30 Eylül 1934 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 4

s CumhuriwLm 30 Eylul 1934 ınsan önce Maymun muidi? Yazaıu Hüseyin Rahmi 7 Müzeleri gezmezden, tesrih ve fîziyoloji kitaplarını karıştırmaz dan, toprak tabakalarmı kazarak mii» tehaselerle uğraşmazdan evvel kendi vücutlerimizi yoklıyalım, Hi^ çüphesiz ki neslimizin ilk zuhurunda biz tamamile bugünkü sekilde değildik. Birçok istihaleler geçire rek bu halî bulduk. Parmaklaranıxw uçlanndaki tırnaklara baka • lım. Bunlar nedir? Tabîat bunlan bize vahset zamanımızda canavarlar gibi silâh makatnında kullan mak için vermiştir. Bugrün de birî • fcirimizi tırmalaraadığımız gayrivaki birşey değildir. Zekâmızla taarrur ve müdafaa aletleri icat ettik ten sonra eski surette kullamlma • lanna ihtiyac. kalmıyan tırnakiı pençe bugünkü el seklinl almıstır. Bununla beraber bazt hanifnlar uçlarım sîvriltip kan rengile cilâ • ladıklan bu âletlerile ilk vahset • lerden çok ayrılmamis olduklarını lutf«n hatiratıyorlar. Medenî kadin yırtıcı bir kedî remzini işte kizıl sivri tırnaklannda tasıyor. Köpekteki azı dişleri bizde de Tardır. Bizdeki eski kitaplar bun • lara (esnani kelbîye) demekten çekinmemisler, Fransızlar da (ea • nîne) tabirile bu benzerliğe vazıh işarette bulunmuşlardır. Bir de kuyruk sokumumuza el atalım. Tesmiye fik değil tni? Şimdi düserek koptuğu yeri bırakan bu eski kuyrukluluğumuzun itirafi a • caba hangi an'anelerden devren zamamımza kadar geliyor? tçhnizi «îışımın föyle bir yoklarsak bugünkü neViyetine mağrur kısanın dünkö hayvan olduğuna dair ret kabul etmez çbk delillere tesadilf ederiz. Büyükler kadar tam terbiye alma mış olan çocuklar hayvaniyete dalıa yakındırlar, Kavga ederken biribirin! ısınrlar. Kuyruktan kur • tulduğumuz !çtn kendimizî onlar • <dao çok uzaklasmif sanmıyahm. Maymunlann büyiik cinslerinden fcvyruksuzlan da Tardır. tnsana benziyenlerm disleri de bizim gibi ©ruz ikfcHr. Hayat sicilinde may • tnunlarra bizim 5z amcazadelerimiz blduklannı gene tekrarhyorum. Malais lisanmda Orang Outang orman adatnı demektir. ten sonra gene muharrirlerin oda • sına bas vurarak kapıdan sordu: Efenditn Ruşen Zamir imzah makalenin sahibini tanıyor mu • lunuz? Yazı müdürü isttn bas kaldırarak cevap verdi: Münakasa gittikçe şiddetlendiğindetı ortaya haysiyete doku • nur ileri geri münasebet almaz »özIer saçılıyor. Bu cihetle bahse ka rısanlann semtlerinî, hüviyetlerini kaydetmek istiyoruz. llkönce siz kendinizi tasrih edkıîz. Bendeniz Moiiazade Enis Buhariyim. Karagümrükte Narli so • kağında 17 numarada otururum. Yazı müdürü bu sözleri kaydet tikten sonra: Ruşen Zatnir imzasi müste ara benziyor. Tahkik ettik. Bu zat Unkapanh rmis.. O semtte bu isimle kendini herkes tanırmış... Pekâlâ.. Teşekkür ederim efendim.. Ya o dinsiz berifin ı«m • tini sorabilir miyim? Dinsiz berif kim? Filozof olacak o mervan... Affedersiniz Enis Efendi bahis iruanra arz üzerindeki mensei hakkındadır. Bu ntesele iltni bir şekilde münakasa edilebilir. Buna din kanstırmanın münasebeti yoktur. Herkes kendi vicdanınca peyda e • debildiği bir itikat üzerine yürür gider. Şuna inan buna inaıuna diye kimseye karşı icbar salihiyeti ta • kınılamaz... Ya maymunu bana baba, do • muzu amca yaparlarsa? Bu bir faraziyedir. Hayvan, injan hepimiz knan ettiğiniz o vahdaniyetîn eseriyiz. Cenabı Halik menfur hiçbirfey yarattnaz. Bu kendi kısa düfüncemizce sapıttığımız büyük bir yanlıslıktır. Kendimizi bütün mahluklardan üstün görmek hatası... Aramızda büyük bir yanhflık •ar ama bu hatanın asıl hangi ci • nete ait oldugunu Halikı kevnfi mekin bilir. Filozofon semtini bili • yorsanız lutfediniz.. Bilmiyorum... Bahse kansanlann hüviyet lerint kayit buyurduğunuz halde asıl elebasımn semtini bilmemek açık bir tecahül sayilmaz mı? VI Filozof oldukça maruf bir Enis Buharl Efendi kızil alev kazattır. Ne zaman olasa semti, hüvi*ı»ık dtımaıu çarpık tüten bu münyeti tahkik olunabilecegi için bu clkirane nrasahabeden adeta bir baş heti ihmal ettik.. dBnmesile aynlmıştı. Kâfir filozofu Onun ilmile amil olmadıgım mat edemediğine teessüften çath • içm bu bahis açılınciya kadar mayor, hele insanhğın domuzla akrarufiyeti bizce meçhul idi. Ne ise balığı iddiasma bir türlü taham icap edince bu mülhidin ne idügini infil edemiyordu. Filozofu yerden • arar Sğreniriz... yere çarpmak için ne yapsın? KimIere bas vursun? Bu yalnız kendiEnis Buhari çekildikten sonra nra basaramıyacagı bir isti. Yardım yazı müdürü arkadaslarına döne eılar lâzımdı.. tnsanlığin şerefini rek: kurtarmak için bu mücadelede ken Dikkat ettiniz mi meseleden disile birlesecek kafadarlar bul • bahsederken herifin gözleri sansar malıydı. gibi parlıyor. Filozofun semtini oğBirdenbire aklına kendi ayarrarenip te ne yapacak? Her halde da şiddetli makale yazan Ruşen Za hayra yorulacak bir niyette olma • malı... Muallâ Efendiyi gorüp te mir geldi. Fakat bu zat kimdi? Neihtar etsek.. Kendini sakınsın.. rede idi? Bunu nasıl anlasm? Matbaa koridorunda biraz diişündük (Mabadi var) Sofya ziyareti Bulgar gazeteleri Yugoslav dostlugu teranelerile dolu Sofya 28 (Hususî) Ikî günden beri biJâstisna bütün Bulgar matbuatı yaJnız VLgosIavym ^ükümdarlarnım Sofya ziyaırHerinden bahsctmektt. bu ziyarete büyük ehemmiyet vermekte v e bundan Bulgar • Yugoslavya münase • batı için hayırlı neticeler beklemektedirler. 28 eylul tarihü (Zarya) gazetesi bu münasebetle su basmakaleyi yazmak • tadır: «Sofya, Yugoslavya hükumdarlanna karsı gösterd'ği çok büyük alâka ve samimî tezahüratla Bulgar milletinin Yugoslavya ile kardesçe yasamak istedigini bir defa daha ispat etti. Bulgar larla Sırpların mazideki munasebetlerini tebellür ettiren ve mütemadi ihtilâflar, harplerle dolu olan tarihlerinin acıklı sah'felerini ebediyen kapamak fçm Bulgarlar tarafından gösterilen siddetli arzuyu Beigradın artık takdir edecegin! ümit ediyoruz. Bhrbirini imha etmekle hiçbir zaman ideallerine yetiçeroiyecek olan, münasebatlannda ancak hakkın ve insaniyetin hüküm sürroesini intîyen ve bu olmadıkça terakki olmıyacağım takdir eden milletler simdiye kadar ancak «ilâh'a halledilebilen birçok pürüziü meselelerin artık samimî bir dostiuk havası içerisinde daha kolay halledilebileceğmi anlıyorlar. Balkanlann karanlık ufuklannda asırlarca mes'um bir Fkir dolaştı. Sözde bu yanmadada hem Sırp, hem de Bulgar hükümdarlannm taçlanna ayni zamanda yer yokmus, bu mSmkuB de gilmiş. Bu mes'om Fkir hem Bulgarlara ve hem de Sırplara felâketler ge rirdl Biz bu fikrin artık sulh ve turakkî için çalısan Bulgaristan ve Yugoslav yada ebediyen gomüldüğünü zan ve x fimit ediyoruz.» İktisat Işterl Yunıurta fiatleri Talep arttı, piyasa canlanmağa başladı Bu hafta gerek sahil, gerek iç piyasalarda yumurta fiatleri geçen haftala» ra nazaran daha tutkun ve daha yük • sektir. Sahillerde malın az gelmesine mukabil talebin artması dolayuile bu • tün mallann durdurulmadan sevkedü • mesine devam edumiştir. Akdeniz ahd memleketleri taleplerinde devam et • mektedirler. Buralara bilhassa tneboln mıntakasmdan sevkiyat yapılmaktadir* Vaziyet böyle devam ettîkçe vumnrta fiatleri sağlamlıgım muhafaza edecektir. Yumurtacüar Birliğinin faaliyeti Istanbul Yumurtacuar birligi, kSyluyü ve yumurta lüustahsfllerînl tenvir için broşürler hazrrlamaktadır. BroçSrlerde yumurtalarm toplanman ve m w hafazası hususunda tavsiyeler buhı • nacaktır. Izmirde 15 günde 5 milyon kilo tütün satıldı Busatışların az, fakat öz olan yeni sene mahsulü üzerinde iyi bir tesir yapması umuluyor tzmir (Hususî) 930 senesinden 934 senesine kadar zürra ve tüccar elinde toplanan tütünler son on bes gün zarfında «Herman Sperer» kumpanyası tarafından kilosu (30) la (60) kurus arasında mübayaa ed'ilmiftir. Bu tütünler, büyük ve iyi tütün alıcısı olan Amerikan kumpanyalarının mübayaalarından ar • takalan tütünlerdir. Tütünlerin bu fiatlerle memleket piyasasmdan çıkmıs bulunması süphesiz memnuni • yeti muciptir. Fakat bu mallar, zürraın elinden pek acıklı ve pek bedava alınmiftır. Bu alıs hakkında bir fikir verebilmek için Akhisarda «ahidi olduğum bir vak'ayı kaydet • mek isterim. tki üç sene evvel Tütüncüler Bankası müdürü Halil Beyi ziyarete gitmistim. Tütün hakkında sorduğum bazi noktalara cevap vereceği sırada bir tütüncü içeriye girdi ve Halil Beye dedi ki: Ne tutarsa tutsun, satmak istiyorum. Halil Bey, bu bedbaht tütüncüye söyle bir merhamet gözü attıktan sonra cevap verdi: Evlâdım! tki yüz lira borcun var; yedi denk tütünün üçer liradan yirmi bir lira tutar. Tütü • nü satarsan biz alacağımızı tahsil etmek mecburiyetindeyiz. Paranuı üstünü verebilecek misin? Bana kalırsa tütünü satma, belki piyasaya birsey olur, vaziyetini kurta rırsm. Bu teklifi tütüncü, hüsnO telâkki edeceği yerde söyle mukabelede bulundu: (21) lira değil! Bedava dahi olsa satacagım. Tütün admı duymak bile istemiyorum. Bu adamcağmn ondan sonra tütün ekip ekmediğini bilmiyoruz. Yalnız muhakkak olan birşey varsa o da kilosunu (50), (70), (100) ku rusa mal ettiği tütünlerin dengini yani (50) kilosunu üç liraya sat • masıdır. Son günlerde (30) la (60) kurusa satılan ve miktarı 5 milyon kilo tahmin edilen bu tütünler, yukarıda dercettiğimiz ve müteakip senelerde ayni suretle yapdan satıslardan toplanmif tütünlerdir. Bugün, mes'ulü aramak değil, bil&kis dünkü haksızhklan unutarak bu satıslardan memnun olmak lâ • zınufır. Çünkü stok tütünlerin »atdması yeni sene satıslan üzerinde büyük tesir yapacaktır. Bu sene rekolte, geçen seneye nisbetle noksandır. Fakat buna mukabil tütün gayet kuvvetlidir. Amerikalılar kendi tütünlertnin içimini temin için, tütünlerimizden .kendi tütünlerine (parlak ise % 13, kuvvetli ise%10) kanstırdıklanndan bu sene tütünlerimizi iki cihetten daha iyi bulacaklardır. Evvelâ; tütünlerimizin kuvvetli olması ve randunanın fazla bulun maması. tkincisi; mahsul güzel ve kuvvetli bulunduğu halde (tütün ekme kanunu) nun tütünlerimiz üzerinde emrettiği takyidat neticesinde tütünlerin daha temiz, nefis ve katkısız olmasıdır. Kuvvetle ümit edilebilir ki bu sene zürra, tütün • lerden azamî surette istifade ede • cektir. Bu ümniyenin husulü için Inhisarlar idaresinin devamlı bir surette mubayaata girismesi lâzımdır. Çiftçt bütün ümidini Inhisarlar idaresine baflamıstır. Vaktinde ve zama nmda yapılacak hamleler iyi neticeler verecektir. Şark şimendiferleri odun ve kömlir natliyesi iniyor Uzunköprü halkmın bir müra • caatini haklı bulan Şark demiryollar basmüfettifligi odun v« kSmür nakliye ücretlerinin Indirilmesl lnzumunu sirkete bildhrmiftir. Başmifl fettislik odunun nakliye ucretin! ton basma 377 kunıstan 200 kurusa indirmis ve kömürün tonuna da nakliye fiati olarak 240 kumf tes bit etmistir. Kumpanya başmüfet tişliğin bu karannı tetkik etmek • tedir. Fikir hareketleri Hüseyin Cahit Bey tarafın • dan nesredilmekte olan «Fikir hareketleri» mecmuasının 49 uncu sayisi çıkmıstır. Bu sayıda; bes senelik plân, Venuzuella, kültürün istikbali hakkında ko • nusmalar, siyasette paranın ro • Iü bashklı y a z . ' v l a Hüseyin Cahit Beyin edebf > V s ve tenkh • » leri vardır. tstanbul asliye mahkemesi birinci ti* caret dairesinden t Ankara Çimentolan Türk Anontm Şirketi tarafmdan tstanbulda Azapkapısmda 53/61 numaralı malzemei in * saiye deno«« «"*»"' Mehmet RüftS Bey ateyhine 934/611 dosya numaraspB ikame olunan 10824 lira 25 kuruş alaeak davasmdan dolayı mumafleyh* teblig olunacak evrak ikametgâbt meçhul bulunduğu cihetle tebHg edüeme • miş ve müddemin taleJbüe de hakkm da Oânen (ebligat ifasma karrf «sri lerek dava arzuhali sureti mahkeme divanhanesme talik kılmnrış oldugundaa müddeaaleyh Mehmet Rüstu Bey b * ay zarfmda mahkemeye müracaatle da* va arzuhalinî alıp cevap Iiyihası verme* diği takdirde hakkmda gıyap muamelesi yapüacağı ilân olunur. (3055) ! tstanbul 2 nci icra metnorluğundant Mahçuz ve paraya çevrümesi mukarrer iki adet Standart marka çorap makinesi 4/10/934 tarihine musadif persembe günü saat on alüdan itibaren i • kinci arttmna suretfle Marpuççularda Rızapasa yokusunda Çavuşoğlu hanı • ntn üçüncu kaünda satılacagmdan ta liplerin ayni yün ve saatte mahallmd* bazır bulunacak memunma müracaat • leri ilrn clnnur. Hicaz Türk malı istiyor (Btrinci gahifeden mabait) hat 1 ' beslemekte ve ticarî mün?^e • bahn arlman arzusunda bulunmnkta • dırlar. Alâkadar hukumet mehafili bu hu • susta tetkikat yapmaktadırlar. ArabU tan sahillerinde sefere müsart vapuru • muz yoktur. Şimdilik Necit maslâhat • güzaHığmuzda Dıracat esyamızı Sıtiva eden bir numune mesheri tesis edilecek, bu esya üzerinde siparişat kabul edi • lecektir. Müteakiben ilk fırtatta vapurlarmnzın Arabistan sahiHerin«e işletfl • mesine çalısılacaktır. Nec'it ve Hicaz hübumetinin en mühim erkânmdan o lan Maliye Vezmnin münasîp bir za • manda mmleketimizi ziyaret edecegi haber alınmıştrr. Taşra gazete bayilerinin nazarı dikkatine Gazetemiz, taşra bayilerile doğmdan doğruya muamele yapmağa karar vermiş olduğundan şimdiye kadar İstanbulda gazete bayiliği yapmış olan Artin Efendile 21 eylul 934 tarihinden itibaren münasebetihi kesmiştir. Gazetemizi Artin Efendi vasıtasile alanlann işlerini matbaamızla yapmaları menfaatleri iktizasmdandır. Nazarı dikkati celbederiz. Himayeietfalin teşekkürU Fosfatin Falyer çocuk gıdası Istanbul mümessill Mr. P. Arca tarafından lakir çocuklara verilmek Czere merkezünize 40 kutu hcdlye edilmlştlr. Teşekkurler o lunur. Tıtanbul Bıitdttına Tepebaşı Şehir tiyatrosunda 2 birlnciteşrin 934 sah günü akşamından itibaren saat 20 de Sıhhat Vekilinin ziyareti Biı.kaç gündenberi sehrimizde bulunmakta olan Sıhhat Vekili dbktor Refik Bey dün Hasekı ve Cerrahpaşa hastanelerini gezmiş ve Cerrahpasada tedavi edilmekte olan sabık Maliye Vekili Mustafa Abdülhalik Beyi ziyaret etmiştir. Kaptanların tenezzühll Türk Ticaret Kaptan ve Makinistleri cemiyeti bugün için Akay idaresinin Kalamıs vapurile bir deniz tenezzühü tertip etmistir. öğleden sonra yapılacak olan bu tenezzühün pek nezih ve mükemmel olacağı tahmin edilmektedir. CÜRÜM ve CEZA AKİT Sinemacı Kadri Beyefendinin hemşi • releri Nevin Hammla esbak Adana kumandanı merhum Ahmet Ali Pasa mah« dumu Asun Beyin akitleri persem be günü her iki tarafın akraba ve dostlarile güzide zevat huzurunda Beyoğlu nikâh dairesinde icra edilmiştir. Ta • rafeyne saadet temenni ederiz. 20 tablo Yazan: F. M. Dostcyevsky Tercümc eden: Reşat Nuri Istanbul Millî Emlâk Müdürlüğünden: Muhammen kıymeti Lira Çarşî ı Çadırcılar «okagi eski 142 yenî 140 numararah dükkân tamamı. 252 Edirnekapi ı Çakırağa, Kuyulu sokak 30 eski ve yeni arsa. tamamı . 78 » t Ka'ariyeiatik Alipaça Kantarci sokak yeni ve eski 2 numaralı arsa tamamı. ' 75 » ı Mollaaşki Yanakikalfa sokağı 19 eski 27 yeni numaralı hane tamamı. 200 Kasımpesa : Sipahifınnı caddesi ve Pirinççi sokağı 18 1 8 2 0 eski mükerrer, yeni 2 2 2 4 hane ve dükkân 1/4 hissesi 242,50 Tafsüâtı yukarıda yazılı emval 14/10/934 pazar günü bilmiizayede peşin para ile satılacaktır. Taliplerin yüzde yedi buçuk pey akçelerile yevmi mezkurda saat 14 te Millî Emlâk İdaresine müracaatleri. «F.» (6076) Üsküdar HALE Sinemasında \ iktor Hügonun lâvemut eseri 4 îsi Oünüı SEFiLLER llâveten Dünva haberleri T Ü R K Sineması Haftamn müstesna filmi : • Meşhur ve büyUk a r t i s t EÜSABETH BERGNER ve DOUGLAS FAİRBANKS ın oğ!o JACK PAYNE Filminin güzel parçalanm bize dinletme^e başhvacafi tarihtir. UNUTULMUŞ SENFONİ ve maruf cax orkestrasının Bir Gönül Böyle Avlandı Fransizca sözlü KAY FRANCİS GEORGE BRENT SARAY Sinemasında gösterilmekte olan .BUGUN llâveten : Meşhur ( Del Pozo ) İspanyol orkestrası nun SANA TAPIYORUM MAGDA SCHNEIDER WILLY FORST .VIA'DGE EVANSCONRADNAGEL WıLÜAM HAINES M E L E K Sinemasında Süperfilminde parlak muvaflakiyet kazanıyorlar. llâveten: FOX JOURNAL BÜYUK KATERiNA Tahlîsiye Umum Müdürlüğünden: , Kapah zarf usulile münakasaya konulan ve keşif bedeli «7727» liradan ibaret bulunan Marmara adasının karşısında Hayırsızada fenerinin bulunduğu mevkideki sis düdüğüne ait makina dairesi inşaatına talip zuhur etmediğinden ayni şerait dairesinde ve bir hafta müddetie pazarhğa konulmuştur. 2 teşrinievvel 934 tarihine musadif sah günü saat 2 de pazarlıkla ihalesi icra kılınacagından taliplerin Çinili Rthtim hanındaki Idarei Merkeziyeye müracaatleri. (6084) Derslere 1 bİrinciteşrmde baslanacıüıtır. Talebelerimizin tnekteb* devama baslamalan. CILGIN HAYAT KADIN PARMAGI İ P E K Sinemasında PRENSESİNÇILGINLIKLARI Pek yakında SUMER ( Eski Artistik ) S i n e m a s ı n d a gösterilecek olan ALBERT PREJEAN, Pour une amourette, chanson des livres & la chanson des chaussures, şarkılarım teganni edecektir. MARİE BELL s cazip v« sehhar oyunu ile scyirciUri mestecektir. ARMAND BERNARD t sizi ağloiırcgsıno güldürecektir. E l h a m r a Sinemasında KAREN MORLEY WALLACCE BERRY ve G R A N D O T E L ^ GRAWFORr Geçen sene "Hayatım Sana Feda,, filmini kim görmemiş ve kim beğenmetniştir? KADIN ASLA UNUTMAZ S U L L A V A N NOmessİlleri: Fransızca sozlü İNKILÂP LISELERİ MÜDÜRLÜĞÜNDEN: o gündon itibaren M A R G A R E T J O H N B O L E S