19 Mayıs 1934 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 5

K1SA 19 Mayıs 1934 BtR AVRUPA CEVELÂNININ TETKtK NOTLARlt 4 Camkariyeİ Büyüklerin yapamadıkla kıslakta muhafaza edilmesi güzel neticeler verdil Evsiz ve açlara Belediye teşkilâh rı işleri minimini yavŞehrin evsiz ve açlara açtığt yatı yerleri • Hutusî hayır müesseseleri Belediyeninkinden daha rular yapıyor fazladır Her akşam Paris beş bin evsiz barındırtyor Senede bir müyon tabak yemek mec canî yemek Genç kadın ve kızları, çocuklart himaye • Sefiller, yatı yerlerine girerken natil yıkomıyorlarî Yıkanmaktan hoşlanmıyanlar! • Çalısmak istiyenlere öğle yemeği var! (Kirli çamaşırlar) yazundan sonra biraz da bu kanlı Paris hâdiselerinin siyasî fırkalara ait mes'uliyetini yazmazdan evvel, Parisin bu boş günlerinde dolaşhğun (gece yah) yerlerini oku • yuculanma anlatayım: Parisin güneşi nadir gören bu sisli kış havalarmda gün kararmağa başla • dığı ve mîlyonca halk işlerinden çıka rak zevkli bir geceye hazırlandığı va kit (Monmertr) da eğlence yüz btnlerce harisin yüreğini titretirken, uzak mahallelerde de insan sefaletinin en feci nümunelerinin gece yah kapılannda titrediğini görmelidir!.. Bir tarafta, koca bir şehir aydınlık ve eğlence y»rışına hazırlanırken bir tarafta da birkaç bin kişi açlıktan, dermansızlıktan titriyerek şefkat kapılannın önünde bekleşiyorlar!.. Bu insanlar, yahut in • san kıyafetinden çıkmış denilecek de • recede sekilleri değişmiş, saç sakala kanşımş, yüzleri bozuhnuş, üstbaşlan parça parça bu sefiller acaba mede • niyet kurbam mıdular, yoksa birer hasta mtdnlar?!. Bunlann içinde her ikisi de var!.. Sen vilâyeti, herhangi sebepten olursa olsun sefalete düşmüş bu insanlann ısbraplannı azaltmak, ve onlan ıslah ebnek için oldukça mühim bir teşki • lâta maüktir. Vilâyetin hayır ve şefkat müesseseleri müdürü M. Garnier bü • yük bir nezaketle bana bu müessese • lerin hemen bir çoğunu ziyaret ettirdi. Müesseselerinin en küçük ihtiyacma kadar herşeyine vâkıf, ve onlarla ayn ayn biç durmadan uğraşan bu çok çalış • kan ve hayırhah insan sefaletle pençeleşmekten aldığı zevkleri bana anlahr • ken sesi titriyordu. Onun en büyük zevki bilhassa bu sefil insanlan düştii • ğü çukurdan çıkardığı vakittedir. Paris sehrinin dört gece yah yeri vardır. İkisi erkek için, ikisi kadm için. Bunlardan bir erkek ve bir kadm müessesesınde gece yabsından başka ça • hşhrma teşkilâh da vardır. Bu sayede yabya kabul edilenlerden çalısmak is tiyenlere iş verilerek birkaç para ka zanmalanna, ve hayata gırmelerine yardım edilir. Çalısmak istiyenler ax değildir. Fakat, gece yab yerlerinde tembelliği meslek edinmiş, ıslahı kabil olmıyan bir sınıf ta vardır. Bunlar, **• ra Ue yatı müesseselerini dolaşırlar. Zira, her yatı evi çalışanlar müstesnamuhtaçları yalnız üç gece muhafaza eder. Bu şaşmaz bir kaidedir. Say • dığun gece yatı yerlerinden başka, Parisin milliyet, cins ve mezhebine bak • maksızm bimaye ettiği muhtaç gebe kadmlarla çocuklar için üç müessesesi daha vardır. Buniara, biri yalnız Fransız milliyetindeki 821 yaşındaki ve diğeri herhangi milletten olursa 714 yaşm • daki yetim kızlan kabul eden iki müessese daha ilâve ebnek lâzımdır. Kalecik «Hususî» Bu sene pek güzel geçen çocuk haftası pek gii zel bir işin yapılmasma vesile oldu. Birkaç senedenberi men'ine çalı fildığı halde muvaffak olunamıyan bu is, nihayet çocuk haftasrada Belediye reisi intihap edilen 5 mci M • nıf talebesinden Nihat Efendi tarafmdan yaptınlmıstır. Bu iş sudur: Kasabamn kirli halâ, lâğım sula • rile, mektep cfvanndaki bazı sebze bahçeleri sulamıyordu. Belediyeye birkaç defa müracaat edilmis olduğu halde bu hal bertaraf edileme • misti. Talebe Belediye reisi buna mâni olmuf ve verilen karar, derhal tatbik edilmis ve lâğım mecralan, bahçelerden uzak bir mevkie götürülmüstür. Paris geceleri Çocuk Belediye reislerinin icraatı İpekböceği tohumlannm, hükumetin yaptırdığı asrî Koza sanayii ne halde? Barıadahi asrî ip*k bcceği tohatrm ktşlafr. pekçilik Enstkusü aynca koza borsa • smm yardnrjüe bir broşur nesrederek koza müstahsfllerine parasız dağibnış ve böylece irsat vazifesini de yapmtşhr Enstitü Müdurfi Tahir Bey; böcek • çüiğin raüsait şerak akındaki seyrine ve dut yapraklannda hasbdık bulunmayı • şma nazaran, bu seneki kosacılığm hem keyfiyet, hem de kemiyet kîbarile geçen seneden yuksek olacağmı muhak • kak add«tmektedir. Biıtiın bunlardan başka enstitü; fabr.katorlanmızm smaî muşkullerini halieden bir merci de chmıştur. Meselâ ipeğin (denyesi, elâstüdyeti, mukaveroetı, bükümS) gibi meseleler hep enstitudeki vesahle baDedumektedır. Bulgar kabinesi \( Evin (Birinci »ahifeden mabat) Tahmmata nazaran yeni kabine • den Liberaller çıkanlıp yerlerine Mol lof ve Brofun temsil ettikleri tzkovo fırkasi girecektir. yatakhanen çok az bir para mukabOi otelleri ve ge' hmdukça bu hayır ve sefkat moesseseleri bizde de yer bulsun!.. ce yah yerleri vardır. Hepsi her akşara Liberaller arasmda tesanüt olmadı Meselâ, bu i Y . iki bin kişiden fazla muhtaç insan kağından kendilerine kabtnede itimat vaktile sofhda • bul edebilir edüememektedir. M. Muşanofun yeni rm yemekliği o • Paris sehrinin de yalnız 1700 kişı kabinesinde çiftçilere istedikleri gibi lan Evkaf idaresi alan aile yah yerinden başka diğer yadört nezaret. demokratlara üç nemüesseseleh yerleri Ud bin kişi ahnaktadır. De • zaret, liberallerden münhal kalan rini tetldk ede • mek ki; her akşam Paris şehri ve haiki nezaret te tzkovo fırkasma verek bunlan bele yir cemiyetleri teskilâb beş bin kişı • rilecektir. Bu suretle hem çiftçiler diyelerin kontro istediklerini altp memnun edilecekden fazla muhtaç ve sefil insanlara luna tâbi tuhnakla ler ve hem de tzkovo fırkasma kabiraelce temin ebnektedir. başhyamaz rm ned'e iki mevki vermekle M. MusaYatacak yeri olup ta yalnız aç ka yız?!... nof gene ekseriyeti eline almif olalanlara grlince; Paris şehri bunlan da caktır. *** düşünmüştür. Fakat, itiraf edelim ki; M. Musanof, MoDof ve Brofun Şimdi, okuyu bütün bu teskilâhn içinde belediye vaGece yat\ evi mudtf temsil ettiği tzkovo fırkasmı kabiculanmızla gelin ridah kadar ve belki daha fazlasile rü M. Garnier nesi ne almakla son zamanlarda çok bu sefiller yahsın şefkat müesseselerine iştirak ve hatta kuvvetlenen Çankof fırkasma da dan birkaçını ziyaret edelim: idare eden zengin ve hayırhah insan bir darbe vurmak istemektedir. Bütün isi ve zevki muhtaçlarmı du • laruı muaveneti de vardır. Bunlann bir Memdah Tatât sünmek olan iyi kalpli müdür M. (Garkumı da vakıfbr. nier) nin idare ettiği kendi otomobili Açlar için, ahali çorbalan denilen Parisin tenha mahalle ve sokaklarmı mutfaklar vardır. Bir tanesi adeta lobir hayli dolasbktan sonra (Château kantadır. (Pruvot) isminde birinin vakdes Rentiers) sokağının 69 numara • Bilecık (Hususî) Aym scldzhıd fıdır. Burada gayet ucuz bir fiate ye * «•da birdenbtre chırdu. G«ce yatalan günü Bursadan Eskisehre sebze götü • mek yenmektedir. Bir tabak etli yemik akşam saat alhda kapılannı kapıyor. ren bir kamyon Bilecikle Bursayı bir • nihayet bir franga, yani sekiz kunışa • Ziyaretimic de saat bes baçuğa tesadiif birinden ayıran «Göksu» üzerindeki dır. Diğer yemekler yüz paradan başediyordu. Bu saatte (Nicolas Flamel) Köprühisar köprüsunden geçerken köplar. Aynca ekmek te verirler. Yemekdenilen bu gece yahsı yerinin kapuı ra yıkı'mu, kamyon nehre yuvarlan ler hemen hemen maliyet fiatlerini geç evsiz ve açlarla örtülmüstü!... Akim mı«hr. Otomobfl tamamfle sulara gö • mezler. Belediye tarafmdan idare olutcpraklar üzerinde çıkan otlar gibi sunKrlmus, şoför ve muavmî kendikrnî nur. rabnm orasmdan burasından fırlamiş, zor kurtarmıstardır. Diğer (ahali çprbalannı) Parisin on tektük sakala benzer kıllan yüzünü, Tarihî bir köprü olan Köorühisar iki arondismanında bulunız. Hepsi de gözünü sarmıs, kir içindeki bir surattan köprüsu Millî Mücadelede ahlmışh. ahalisi nisbeten fakir olan mahallelerkaçmak istiyen sönük gözlerile biraz Yenisehir, B'leciğe bağlı iken onun yade kurulmuştur. Paralaruu belediye vekamburlasmıs bir insan istihalesile iç • nına ahsaD bir köorü yapılrmş ve her rir. Fakat, idareleri belediyenin himatiği sarabın kokusu henüz nefesinde zaman tehlikeli olan bu köprü bir türyesi altında mahallenin hayır kimseleri roahfuz kalan kırmızı yüzUi, biraz daha lu esaslı bir sekilde yapılamaırashr. tarafmdan teşkil edilen komitelere vegenç bir insan arasından girdik, Hep, Şimdi Bursaya ait olan bu köorüde rikniştir. Bu mutfaklar, geçen sene bir birbirine benziyen yırtık, pis elbisele • geçen srne de böyle bir hâdise olmus nıilyondan fazla çorba ve etli yemekler rin arasından geçtik. Yah binasının avhı. Bereket ki bu kamyonda yolcu yokdağıtmışbr. Ahali çorbalanna hasta lusunu bir bahçe kapuondan asarak muş. Hele kadın ve çocuk olsay» nelerde her yemek vakti geri kalan ye • içerde bekliyen sefillerin yamna var • meklerin dağıhlmasmı da ilâve etme dtk. Bunlar daha evvel gelerek sıra nu dı zavallılann Göksnda kurbılmalan hnkânsızdı. Bilecik, Bursa, Eskisehir lidir. marası «imıs olanlar ve hemen içeriye yolculannm ve postasının her zaman ügirmeği bekliyen insanlardı. Muayyen tşte;t zevk ve sefa şehri diye tanılan zerinden geçtiği bu köprümin Bursa Vi210 yatakbm bos kalan'ar içm de dıPariste bir taraftan da sefaletle uğra Buralarda kimseden para almmaz, lâyeti tarafmdan esaslı bir surette ya • şarda bekliyenlere sıra gelecekti! ... şan, ve herhangi bir sebepten sefalete meccanendir. Fakat, bir de bütün bir pılması çok lâznndır. düşmüş insanlann ısbrabına yetisen teşKendilerini görmeğe gelenlere bu aileyi yabya kabul edecek diğer bir mökilâbn en şefkatlisi bunlardır. b^anların içinde kızıp söylenenler var. essese vardır ki; oraya küçuk bir para kat herkesin her 3d ayda bir üç gün Bir de, assistance publique denilen GUlüp eğlenmek istiyenler var. İssiz üe aileler kabul edilir. Para verecek misafiriiğe hakkı vardır. Onun için meşiçtimaî muavenet teskilâb vardır ki; kalnuş birkaç genç adam Ue utanır vahalde olmadığı polisçe tahakkuk edehur olanlan her iki ayda bir gelir. Bir onun yardımlan bir hükumet bütçe • ziyette!... Müdürle ew<>lât sefüleria rek gönderilen aiklerin parasmı vilâtanesi bu iki aydan ilk geldiği bir aksam si kadar geniş ve mütenevvidir. Bu içkalul olunur olunmaz yıkanroağa mecyet verir. Zira, bu müesseseyi bir mü • kendisme 35 frank miras isabet ettiğini timaî muavenet, sefalete düşmemekle bur clduklan dus yerini, sonra routfateahhit idare eder. Miiesseseye tercihen öğrenmiş, ve ertesi gün çıkarak kay beraber muhtaç olan halkla uğraşır. ğı, yemek salonunu görduk. En sonra kira veremediğinden dolayı evden çı bolmuştur. Fakat, aradan on gün geçVe onlann diğerleri gibi koyu bir seyatak salonunu gezdik. Muhtaçlar kakanlmıs ve sokakta kalmak tehlikesine meden bu parayı kâmilen yiyip bitir • falete düşmelerine mâni olur. bul olunduklan vakit istedikleri ismî maruz çoluk çocuklu aileler girer. dikten sonra tekrar düşmüş!... Tay Avrupa medeniyetinin bu gibi teş verr kte serbesttirler. Yalnız, iki mecŞimdi, bir d e (Arroee du salut) deyare makinistliğinden sefalete düşmüş buriyet vardır: Biri, girerken doktor nîlen bir hayır cemiyetinin teşkilâh var kilât olmaksızm ayakta durmasma imbir adam çalışmağa almıyor. Bir ban dır. Belediye bunlan da murakabe et • kân yokhır. Bizde, ekseriya zannedildi tarafmdan asılanmak, diğeri ınutlaka kada kâtipük etmiş yaşk biri sefille • ğinin hilâfına olarak aile ve muavenet duşta yıkanmak!. Sefillerin en ziyade mekle beraber idaresi cemiyete aittir. rin kaydini yapmağa kabul olunmusL. hoşlanmadıklan bu yıkanmakbr!... hislerinin çok kuvvetli olduğu Avrupa Bu cemiyetm o n beşten fazla kadm ve Birisinin kansı öhnüş, kafasnn kay • Sıra sıra insanlar kollanm açarak ası • memleketlerinden almacak çok teşki • erkek için ayn yab yerleri, genç erkek bebniş, içkiye düşmüş!... İnsan, bu dan çıkbktan sonra derhal soyunarak lât vardır. Ümit edelim ki: vakit bu ve genç kızlar için, genç kadınlar içm rada sefaletlerin en derinine kadar inielibiselerini etüve vermeğe mecburdur;ı lar. Dus yerinden evvel olan bu moa • yor!... Bu yah müessesesinde ayni zamanda meleyi muteakıp hemen duşa girerek yanyana çırçıplak sabunlu sulann altına çalışma teşkilâh da vardır. Çalışmak geliyorlar. Derhal de kir kokusu bu sıistiyenlere sabah çorbasından başka bir cak havada insanın midesini bulandı • de öğle yemeği verilir. Azamî iş ücreti racak kadar kuvvetlidir. Dustan sonra gunde beş frankfar. Çahşanlar en fazla kendilerine verilen mavi pantalonla bir üç ay muhafaza edilebinrler, ve bu gömleği giyinen sefiller hemen yemek n yt'det zarfında biriktirdikleri para ile salonuna girerek yemeğin iistiine ahh Köprühisar krjprlisUnde gene b'r kaza oldu! Bursa (Hususî muhabirimizden) Bu sene havalarm oldukça mütehav • vil gibnesine ve bu suretle meyva mahsullerini yanyanya mahvebnesine rağmen böcekcilik ve kozacıhk vaziyeti çok iyidir. loekçilik Enstitiisü müdu rü doktor Tahir Beyden aldığım iza hata nazaran bu sene tohum kışlağm • dan satılığa çıkarılan böcek tohumu miktan 72,000 kuhıdur. Bu miktar geçen seneden çoktur. Enstitüye gelen haberlere göre mülbakatta açılan tohumlarm da pek iyi neticeler verdiği ve böceklerin tamamen sıhhatte o'dugu an lasılmaktadır. Bu hal de gösteriyor ki hükumetiroizin ipekçilik hesabma yaptığı en büyük yardım, tohumlan bir arada toplıyarak havanm anzî tahav vulâhna karşı ayni şerahle muhafaza eden bir tohum kıslağı binası insa et tirmiş ohnasıdır. Modern soğuk hava cihazlan ve teshm vesaitile dünyanm en mükemmel müesseselermden biri olan bu kışlağın gördüğü iş pek büyüktür. Şhndiye kadar böcek tohumisn fennî esaslara göre değfl, böcekçilerin ken di evlerindeki alelâde şerake göre ha» zırlamr ve muhafaza edilirdi. Bu yüz • den (kireç, baygınlık, karat^ban) g'bi bastakldar arasıra müstevli bir hal a • lır ve böcekleri birdenbire öldürdük • ten baska çiftçiyi de mahvedsrdi. K'şlak yapıldıktan sonra bu hastalıklann hiçbirinden eser kahnamıştır. Hatta o kadar ki, şimdi enstitüde talebeye gösterümek için bariçten hasta böcek a > randığı halde bulunamamaktadır. I Bu suretle enstitu yahnz çiftçiye değü ayni zamanda sanayie de faydalı cî mağa baslamıştır. Esasen bu iş için bir kondisyon mnessesesinin teşkili kararkkşrmş ve ticaret odan bfitçesine tab sisat U konmuştor. Vekâletçe bötçe tasdik edihniş olduğundan bu muesse • senin açıhnasi aruk tahnkkuk etmiş demektir. Maamafih kondisyonun bir kısım vezaifi daha şimdiden enstitü ta • rafmdan görübnektedir. tpekçiliğm yuksek Anadohıda dahi ink<şafmı temin m'ksadile; Ankara Vilâyetine ipekböceği beslemenin fennî usullerinî göstermek üzere burada yetişmiş amelî bir mütehassıs gönderü • miştir. Yalanda Enstitü Müdürü Ta hir Bey de yuksek Anadoradaki vazi yeti tetkflce gidecektir. 47 senelik hoca Ibrahîm Tali Bey tarafmdan taltif edildi Tekirdağ 18 (A.A.) devam etmektedir. Umumi Barbaros müfettiş tbrahim Tali Bey tetkiklerine Bugün nahiyesine giderek dvardan gelen köylülerle görüşmüştür. Bugün Halkevm • de şereflerine verilen çayda, bu sene fazilet mükâfahnı kazanan kırk küsur senelik muallim Fabna Hanuna mükâfat verdi ve muallimlere 1 ••» I Komik Şarlo Kâtibini 85 bin dolarla tekaüt etti Sanfransisko 18 (A.A.) Charlie Chaplin. kendisine on beş sene sadıkane hizmet etmiş olan kâtibi Japonyah Torao Konoya veda hediyesi olarak 85 bin dolar vermis tir. Kâtip, efendisile beraber bütün Avrupa turnelerinde bulunarak sinema hakkında esaslı teknîk malumat elde etmiştir. hitaben bir Amerikada Hit'ercilerin mitngl Nevyork 18 (A.A.) Alman Amerikan cemiyetlerine mensup HiN lere meyyal 25 bin kişi Yahudiler tarafından Alman mamulâtına kana yapılan boykota protesto etmek üzere Madİson parkmda bir mitinğ yapmışlardır. Hatipler, Hitlerin siyasetini müdafaa etmişlerdir. Spor sarayınm dahilindeki inti . zama memur olarak 750 polis vardfc Hariçte, polis içtima mahallin« yaklasraak istiyen bin kadar komü* nisti dağıtmıştır. nutuk irat etti. Berlinde bir Ingiliz gazetecisi tevkif edüdi Berlin 18 (A.A.) Deyli Eks pres muhabiri, M. Stevens mevcut emirnameler ahkâmı hilâfına olarak Mağdeburgda kimya fabrikalannm fotoğraflarmı alırken yakalanarak tevkif edilmis ve sonra bırakılmis olduğunu Alman telgraf ajansı bil • dlriyor» Cilek ve kiraz bolluğu yorlar!.. Bu yemeklerden tatbk. Ko yun etile pişmis fasulye ve ekmek!. Çalışanlara öğle vakb' biraz et verilir. Saat yedide yatak salonuna girerek her kes kendi sefaletmi, ağnlanm dinlen dirmekle mesguldür. Salonda pahrdı yapmak yasakhr. Hemen yahlacakhr. Zira, sabahleyin beş buçukta kalkılı yor. Hallerde çalısmak istiyenler sabah çorbasinı yedikten sonra üç gunlük misafirlik zarfmda çahşmağa gidebilirler. Ve akşam gene gelirler. Pariate Nikola Fltm«l gece evt Sefilüği meslek edinenler vardır. Fa< sefaletten kurtuhnağa fnrsat bulabüir ler. Burada muhtelif atelyeler vardır. Bashcan marangozluktur. Süpürge yapılır. Ocak yakmak için çna nev'inden küçük odun parçalan kesOip dizilir. Bu sene çilek ve' kiraz'm pek bol o lacağı anlaşılmaktadır. Bugünlerde şehrin hemen her tarafmda çilek ve kiraz satıcısraa tesadüf edilmektedir. Perakende olarak kiraz 1 5 3 0 , çilek 5 0 6 0 kurusa sahlmaktadır. Mat< mafLh çilek fiatlerinin daha çok duşe ceği söylenroektedir. Yukarıkî resimler kiraz ve çilek satan iki seyyar satıcıyı göstermekte» dir. Boyahane vardır. Tekmil yapılan şeyler şehir müessesesinm ihtiyaçlan içindir. Yann kadm yah ve çalışma yerle • rinden bahsederken bu erkek mües • seselerine biraz daha temas edeceğiz. ALÂETTİN CEMİL