7 Haziran 1934 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 2

7H rran Casuslar Arasında 42 Naküit A. DAVER f Şehir ve Memleket Haberleri j Siyasî icmal İstanbul nasıl imar edilecek? M. Lamber, hamamların muhafazasını istiyor Uç sehir mütehassuının haznlayıp gönderdikleri İstanbul sehrinia itnarı hakkındaki raporlar, jüri heyeti azasına dağıtıhnıstır. Bu raporlann mfitehassu M. Ergoç ve M. Agasa ait olanlarmdan bahsetmistik. Son defa tercüme ve tabedilen M. Lambertin raporunda lstanbulun imarına dair bir çok fikir ve düsünce ler mevcuttur. Mütehassıs, Istanbulda at yarular: ve atlfttik sporlar, futbol, yüzme, tenis stadlannı cemeden geniş sahalan muhtevi bir spor merkerinin lüzumundan bahsehnekte ve merkez için Yenibahçe çayırını münasip görmektedir. Stadyomun böyle kale dahilinde Yenibahçe çayırmda tesisinm Halicin ce nup kummın imarmda mühim fayda • lan olacagı da raporda aynca z3cre dflmektedir. Mütehassu bilhassa alaturka hamamlar an'anesinin mümkun olduğu kadar muhafaza edilmesini de tavsiye etmektedir. Mütehassu nakfl vasıtalan bahsinde Universite mahallesini Beyoğlu ve Ştfliye raptedecek bir metropolitene ihtiyaç olduğunu anlatmakta, bunun çok pahalıya malolmakla beraber yapıl masını tavsiye etmektedir. Raporda bundan baska boğan geçmek meselesi bir köprü ile halledilemediği takdirde feribotlar tesisinin çok elzem olduğu, bunun için de Sirkecide bir iskele ya • pılması icap ettigi ileri sürülmektedtr. Möehasns, Üniversitenin yanmda «cnebi milletlere mahsus oknak fizer* iki kollej insa edilmesini ve bu kollejlere de iki mahalle aynLtnasını, bun • lardaa birine Balkan memleketlerin • den, dığerine de Asya memleketlermden gelecek talebderm yerief*ml • mesini, millî tivetro binasmm da eski tpodromun yerine yapılmasmt tavsiye etmektedir. Üç aylıklar Mütekaidin, eytam ve era • milin üç aylıklarının tevziine bugunden itibaren baslanacakbr. Tahsil şubeleri bunlara ait tevziatı kısa zamanda bitire ceklerdin Ingilizler, Alman donanmasının açık denize çıkacağını, 12 saat evvel haber almıslardı! ıo Alman donanmasını tarassut «30 mayu 1916 günü tngiltere Bahriye Nezareti Alman donanma tımn yakin bir faaliyetini bildiren haberler almıştı. 30 mayu 1916 günü, taat 17,40 ta İngiliz donanmam başkumandanlığına çekilen ve bir sureti de muharebm kravazörleri filom kumandanlığtna gönderilen, Bahriye Nezaretinin, 434 nttmaraIt telgrafnameri atideki emri ihtiva ediyorda: Long Fortiemin şarkma gidecek ve her ihtimale karşt haztr bultmacaknnız.» Almanlarm Skagerrak, tngilizlerin Yutland ismtnt verdildori büyük deniz meydan mubarebesine ait raporlar, telgraflar ve isaretleri havi olarak ln giltere Bahriye Nezareti 1920 senesinde nesreduen ve Mavi Kitap deoilen kocaman ciltten aldığunu yukandaki küçük telgraf gayet mühimdir. Bflhas•a telgrafm çekilme tarihi •• saatini nnutmamak lâznndır. Telgraf 3 0 mayu • Sğleden sonra, 5,40 ta çekilmisur. Halbuki bu laatte Alman açık deniz donanman benüz Umanlarda yatryordu, Donanma, bu telgrafın çeküdigi tarihten 9 >aat 20 dakika sonra, yani 31 mayu sabahı »aat 3 te demir almiftn. Bunun manan şudnr ki Londradaki tngiliz utihbarat tefkilâh Alman açık deniz donanmasnun denize çıkacağinı, Alman gemüeri demir almadan 12 saat evvel Sgrenmisa. Harpten sonra, tngiltere Bahriye Nezareti bu muvaffakiyeti neşîr ve flân etmekten çekinroemlstir. mamen memnn bulunmasına rağmen, kadını gemisine götürÜT. (Sanki çehir de yer yokmus gibi) Tabiî kadın Ing liz casusudur ve Alman bahriye zabj tinden haberler almağa, donanmanın esrarmı öğrenmeğe çalışır. Fakat Al man zabiti vazifeâni müdriktir. Casus olduğunu bilmediği kadına fisık ol makla beTaber, vatanın esrarım lüzumsuz yere bir kadımn ağzma düsürme meğe dikkat eder. Kadına hiçbirşey söylemez.. Alman açık deniz donan man Skagerrak muharebesini yapmak üzere denize çıkmadan bir gün evvel, sefere hazırlık emrini aldığı zaman. bu kumandan sevgilisile veda etmek üzere, onu tekrar gemisine götürür. Bunlar kumandamn salonunda otururlarken donanma baskumadanının ha • rekât emri gelir, bahriye zabiti, emri okuduktan sonra, salondaki kasaya koyar, fakat kadın boynuna sanlarak, onu kendine doğru çeker ve kasayı ki litlemesine mâni olur. Her tarafta şiddetli sıcaklar başladı Üç gündenberi şehrimizde fevkalâd'e denecek derecede slddetli sı caklar hükiim sürmektedir. Hava nın ısınması deniz banyolanna rağbeti arttrmıstır. Dün gBIğede hararet 29 dereceye çıknmtır. Bursada şiddetli sıcaklar Bursa 6 (Telefonla) Burada stcaklr fevkalâde artmwtır. Hararet golgede 37 dir. ŞEHİR tSLEM Belediye kooperatifinin kongresi Belediye memurin kooperatifi idare heyeti dün kooperatif «alo • nunda fevkalâde bir içtirna aktet mistir. Bu ictimada kooperatif nizamnamesinin ikinci maddesine bir fıkra ilive edilmiştir. Yeni kabul edilen fıkra ile kooperatif azan diğer kooperatiflere ve tesekkül edeoek kooperatif veya birliklere asa nfatfle iştirak edebilecektir. Biraz sonra, geminin süvarisi, her* hangi bir sebeple sebep mi yok? salondan çıkınca casus kadın, hemen kasaya saldınr, emri okur ve kâğıtlan yerine koyar. Isterseniz miihim gordüğü noktalan alel&cele bir kâğıda da kaydettiriniz ve bu notlan kadının, Alman bahriye zabitini deliye dondüren gü • zel gerdanından asagı göğsüne doğru attmnız, hatta evrakı olduğu gibi asırdığını da yazabilirsiniz. Zabit, kamarasına avdet ettigi zaman, kadını koltuğa kurulmuf sigarasının mavi dumanlan içinde müteessİT bir halde bulur. Kadın, sözde âsıkından aynldıgı için böyle mahzun ve kederlidir. Kaleminiz kuvvetli ise güzel bir veda sahnesini de yazabilirsiniz. Alman bahriye za • Halbuk, İngiliz istihbarat teşkilâh • biti kalbinin üsüne bastırdığı o güzel nın düşman donanmasının harekâbm göğsun bevaz teni ustünde Alman doönceden haber alışı, yalnız bu vak'aya nanmasının, Alman vatanmuı en bü münhasır değildir. tngilizler, hemen heyük 8im gizli olduğunu ve bu sımn men her zaman Almanlarm faaliyetleriçalmmasma kendi askı sebep olduğunu vi vaktinde öğrendiklerini iddia et • bilseydi, hîç süphesiz sevdiği kadını mislerdir. Meselâ 2 4 kânunusani 1915 da; kendisini de o anda Sldürdü, te vuku bulan ve Almanlarm Blüher eümlesini de ilâve edebiHrsîniz. zırhlı kruvazörunün batması bir tngiKadın, deniz miralaymdan aynlır. liz muharebe kruvazörunün ağır suret(Haydi gemiye de bir isim takalun. te hasara ağramasOe neticelenen DogMuharebe kruvazörleri filosunun amiger Bank muharebesi sadece tesadüfî ral gemisi, Lütsow diyelim), muha bir muharebe değildL Bu çarpısmadan rebe kruvazöründen çıkar, doğru be bir gün evvel İngiliz muharebe kruvaraber çalıştığı İngiliz casusuna gider, , zörleri Firth of Forth timanmda yatı • aldığı haberi bildirir, o da, casus şe yorlardı ve Heligoland körfen istncametinde yaptıklan bir süpürme ve ta bekesi vasıtasile bu haberi Holandaya 'rama hareketinden dÖneli henüz 4 8 sa uçurur, Holandadan da lngilteTeye at olmustu. Londradaki tngiliz istihbarat telgraf çekilir. Daha parlak ve esrarlı olmasmı isterseniz bu miihim haberi dairesi, Amiral Hipperin kumandasınbir posta güvercini vasıtasile de Wil daU Alman muharebe kruvazSrlerinin hemshavenden Ingiltereye, eğer mesa(Yavnzun arkadaslan), Inglterenin feyi fazla bulursanız Holandaya yolşark sahiline bir akm yapmak Szere lamak ta kabildh*. denize çıktıklarmı haber almıştı. GerKadınlar. casusluk islerinde iyi kotu çi bu haber, düşmanm hareketinden hayli roller oynamıa olmakla beraber, on Iki saat evvel almmarms olmak Alman donanmasının Skagerrak mula beraber, tngiliz muharebe kruvazorharebesi arifeainde limanlanndan çı leri füosu tam vaktinde lâzım gelen kışını, bilmem hangi Alman harp gemevkide buiunarak düsmanı yakala • misi kumandanınm sevgilisi ve met • dılar. resi olan bir casus kadın öğrenmiş de*•* ğildir. Hakikat büsbiitün başka olmak[Alman donanmasının deniz çıkı • la beraber yukanda anlattığımız ma isîna ait olan bu haberler nasıl alınıyordu> Casusluk romanlan yazan muhar sal, muhtelif devletlerin istihbarat ve sasusluk işlerinin içyüzünü bildiğini idrirlerin hayalhanelerinde uyduıdukla • dia eden ve ekseriya yüzde bes haki nna gore şoyles kate yüzde doksan beş yalan katan bir Alman donanmasının Ossübahrisi Fransız muharririnin hayalhanesinde olan Wilhelmshaven limanında hari vücut bulmus ve işin garibi masal, hikulâds güzel bir kadın van.hr. Bu kakâye, roman ve senaryo diye değil hadın Alman açık deniz donanması dritkikat diye nesredilmiştir. Şimdi bu hanotlanndan birinin kumandanı olan bir berlerin nasıl alındığınm hakiki şekli kalyon kaptanınm (deniz mrralayının) ni İngiliz gizli istihbarat teşkilâtı bah sevgilisi ve metTesidir. Bahriye zabiriye dairesinin eski memurlanndan ti, bu kadına çıldırasrya âşıkar. Onsuz birinin yazdığı eserden alalım. A. D . ] yaşıyamaz. Harp zamanı olmasına ve (Mabadi var) kadmların harp gemilerine girmesi ta Caddeler sulanacak Sıcaklarm baslaman üzerine Belediye büyük caddeleri sulamağa başlamıştır. Caddeler bol su ile günde iki defa sulanacaktrr. Kapalıçarşının tamiri Kapalıçarsınin tamiri için Belediye mühendîslerinden mürekkep bir heyet yeniden tetkikata başlamiftir. ADLİYEDE TürklüjjU tahkir davası Türklüğü tahkir •uçundan mazoun Madam Natanm mubakemesine dün ikinci ceza mahkemesinde baslannnstır. bulunmadığinı Maznun; söylemis, hakarette hftdiseyi MÜTEFERRİK Mısırdan 150 kişilik bir seyyah kafilesi gelecek Onümüzdeki ağustos ayında. 150 kifiden mürekkep bir seyyak ka filesi Mıstrdan sehrimne gelecek tir. Mısırlı »eyyahlar, Istanbulda bir ay kadar kalacaklar, bu müd • deti kısrnen Büyükadada, kısmen de Boğaziçinde geçireceikl«rdir. Mısır turizm tfkilâb bu «en« lstanbula grup halinde daha fazla seyyah göndermek için tedbirler almaktadır. föyle anlatmıstır: « Tramvayla Karaköye gel • dim. Vatman mmemi söyledi. Halbuki ben köprü üzerinde inecek tim. Vatman «tekrar bilet alacak • sın> dedi. Ben de zaten biz Türk ler biribirimize iyilik etmeyiz ki de • dim. Baska birsey söylemedim.» Muhakeme şahitlerin celbi için baska güne kalnuytrr. Hdaarif Vekili şehrimize gelecek Türk Leh Turizm komitesnin suvaresi Esnaf Bankası meselesi Esnaf Bankası tahkikatile mes gul olan Mü4deiumumî muavinle • rinden Muhlis Bey; Bankadan baza seyler sormustu. Banka verdiği cevapta sorulan şeyler bakkmda lâ • yıkfle malumat verflebilmesi için bütün evrak ve vesaikin elde bu lunmaaı lâzım geldiğmi, halbuki idarî cepheden devam etmekte e lan tabkrkat münasebetile bu ev • rakin elde mevcut olmadığaaı bü • dirmistir. Bu itibarla adli tahkikatm kısa bir müddet için tevakkuf devresi geçirmesi zarurî görülmektedir. Bankadan istenilen malumat ahndıktan sonra tahkikat süratle ikmal edilecektir. Türk • Leh Turizm komitesi tarafından bu aksam Taksimdeki Dağcıhk kulübünde bir suvare ve rilecektir. Bu suvareye Turizm teşküâti mensuplan, çenrimizde bulunan Lehli aileler iştirak edeceklerdir. Seyyahların getirecekleri eşya Sıhhıye Vekili Ankaraya gitti Şehrimizde bulunan Sıhhiye Vekili Refİk Bey dün, sehrm sıhhİ müesseselerine ait ihtiyaçlarla mesgul olmus ve aksam trenile Anka • raya hareket etmistir. Vekil Bey, Haydarpasa Nümune hastanesi hazırlıklan tamamlan • dtktan sonra tekrar şehrimize ge lecektir. ilâhlan bırakma konferansınrn hafta tatilinden sonra tekrar toplanan umumî komisyonu müzakerelerine devam ettL tngiliz Hariciye Nazırı Lond'ra • ya döndüğünden müzakerata tngîltere namma gene naznr sıfahnı haiz olan Mister Eden iştirak eyledi. Lâkin bu defaki müzakereler dahi müsbet netice vermedi; konferans, Ticaret Odası, Uyuşturucu Maddeler reisi tarafından alenen itiraf edil • tnhisar Idarrsini, sahsiyeti ticariyeyi hadiği veçhile acıldığındanberi şim • iz bir mueuese olarak odaya kaydet • diye kadar misli görülmiyen tehlimek istemektedir. İnhisar ld»resi, bir keli bor hale rfü^tiL hükumet müessesesî olduğımdan ba • Konferansta müzakerelerin ilerhisle ba teklifi kabul etmmiştir. Her lememesi tngiltere ile Fransamn iki taraf ta bu hmusta Vekâlete mü yekdi^erine karsı cephe almalann racaat edecektir. Ticaret Odası ticsrrt dan ileri gelmistir. Diğer devletler yapan diğer tnhisar ldarelerinin de ya bu iki devletten birini iltizam etodaya kaydini istiyecektir. tnhisar t mişler, yahut bitaraf kalmıslardır. tngiltere son müzakerelerde dahi dareleri ise, bükumetm varidatnn tah • konferansın ancak silâhları azalt sil eden bir mö'4sese vaziyetinde ol • mak İMİe me«gul olabileceğinde aduklannı ileri sürmektedirler. yak diremis, konferansi daimî, yaTicaret Odası, Uyuşturucu Maddeler hut muvakkat bir emniyet müessetnhisanm, sermayesini nazan dikkate sesi şekline tahvil etmenin caiz olaalarak birinci sın'f ticaretane addedi mıyacağını bildirmistir. Bundan baslerek 1000 lira kaydiye ücreti ahnak ka Almanyasız hicbir is görülemi • omtmdedir. yeceğini de tekrar ehemmiyetle kavdetmiftir. LÎMANDA Amerika nrurahhası son içtimalarda dahi tnırilis noktai nazarını iltizam etmis bilhassa Almanyasız ne silâh, ne de emniyet islerinîn halledilemiyece*ini söylemiçtin. Ankaraya gitmit olan tstanbul Lebistan Hariciye Nazın dahi Deniz ticaret müdürü Müfit Nec Sovvetlerin ileri sürdü*ü emniyet det Bey şehrimize donmüstür. lk • teklifîn! reddetmi», konferansın asıl tısat Vekâletince yeni sene kadro • maksadı silâhları brrakmak oldu ğundan bu vazifesinin tebdil edilelannda tzmir Denis ticaret müdürraiveceğin! bildtrmistir. Bu suretle dügü Uga ediknif ve buraya ait liLehistı>n, Fransanın ve Sovyetlerm man reislikleri tstanbul Deniz ticadegil. tngilterenin noktai nazarını ret müdürlüğüne Uhak olunmustur. nsüdafaa etmistir. Yeni teskilâta gore butOn Ihnan Avrupanın ikîncl d'erecede bü reislikleri tstanbul Deniz ticaret vük devletlerinden olan lspan^a, müdürlüğüne merbut bulunmaktatsveç ve Holanda ile Norveç ve !sdır. •icre, İngiliz plânmın okunmasmı Vekâletçe bazırlanan kadrolarda ve emniyet zâmânlan değil, akto liman reislikleri dört, liman me • Iunacak her bangi silâhları bırak ma rmıkavelesinin icrasmı temin emurlan da üç sınıfa aynlmıslardn*. decek zamânlann müzakeresmi mül Liman reislerile memurlarmm maay • tehiden istem^lerdir. Bu devletler laına sınıflan itibarile zamlar ya dahi bövlece tngiliz noktaî nazarına pılmtftır. ya^m bir vaziyet almislardır. GÜMRÜKLERDE Fransava (?elince, bu devlet, sl • lfthların bırakılmasi ve azaltılması İM yerine konferansTn baslica vazlfesinin emniyet islni başarmak ol Seyyah otomobil ve motosflclet • duğu iddiasmda ısrar etmistir. Fran lerinin nravakkaten ithali için Tu sanm noktai nazarına gn dOı t VO & ı W ring kulüp tarafından verihnekte omet tarnftarlık srostermî«ler<üV. Buw lan triptiklerin tayyareler hakkınlardan Sovyet hükumeti konf'r»nda da cari olmasi takarrür etmia, sm emniyet işlerine nezaret ed^cek keyfiyet alâkadar makam ve spor bir müessese olmasma ait teklifini teşekküllerine bildirilmiftir. tekrar teyit etmistir. Türkiye, emniyet ve terki teslihat işlerine nezaret edecek daimî bir komisyon Maarif Vekili Hikmet Bey birkaç te'kilini teklrf etmistir. güne kadar şehrimize gelecektir. Bu suretle devletler, konferansın Vekil Bey buradaki Maarif müesseasıl TazSfesinm ne olduğunu tayinselerini teftis edecek, üniversite de ikiye aynldıklan gibi Almanvave ortatedrisat imtihanlarrada ba STZ iş gSrüp görmemekte dahi ihtizır bulunacaktn*. lâfa düşmüşlerdir. Konferans reisi Orta tedrisat unrum müdürB Hamüşkülâtm membanu Fransa Al san ÂIi Bey dün şehrimize gelmis manya zıddiyetind'e gordüğflnden tir. Dün Sğleden sonra Maarif idakonferansın tebrrini islîyarek bu resmde ban mektep müdürlerinin devletlerin aralannı bulmak vazifede iytirakile Hasan Ali Beyin riyasini üzerine almak istemisse de setmde bir toplantı yapılmıştır. Fransa bu yolda bir karar verilmeToplantıda imtihanlar hakkmda görüsülmüstür. sine mâni olmustur. Bu munasebetIe M. Bartu, Sar meselesinde olduğa gibi silâh meselesinde dahi AlmanSeyyablann beraberlerinde getiya ile Fransanın doğrudan doğruya recekleri kayak, paten gibi spor akendi aralannda uyuçabilecekleri lâtmm zatî esyadan addolunması yolunda yeni bir teklifte bulunmusve bunlarm kendilerine mahsus otur. tsviçre d*ahi bu teklifi muvafık larak getirecekleri likor, konyak, görmüstür. Fakat reisin teklif ettigi kolonya gibi maddelerin bir kiloyu tahrir komisyonlanmn teskili ka * bul edilmediğinden vaziyet büsbü tecavüz etmemek ve şiseleri açık tün kansmif hr. olmak şartile resim aranmadan serMUHARREM FEYZİ best bırakılman bakkındaki Heyeti İnhisar idareleri ticarethane mi? Cenevredeki müzakereleı Ticaret Odası kaydiye ücreti istiyor Liman reislikleri lstanbula raptedildi Tayyareler hakkında ithali muvakkat kararı Vekile kararlan alâkadarlara ta edilmistir. Adliye da'relerinin nakli Sultanahmetteki taşmekteptebulunan Ağırceza ve üçüncü ceza. mahkemelerile Beyoğlu adliye daiersindeki ikinci hukuk mahkemesi evvelki gün Yenipostane binasma nakledflmislerdi. Dün de gene Beyoğlu adliye dairesindeki üçüncü v« dörduncü hukuk mahkemeleri yeni binaya naklolunmuslardır. Bu su retle yalnız Alayköskünde besinc! hukuk mahkemesi ve Tophanede i c ra daireleri kalmıstır. Bunlann da yeni dairedeki yerleri hazılantmsbr. Bir iki güne kadar nakledile cek'erdir. Şah Hazretleri için şehrimizde yapılan Liga Üniversitesi Türkiyat subesi Türkiyeye 12 kisilik bir talebe grupu göndermektedir. Talebeler bugimlerde şehrimize gele • cektir. Polonyalı talebelerle bir likta Türkİyat fubesi reui profesSr Surey Şan Şapsal ve M. K. Samoreviç bulunmaktadır. Seyahatin gayesi Türk lisanun, Türk milletmi ve Türk âdet ve an'anelerini tanımak ve Ü* niversiteler beyninde bir münasebet temin etmektir. Heyet azalannın hepsi türkçe bildiklerinden burada ilmî konferanslar vereceklerdir. rür eden büyük takm yapılma bafYeni motSrün türat Kıisumat idaresi Almanyadan açık denizlerde çahsabilecek cesamette yeni bir motorbot satm almıstır. Motorbotun tulü 21 metre hacmi de 3 0 ton • dur. Çifte dizel motörfle mücehhezdir. Vasatî 10, azamî 16 mfl sürati vardır. Motorbot bir tane hafif makmrlirörecrabeieri yaptltrken yapumifhr. fekle mücehhez bulunmaktadır. Motörün sürat tecrubeleri dün Motör Râsumat idaresmin en büyük sefinesi olduğundan Akdeniz ve Ada < lardenizinde çahsmak Bzere yann tz • mire hareket edecektir. Lehli Üniversite talebeleri geliyor Rüsumat idaresinin yeni taldp motörü Cumhııriyet] Kopru ustünde karulaeah tatt yapdıyor fran Şahı Hazretlerinin Ankaradan şehrimizi tesrifleri nralarmda komsu ve dost hukümdar fcin yapüacak w*Ukl ve askerî merasimden maada t se • hir namma da Belediye tarafmdan isukbal merasimi mukarrer bulunmak tadnr. Bu cumleden olmak üzere Ka köprüsö üzerinde msau takar lanılmıstır. Şah Hazretleri, tatanlbulu şereflendirdikleri müddetçe, Dolmabahçe saraymda ikamet buyuracaklar dır. Bunun için icap eden istihza • rata simdiden baalanmıstn.