2 Şubat 1935 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 5

2Şubat ASKERÎ BAHtSLER Inmhuriyet '• Kızılordu garb cebhesine on mîlyon asker gönderecek Trcçki, Kızdordu ile mutaassıb hıristiyan ordusu olan Çar ordusunun karakter farkını anlatıyor Burdurda dokumacılık Adanada güzel bîr iplik fabrikası Bu san'atin yükselmesi Memleketin iplik ihtiyacını temin ediyor içîn iyi kararlar verildi Burdur «Hususî» Burdur vflâye tinde yıllardanberi dokumadhk işleriIe uğraşan birçok aileler vardir. Bun • lar babadan kalma basit alet ve bilgi • lerle bu san'ate boyun bükmüşler, bazilari roallarin daha fazla sağlamlığı ve boyasinin solmamasi için çok uğ • raşmişlarsa da bu kadar emek ve gay • rete rağmen kazanclan bir amelelik olmaktan çikamamifh. Bundan dört sene önce dokumalartn biraz rağbete başlamasi, esnafm ileri ge'enlerini bu mesleğin daha Kerlemesi üzerinde karar a'mağa sevketmis ve «Burdur Doku • macilar Cemiyeti» kurulmuştu. Cemiyet içe bas'adığı zaman birkaç tezgâhtan ibaret olan bu iş birkaç se • ne içerisinde hükumetimizin yerinde tedbirleri, kurulan cemiyetin esaslı bir şekilde kontrolu, ikazlari neticesi merkez ve etraf şehirler halkînin az za manda rağbetini kazanmiştir. Bu iti barla beş bin küsur evi kucağina alan bu çehirde bugiin cemiyete kayidli 3800 ve 300 den fazla da k?yidsiz o larak kunj'muş tezgâh bulunp, gece gündüz çahşmalarina devam etmektedir. Fakat bu kadar gayret ve emeğe rağmen bu san'atin ve çalışmanin kâfi derecede kazanc ve refah getirmedi • ğini gören Burdur Valisi Saib Okay ve cemiyet baskanı Ziya Boyacioğlu bu esnafa bir kooperatif kurmağı düçiin • müşler cemiyetin 2332 kayidli üye • sini Halk Fı.kasina davet etmişlerdir. Bu içtimada bütün kadm ve erkek azalar büyük bir istekle Halk Firkasinin büyük salonucu hincahınç doldurmuslardı. Kongreyi açan Vali Saib Okay Burâura has olan bu san'atin senehrdenberi bir amelelik şeklinde çalı • şarak zor'a bir ekmek parasi elde edildiğmi, fakat bugünkü ekonominin öğrettiği esaslar dahilinde yürünerek birlesilir ve bir esnaf kooperatifi yapilir • sa istikbalin her hususta iyi olacağini ve bîlhassa bu şirketin az bir sermaye i!e başlanarak yükseleceğini ve yalniz dokumacilara nv/ısus olaoağtnı uzun uzadiya anlattı. Bu dilek alkularla karşüandı. Senelik içtima bu suretle irşadkâr bir söylevle açildıktan sonra idare heye tinln bir senelik çalifma raporu okun • muş, şu esaslar dahilinde kooperatif için hazirhğa başlanmiştir. 1 lplflc alım ve satımi. 2 tp • lik'erin boya işleri. 3 Dokomalann silindirilenmesi. 4 tsteklere göre ve yetifecek miktarda mal yapilmasi. 5 Yapilan maîlarm satı'.ması. 6 Ser • mayesizlertn sermaye bulmasi. 7 Yardima muhtaç olanlar a bir yuva tedarik edilmesi. 8 İş işliyemez bir hale gelenlere yardim. 9 Bir tasarruf kumbarası. 10 Bu san'atin yeni bilgi ve örnelderden istifadesi. Dokumacilar Cemiyeti, müessis bîr heyet olarak 35 kişi scrmiş, önce 50 bin Iira sermayeli bir kooperatif ku • rulmasinı kararlastirmistır. Feyzi »ı•• Gencliğin spor terbiyesi Beden kültürü işi üzerimize göreneğin vurduğu kaba teyelli bir yama değil, cemiyetimizin etine, kemiğine bağlı bir bütün olacaktır a Tarla ve makine işler alaninda dün savaştığı işi eski bir usta değerile başaran Türk işçisine if verimini artı racak olan sağlığı ve neş'eyi vermek. b Yeni kariştığimiz teknik hayattn zorluklarinı yenmsk için sürekli ve anlayişlı emek!erle elimizi ayağimizı terbiye etmek. c Yurdu korumağa hazirlanmak... Yalniz kömür tozu pistler üzerinde rivili ayakkabılarla seyirterek, veya sa • Ionlarda jimnastik yaparak değil; ge rektiği yerde tü.'ek cmuzda kırlarda koşarak, nlşan atarak, bomba talim • Ieri yaparak, gaz ma^kesile çantasi'e mânHerden aşmasıni öğrenerek... Halk mektebinin en değerli hccası olan or • dunun işine özenerek ondan yardım istiyerek.. Beden kültürünün değişik vasitala rini biz de kullanacağiz. Ancak bun • ları bin dedikoduya boğup gençleri birbirine düşürmek için değil, bir tek ül • kü etrafmda onlan daha sikı kenetle • mek için. Biz bu yoldan yürüyerek çelikleşmiş adaleîerimizi ve sinirlerimizi iilkü fle bezenen demir gibi karakterimize köle edip yurd hizmetine koşa • cağiz. Bu çahşmağa verdiğimiz yeni ve özlü anlam sağlığı koruma işlerini genç • lerimizde gündelik bir alişkanlık ha Iine getirmedikçe öz değerini bula miyacaktır. Beden kültürü işi üzerimi • ze göreneğin vurduğu kaba teyelli bir yama değil, cemiyetimizin etine, ke miğine bağlı bir bütün olacaktır. Meseleyi bu sekilde tasarladıktan sonra onu hususî ellerde halletmeğe çalişmak artık hayaldir. Bu iş te yurdun yüzünü güldüren ve ağartan bütün işler gibi cumhuriyetimizin îçi olacaktır. Ben buna inaniyorum. Vildan Aşir Oskay Sovyet Rusyada sporcular da askeri taîim ve terbiye görürler Zabitan msselesi Troçkinin yazisina göre, 1918 de Kizilorda, zabitan ve kumanda heyetinin yiizde 40 mı teşkil eden 50,000 Çar ordusu zabitüe 200,000 kiiçük zabili kendi bünyesi içinde yutmuftu. Bunîar dahilî harbde büyük bir rol oynadılar ve mücadele zaferle bittikten sonra takriben 80,000 zabit ihtiyat sinıfina nakledildi. Bugün Kizilorduda Çarlık ordusundan ka'an zabitler yüzde 10 dan ibarettir. İhti'âltn yetiştirdiği Kızil zabitlerden başka 27 harbiye mekte • bi, rnütemadiyen zabit yetiştirmekte • dir. Bütün fabrika, sendika ve kooperatif teşkPâtmdaki binlerce idareci genc de müstakbel harEde tükenmek bilmez bir zabitan kadrosunu teşkil edecektir. Ordu haricrnde askerî talim ve terbiye gören yüksek tahsil gencli • ği de ayrı bir zabit haznesidir. Bun lar tahsiilerini bitirdikten sonra 9 ay kıt'ada bizmet eder ve ihtiyat zabiti olurlar. Orta tedrisat talebesi de tahsllerini bitirdikten sonra 12 ay kıt'a da hizmet eder, ihtiyat zabiti olurlar. Bu ihtiyat zabiti hazine'erinin azame • tini anlamak için şu rakamlara bak • mak kifayet eder: Her sene 40,000 i tahsilini bitiren yarım milyon yüksek tahsil talebesi ve 7 milyon da orta tahsil talebesi vardir. Kiiçük zabitlerin miktan 100,000 kişidir. Bunîar efrad arasmdan seçilir ve 9 ay hususî tah • sQ görürler. Dahilî harbde yetişen ve slvrflen bütün zabitan ve kumandan • lar bir tahsil kursundan geçtiîer. Er • kân ve ümeranin yiizde 80 ni, zabi • tanm yüzde 50 si yüksek askeri tahsil ve mütebakisi vasatî tahsil gördiiler. Harb tecrübesi görmüş olan bu nesil zabitan ş:mdi 35 ile 45 yaşlan ara$m< da, yani bedenî ve manevî kuvvetle • rin mütevazin olduğu bir çağdadir • lar. Sovyet ordusunda sekiz sene hiz • mctten sonra tabor kumandani, on üç sene hizmetten sonra alay kumanda • ni, on yedi sene sonra fırka kumand^ni olraak kabildir. Hava kuvvetlerindeki zabitler daha gencdir. Hava, general • lari arasinda 30 yaşinda olanlar çok • tur. Zabhanin terfnnde kıdem değü, ehIiyet usnlü caridir. Bu usul, Sovyetle • re dünyanın en genc zabitan ve ku • mnnda heyetini kazandinnakla kal • mamiş, ayni zamanda gencler arasin da en liyakatli ve en faal olanlan da seçmek imkânim vermiştir. Efradin yaruı ve zabitlerin yüzde 70 i, ümera ve erkinm hepsi komü nisttir. Seferberlik zamanmda gerçi komünistlerin hayli miktari azalacaksa da orduntm siyasî teşekkülâtı sarsilacak kadar bir tenezzül olnnyacaktir. Çarlık zabitlerinin ordunun sevk ve idaresine hâkim bulunduklart zaman ' larda bunlarin yaninda hududsuz sa • lâhiyetli siyasi komiserler vardı. Bu suretle kıt'alarda biri askeri, diğeri si • yasî 3d kumandan bulunuyordu. Şim di, a'"" u bütün kumandanlar ya ko • münist obnuşlar, yahud da komünistltr kumandan olmuşlardir. Bu suretle orduda elzem olan tek ku* mandan usulü tekrar tesis edilmi?, fi kir naşirliği'e kumandanhk ayni adamda toplanmiştir. Kızılordunun karakteri Bütün bir milletin, daha doğrusu bir milletler familyasınm vicdanını değiştiren büyük tarihî hâdiseler haricinde Kızılordu kumanda cihazinin ve umumi heyetile Kızılordunun ka • rekterini, ruhunu anlamak kabil değildir. Eski Rus askeri, dinî ve mezhebî şeraitle yetiştirildiği için, kör bir sürü tihniyetile meshurdu. Garbin, yan takdicr, yan istihfaf ile bah:ettiği «tslâv ruhu>, barbar ve biçimsiz Rus orta zamanının in'ikâsmdan başka birşey değil • di. Vaktile Çarhğın etrafmda bir kudret halesi teşkil etmiş olan «mutaassib hıristiyan ordu» kemiklerine kadar demirbaş kölelik ananesi ile dolu idi. Eski zamanlarda, yan bir Avrupada bu ordunun noktalan vardı; çün'tü her tarafta hâkim olaa tipfn en mü • kemtnei' modeliydi. Frânsız ihtiflffi, eski Avrupanın ve Çarlık Rusyanın askerlik san'atini tamamen iflis ettirdi. Gerçi Çarlık, bu tarihten sonra da çok vâsi arazi ele geçirmişse de, meienî milletlere karşi hiçbir askeri za fer kazanamamıştır. Rusyanın millî seciyesine ateşler içinde tav ver mek için büyük hezimetler ve büyük sarstatı!ar silsflesi lâzim gel • tnisti. Işte Kızılordu bu yeni içti • maî ve ruhî esas üzerine kurula • bilmistir. Bir Napoleon Grenadyesi nasıl bir Burbon askerinden farklı idişe bir Kızılordu muharibi de bir Çar askerinden öylece facklıdır. Rusyada, manialar karşısmda gösterilen eski teslimiyet ve mutavaat ruhu yerine şimdi siyasî ve içtimaî cesaret imanı v» teknik Amerikanizmi kaim olmuştur. Artık uyanmış olan halk ener • jisi, kiiçük ve büyük işlerde ve her şeyden evvel kültürün artmasında kendini göstermektedir. Okuma yazm ı bilmjyen kur'a efradı pek çok azalmış ve gittikçe 'zalmakta bulunmuştur. Kızılordu saflarından okutna yazma bümiyen tek nefer tezkere almamaktadır. • ..... • »«^ 1 " . • • Bursatfa tiitün vazıyeti Bursa (Hususî) Bu sene Bursa ve mülhakatındaki tütün vaziyeti • nin iyi oîduğu anlaşılmıştır. Tütün alım mevsimi başladıgından muh telif firmalar Bursaya mümessille rlai göndermeğe başlamışlardır. Simdiye kadar gelenler arasinda bil • hassa Amerikan Geri Tabako şir • ketile Avustu< ya, Ostro Türk kumpanyası vardir. muvaffakiyetler kazanmiştir. Stratosfere yapilan yükselmelerdeki Sov • yet rekorları dünyanın malumudmr. Bütün bir neslin hamurunu değiş • tirmek, onu inkılâb yapisinin en gücti yetler ve en inanlı isçisi haline getirmek vazifesini üzerine alan bir kurum i çinde beden terbiyesînin ve sporun yeAdanadaki katlı iplik fabriaan ri ne olacakUr? Adana (Hususî) Iptidaî madBurada artık «spor, spor için dir, spor desini yetiştirmek ve onu mamul amatörlük içindir» gibi mânasız'ıkla hale getirmek bakımından Adana, rin yeri yoktur. Beden kültürü diye bir Türkiyenin lıemen yegâne bir bu cağıdır. Şimdiye kadar kurulan iptek sözle anlatmak istediğimiz jimnaslik ve bez fabrikalaırından başka tik, spor ve oyun ne vakti ve parasi bol burada iki yıldanberi çalışma sa • o'anlarin moda özentilerini örten hasına giren «katlı iplik> fabrikası bir vasita, ne de onlarm alanJan sih • da, ülkemizin katlı iplik ihtiyacı • hat ve kuvvet aristokratlarmm güç hünı hemen hemen karşıhyacak ka • • nerlerinin ahnıp satıldığı pazar mey büiyette güzel bir san'at şubesi odanlari deçi'dir. Burada ne sistem gaylarak yükselmiştir. reti, ne de öz ysşayiştan gittikçe ayn Kath iplik fabrikası 1933 te kulan olempizm an'anesi hükiim süre • ruldu. Şehrin umumi elektrik cerecektir. Bu çerçeve icine girince spor ne yanile işler ve şimdilik günde 200 bir lükstür, ne de filân veya falpn sis kilovat elektrik harcar. Bk tane teme nazaran bir edebiyattir. Beden birleştirici makine ile 450 şer kirkültürü, içinde sakladığı elemanlarile, menli iki katlayıcı banko çalışır. tam parçalı bir bütün kuracak ve Türk Aynca beş tane kelep ve tura mayurdunıın her yaninda fişkıran genç kinesile son sistem ve küçük çile lîk yiğmlarinın Utifadesine konacak, onyapmağa mahsus iki tane kelep ları yükseltecektir. makinesi de vardir. Her numarada pemuk ipliğini 2, 3 ve 4 kat bük • Eski düzenine bağlı birçok ülkeler • mek suretile muhtelif numarada de de beden terbiyesinin ve sporun vakatlı iplik yapar. Günlük istihsali zifesi • mekteb dişina çıkinca, • yalniz 10001300 kilo katlı ipliktir. Fab • gençuge sağlıhk ve faydalı bir eğlen rika, 2 numaradan 40 numaraya kadar katlı iplik yapacak kabiliyette ce bağişiamak gibi anlaşilmaktadir. özlii bir inkılâb hamuru içinde yoğuruldir. Ancak memleketimizde en çok miyan uluslar faaliyeti bu gencliğe fay2022 numaradakiler sarfolunduğu için şimdilik bu numaralar yapıl • dalı bir lüks diye sunabilirler; bu işin maktadır. ahm satiminda para kazancı gözeten • Fabrikanin ıstihsal ettiği kath Ier de rekor avlarma ve bu avcdığm îplikler en ziyade; Bursa ve Istangerektirdiği tekniğe alabildiğine değer bulda trikotaj, havlu, çorab ima • verebilirler. Bu görüşün en şuurlu in • linde; Maraş, Anteb ve Urfa tarafkılâblarin beşiği olan yurdumuzda yelarında kavafiye işlerinde ve el di» ri yoktur. Beden terbiyesinin ve spo • kişlerinde; orta Anadoluda dikiş nın bizim Türkiyemizde rolü bu de • ipliği ve kilitn atkısı olarak; garbî Anadoluda halı yapmakta kulla • ğüdir. Bizim topraklanmiz üzerinde benılmaktadır. den kültürünün k*sa sözlerie anlami föyFabrikada çalışan işçi sayısı şim le olmalıdir: dilik iki kafilede 75 tir. Amelenin «ağlık ve temizlik işleri için hu.susi teşkilât ve tesisat yapılmıştır. Bil • bassa Adanamızdaki fabrikalardan hiç birisinde olmıyan şu faj santral ile yemek salonu, tuvalet ve banyo mevcuddur. Katlı iplik fabrikası son günlerde getirttiği yeni makine ve tezgân • larla yeni bir faaliyet sahasına a • tılmıştır. Katlı iplikten yelken ve çadır bezleri, yazlık elbiselik ku V maş, renkli dimi, renkli masa ör • tüleri ve şezlong bezleri yapılmaktadır. Bu kısım için yirmi tane tezgâhtan bir kısmı kurulmuş ve ça • hşmağa başlamıştır. Askerî lıseler şampiyonası Dün Beylerbeyi sahasında yapilan maçlarda Maltepe ve Deniz Lisesi takımları galib geldiler Felâketzedelere yardım Marmara yer sarsintisi için tstanbul Hilâliahmer merkezine verilen teber • rularin listesidir. Kurus 629,50 Emirgân Ortamekteb tale beleri 610 Istanbul 8 inci mekteb tale beleri 5000 Işik Lisesi talebeleri (Cum huriyet gazetesi vasıtasi'e). 5000 lstanbul saylavl Bay Hamdi Gursay 11239,50 Yekun 39520 Eski yekun 50759,50 Bütün yekun 1535 Tirilye İlkmekteb talebesi tarafından 52294.50 Yekun Askerî liseler' takımları arasındaki tnoçton i ve Deniz Litesi taktmı Askerî liseler arasinda başlıyan ı futbol fampiyonasına dün Beylerbeyi sahasında devam edilmiştir. Dün Maltepe Askerî lisesi taki • mîle Kara Gedıkli mektebi takunı karşılasmışhr. Müsabaka çok güzel bir çereyan takib ettikten sonra Maltepe takımı 1 0 galib gelmiştir. Deniz lisesi takmı da Deniz Gedikli mektebi takrmile karşılaşmıştır. Bu maç ta çok hararetli olmuş tur. Deniz lisesi takımı bir gol farküe 3 2 galib gelmiştir. enstantane ÜçUncU kilme lik maçları Resmî lik maçlan dün yalnız üçünciı küme takımları arasinda ve Şeref stadında yap)]nuşttr. İlk mü • sabaka Doğanspor Sümerspor ta kımlan arasinda olmuş, iki takım da 1 1 berabere kalmıs]ardır. tkinci müsabaka Feneryılmaz Halic takımları arasinda olmurtur. Bu müsabakayı da Feneryılmaz 13 kazanmiştir. Üçüncü müsabakayı Karagüm rük • Ortaköy takımları oynamış lardir. Bunu da Karagümrük takınn 3 • 1 kazanmiştir. Spor Orduda ve ordu haricinde sporun bütün şekli büyük ve ateşli bir inkişafa mazhar olmaktadır. 1934 senesinde yalnız Moskovada 50,000 amele, talebe ve roemur iyi ni şancı şehadetnamesi almiştir. Mem • leketin iklimine ve coğrafî vazi • yetine nazaran fevkalâde mühkn olan kayakçıhk ile paraşütçülükte, yelkenli tayyare uçuculuğunda, tayyarecilîkte Sovyet gencligj büyük Garb hududları için 10 milyon asker Sovyetler, garb cepbesinde, yani Avrupada, Romanya, Polonya, Lituanya, Letonya, Estonya, Finlan • diyanın üç buçuic mîlvon asker çı • karacaklaı ını düşunerek sef erbe» • liğin ilk kısmında garb hududlanna 4 milyon asker toplıyacak tedbirler almışlardır. Eski müdafaa komiseri TLoçkinin hesablarına göre, her herb senesinde 1000 muharib için 750 ikmal efradına ihtiyac vardir. Harb iki sene sürerse, hastaneden tekrar cepheye dönen yarahlar haricinde memleketin garb cephesine 10 milyon adam göndermesi lâzım gel mektedir. Troçki Uzakşarkta, bu cephenin hususî şeraiti nazart itibara alınınca önümüzdeki iki üç sene zarfında burası için mjjyonlardaa değil; yüz binlerce muharibden bahsetmek muvafık olur, diyor. Troçki, rrtajjalesinde Almanya mn silâhlandığını ve bu devletin Sovyetlere düşman olması ihtima • linin de düşünülerek garb hudud • lanna sevkedilecek Sovyet kıtaatı . nın ve ikmal ef adınm çoğaltılması icab ettiğini söylemektedir. A. D. Sovyet süvari ktfalannda binicilik talimleri 11 Bundan evvelkî makaleîer 26, 28, 30 ikincikânun ve I şubat tarihli nüshalarlmlzdadır. Evvelki eekfam Makrim aalonlartnda verilmiş olan Ittanbul Bastm Kttruma (Matbuat Cemiyeti) balomndan bir intıba