7 Ekim 1934 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 5

ı7Te§rinievvell934î Heybeli açıklarmdaki facia (Birinci sahifeden tnabait) \ yade) tabîr olunan büyük bir ka • yık tedarik edilmiş ve motörün arkasına halatla bağlanmıştır. 55 yolcu saat 11 buçukta bu kayık dahi • linde, karanlık fakat oldukça sakin bir havada Yalovanın liman deresi denilen yerinden denize açılmışlardır. Gece olması dolayısile hareketi müteakıp sandaldaki yolcuların hemen hepsi uykuya daloıışlardır. Saat iki buçukta motör ve kayık Heybeli ile Maltepe arasına gelmişlerdir. İşte tam bu esnada motörün epey uzağında bir vapurun ışıkları l>elirmiştir. Bu vapur Salıpazan a çıklarından kalkarak Çimento yüklemek üzere Kartala gitmekte olan süvari Hüsnü kaptanın idaresindeki 1500 tonluk Fiuzan vapucudur. Firuzanm ıtıkJan motörden arada e pey mesafe varken görüldüğü halde Firuzandan motörün feneri ancak pek yakın bir mesafeye gelindiği zaman görülebilmiştir. Camhariyet Kurtuluş bayramımız Muddeiumumî muavini kazaze delerden birinin ifaderini altrEen.. da düdük vardı. Bir iki kere cana vannı öttürseydi biraz ötede olan donanmamızdan duyacaklar ve imdada koşacaklardı. Onu da yapmadı. Bunlann ötesini bizden daha iyi öğrenmişsinizdir.» Nazif 23 yasında, Mevlut oğlu Hüse • yin 48 yaşmda, Kadir oğlu Sapancı Ali 60 yaşında, Hüseyin oğlu ömer 43 yaşında, Osman oğlu Ahmet 32 yaşın da, Ali oğlu Tevfik 48 yasında, MoHapasa oğlu Hüseyin 30 yaşında, tznikli Arap Mehmet 46 yasmda. Yenişehirden Izzet oğlu Mustafa 20 yasında, Karaköyden Rıza çavuş 45 yasında, Mustafa oğlu Hüseyin 35 yaında, Ali oğlu Hüseyin 25 yasmda, Koyunhisardan Mehmet oğlu Aziz 50 yafmda, Seyven köyünden Nazif 30 yaşında, Yenimahalleden tmam oğlu Ahmet 30 yasmda, Şekerci tsmail oğlu Musa 30 yasmda. Bunlardan baska hüviyetleri tesbit edilemiyen tznikli bir ihtiyarla altı yaşmdaki çocuğu ve üç kadın da boğu • lanlar arasındadır. Bunlardan birinin ismi malum olmamakla beraber kurtulanlardan biri bunun Kabak Ali denilen sahsın baldızı olduğunu söylemistir. Boğulan diğer 3ci kadm Toprakocak kö • yünden Hediye ve Şerife namındaki zavaldardır. Firuzan vapurunun süvarisi de Facia saat üçte cereyan etmiştir. şunlan söylemektedir: Her iki geminin burunları birbir « Ben Kartala çimento yükle lerine 25 metro yaklastıktan sonra mek üzere gidiyordum. Heybeli amotör anî bir manevra ile sağa kaç çıklannda zifiri bir karanlık vardı. mış, fakat arkadaki kayığın onu tabenzer hiçbir sey göremiyor kip etmesine vakit kalmamıştır. Firuzan motörle kayığın arasmdan geçerken halatı koparmış, motörün peşinden gelmekte olan 3 tonluk sandal vapur a bütün süratile çarpmış başı derhal parçalanmıştır. Bu müsademe neticesinde çoğu uykudan uyanan zavallı köylüler ne olduklannm farkına varamamıslar, derhal kayığın başına koşuş • muşlardır. Yaralı tekne pek kısa bir roüddet zarfında tamamen batmıs, Kurtulanlann en ihtîyart Ahmet Ağa maharririmize facîayı anlatıyor içinde bulunan zavallılar haykira duk. Hem ben ve hem de ikinci kapfaaykıra dalgalarla pençelestneğe tan dümen basında idik. Vapurun başlamışlardır. önünde bir gözcü vardı. Birdenbire Bu sırada ilerliyen motörle, hızöuümüzde 25 30 metroluk bir me»afeden bir fener gösterdiler Derla geriliyen Firuzan kazazedele hal tornistan yaptım ve motöre çarprin çtrpındıklan yere gelmişlerdir. Motör denizin üzerinde yüzmek su madım. Fakat gerisinde kocaman bir piyadenin bağlı olduğunu ben ne retOe kalabilenleri toplamağa ko • reden bileceğim Denizcilikte esas • yulmus Fiuzanın filikalan da kaza tır: Her hangi bir gemi peşine baszedelerin bir kismını kurtarabilmiş ka parçalar takarsa, takhğı her partir. Fakat Müsademeyi müteakıp ge ça içîn bir fener asar. Halbuki bunçen müddet 32 yolcunun boğulmada bir tek fener vardı ve galiba o da lanna k&fi geltnistir. O 1 Korkunç müsademe Firuzanm kaptanı ne diyor? Taktlme giden reamigeçit alayı Kö'prü üzerinde... (Birinci tahifeden tnabait) Onu bes gece askerî kıtaat büyük bir intizamla Sultanahmetten hareket et • mis, Alemdar, Reşadiye, Köprü, Şi» • hane yollannı takip edf ek Taksime gelinmiştir. Kahraman askerlerinniz caddderden geçerken güzergâhı dol^iuran on binler: ce halk tarafından $v<]fÜe alkıslanı • yorlardı. Taksimdeki merasim ve nutuklar Taksimde hazırlannn tribünde tstanbulda bulunanroeb'u^ar,Vali ve Belediye Reisi Muhittin Bey, Fırka rüesası, müessesab ticariye ve ikbsadiye nrâ messilleri yer ahnıslard'r. Alay Tak • sime gelince meydana dikili olan direğe yanlı bayrağımız çekHmıs; Harbiye bandosu tstiklâl mar;ını ca'mıs ve bu sırada şehir namına Belediye ta*afmdan abi deye güzel bîr çelenk kcnmutur. Bun • dan sonra gençlik nimaı» Universite talebesinden bir talebe ve şehir namma da Şehir noeclisi azasmdan RefBc Ahmet Bey tarafından birer nutuk söy • lenmiştir. Refik Ahmet Bey nutkunda «zcümle funlan »öyîemifHr,. • • '• * « Saygı değer yurttaslar! TBrk tekbaşına da o!sa yeryüzünün neresinde olursa olsun değer biçümez bir varlıktır. Onun karşısmda sevgi ve saygı duy • mıyacak khnse yoktur. tstanbuhm kurtuluşunu kutlulamakla ulusun kurtulu • şunu kutlulamış ohıyoruz. Çünkü ts • tanbul Türkten ve Türk tstanbuldan ayn ve baska değildir! tstanbulun aa günlerini yüreği kanaya kanaya yaşa • mış biri olarak diyorum ki iyi günler tathdır.» Hatip ordunun muzafferiyetinden sitayişkâr bir lisanla bahsederek nutkunu bitirmistir. Merasim de burada niha • yet buhnus ve resmigeçide iştirak eden kıtaat, mektep ve teşekküller ayni intizamla dağılarak yerlerine çekihnişler • dir. Kurtulanlar Parçalanan sandalm içinde bulunan 55 yoicodan kurtulan 23 kişi şunlardır: GemJiğin Karacaali kariyesinden Ş«msi oğlu trfan, Istanbulda Yemişte oturan Hasbi oğlu Vasfi, Toprakocak kariyesinden Ismail oğlu Necip, Yeni • şehrin Kayaçmar kariyesinden Mustafa oğlu Salih, Beyşehrin Koyunhisar ka riyesinden Kara tsmail oğlu Ahm?\ Geçıf resminde mektepli ftantmlartmtM Uİ Muhittin Bey refakatind. muhteÖf teşekküHer» mensup birer zevattao mBrekkep bir heyt olduğu halda tsfanbul kum«ndanlığı datreanu gitmtş; fehir namına hsJkm kahraman orduya sök ran borcunu arzetmistir. Gee« fthir namma Mafcsbn aJonla • rrada VaH •« Bekdiy* Reisi Muhittin Bey tarafından ordumuz şerefine Ur rfyafet T*rihniş, Halcevi tstanM •• Beyoğlu merkezlerinde müsamereler terUa «diknistir. Vak'adan sonra Facîayı mütekip Afitap motorü topladığı kazazedelerden bir kısmını Firuzanm filikalanna teslim et • miş, saat 4 te Heybelladaya yana • sarak keyfiyeti zabıtaya ihbar etmiştir. Bunun üzerîne zabıta sabafca karşı tedarik edilen motörle hâidise mahallinde arastırma yapmış, îfakat hiç kimseyi bulamamıstır. Firuzan vapuru ise dbğruca Kartala gitmiştir. Keyfiyet Müddeiumumiliğe bil • dirilmiş ve Müddeiumumî muavin • lermden Nurettkı Bey derhal Hey • beliadaya giderek mahallinde tet • kikata koyulmuştuır. Kurtulanlann hepsi Firuzan va Sağda: Kurtalanlar Heybeli .poüs merkezi önünde, $olda: kurtulanlann purile Heybeliye celbedilmişler, vaen küçüğü Hüseyin ba şmdan geçenleri anlatıyor purla motörün kaptanları Hüsnü ve yüklediği mallann arasında saklı Kütahyah Mehmet Ali oğlu Mehmet AFaîk Efendilerle bütün yolcular, idi ki biz ancak çok yaklaşınca göli, Yalovanın Kurt köyünden Hüseyin tayfalar Utiçvap edilmişlerdir. rebildih. Sonra ben sandala değil, oğlu Kadir, Yalovann Çmarcık mahalsandal bana çarpb ve kendisi ya • Motörün kaptant ne diyor? lesinden Mustafa oğlu Hüseyin, YalovaYolcu kayiğnu peşme takarak îs ralandı. Derhal filikalan indirip imnın Ortaburun köyünden Mustafa oğlu tanbula gelmekte olan Afitap mo • dada koştum ve yolculann çoğunu Kâmil, Yalovanın Kadıköyünden Mevkurtardım.» törünün kaptanı Faik Efendi bir lut oğlu Ilyas, Tevfik çavuş oğlu Hüsemuharririmizin suallerîne şu ce Kurbanların littesi yin, Hüseyin oğlu Ahmet usta, Kirmacı yaplan vermiştir: Zabıta ve müddeiumumilik tarafm • Ali oğlu Hüseyin, Elmas oğlu Mehmet, < Yalovad'an kalkarken mal sa dan yapılan tahkikahn son safhasına Hacı Salih oğlu Harun, Hüseyin oğlu niplerinin ısran üzerine bu kayığı göre boğulup ölenlerm hüviyetleri şöy • Yusuf, Hacı Mehmet köyünden Hasan peşîme bağlamağa mecbur oldum. ledir: Tara vak'a mahallinde iken tstan oğlu Mustafa, Safran köyünden Mustafa Yalovaya tâbi Kadtköy kariyesin • oğlu Hasan, Hasan oğlu Salih, Seymen buldan gelen bîr vapurun ışıklannı Igördük. Vapur sancaği istedi. Fa den: Hasan oğlu Ahmet 17 yasmda, dere köyündn Niğdeli Hanefi oğlu Mehkat birdenbire iskeleye kaçtı ve üHalil oğlu Salih 30 yasmda, Salih Mehmet, tsmail oğlu Refet, Ahmet oğlu tszerimize gelmeğe başladı. Bizim dü met oğlu Hasan 31 yasmda, Besim oğ mail. düğümüz f ilân olmadığından ona ih lu Mümin 32 yasında, Hasan oğlu Uzun Kurtulanlar ne diyorlar? tarda bulunamadık. Bu vaziyet kar Ismau Ağa 55 yasmda, Süleyman oğ • Kurtulanlann en ihtiyan olan 50 yasfisında hiçbir çaremiz kalmadı. Fikı Hüseyin 30 yasmda, Hasan oğlu Uruzan motöre çarph ve serenini kır zun AU Ağa, 45 yasmda, Kefeli Ha • lannda Ahmet Ağa halen rahatsız bucTu Biz derhal arkamızdan gelen lunmaktadır. Dün bir muharririmize •andalın halatmı çözdük. Çözme • san 60 yasmda, Hüseyin oğlu Süleyman şunlan söylemistir: seydik h«r ikimizi birden altına ala nsta 38 yasmda, Hasan oğlu Hasan 28 « Neye uğradığunızı anlıyamadık. yasmda, Bayram oğlu Çolak Ali 48 yacaktk Biz boğulanlarla uğraşırken Birdenbire bir gürültü oldu, bir de bakfmdaı Firuzan vapuru yanm saat kadar hm ki sulann içindeyim. Uzerimde işte v; 1 «:bir yardun yapmadı. Halbuki onHacunehmet koyünden: Tahir o&lu fu gocuk vardı. Çabalarken elune bir kalas geçti, biraz sonra biri elimden kalası çekti. Artık ümidi kestim. Ken dimden geçmisim. Gözlerimî açınca kendimi »andalın içinde buldum.» Kurtulanlann en genci olan 13 yas lannda Hüseyin de sunlan anlatmtştır: « Yalovanm Kadıköyündenim. Mektep talebesiyim. tstanbula geliyorduk. Birdenbire kocaman bir vapur üzerimize geldi, motöre de vurdu, bize de vurdu. Kayığm ipi koptu mu, çözdüler mi bilmiyorum, birdenbire motör bizden uzaklastı. Bizim kayığm bas ta • rafında koca bir delik açıldı. Hepimiz denize yuvarlandık. Ben köyün dere sinde yüzmek öğrenmistim. Çabalamağa başladım. Yanımda bir adam da çabalıyordu. Biraz sonra kendisini kur • tarmak için boğaznna sanldk Ben di • Eaciamn dehşetile hâlâ &r peren kazazedelerden. birkaçt Orduya şükran ve ziyafet öğleden sonra Vali ve Belediye Re Ifluhitün Bey tarafmdan şe hir namma ordantta ftrefine verilen tiyaf etten bir inttba be indim. Biraz sonra o da îndL Aya • ğıreın altına bir küfe geldi, ayağımı kü(Birinci tahifeden mabait) feve hızla vurdum ve suyun yüzüne Ieri sokaklarda devriye gezmektedir. çıkhm. On beş dak&a kadar deniz ü Bazı karışıkhklar olmuş ve alfa kişi zerinde çırpmdık. Sonra AUah bize yaralanmıştır. acıdı da imdat gönderdî. Şimdi annem Sensebastiyende birçok ölü ve kurtulduğumuzu duyunca kunbüir ne • yaralı olduğu bildiriliyor. kadar sevinecek». Bilbao ile bütün münakalât ve Mustafa oğlu Kâmil namında bir muhaberat kesilmiştir. Valensiyada şehir susuz ve elekgenç kendisinden baska iki vatan triksiz kalmıştır. Şehtrde yiyecek te dasın haytını da kurtarmıştır. yoktur. O da diyor ki: Madrit 6 (A.A.) Asturiyosta « Ben daha müsademe olmadan vaziyet çok ağırdır ve asiler bura • îsî anladun. Derhal spyunmağa başla • daki birçok köylere hâkimdirler. dım. Kayikta delflc açılınca bakhm ki Miyereste gerek asilerden ve gebütün yolcular bastarafa yığıldı, sular rek zabıtadan on kişi kadar öldü da hücum etmeğe basladı. Kendimi ba* rülmüştür. Tüfek ateşi saat sekize kadar sürmüstür. Birçok şehirlerde hklama suya attım. Kayık ta biraz songrev teşebbüsleri haber veriliyor. ra suya gömüldü. Biraz ötede iki kisi Madritte, hükumet fevkalâde tedçırpmıyordu. Yanmtda bir küfe yüzü birler almıştır. Her geçen yolcunun yordu Adamlardan birine buküfeye tutüstü başı aranmaktadır. Başlıca resturdum. Diğerini de sandala yetistirdim. mî dairelerin bulunduğu civar so Bana sorarsan vapurda da kabahat var, kaklar projektörlerle taranmaktadır. motörde de.» Varoşlara asker yerlestirilmiştir. Tahkikat henüz neticelenmemistir. Mühim sokaklarda makineli tüfek Söylendiğine göre Afitap motörü müfcezeleri bulunduruluyor. nün yaptığı sekilde yolcu nakletmek Sen Sebastiyan 6 (A.A.) Bilsevrüsefer nizamatına muhaliftir. baodan bildiriliyor: Asiler, zorlu Bilhassa motörde bir fener bulunusu ve bir çarpışmadan sonra, Eibar silâh bu feneri tasıyan motörün sa? ve sa fabrikasını ele geçirmişlerse de sonlim kurtuluşu Firuzanm mes'uliye ra askerler bunları dışarıya atmış tini azaltmaktadır. lardır. Epeyce ölen ve yaralanan vardır. Dün Vapurculuk şirketi müdir muavini Bürhanettin Bev, Heybeliye Sen Sebastiyan 6 (A.A.) tn • giderek şîrkete ait olan Firuzan va • tizamı muhafaza ve grevci gruplapurunun kaptanlarile görüsmüs ve rını dağıtmak için topçu efradı çavak'a hakkında malumat almıştır. ğınlmıştır. Topçu havaya ateş et Motörün kaptanı Faik Efendi za mek mecburiyetinde kalmıştır. Şehrin muhtelif mıntakalarına mitbıta nezareti altında bulunmakta • ralyöz bataryalan konmuştur. dır. Sebze ve saiae yüklü bulunan Grev vilâyetin birçok şehir ve motör dün bağlı bulunduğu Heybe köylerine yayılmışbr. liden tstanbula gelmiştir. İspanya ihtilâli Mondragovda hüenm kıtaatı âvm denberi asiler tarafından muhasara altında bulunan bir karakolu kur • tarmıştır. Birçok kimseler tevkif edihniştir. Kanlı bilânço Paris 6 (A.A.) tspanyadan 8,45 te gelen en son haberlerden, şimdiye kadar 100 kişinin öldüğü anlaşılıyor. Sabahın üçüne kadar res men itiraf edilen ölü sayısı 31, yaralı sayısı da 46 idi. Son vaziyet Madcit 6 (A.A.) Vaziyet düzeliyor gibidir. Mağazalar açılmıştır. Tramvaylar kıtaatın himayesinde işlemektedır. Tünel kısmen çahşmaktadır. Oviedodan bîldirildiğine göre, maden havzası asileri dağlara ve maden kuyulanna iltica etmektedirler. Kıtaat birkaç köyleri tekrar işgal etmiştir. Madrit 6 (A.A.) Dün akşam, radyoda konuşan Dahiliye Nazırı, halka, ehemmiyetli bir sebep olmadıkça, saat 20 den sonra sokağa çıkmamalarını tenbih etmiştir. Dahiliye azınnın beyanatı Ingiliz Başvekilinin sıhhati Londra 6 (A.A.) Başveküin bekimler tarafmdan muayenesinden sonra sıhhat raporu neşrine lüzum görülmemiştir. M. Makdonaldm urmımî ahva • li iyi olmakla beraber, daha bir müd det gözlerini yormaması icap ediyor • mus. Bazı kimseler, rapor neşrediknem* sîni hayıra yonmyorlar.