikan hükumet taraftan Ellinikon Melion gazetesi yaziyor: c Bulgaristan 27 teşrinisani 1919 da imza edüen Nöyyi muahedesinin 63, 66, 68, 72, 78, 79, 81, 89 uncu maddeleriîe baska bir takim ahkâmla be raber şunları da taahhüd ve imza ey • lemisti: Yunan ve Bulgar Harbiye Naztrlart 1 Bulgaristan zabitler ve kiiçük General Zlatef ile General KondilU zabitler de dahil olduğu halde yirmi 4 Top adedleri nraayyen ola • binden fazla asker bulunduramiyacak • Maliye yeni bir tali tir. caktir. 5 Sflâb yapmak için yaîniz bir 2 Sevkülceys ve seferberliğe yamatname hazırladı fabrika bulundurabilecektir. rayacak foseler ve demiryollari 6 Haricden harb malzemesi teAnkara 18 (Telefoala) Buğ yaptirmiyacaktir. darik edemiyecek, harb tayyaresi bu . dayı koruma kanununun tatbik ?ek3 Askerlikte mecburi hizmet u • lini gösteretı talknatname Maliye suliine müsaade edilmiyecek, yaîniz lunmiyacak ve tayyare yapmasina müce hazırlanmıştır. Bu nizamnamehizmeti on iki sene sürecek gönüllü as saade edilmediği gibi ticaret tayyare ye göre mükellefiyet mevzuuna da ker bulunduracaktir. (Arkast beşinci sahifede) hil olan değirmealerin vaziyeti izah ıııııııııııııııııııııııııııiMiıııııııııııııııııııııııııııııııııııııı>'iııııı:ııııııııııııııııiıııııııuııııınııtııııiHiııııııınıııııııııiıııııııııniııııııııııııniitıniNiıııtı edilmekte ve fabrika sayılmıyan değlraıenlerdc öğiitülüp satısa. çıkanlacak unların vergiye nasıl tâbi tutulacağı, mürakabe ve kon • trol işleri, un ve Undan mamul tnaddelerin vergisini kaçıcanlar hak • kında tatbik olunacak cezalan ih • tiva etmektedir. Kanun hükümle • rine göre riayet etmiyenlerden deŞirket, mukavelenin bozulamıyacağını idd'a ğrrmen, fabrika ve imalâthane sa taburlar, şarkılar söyliyerek kışla • ya gitmişlerdir. Bugün Piyemoa prensi, taburlan teftiş edecek, sonra askerler vapura bineceklerdir. (Arkası besincı sahifede) Yunanistan, hududdaki talıkimatı 3 4 ay içinde yapacak Türk buğdayı nasıl korunacak? Traınvay Şirketi Nafıa davası bugün başlıyor ediyor. iki taraf ta maruf avukatlar tuttu (Arkast beşınci sahifede) Tevkîfhanede cakı harbi! Uc mevkuf bıcakla b'rbirini yaraladı Dün sabah saat 11 de lstanbul Tevkifhanesinde bir vak'a olmu« • tur. Tevkifhanede bulunan Bahri yeli Müslim 8 numaralı kovu"tan bir masa kaldıraı a!ı kendi kovu şuna götürmek isteml;tir. Buna gene sabıkalı Feriköylü tbrahim kız mış ve Müslime küf< etmiştir. lArkası besinci sahifede) Uçüncü sahifede: Edebî müsahabe Halid Ziya UŞAKLlGlL Dördüncü aahifede: Fransa mem leketimizden mal alm&ğa mecburdur Beçinci sahifede: Esnaf Bankasımn tasfiyesi kararlaştı Elektrik ve Tramvay sirketleri reisleri M. Gindorf M. Hanzes M. Veyl nııınııııınııırıı bir akademi kuracağız. Bu dili düzeltme işi ne bugünden yanna, ne de üç beş günde bitirilebilir. Bu iş çok çalışmakla birlikte uzunca vakit istiyen büyük bir iştir. Hem öyle gerekli bir iş ki onu bâşarmakta hiçbir güclük bizi yıklıramaz. Türkün kendi dili vardır ve ulusun özenile bu dil bütün yeryüzünün en güzel dillerinden biri olmak şartlannın hepsini kendisinde .toplamıştır. Elverir ki biz yolunda çahşmayı bilelim. Biz bu yolu b^: lacağız, i>i* bu yoldayız. ; BugBn YUNUS NADt Ankara 17 (Hususî muhabri mizden) Salı giinü Devlet Şurası bütün lstanbul halkını yakından alâkadar eden mühim bir davaya bakacaktır. Bu dava tstanbul Tramvay şirketi tarafından Nafıa Ba kanlıgı aleyhine açılan davadır. Nafıa Bakanlıgmm vekilligini eski Adliye Bakanı Mahmud Esad, Tramvav $b ketinin vekilliğ'ni de Abdürrahmsn Münib ile tsmail Hakkı deruhd'e etmiş bulunuyorlar. Bu vaziyete nazaran, Muhakeme nin çok meraklı olacağı tahmin edilebilir. Bu mühim davaya sebebiyet veren vaziyet şudur: tstanbul Tramvay şirketi 1926 senesindenberi 21 haziran ve 24 temmuz 1926 tarihlerinde aktedi len mukaveleler ahkâmına göre hareket ediyoı du. Bu mukaveleler ile gerek Tramvay şirketi, gerek Nafta Bakanhğı bazı taahhüdlere gic işmiş bulunuyorlardı. 1926 tari • (Arkast testnd $ahtfede)