16 Şubat 1935 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 5

1 6Şubat 19? 5 Bıılgar ordusunun hakikî kuvvetleri ne kadardır? Yunanlıların endişe etmekte hakları vardır; çünkü Bulgar ordusu hüdud muhafızları ve saire ile beraber 58,000 kişiye jTakın bir kuvvet teşkil etmektedir Bulgaristanm Nöyyi muahedenamesmin askerî ahkâmina n'ayet etmedi ğini, Alman ve Macar ordulari gibi Bulgar ordusunun da açik veya gizli kovvetlendirildiğmi, Nöyyi muabe • denamesini imzaliyan devletierin ve bu meyanda Bulgaristanin komşufari olan Yngoslavya, Romanya ve Yu • nanlstanin muahedenin askerî kayid • lerinin çiğnenmesine aldiriş etmedik • lerini yazmiştim. Bu yazilarımin 18 fldncikânun tarihinde çikan ikincisine mahtelif ecnebi kaynaklarindan topladığUn malumatı da ilâve etmiştim. Bulgaristanin, kendbini bağhyan as. kari zincirleri kirmasina Yunanistan nihayet tahammül edememiş, pek haklı olarak Yunan Bulgar hadudlartn • da tahkünat yapmağa karar vermiştir. Bu münasebetle Bulgaristanin Nöyyi muahedenamesinin kayidlerini din • lemiyerek viicude getirdiği ordu bak • kinda, Avrupa ve Balkan membalarmdan naklen daha esaslı malumat ver • mek istiyorum. Cönüllü usnlü yerine mecburî hizmet Nöyyi muahedenamesi Bulgarista • na mecburî askerlik usuliinü menet miş ve 12 senelik gönüllü efrad kul • lanilmasmı mecburî kılmiştı. Halbu • ki Bulgaristan gönüllü asker usuliinü aslâ tatbik etmemiş ve harbden evvel olduğu gibi ordusunun efrad ihtiyad m kur'a usuIOe temin etmiştir. Her sene askerlik çağina giren efradta bir kismı asker ve bir kismı da amele as • ker olmaktadir. Bulgar ordusunda as. kerlik müddeti 18 aydir. Amele as • kerler ise 8 ay amelelik etmekte, 3 ay da askerî talün görmektedirler. Ordtmun hakikî mevcudu: Nöyyi muahedesi Bulgaristana 20,000 kişiden fazla asker bulundurmasinı menetmlştir. Halbuki Bulgrılafin Mil letler Oemiyetine verdikleri tnalumala göre, Bulgar ordusunnn 1934 mev • cudn 1493 ü zabit olmak iizere, 32,401 kişidir. (Asker, jandarma ve budud muhafizlan dahO.) Fakat bu da doğru değüdir; hakikî ordu mevcudii 2,500 zabit ve 45,000 nefer olmak iizere 47,500 kisidir. • Şimdi bu 50,000 kisiye yakın ordunun muhtelif siniflara nasi] avrudığı • m, gene Nöyyi muahedesinin müsaa de ettiği teskilâtla karsdastirarak tet kik edelim. Piyade: Nöyyi muahedesine göre Bulgaris • tanm üçer taburlu 8 piyade alayi ol • masi ve taburlar mevcudünün 16 za • bit ve 6 5 0 neferi geçmemesi lâzimdı. Her piyade alayinm ayrica bir kon . trol birliği olmak üzere 8 de kontrol birliği olacak ve ikmal birliklerinin (depo taburlarinm) mevcudu da ala • yin mevcuduna dahfl bulunacaktı. Bulgaristan bu tirer taburlu 8 alayi üçer alaylı 8 fırkaya çikarmiştir. Ay rica her alayin birer depo taburu da vardır. Bulgar piyade alaylari, iki taburlu olup üçuncü taburlar hususî bir grup halinde teşekkül etmiştir. Ba hu • susî graplara, muhabere kıt'asi, piyade topçusu, boğucu gaz takimlan ve le • vazim bölüğii dahildir. Piyade tabur • Iari, üçer piyade ve bir makinelitüfek bölüğünden mürekkebdir. Her iki firka, bir ordu te?kü etmek te olup bu suretle Bulgaristanda dört ordu müfettişliği vardır: 1 inci Sofya, 2 nci Füibe, 3 üncii Varna, 4 üncü Pilevnede. Bulgaristanda kolordu teşkilâb yoktur. Harb zamanmda Bulgar firkalan altişar piyade alayindan mürekkeb ola caktır. Süvari: Bulgaristan muahede mucîMnce y»îBIZ 3 süvari alayi bulundurması lâzitn flcen, birisi hassa alayi olmak üzere 11 süvari alayi vardır. Her süvari alayi 4 süvari ve 1 de makinelitüfek bölüğünden müteşekkildir. Süvari, jandarma , gruplan süvari alayi haline ifraç edilroek suretile süvari alaylari çoğalUİ miîür. Topça: Bulgaristanin muahede mucibince topçusu 12 sabra bataryasi, 3 dağ bataryasi, müstahkem mevküerin miidafaastaa memur teçhizatsiz 9 batarya dan ibaret olacaktı. Koşulu toplar 10,5 luktan büyük çapta olmiyacaktı, da ha büyük toplar yalniz müstahkem mevkilerde sabit olarak bulunabilc cekti. Milletler Cemiyetine verilen malu • mata göre, Bulgaristanin Sofya, Şum • nu, Vidin olmak üzere üçü dahilde, i kîsi de sahüde, Varna ve Burğazda olmak iizere be» müstahkem mevlrîi vardır. Halbuki Bulgaristanin bugün • kü topçusu çok daha kuvvetlidir. £ v • velâ, her firkada bir topço alayi var • dir. Bu topçu alaylari üçer taburludur. Her taburda ikişer batarya vardır. Topça alaylartnm üçüncü taburlari, Slçme kıPalaridir. Ayrica iki süvari topçu alayi teşkil edilmistir. Her orduda bir alay olmak üzere 4 tane ağir topçu alayi vardır. Bu ağir topçu alaylari, muahedenamenin me netmiş olmasina rağraen, 155 mili • metrelik uzun ve 205 milimetrelik o • büs toplarile mücehhezdirler. Bu top • lar ttalyan modeli traktörlerle çekilir. Bu suretle Bulgar ordusu, topçu kuvvetini 32 sahra ve dağ bataryasi, 8 süvari bataryasi ve 16 ağir batar . yaya çikarmifür. Halbuki muahede 9 u teçhizatsiz olmak üzere yalniz 2 4 bataryaya müsaade ve ağir topçuyu kat'iyyen menetmişti. İstihkâm : Muahede 3 istihkâm taburuna ve 3 ikmal kıt'asina, 2 bisiklet taburuna müsaade ettiği halde hakikatte her ordu için dört istihkâm alayi teşkil edilmiştir. Her alay ikiser taburlu ve tabur • lar üçer bölüklüdür. istihkâm taburla • rı istihkâm, ifildak, teîefon, radyo ve teknik kıt'alarindan mürekkebdir. Ayrica bir de köprücü alayi vardır. Levazım, nhhiye ve nahliye: ' Levazim; her firka için bir tabur olmak üzere sekiz taburdur. Sıhhiye; dört sıhhiye deposu ve sekiz hastanedir. Müstakü nakliye; bir otomobil a • layidir. Jnmfiarîve* '• Meclis Başkanı Denizliye vardı İtalya asker sevldyatına başladı tedenberi muhayyilemde yasayan yanmış, harab olmuş Aydın yerine mamur ve güzel bir Aydın kakn oldu. Yeni yapılmış genis caddeler le modern binalar bize yeni bir Aydın bağıshycr, bunu halkımız*n yapıcılık ve çalışkanlık ruhu başarmıstır. Kâzım Özalpın Aydına Habeş kuvvetleri SilliareCıımhuriyet idaresinden evvel senede 597,499 yi işğal ettiler dair beyanatı ton kb'miir çıkarılıyordu, istihsal miktarı tarafı birınci aahlfedet \Baf tarafi birinci sahi1ede\ paylaşıyordum, sevinclerine katılı • Mussolininin izahatî şimdi 2,228,269 tona çıktı yordum. Şehri gördüktea sonra ö Roraa 15 (A.A.) M. Musolini büyük faşist konseyinde uluslararasi politikası hakkmda uzun bir rapor o • kumuş, 7/1 tarihinde yapilan Fransizttalyan anlaşmalarini, Libya ve Sudan hududlarini tayin eden İtalya tngiltere, Muir anlaşmasim, ve Somali ile Kenya hududlarini tayin eden 1927 ve 1933 anlaşmasinı tasvip ettirmiş • tir. \Bat taraft blrtnci sahifede] lunduğundan bu mevzuda neşriyatı, prensiplerinden biri addeder. Bunanla beraber memleketin en mühim ser • vet membaîarmdan biri olan havza 3e bütün matbuatimizin alâkalanması ve istatistiklerin nesrile beraber tenkid ve tahlfllere girişilmesi lâzim gelirken bunun yapilmaması, memleket servet ve snnayifle alâkanin zâfım gös terir. smda aramak ve bulmak lâzimdir. Bundan sonra da bütün sirketlerin, istih sali asrileştirmesinde buluruz. Zonguldak havzasında on senelik inkişaf Milli sermaye Halk memnun! Aydmda gerek kasaba ve gerek ya> km nahiye ve köylerin her is bölü • mündeki halkile görüsmek fırsatını buldum. Hepsi bana mahsullerinin değerile satıldığmı, geçimleri nin iyi ve yeter olduğunu sevincle söylediler. Hükumetçe alınan ekonotnik tedbirlerin büyük değerinden mlnnet • le bahsettiler. Aydında en çok »e • vincle gördüğütn halkın toprağa ve mahsule geçen yıllardan daha çok bir kuvvet ve gayretle sanlmıs olmasıdır. Bütün Aydın ovasının ye sermis manzarasını görmekle duy • duğum sevimç pek büyüktür. Habeşistan Fransaya tarziye verecek Paris 15 Fransiz Somalisinde mutasarrıf Bemardin öldürülmesi üzerine Fransa, Habeş hududunu takviye et meğe başlamiştir. Habeşistan Fransa • ya tarziye ve tazminat vermsyi kabul ve hududda bir Fransiz • Habeş ko misyonu teşkilini bir emniyet tedbiri olmak üzere teklif etmiştir. Havzada istihsalât yapan unsurlar İtalya Milli Mücafaa yüksek komisyonu nedir? Sinyor Musolininin başkanlığmda toplanmakta olduğu yukarıda bildiri len Millî Müdafaa yüksek komisyonu Nazili fabrikası ve pamuk milli müdafaaya aid meselelerin tet istihtalâtı kik ve halli vazifesfle mükellef bir NaNazillide devletçe kurulacak o zirlar Şurasidir. Komisyon, bu mesele • lan büyük dotuma fabrikasının simlerin halli bususunda muhtelif nezaretdiden bu muhitte uyandırdığı ça • Ierin mesaisini birleştirdiği gibi mem • lısma arzusu ise büyüktür ve hatta leketin müdafaasi bakimmdan bütün filiyata geçen halk hazırlıklan varmillî faaliyetlerden istifade edflmesini Birliklerin yekânu: dır, pamuk istihsalinin yüksek vatemin edecek esasları hazirlar. sıflı ve fazla kıymette olmasina çaPiyade: 56 piyade taburu, 56 nva Komisyon bir müzakere ve karar kolısıldığmı öğrendim. Bu hüku • kinelitüfek bölüğü; mitesile istişari teşkilâttan mürekkeb metçe alnan bütün tedbirlerin bal • , Süvari: 4 4 süvari bölüğü, 11 maki • dir. krmızca nasıl iyi karsıladığuu gös • ne'itüfek bölüğü; Müzakere ve karar komitesi Baş terir. Topçu: 16 sahra, 8 dağ, 8 obüs, 8 bakanm baskanhğı altmda toplanir. Aydın halkmın giyinis, yasayıs, süvari, 16 ağir topçu bataryasi ve 8 Iç tsleri Bakanı, Diş tsleri Bakanı, Paçalısıs tarzını bir cümlede topla • mevzi bataryasi olmak üzere 64 ba • ra tsleri Bakanı, Harbiye Bakanı, Bahmak icap ederse diyebilirim ki, Aytarya. riye Bakanı, Havacıhk Bakanı, Müs • dın ve etrafında refah vardır. Türk temleke Bakanı, Ulusal Ekonomi Ba • Jandarma : kooperatifçiliğinin Aydında büyük kani, Posta ve Telgraf ve Telefon BaBulgaristanda 16 jandarma taburu yeri vardır. Halk bu yolda daha çok kani komkenin azasidirlar. (Bujrünkü vardır. Fakat bunlardan Sofyadn bufaydalar göreceklerine inandığını vaziyete nazaran, komite yalniz Mus • Iunan birinci ve ikinci jandarma ta • bana söylediler. Firka ve Halkevi soliniden ibaret gibi birşeydir. Çünkü bunlari lhtiyat Zabit mektebi haline kurutnlan iyi çalısıyor. Yapılmak bu bakanlıklann çoğu Başbakanin kençevrilmis olup ordu için her sene 1500 ta olan temsil salonunu gördüm. Aydi idaresi altindadir.) Diğer bakanlar ihtiyat zabiti yetiştirraektedirler. dında büyük sahne ihtiyacı basa da, kendi bakanlıklarina ve ihtisasla • Jandarma taburlan ücü piyade ve bi rılmıs demektir. Halkın tenvir ve rina aid hususî meseleler müzakere e . rer makinelitüfek bö!üğünden ibaret . irsadı yolunda Halkevinin diğer büdilmedikçe rey sahibi aza olarak bu tir. Evvelce mevcud beheri dörder bötün kollarının çalısmalan da tak • komiteye davet edflebflirler. Iük'ü 7 süvari jandarma grupu, askerî dire değer. tstişari mahiyette olmak üzere bu kosüvari alayi haline getirflerek orduya veÇocuklarımız çalışıyorlar miteye büyük erkâniharbiye reisi, or • rilmiştir. Aydın ortamektebinde bütün »i du, bahriye ve havacilık erkâniharbi • Hadmd muhaftzlart Ve saire? nıfları gezdim. Çocuklara sorgular ye reialeri ve sivil seferberlik hazirhk Bulgaristanin tamamen piyade kıt'aaordum. Kız ve erkek talebe sıhhatkomite reisi de iştirak ederler. lari halinde teşekkül etmls olan hudud li, temiz ve iyi giyinmis olarak bir Müzakre ve mukarrerat komitesi, muhaftzlari, polis, orman bekçüeri, arada derslerine çalışıyorlar. He muhtelif meseleler hakkinda sorgular gümrükçüleri de on bin kîşiyi bulmakmen bepsinde uyanık bir zekâ, yü • sorar ve Millî Müdafaa yüksek komistadir ki bunlar yukaridaki ordu mevrekten gelen bir yurd sevgisi ve sayyonunun istişari teşkilâtı bu sualler cuduna dahil değüdir. gnsı var. Bana Cumhuriyetin faydahakkmda kendi mütalealarinı bildirirlan üzerinde verdikleri karsılıklar Muahede ile Bulgaristanin alev sa ler, sonra komite icraî mahiyette ka • istikbal için çok iitnid vericidir. Ço* çicı makineler, zehirli gaz ve tank kul • rarlar verir. Alman kararlar ve ted cuklarımız müspet ilimlere daha lanması da memnudur. Tanklan ve abirler, Millî Müdafaa yüksek komis heveslidir. Aydında yalniz toprakta lev saçicı makineleri olup olmadığı yonu başkâtibliği tarafmdan icab e • değil, fabrikalarda çalışan isçiler • malum değilse de zehirli gaz kıt'alari denlere bildirflir. Komisyonun istişari le de hasbihaller yapdım. Günlük vardır. teşkilâtı, her biri kendi ihtisasina aid kazanclarını, yaşama şartlarını sormeselelerle meşgul olmak üzere, şun Hava kuvvetleri: dum. Intıbalarımın iyi olduğunu lardir: 1 ordu şurasi, 2 amirallar ko Nöyyi muahedenamesi Bulfaristana «öyliyebilirim. mitesi, 3 havacıhk teknik komitesi, 4 askeri tayyare bulundurmak salâhiyetisivil seferberlik hazirlığina memur ko • Sıtma derdi kalkıyor ni vermemişse de Bulgaristanin yüz kamite. dar askeri tayyaresi olduğu muhak • Aydmın uzun yıllardanberi bü • Komisyon başkâtibliği, ordu erkâni kaktir. Her firka mintakasinda bir tayyük derdi olan sıtmaya hükumet harbiyesi erkâmndan birinin idaresi al. yare meydani ve hangan vardır. As • kurtarıcı elini koymustur. Sıhhat tmda Harbiye, Bahriye ve Havacilık kerî tayyareler Bulgaristanm muhtelif Vekâletine bağh genis ölçüde bir Nezaretlerinden tayin edflen erkândan yerlerinde gizlenmektedir. tki tane taykurum bu mıntakada mücadeleyi üç kişiden mürekkebdir. Başkâtiblik yare fabrikasile ayrica Italyanm mes üzerine almıstır. Uyanık halk ta idare ve inzıbat itibarile Harbiye Ne • hur Kaproni tayyare fabrikastain bir kendi evlerinde ve sahıslan üzerinzaretine bağhdır. subesi vardır. de aldıkları tedbirlerle bu miica • Ba suretle Millî Müdafaa yüksek kodeleyi kolaylastırmaktadır. VilâyetDeniz kuvvetleri: misyonu, ttalyanın milli müdafaa iş çe bataklıklann kurutulması yolunYalmz Tuna nehri için beheri yu . leri itibarile en yüksek idari makamida tedbirlere girişildiğini öğrendim. zer tonluk 4 karakol gemisi, 10 tane dir. Yüksek neticesini yakmda görecediğer ehemmiyetsiz teknesi vardır. Bulğimizi umarım. garistanin denizaltı gemisi bulundur Devletçe hurda incir alınmasmm ması memnudur ve hakikaten yoktur. bu cnahsulün değerlendirilmesine Bursa (Hususi muhabirimiz • çok yardım ettiğini öğrendim. önüden) Belediye meclisimiz son içMuhtelif Balkan ve Avrupa mem mUzdeki yıllarda da bu yoldaki iyi timada verilen 16 imzalı bir tak balanndan topladığımiz bu malumat, tedbirlere devam edileceği tabiidir. rirle «vlerdeki kafeslerin kaldırıl Bulgaristanin Yunanistanin endisesine masına ve kafesin belediye yasak Küçük Menderea ve CeUâd gölü hak verdirecek surette bir ordu hazir • lanna ahnmasına karar vermiştir. Iadığmı ve bu orduyu günden güne Küçük Menderesin ıslahı ve Cel • Bu kararla kafesler dört ay zarfın j kuvvetlendirmekte olduğunu göster • lâd gölünün kurutulması Hususî tda tamamen kaldırılmış olacaktır. darelerin takatı dışında olduğun • mektedir. Kaldırrnıyanlardan ceza alınacak dan devlet üç buçuk milyon lirahk ABlDlN DAVER tir. bir taahhüdle bu işe girmistu*. önümüzdeki yıl Cellâd gölü havasının bir varlık ve yasayıs kaynağı ola cağina simdiden muhakkak gözile Tekirdağ (Hu. Mu.) Evvel bakabilirim. Bana bu yolculukta Hilâliahmer Bancüma şubeslnden: ce vilâyetimiz mıntakasındaki göçDoğanbey (Konya) nahiyesinden islm. Antalyaya kadar refakat edecek omenlere Hilâliahmer Cemiyeti ta • lan Izmir Valisi General Kâzım Dileri yazılı budun severler Marmara fe . rafından bazı eşya dağıtılarak yarrik bu ıslah ve kurutma işi üzerinlâketzcdelerine verilmek üzere arala dımda bulunulmuştu. Bu yardım de genis izahatta bulundular. Bu nnda topladıkları laneyi şubemiz vasıtakurumu ikrnci defa olarak göçmenseyahatin bana sevinc veren büyük sue göndermişlerdlr. Kendilerine teşefcleritnizin büyüklerine 800 gömlek, mevzularindan birisi de ıslah ve kur . kür cderiz. 370 yelek, 750 çift çorab, 350 don, ma isi olmuştur.» Kuruş 15 çift potin ve küçüklerine de 30 100 Nahlye mOdurü Osman İnal Kâzım özalp Denizltde kalm fanilâ, 75 fanilâ, 400 çift ço100 > > > Jcansı Sabiha rab, 600 don, 1300 metro şerid, 30 Denizli 15 (A.A.) Kurultay 100 Nahiye telgraf müdürü Şakir Öz'emir Baskanı General Kâzım özalp be çift potin ve 70 çift iskarpin dağıt100 > başmuallim Hasan Tahsin Değer raberlerindeki zevatla dün saat 20 mıştır. HilâJiahmer kurumunun göç100 » Muallim Hasib Öztürk menlere yaptığı bu yardım çok yede şehrimizi tesrif etmislerdir. Ken100 > Muallim Ahmed Uslu rinde ve tam zamanındadır. disinî meb'uslanmızla, Vali, C. H. 100 > Muallim Kemal Ünal Firkasi reisi ve Garnizon kumandani Bulgaristan ve Romanya gcçmen100 Nahlyeden Beklr Sami. Sarayköyde ve çok kalabalık. bir lerinin ellerinde bulunan Bulgar ve | 100 Nahlyeden Sofu Süleyman. halk kütlesi de istasyonda karşila • Rumen paralannm Türk parasile de' 50 Nahlye tahrlrat kâtlbl Nurl Özel mışlardır. Kâzım özalp istikbale geğiştirilmesi için vilâyet tarafından 50 » nüfus memuru Rahlm Bayıakçı len her tesekkülün önünde durarak vâki olan teşebbüs üzerme Ziraat 50 > İlk okul «nıf 4 çocuklan iltifatta bulunmustur. Aksam şerefBankası umum müdürlüğünden vi50 » Beledlye relsl Naci Güven lerine Halkevinde bir »üvare ter * lâyetimiz Ziraat Bankasına tebligat 1100 Yekun tib edilmistir. yapılmıstır. Havzada istihsal yapan bellibaşlı üç unsur var: Millî bankalanmiza aid sermaye, Fransiz sermayesi, İtalyan ser • mayesi. Bunlara bir de münferid sermaye'erle çalışan madenleri ekliyebi • liriz. Bunlarm istihsal metodları hep si ayrı ayrıdir. Onun için evvelâ bu sermayelerin inkişaf seyirlerini, istih • sal sahasindaki vaziyetlerini, hatta is • tihlâk sahalarini, bundan sonra da toptan havza kömürüniin istihlâk vaziye . tini, hangi kisimda istihiâkin artip, hangi kisimda azaldığmı tetkike, bu ista tistikler gayet güzel esas olabilir. Ancak biz bu yazimizda bu teferruata girmeden evvel umumî istihsal ve ihra • cat vaziyetlerini tetkik edeceğiz. Cumhuriyet İdaresinden evvelki vaziyet Havzanm, Cumhuriyet tdaresînin eline geçinciye kadar hem hukuki vazi • yeti, hem de serveti madeniyesi o kadar didfldenmistir ki, geride kalan bu acı manzaranm fecaati bugün bfle gözlerünizi dolduracak kadar hazindir. Bu çirkinlik, her yeni gelen senenin havzada husule getirdiği hıkisafla daha çok tebarüz ediyor. Osmanlı hükumeti bu derece kiy • metli iktisadî bir sahaya malik oldu • ğundan bihaber, havzada kurduğu i • dare flim ve fenden nasibsiz, perişan olup giderken Cumhuriyet tdaresinin teessüsfle Havzada faaliyet artmiş ve seneden seneye bu faaliyet bütün Tür • kiyeye refah akıtan bir kaynak olmuş. tur. Bu noktai nazarimizı kuvvetlen • dhen bir iki misal zikretmeden geçe • miyece^iz. Cumhuriyetin teessüsüne kadar şi • mendiferlerimiz Havzanin en iyi (huy) cmsindttr olan kömürümüze rağbet etmez, kardif kÖm&rü kullanirdı. De niz ticaret fıiomuz da bunu yapardı. Halbuki Bulgaristan bugün bütün Io • komotiflerinde (liğnit) yakiyor. Bu • günkü sanayi programimiz mucibince bazı yerlerde yapilacak fabrikalan miz, civarlarmdaki (liğnit) fle çahşacaktir. Şimendiferlerimizin, vapurlan • mizin havza kÖmürü ile yürüyebileceğini, fabrikalanmizm Havza kömürile batta liğnitle işliyebileceğini Cumhuri • yet tdaresi öğretmiştir. Türkiye baştanbasa orman memle • keti olduğu halde kömür istihsalâtimiz için liizumu olan maden sütunu, ( o • dun olarak kuUandığimız orman mah. sulâtinin biraz düzgüncesi) yalniz Ro • manyadan değil, ta lsveç, Norveçten geliyordu. Şayani hayrettir ki o zamanki istihsalâtimiz üç, dört yüz bin ton raddesinde iken ormanlanmizin bu istihsali karşihyamiyacağı iddia olunurdu. Şimdi istihsal iki milyon tonu geçtiği halde hiçbir sikmtı görülmemesi, Osmanlı İdaresi zihniyetile Cumhıı riyet İdaresi zihniyeti arasindaki (ka biliyet) farkmı pek güzel gösteriyor. Millî sermayemizle çalışan Türkiş ve Kömünş; istihsalâtm artmasinda en önde gelir ve bu iki firketin bu art ma isinde çok büyük mevkii vardır. Hükumetin resmî kayidlerine istinad eden istatistiklerden alacağimiz rakamIar bu noktai nazarı teyid eder. 1927 senesinde Havzanin umumî istihsalât yekunu (1,323,833) ton, 1934 senesinde dahi (2,288,269) ton olup Havzanin umumî fazla istihsalât yekunu bu seneler arasinda (964,436) ton eder. İs Bankası sermayesüe teşekkül e den ve çahşmakta olan Türkiş ve Kömürisin 1927 senesmdeki ish'hsalıt yekunu (226,833) ton olup 1934 senesindeki istihsalât yekunu daSi (748,233) ton olduğundan bu iki millî müessesenin 1927 senesine nazaran istihsalât fazlalığı (521,400) tondur. Havzanm 1927 senesile 1934 se nesi arasindaki umumî istihsalât faz Ialığı (964,436) ton olduğuna naza ran millî müesseselerimizin istihsal fez. Ialığı (521,400) tondur. Bu sureile millî müesseselerimiz, Havzanm umumî istihsal fazlalığımn yüzde elli dört nisbetini bumuşlardir. * Ecnebi »ermaye Ereğli Şirketinin 1927 senesi istih salâtile 1934 senesi istihsalâtı arasin • daki tezayüd farkı (141,401) ton ol duğundan umumî istihsal tezayüdü • nün yüzde on dördünü, İtalyan sermayesile işliyen Kozlu ve Kandüli ocaklarinin 1927 senesi istihsalâtina nazaran 1934 senesi istihsalâtı arasindaki fazlalık (117,962) ton olduğundan bu müessese dahi umumî istihsal tezayü • düniin yüzde on ikisini bulabilmişler dir. istihsal sekillerinde yapilan yenilik Şayani mcmnuniyet olan en mühim cihet, bir taraftan istihsal artarken, ö biir taraftan istihsal şekülerinra de asrüeştirilmesidir. Son senelerde Havzada vücude getirilen büyük elektrik santrallan, kömür bacalartna kadar so ku!an elektrik kuvvetleri, işletme ba . smda Türk mâhendislerinm faab'yeti istikbal için çok emniyetli bir varhktir. Bütün firketler, müesseselerini ma • kineleştirmekteki faydaları görmüş oldukları cibetle Havzada hergün yeni bir tesisat vücude getiriliyor. Ereğli Şirketi bfle Havzaya girdiği gündenberi takib ettiği eski isletme usullerini bı • rakarak bacasindan iceri lokomotif sokmustor. Gayet tabiidir ki; lokomotifm çektiği araba, katirin sürüklediği arabayı yariyolda birakir. tf Bankası müessesaUndan olan Kömüri» yeni ve muntazam bir elektrik santrah daha kuruyor. Buradan Hav zanin dört bucağina elektrik kuvveti gönderiyor. Kilimli Şirketi yeni bir lâvar yaptL. Türkiş muazzam bir Türk antrasit fabrikası inşa ediyor. tşçi adedi Havzanin 934 yıltndaki istihsali Bursada kafesler kalkıyor Havzanin 1934 yüı istihsalâtı iki milyon iki yüz seksen sekiz bin iki yüz altmiş dokuz tondur. 1933 yümda is tihsalât miktarı bir milyon sekiz yüz elli iki bin yüz yedi ton olduğundan 934 yihnda istihsalât miktarı bir sene içinde dört yüz otuz altı bin yüz alt • miş iki ton artmiştir. istihsalât miktarlarinda seneden seneye vâki olan tezayüdü aşağıdaki cetveide görelim: Sene Ton 1923 597,499 # 1924 994,020 1925 957.625 1926 1,216,008 1927 1.323.833 1928 1,?50.639 1929 1,421,008 1930 1.595,852 1931 1,574.091 1932 1,593,579 1933 1,852.107 1934 2.288.269 Bu cetvel gösteriyor ki; Cumhuri • yet tdaresi Havzayi eline aldığı zaman istihsalât altı yüz bin tonaya yakın bir miktarda idi. On bir sene içinde, bfl hassa son iki sene içinde bu miktar beş buçuk misli artmiştir. Ancak istihsalâtla ihracat birbirinin ayni olmiyacağmdan ihracat işini ay • rica tetkik edeceğiz. Biz burada yalniz tezayüd eden bu ihracatta âmil mües . seseleri tetkik edeceğiz. Kömür istihsalâtimizin son üç ve bfl< hassa son iki sene içinde artmasinuı başlica sebebini en önce hükumetin himaye sisteminmin çok yerinde olma • Doğanbeylilerin fefâketzedelere yardımı Hilâliahmerin göçmenlere yardımı Havzada kömür istihsalinde en mühim unsur isçi unsurndur. 1923 sene sindeki istihsalde çalışan amele ade • di, 1934 senesmdeki Utihsalin te2a yüdü nisbetinde artmiş değüdir. Hiç füphesiz ki bu, istihsal sisteminin makineleşmesinden ileri gelmektedir. Kömür havzası amelesinin köylü ve çiftçi olmasi dün bir âfet gibi telâkki olunurdu. Bugün dünya sanayii issiz lere iş bulmak için makineyi birakir . ken havzamizin makineleşmesinde, amelemizin köylü ve çiftçi olmasi bir saadet olmuştur. Cihan sanayii ya olduğu yerde dur mağa çahfir ve yahud tereddiyi tev kife uğraşirken Türkiye sanayii ileri hamlelerinde devam ediyor, binaena leyh hergün işliyecek anasira ihtiyaç artiyor, Türkiye bu âfetten masun yeni sanayüni kuruyor; Hem de en modern bir şekilde... Bugün Havzada kurulmakta olan Türk antrasit fabrikasile memleketin diğer bucaklarmda kurulmakta olan cam, kâğıd ve dokuma fabrikalari [ 1933 modelidir. Bütün dünyada en yek ni sistem bu fabrikalarin eşi parmakb sayüacak kadar azdir. B. G. Gaz fabrikasında yangın Dün sabah saat 7 3 0 da Kâğıdhanede tstefan ve ortağı Arif Hikmetc aid gaz fabrikasında yangm cıkmıçtır. Yangm, bubar tazyikile kaza nin ön kapağı vidalan arasından çikan alevlerle büyümeğe başia miş ve jandarma karakolu tarafından Beyoğlu ttfaiye grupuna haber verilmiştir. Süratle yetiçen Itfaiye evvelâ kazanın musluğunu açmıs ve tazyikı kaldırdıktan sonra yangını •cndürmüstür. Fabrikaya bkşey ol' mamtşsa da söndürme ameliyesi esnasında bir duvar yıkılmıstır.