27 Kasım 1934 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 4

27Tesrinİ8ani insan önce Maymun mu idi ? Yazan: Hüseyin Rahmi 54 Bir gün Rabia tuvalet yaparken bir işe çağırıldı. Boyanmayı yan bırakarak odadan çıkb. Maymun hemen boş odaya daldı. Kızın pencere önüne dayamış olduğu aynanın karşısma geçti. Ponponu, düzgünlü süngeri, dudak boyasını hepsini orada el altında buldu. Önce ıslak sür.gerle yüzünü iyice nemlendirdi. Sonra ponponu pudraya bulayıp buiayıp bu rutubetli suratın üzerinde gezdirdi. Kaşlarını, burnunu kırmızıya boyadı. Öyle bir paskal oldu ki insan paskallarının tuhafhklan bunun yanında haltetsin! Tuvalet malzemesini yalnız bu auretle israf etmekle kalaydı Rabianın sinirleri hiddetten sapır sapır kopacak bir raddeye gelmezdi. Düzgün şişesinin tapasım açtı. Bu beyaz sudan tatmak istedi. Ilk yudumda bunun taamı damağına hoş gelmedi. Şişeyi ocianın ortasma fırlattı. Beyaz mayi tamamile tahtalara saçıldı. O, öfkeyle ponponu yoldu, ditti, attı. Ruj kalemini makarna gibi ufak parçalara ayırdı. Bütün bu ziyankârhklara da kanmadı. Ayna onun en ziyade merakım çeken bir sırdı. Anlaırağa uğraştığı derin bir hâdise.. Baktığı çerçeventn ortasında gözlerine bir maymun görünüyordu. Bu gördüğü çekil kendisi miydi? Yoksa kendi cineinden diğer bir fert mi? Elini aynanın arkasına uzatarak bu görünen şekli tutmağa uğraşıyor, fakat hakikati arayan parmakları aynanın tersinden başka hiçbir çeyle temasa gelmiyordu. Aynanın yüzile arkaaı, araya böyle canlı koca bir mahlukun gizlenebilmesine müsait olabilecek kadar kalm değildi. Bu küçük aynanın tersini yüzünü evirdi, çevirdi, düşündü. Tabiatin anlaşılmaz bir muamnıasma zihnini kaptıran bir insan gibi dahyordu. Nihayet aklınca karar verdi. Bu görünen ikinci maymun olsa olsa çerçevenin yözdeki camile arka taht&si arasına sakianâbüirdi. Çerçeveyi söktfî, camı tahtadan ayırdı. Arayere baktı. Boş.. Ya bu görünen kendi tipindeki tüylü ırktası nereye gizleniyordu? Baronun bir müddet ortadan kaybolmasından meraka düşen Filozof onu oda, oda aramağa çıktı. Nihayet Rabianın odasında maymunu bu mühim Mrra akıl erdirmeğe uğraşmakla meşgul buldu. Bir maymunun fizikî bir hâdise ile meşguliyetini seyretmek için kapının aralığına sindi. Kendi kendine diyordu: Tabiatin sırlannı keşfe uğraşmak merakı meğerse hayvanlarda da varmış.. Belki bizden sonra maymunlarda.. Hey Allahım insanlann seni aramalan işte tıpkı bu maymunun ayna içindeki hayali tutmağa çabalamasına benzer. İnsanlar da her tecellide seni ararlar. Her şekilde seni gördük!*rini Günün bulmacası 1 2 3 4 B 6 7 8 » 10 11 1 2 Iktisat Işleri zannederler. Daima sırla karşılaşan hislerini avutmak için bir mavera uydururlar. Maymunun aynadaki hayali tutabilmesi na3il imkânsızsa kullarının seninle temaslan da ayni istihalededir. Maymunun araştırma hâdisesi ayna yüzünde mahdut kelıyor. İnsanlar sana kadar yükselmek davasına kalkıyorlar. Yarasayı, köstebeği halikane kudretine hayran etmek için yaratmadığım bilmiyorlar mı? Bu esnada Rabia alt merdivenden yukarıya koşuyorken Filozof maymunia kızın arasında kopacak hengâmeyi işitmek için karşıki odaya saklandı. Rabia odasma girer girmez bir ç'<rhk kopardı. Hemen bu haykırmarun arkasından bir şangırtı oldu. Besbelli Baron elindeki çerçevesiz sırh ayna camını yere fırlatnrş olacaktı. Çığlığa az sonra maymunun yaygarası da karıştı. Daha »onra bir koşuşma patırdısı işitildt. Ne oluyordu? Muallâ Efendi birkaç çevik adımla odaya girdi. Bir cie ne försün... Rabia çılgın hücumlarla üzerine atıldıkça karşısında rnaynıun tavan boyu sıçrıyor. tkisi de boğazlannı yırtarcasına bağrışıyorlar. Kızda da eözler dünmüş.. Hayvanda da... Ayna kınklan. pudra serpintileri, düzgün suları yerleri çöplüğe çevirmiş. Filozof birdenh."re Rabia ile Baronun arasına atılarak onlann bağnşmalanna ilâveten o da gür sesini salıverdi. O hayvan, «sen insan olacakaın terbiyesiz. Senin /aptıerın boyanmayı taklit ethği için Baronu neden suçlu görüj'orsün? Patırtıya Filozofun karısı, kızı, oğullan da koştular Bu gelenler kıkır kıkır gülüşürlerken maymundan öcünü alamıyan besleme kız hırsından ağlıyordu. Filozof öfkeli tekdirinde devam ediyordu: Kadın tuvaletini taklit ettiği için bu mukallıde gülüyorsunuz. Böyle koyu koyu boyandıkça raklit olunanlaf bu mukalitten daha az fnı gütünç öîuyörlar? Isneyn kahkahalannı boğmağa uğraşarak: Baba doğrusunu ister misiniz? Bu makyaj Barona Rabiadan daha çok yaraşmış.. dedi. Bu istihza beslemenin yüregini bir hançer gibi oydu. Vahit Makyaj meraklılan Baronun suratmı görmesinler.. Onlar da belki dudaklarından sonra burunlarını kırmızıya boyamağa kalkarlar da bizim maymun moda çıkarmış olur. Soldan saga: 1 Güzel yazı yazmak san'ati, afızdan çıian şey. 2 Eski şairlerin bütün eserlerini ihtiva eden kitap, Lâtife. 3 Götür, kartal gibi büyük bir kuş. 4 Askerin yürürken çıkardığı ses, kan kocadan blri. 5 Kabiliyet, ekmek. 6 Kraliçe, aktörün oynadığı, Iskambildc birli. 7 . Çiçeklerin konduğu toprak kap, Arabın dört halifesinden blri. 8 Bir mahlukun adale kısmı, kolun ucu, Mısınn en büyük mabudu. 9 Toplanmak, bağlama edatı. 10 cVer!> in aksi, ses, güneşin doğuşu. 11 Onunla yürürüz, nota, bir nota daha. 12 . Musevi, yapışkan. Yukarıdan aşağı: 1 Güzel yazı yazan, bir adamın yaptığı is, gökte geceleri dolaşan yuvarlak. 2 . Lisan, keşif, elin yumuşak ve orta yeri. 3 Evlendirmek, mabut. 4 . Müfhl3 pis ve çamurlu yer, intlhap et, fran sızca darbe. 5 «Yukarı çık!» ın aksi, ziyanın çıkardığı şey. 6 Fransızca <hayır!>, dumandan kirlenmis. olan. 7 . Sevgi, Fransız şairl Vıktor Hügonun Marion kelimesile başlıyan eserinin cde> den sonraki ismi. 8 Ayağm altı. vaktl bildiren vasıta. 9 Büyük taş parçası, gözlerini kapa ve kendln den geç!. 10 Çift sürülen şey, sebep. 11 Kırmızı renk, zaman, blr köpek «ml. 12 • Ermenicentn en meşhur kellmesl, akıl, karnını doyur. Dünya pamuk piyasası J • • • • • • •1 • Amerikanın 1935 senesinde pamuk ekim sahasıni • ! • • artırmağa karar vereceği anlaşılıyor • •• • •i • muklar kilosu 47 kuru?a kadar çıkGeçen bafta bu sütunJarda yaz mıştır. Dünya piya»alarında bu te• • !• • dığımız yazıda Amerikan pamuk • reffüe mucip olan sebep Almanya larının fiatleri dünya piyasalarında | ile arasında büyük bir payiiksek görüldüğü için Ameırikadan • pamuk ihracatmın azalmakta ol mukAmerikaanlaşması yapılması için • • takas •1 Amerika hükumetinin yaptığı tek •1 •! ! * duğunu kaydetmiştik. 1 • • Pamuk mahsulü Amerika eko liftir. • Amerikalılar, mukabilinde kim notnisinin belkemiğmi tefkil etmektedir. Dünya pamuklarının yarısmdan fazlası bu memlekette yetişir. Amerika hükumeti bir takım ted birler alarak pamuk fiatlerini çı • karmak suretile ekicileci korumak yolunu tutmuştu. Ekim sahası da • raltıldı. Devlet bütçesinin büyük yardımlarile çiftçilere bir kilo pamuk mukabilinde dünya piyasa»ı fevkinde odünç p«ra verilmeğe bav landı. Bütün bu tedbirlere rağmen en çok pamuk sarfeden memleketîer yavaş yavaç ihtiyaçlarmı başka memleketlerinin pamuklarile ka • pamağa ba?ladılar. Zira, Amerika pamuklarmdan daha ucuza mal teslim eden memleketîer bulunuyordu. Bu hal Atnerîkadan başka pamuk yetiftiren büyük müstahail memle • ketlerde pamuk ekim sahasının ırenifletilmesine yol açtı. Bu vaziyetin doğıvraeı akıbeti goren Amerika hükumetinin bu »ene pamuk ekim sahasını 28,000,000 acreden (1 acre 4 dönümdür) 33 milyon acreye çıkarmağa yani zer'iyatı % 18 arttırmağa karar vermek üzere olduğu en son gelen haber • lerden anlaşılmaktadır. 1 a RADYO J^ aksarnki program J yevî maddeler almak üzere Alroanlara mühim miktarda pamuk ver • meği teklif etmislerdir. Fiatlerin yükselmesinin baslıca sebebi bu • dur. Amerika rekoltesinin geçen haftaki tahminden biraz daha fazla olduğuna dair neşredilen son resmî raporun fiatlerin yükselisinde hiçbir tesiri olmamıstır. Büyük pa • muk isi yapan tüccarların dikkat • leri yeni sene için Amerika hüku metinin ekim sahası hakkında ve • receği karar üzerinde toplanmıslır. Amerika rekoltesi hakkında .. son malumat En son tahminlere göre bir acreden vasati 165,9 libre yerine 169,3 libre pamuk ahnacağı hesap edildi • ğinden bu sene Amerika pamuk rekoltesinin 9,634,000 balya oldugu tesbit olunmuştur. Te?riniewel sonuna kadar ayıklanmıs olan miktar 7,920,000 balyadır. Te«riniewel içrade toplama ve ayıklama islcri çok iyi gitmistir. Geçen »eneden müdevver Amerika stok miktan 10 milyon 500,000 balya olduğundan bu seneki hasılatla birlikte asağı yukarı 20,000,000 balya mevcut hesap ediliyor. Bu seneki mahsul üzerindeki umumî alâkalar artik gevsemis ve bütün dikkatler yeoi sene zer'iyat sahası üzerinde topIanmıştır. FERlT Fiatler Son günlerde dünyanın her tarafında pamuk fiatlerinde tereffü gorülmüftür. Bizde dahi parlak p* Dünkü bilmecenin halli 8 9 10 11 12 Dış piyasa fiatleri Ayın 24 ünde Londra borsasmda üzüm; Londra ve Nevyork borsasında incir, Hamburg borsasında tütün, Londca ve Berlin borsasında yuniurta, Hamburg borsasında zey> tinyağı fiatlerinde bir gün önceye göre değisiklik olmamıstır. Amele için kurs'ar Iktisat Vekâleti bes senelik programa göre açılan fabrikalarm a • melesini okutmak için bu fabrikalarda kurslar açacaktır. Kurslarda mühendisler ders verecektir. Fabrikalarda ustabaşı yetistirmek için ayrıca sanayi mektepleri de açıla • caktır. tlk senelerdemevcut sanayi mekteplerinden istifade edüecektir. Gelecek seneden itibaren tstanbul, Ankara, tzmir, Bursadaki sanayi mektepleri bu maksatla tktısat Vekâletine devredilecektir. Bunlardan ba$ka trikotaj ve saire gibi işler yapan küçük sanayi ecbabı için de dersler açılacaktır. İSTANBUL: 18 almanca ders 18,30 dans muslklsl plâkla . 19,30 dünya haberlerl . 19,40 Mösyö Goldenberg ldaresinde koro heyetl, muhtelif eserler . 20,10 Sıhhlye Vekâleti namına doktor Mahmut Sabit Bey tarafından konferans, (yeni bir sıtma mikrobu ve sıtma nakleden sivrislneklet hakkında yeni keşifler, Adana sıt^na ens. titusü tetkikatı . 20,40 Mehmet Münlr Bej tarahndan taganni . 21.15 Ajans ve borsı haberlerl . 21,30 Stüdyo orkestrası ta . rafından muhtelif eserler. (Hava müsait oldukça garp memleket» leri neşrlyatı programımıza ilâve edlle. cektir.) VİYANA! 17,15 ikindi konsert . 18,30 opera par çalan ve şarkılar . 19,25 hanımlarm zamanı 19,30 fransızca ders . 19,50 fennî musahabe . 20,15 piyano ve k&ro kon . seri 21,10 blr opera temsili . 23.25 san'at musahabesi 23,35 haberler . 23,55 radyo orkestrası . 24.55 dans maslkisL BERLİN: 19.10 gençler için . 20,35 ameleye dalr neşriyat . 20,40 günün akislerl . 21,15 konser . 22,05 meşhur Alman şairlerinden parçalar 22,35 halk şarkılan . 23,05 haberler . 23,35 konser: Mozartın eserlerin. den parçalar . 24,05 gramofonla dans ha. vaları. BELGRAT: 17,05 hanımlarm zamanı . 17,85 şarkılar . 18,05 piyano konseri 19,35 sırpça ders . 20,05 konferans . 20,35 ingilizce ders . 21.05 akşam konseri: Mozartın e. serleri . 22,05 muhtelif milletlere ait nes. riyat 23.20 saray orkestrasından konser. BUDAPEŞTE: 17.15 hanımlarm zamanı . 18.05 opera orkestrası . 19,10 konferans . 19.40 viyo. lonsel konseri . 20.20 lstihbarat neşriyatı. 21,05 konferans 22.20 haberler 22.40 gramofon . 24,30 küçük salon orkestrasüe hafif musiki. TULUZ: 20,20 opera şannıan . 2U 3S orKesrra konseri . 20,50 şarkılar . 21,05 hafif mu. siki . 21,20 operet parçalan 21.40 muhtelif sololar . 22.20 koro konseri . 22 35 org konseri . 23.05 musahabe . 23,35 köy. lü musikisi . 24,05 musahabe 24,35 konser: Şubertin eserleri . 1,20 fillm par çaları . 1.35 Viyana orkestrası . 1.55 şar. kılar . 2,10 operet şarkılan 2,20 senfonik orkestra. Tiftik ve yapak ihracatımız Tstanbuldan Hamburga 33 vagon tiftik, 27 vagon yapak, Bremene 20 Vagon tiftik 5 vagon yapak, Hullse 10 vagon tiftik daha ihraç edilmistir. Bunlar aşağı yukarı son partileri teskil etmektedirler. Radyor'a bir konseı Şehrimiz musiki muallimlerin den M. Goldenberg falebelermden mürekkep bir koro ile bu aksam saat 19,40 ta tstanbul radyosunda Guno ve Faust operalarından par çalar çalacaktir. 12 LtMANDA Yumurta tiatleri yiikse iyor M. Royer Ya'ovaya gitti Yalovanm imar plâninı hazırlamak üzere davet edilen şehircilik mütehas • sisı M. Royer dün sabah Yalovaya gitmiştir. Perşembeye kadar orada kalarak tetkikat yapacaktır. Akayin ikinci midürü de dün M. Royerle birlikte Yalovaya gitmistir. Karadeniz kıyılarında yumurta fiatleri yükselmeğe mütemayildir. tneboluda yumurtanın yüzü 250 kurustan satılmaktadır. Samsunda bir sandık ekstra malın fiati 3,700 kurustur. Memleketimizden meyva almak istiyen firmalar Almanyada Münihte bir firma Mersin ve Dörtyol portakalı, îngilterede bir firma da kuru meyva ve bilhassa kuru üzüm almak üzere memleketimize müracaatte bulun mustur. Türkofis, ciddî ihracatçı larıtnızla münasebet tesis etmek arzusunda bulunan bu firmaların adreslerini alâkadarlara bildirmistir. Odacl Ka^an tahliye edildi Bundan birkaç gün evvel metresinin eski dostu Vehbi isminde birini yaralamakla suçlu olarak tevkif edilen adliye emanet dairesi odacısı Hasan tahliye talebinde bulunmus ve yapılan tetkikat neticesinde talebi muvafık görülerek tahliye edilmistir. 38Filozof Baronu tasmaladı, aldı, götürdü. Karşısma geçti. Onu sevdi. Hayvan da bu sevilmeden hoşlanır görünüyo'Ju. Maymunun boyalı vüzüne bakıp ta gülmemek kabil değildi. lAfabadi var} Heluvan limana geldi Anta'ya Borsasındaki bir haftalık satışlar Son yedi gün içinde Antalya borsasında 581 bin kilo buğday, 131 bin kilo arpa, 29 bin kilo çeltik, 1898 kilo nohut 2,658 kilo mısır satıl • mıstx. Buğday 2,80 le 4 kurus arasından muamele görmüstür. Yarın akşam M E L E K sinemasında Geçen günkü siste tmroz clvarında karaya oturan ve Türk Gemi Kuctarma Şirketi vesaiti tarafından kurtacılan ttalyan bandıralı Heluvan vapuru limanımıza gelmistir. Dün mütehassıslar gemiyi baştan aşağı muayene etmislerdir. Gemi nin makine aksamında ve kazanla ' rında hiçbir bozukluk yoktur. Yalnız su kesiminden daha asağı kısımlarda saç levhalardan bir kısmı parçalanmıştır. Bunlar kolaylıkla ta • ı mir edilebilecektir. Bir suçlu serbest bırakıltlı Zamanımızın en yüksek trajediyeni Beyaz perdenin en güzeli MADELEİNE CAR OLL Ben Bir Casustum Eamas kaçakcılığı meselesinde; ka • çak elmas almak suçile tevkif edilen lerden Yani Mavromati Ef. tahliyesini talep ebnis ve Sultanahmet birinci sulh ceza mahkemesi tarafından yapılan tetkikat neticesinde bu talep muvafık görülerek tahliye olunmuştur. Kaçakçi Iar hakkındaki evrak îhtısas mahke • mesine tevdi edilmistir. Yakinda suç • lularin nrahakemelerine Lnaşlanacak br. ZİYAFET SAAT 8 DE Fransızca sozlü büyük ve muhteşem film başhyor Cemiyeti beşeriyenin iç yüzü... Bütün çıplaklığile hakikat... Büyük dünyanın fenalıklarl... O Y N I Y A N L A R : f E A N NE H A RLOV Nim fahişe |()HN BARRYMORE Ayyaş aktör V A L A CE B E R RY Dalavereci banger POLİSTE Iki otomobil çarpıştı , Beyazitta benzinci dükkini önünde 2166 numaralı şoför Rahminin idare • sindeki otomobille 193S numaralı so • j för Şekibin idaresindeki otomobil çar ! pişmis ve her iki otomobil de hafifçe hasara uğramistir. Yaralanan yoktur. (İKİ YÜZLÜ KIZ) Büyük ve harikulâde fransızca filim... Casusluk üzerine yapılmış filimlerin en harikuiâdesi CONRAD VEÎDT HERBERT MARSHALL (Alman zabiti) . (Alsash) Büyük bir filim... Büyük bir eser Kâtip aranıyor 1000 fcuruş asli maa^lı Kadıköy kaza tahrlrat kâtlp refikliği için orta mektep veya lise mezunlanndan Askerlik hlz metlni bitirmis olanlar arasında 29'11/ 934 perşembe günü saat 10 da müsa baka yapılacağından isteklilerin lâzım gelen vesikalarile Kadıköy Kaymakamlığına müracaat etmeleri. Tepebaşmda Sehır v e d r a m Perşembe matinelerden itibaren j P f K t e M A G DE V A N S Nim bakire Kaptanın cüzdanını aşırmış! Bu hakikî ve merakaver filnıi mutlaka görmeniz lezımdır Evvelki gece tzmirden hareket eden Çanakkale vapurunda süvari İsmail Hakkı Beyin kamarasmda asilı cake • tinden saat ve cüzdanini çalan Ahmet yakalanmişür. JehırTujaTrosu Yarın akşam S Ü M E R sinemasında Zamanımızın Karuso'su JOSEPH SCHMIDT'in muhteşem temsili ^ebzadebaşı M I L L E T ™ tıyatrosunda bu skş^m san'atkâr NAŞiT B«y tems.lleri Dariiloedavi san'atkârlanndan HAZIM B«y tarafmdan CASRİ KARAGOZ) NAŞiT B«y tarafmdan l'üvük BİR Oynıyan: A Ş K M A G D A H İ K Â Y E S İ S C H N E İ D E R İLKBAHAR ŞARKISI Süper filminin ilk iraesi münasebetile verilecek Bütün dünyada büyük rağbet ve muvaffakiyet toplamış olan «Arthnr Schnitzler» in şefkat eseri Bu perşembe aksamı S A R A Y sinemasında Komedi 3 perde 1 başlangıç » Yazanlar . Vikıoryen Saıdu ve l'mil Moro Tercüme eden: Seniha Hedri Hanim Pazartesi pünü yoktur. I .ocalar 300, 250 Ko tuk 50, Sandalye 40, Galeri £C kuruş. U Madam San Jen Bu akşıtn saat 20 de Büyük Gala Snvaresi İçin Yerlerinizi Aldmnız JOSEPH SCHMIDT, bu filtmde en güzel manzaralarla büyük şehirlerde dolaştırarak bir çok italyanca ve almanca sark'lar ve bilhassa CARMEN TlTİTOMBA'yı taganni edecektir Bu saheserin yüksek kıymetine rafmen fiatlerde hiçbir zammîvat voMtır. TVlefnnr Bütün Jisanlara tercüme ed'len... Bütün sshnelerd' Oyns mış „ ÇİFTE SAGIRLAR Bu perşembe akşam.ndan itibaren | ^ | | ^ | \ Emsalsiz blr Sovyet • Rus şaheseri S fl 6ITI3 SI fl U â BiR E K M E K C I K A D I FRA N S R O MA NI ANA ISTIRABI FERAH sinemada Çar zamonnında Rusyada geçen muazzam bir macerayi ıwuıo«ver filim. Yarın akşam