19 Mayıs 1934 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 2

Camhvrîvet 19 Mavıs! Casuslar Arasında 24 Nakili: A. DAVER ( Şehir ve Memleket Haberleri Gazi Hz.nin kıymetli bir hediyesi Büyük Şefîn silâh arkadaşları bayram yaptılar Retsicumhur Hazretleri tarafmdan Umum Mütfkaidini Askeriye Cemiye • tine hediye edüen hnzah fotografian dün cemiyetin Veznecflerdeki merkez binasma büyük merasbnle talik edilmiştir. Merasune Demz ve Harp filosu Kumandanhklan erkfinı, Fırfea mensubi • ni, Belediye natmna Hânrit Bey ve ce miyet azalan istirak etmislerdir. Merasime Kolordu bandosa ttrafmdan çalman fstiklâl marşfle baslanmıstır. Evvela cemiyetin umum k&Hbi Rastü Bey merasimi açmıs ve bugiin cemiyetin en saadetli gunumi yaşadıgım ve ihtiyar askerlerin evvelce yaşadık'an acı, tatlı ve şerefli hatıralannı canlan • dvarak heyecan icmde bulunduklaran söylemis ve Gazi Hazretlermm yar?t • tığı bfiyuk inküaplan, zaferleri saydık» tan sonra demişttr ki: « Gazi Mustafa Kemal bizim Dâhi Kumandantmız, yamız Cumburreishniz degildir. O bizim bem mürşidimiz, hem kumandanırraz ve hem de hocaımzdır. Biz burada çalısırken onun resnvne baktıkça kend!mizi onun emhIeri altmda buhmdugumuz mes'ut günleri ba hrlıyacagız ve ontm bir abidesî olan resmtnden flhatnlar alacagız.» RSştS Bey bundan sonra afcm yaldızlı bir çerçeve ile hazırlanmıs olan Gazi Hazrederinin portrelerini Belediye reis moavmi Hâmit Beye vermiş ve Hamk Bey de portreyi cenüyetin merkez içtima salommda hazırlanan ma • halle alkışlar arasında talik etnustir. Talik merasimmden sonra Hâmit Bey de Ulu Gazinin gostermiş oldugu ba lutfundan dolayı cemiyeti tebrik et miş ve ba baySk ve şerefli vatifenin kendisine tevdi edihniş oidugondan dolayı da nynca teşekkfir etmiştir. Bundan sonra davetlflere dondurma ve pasta flcram edüerek merasime n • hayet verumiştir. Merasimden sonra Gazi Hazretle • rine cemiyet namma bir de tesekkür telgrafı çekOmistir. j Siyasî icmal Silâhlanma yarışı Var Bir istihbarat zabiti talebenin höcerelerine girer ve onlara uzun uzun ders verirdi Casusluk mekteb nde Bu mektep mükemmel surette tesi» ve teskil edilmisti. Mektep itti • haz edilen bina, gayet kuytu ve gittnesi müşkül bir yerde kâin metruk bir manastırdı. Manast»nn civarında tek insan yoktu. Yakın bir yerde, kulübelerde oturan birkaç f akiri de, yüzbası, oradan uzaklaştırmıştı. Casusluğa kabul edilenler de, mekte be esrarengiz bir şekilde, geceleyin karanhkta getirilirlerdi. Otomobil onlan oturduklan yerden ahr, ge tirip manastıra bırakırdı. Casus burada bir ölinn sîükutu ile karşılasırdı. Otomobilden mer m meı büyük rütbeli bir Rus zabiti tarafmdan kabul edilir ve hemen maBastmn müteaddit höcerelerinden birine götürülürdü. Bu höcerelerde casusluk tahsil eden talebe ikamet ederdi. Mektepte, daima 5060 ka • <dar casut namzedi tahsil görürdü. Höcereler hiç boş kalmazdı. Tahsi lini ikmal edenler, hemen vazifeye gönderilir, yerlerine diğerleri alı • Birdı. Casus talebe, günde bir defa haalmak için manastınn bahcesine çıkarlar, giinlerinin mütebaki za •nanlanm bu eski binada geçirirler» di. Höcerelerin kapılan, hapisane • lerde olduğu gibi, içeriden çağırmaidıkça açılmazdı. Namzetlere yemek| lerini ve diğer istedikleri seyleri hizet neferleri getirirdL Her gün bir istihbarat zabiti ta[lebenm hScerelerine girer ve onlara [vzun azun ders verhdl. Talebeye [crvelâ, düsmanm umumî vaziyetî • gösterilir, alaylarm, bataryalann, [müstahkem mevkilerrn yerleri öğrelilrr, kaleler hakkında malumat ve[rilir, düşman karargâhlannin, le İTazım depolannın, cepaneliklerinin • yerleri bildirilir bir kelime ile düş[maoa dair bilinmesi lâzım ne varsa [hepsi öğretilirdi. Talebe, her aldıği ders hakkında, ertesi günü bir rapor vermeğe mecburdu. Ders esnasında not tutmasına müsaade edil mezdi. Herşeyi hafızasına hakketmek mecburiyetinde idi. Alman kuvvet lerinin bulunduklan yerlerin harita ve krokilerini çizerdi. Eger casus talebe vaziyeti anlamışsa ders devam ederdL Bundan sonra, ona Rus erkâmharbiyesinin oğrensnek istediği şeylerin neler oldugu, düşmanm vasiyetipde bir tebeddül vuku buldufu zaman bunun nasıl anlasıldığı gösterilirdL Alman ordusundaki muhtelif sraf ve kıt'alann üniformalan, sabitlerin riitpe alâmet ve işaret leri, sahra toplanmn haricî manzaralan arasındaki farklar, top çap lannın bir bakışta tahminî usulleri öğretilirdi. Talebe bahçeye hava almağa çıkttklan zaman, yeni kaydedilen ar • kadaşlanm asla görmezlerdi. llk tahsil müddeti bitince, casuslar düşman memleketinde nasıl hareket etmeTeri lâzım geldiği hak • krada ders alnlardı. Her casusa ıs marlama bir kostüm yaptmlır yü rüyüşü, konusması, tahsil derecesi •Mzan itibare almarak ona göre, sahte hüviyet varakasi ve pasaport hazrrl&nırdı.' Casus, bazaa Aknanlann işgali altında bulunan memleketlerde doğmuf bir adam, bazaa bir Alman o • lurdu. Eğer vazifesi icabı Almanya dahiline gitmek mecburiyetinde ise, bitaraf devletlerden birinin tebaan : Köyün bir tek suyu da mikroplu iseü. Aldığnnız bir mektuptur: Küçükbebekte karakol ittisalindeki çeşmelerin Gstüne san bir ilân yaptstınlmış ve üstüne (mikroplu sudur içmeyiniz) diye de yazılmış.. Küçükbcbcğin vaziyetini düşüniiyorum: Dağdan gelen taksim suyunu yukan kısımda bir depoya nakil ve sonra karakolun yanına kadar geti ren bir hayır sahibi cikmıs ve hâlâ dua almakta bulunmuş ise de sekiz, on senedenberi müracaatimizle Terkos tesisatına altmış, seksen metroluk bir boru ilâve ettirebilecek bir babayiğit simdiye kadar zuhur etmemiştir. Köy halkı hep bu taksim suyu ile geçinip gidiyordu.. Şimdi bu yegâne suyun da mikroplu oldugu mercii tarafmdan ilân olunursa mahajle halkı ne yapsıniar?.» Uzun soze ne bacet, olmdu. Bu sahte evrak pek itinalı ve mükemmel surette tanzhn edilirdL Casusun hayalî bir ailesi olurdu. Ailesi efradınm isimleri ve her birinin hastahklan ve sairesi ezberlet tirilirdi. Cephe gerisinde sivil olarak dolasan casu* bir kıt'aya rasgeldiği zaman tatbik edilmek üzere yüzbaşı Peeka fevkalâde bir dalavere bul muştu. Kırda giderken bir kıt'a göründü mü casus hemen yolun kenarmdaki hendeğe çömeliyor ve tabiî bir stkmtısını defedermif gibi bir tavtr takınıyordu. Yüzbası Peeka bu vaziyette bulunan bir adamı sorguya çekmenin harikulâde müşkül ve münasebetsiz olacağını, bmaenaleyh bu sayede casusun kıt'ayı iyice görmek imkânmı bulduğu halde, hiçbir suale maruz kalmıyacağını pek doğru olarak düsünmüştü. Casus vazifeye gönderiliyor Casus hâftalarca müddet bu suretle itina ile yetistrrildikten sonra, bir gece yüzbası Peekanın meşhur otomobillerinden biri gelip onu alıyor ve bir semti meçhule götürüyordu. Bu semti meçhul cephe idi. Yüzbası, adamını bizzat ıssız bir çift • likte bekliyordu. Bu esnada casusa, camlan buzlu şoför gözlügü veriliyordu. Sonra yüzbası, adamı, en öndeki Rus ileri karakollarma götürüyor ve orada gözlügü çıkarmasma müsaade ediyordu. Casus etrafmı görüyor ama nerede olduğunu biltniyordu. Yakalandığı takdirde düşmana faydah malumat verecek va ziyette bulunmuyordu. Yüzbası Peeka, harita Gzerinde casusa bulunduğu yeri gösteriyor • du. Esasen, kendisine Rus ve Alman cepfcelerinin coğrafî vaziyetleri ön ceden öğretilmiş oldugu için bura da sadece düsman hatlanm nasıl geçebilecegi dikkat ve itina ile kendisine anlahlıyordu. Casus otomarik bir rovelver veriliyor, düsman hat larmi geçildfkten sonra bu taban • cayı toprağa gömmesi veya bir de reye atması emrediliyordu. Bütün bu talimattan sonra yüzbasmın sesi gürlüyordu, Haydi bakalım arşl Yüzbası, casusun ayak sesler! kesilinciye kadar bekliyordu. Çünkü adamın birdenbire korkup geri dönmesi îhtimali yok değildi. Böyle bir vaziyet daha sonra vuku bulursa nöbetçilere, casusun üzerine ateş etmeleri emrediliyordu. Emniyet ve itimada liyık olmıyan bir casusun yaşamasında hayır yoktu. Casus, Duna nehrimi geçtikten sonra Alman cephesinin arkasına geliyordu. Dunayı gecmek icin küçiik kayıklar ve yahut domuz tulu mundan yapılmıç kelekler vardı. Bütün bunlarm kürekleri ses çıkarmasm, gürültü etmesin diye kumaslar.a sanlmiftı. Peekanm gBnderdigi casuslardan takriben yansı, cepheyi gecerken AlmsnIarm eKne duştü. Bunlardan bazı ge* vezelik etmek istiyenler, pek az malumat verebilmislerdi. Fakat bütün anlattıklan esrarengiz bir adamın kendilerini casus yaptığından iba • retti. Bazılan da casusluk mektebi hakkmd'a tafsilât vermişlerdi. Fa • kat diğerleri sükutu muhafaza et mtsler ve hemen hepsmin akıbeti, Alman kurşunlan altmda can vermek olmustur. Birkaç tanesi de ifei yüzlü casus olmağı kabul ederek ölümden kurtulmuçlardır. (Mabadi ü"r) Var kıvas et! Bina ve arazi vergisi Şehir ve mülhakat için taksit zamanları ayrıldı 934 senesi bina ve arazi vergileri taksit müddetleri yeniden tesbit e • dilmiştir. Arazi vergisi taksit müddetleri şu aylara taksim edilmiştir: Istanbul ile Bakırköy ve Yesilköyde temmuz ve kânunuevvel, Çatalca, Siüvri, Kartal, Şile, Yalova, Bakırköy kazasuıa mülhak köylerde ahali, rençberlikle mesgul bulunduklan cihetle taksit müddetleri eylul ve nisan aylan olmak üzere tesbit edilmiştir. Bina vergileri tstanbul ve mülhakatında Adalar hariçte olmak üzere eylul, kânumıevvel, mart aylarında, Adalar mükellefleri kazanclann daima sayfiyecilikle temm ettikle rmden buralarda arazi ve musakkafat vergileri taksitlerinin temmuz ve tesrinisani aylan olmak üzere tesbit edilmiştir. MÜTEFERRÎK MAARİFTE Eregli limanile beraber bir de Liselerin ve ortamekteplerin şimendifer hattı yapılacak imtihan'arı Ereğli limanile bklikte Filyos . Çatalağzi demiryolunun da yapıl ması kararlaştınlmıstır. Bu hat güzergâhında iki büyuk tünel de yapılacak ve böylelikle Filyos Ankara demîryolu bu noktada Zonguldak ve madenkomfirü hav, zasile birleşmis olacakhr. Çatalağzmdan Ereğliye kadar yapılacak hatta elektrikli arabalar işlîyecektir. Ortamektep ve Liselerin mezunîyet hntihanlannı yapacak komisyoruan seçen intihap komisyonlan, islerfra biti • rerek raporlanrn Ortatedrisat Umum Müdörü Hasan Ali Beye vermislerdir. Hasan ÂIi Bey dün akşamki trenle Ankaraya hareket etmiştir. Mumaileyh imtihan komisyonlanm ve imtihan sekülerüe programlannı Maarif Vek:!i Beye bOdirecekur. tmtihan sekiHeri hak • kmda yanndan sonra tstanbul Orta mektep ve Liselerine resraî tebHgat yap?lacaktır. Ankarada yapılacak inhisarlar Vefcâteti binası Ankarada yapılacak Gfîmrük ve tnhisarlar Vekâleti binası için a • çilan proje müsabakası bitmâş, müsabakayı Güzel San'atler Akade • misi muallimlerinden Sebati Bey kazanmıstır. Binanın mşaatma yakında baslanacaktır. Yeni Nesil mektebinin müsameresi Dün saat on beste Yeninesil mektebi talebesi tarafından Istanbul kız Hsesi müsamere salonunda bir ço cuk eğlencesi tertip edilmiştir. Eğlence çok kalabalık olmuf geç vakte kadar devam etmiştir. Paris belediye meclisi reisi Şarkta bir tetkik seyahatine çıkan Paris Belediye Meclisi reisi M. Fi. quet ve kalemi mahsus müdirile azadan mürekkep heyet Atinaya muvasalat etmislerdir Heyetm pazar gttnö sehrimize geleceği haber alınnnstur. Heyet buradan Ankaraya gîdecek ve orada bir gün kalacaktır. Hukuk talebesinin dünkü deniz gezintisi ilâhlan brrakma ve azalrma konferansmm dönüp dola şark silâhlan artbrma ve silâhlanma yansı ile netioelene ceği anlaşılıyor. Konferans reisi Mister Henderson Parise giderek Fransayı konferanaın toplanmasinı brr daha tehire yahut bazı silâhlann tahdidini tcmin edecek bir muka Belediye sular idaresi tarafmdan velerrm aktine tkna etroeğe ealısıms» yapılmakta olan Kâğıthane Edir sa da muvaffak olamamıştu*. Kon nekapı sifomıtrun takviyesine devam feransm elli hükumetin istirak ey edilmektedir. Bu sifon 1907 metre tulünde 900 milimetrelik betonarme lediği umumî komisyonu 29 mayısta Cenevrede toplanacaktır. bir boru ile 7427 metro toKinde 400 Fransa 17 nisaoda tngiltereye vermilimetrelik bir font borudan te diği cevapta serdeylediği noktai narekküp etmekte idi. Belediye fen müzarda ısrar etmekte ve konferansm dürlüğü ve sular idaresinin mühentoplanmasını, ademi muvaffakiyeti disleri tarfmdan yapılan tetkikat ile bunun mes'uliyetini tesbit ede neticesinde bu beton borunun vak rek dağılmasını ve her devletin buntile terkos tarafından fen kaidele • dan sonraki hareketinde serbest kalrine riayet edilmeden inşa edildiği ve takriben iki bin metre mikâp rad roasını istemektedir. Fransamn serbett kalmak demekten maksadı sidesinde su zayi ettiği anlasılmıstır. Bundan başka gene eski şirket ta • lâhlanm y«ırı<den artırması demekitr. Fransamn Almanya hududunda vürafmdan Balatta vücude getirilmiş cude getrrdiği seddiçine benziyenterfi merkezinm de maksadı temin asrî istihkâmatı kâfi derecede kı etmedikten baska birçok füzulî sarfiyata sebep oldugu da a»lasılmı«tır. taatla doldurmak için askerlik müdBunun içm Belediye sular idaresi detini arttırarak bir çırpıda niza miye mevcudumı bir misli arttıra • sifonu 600 milimetrelik bir boru ile cağı haberleri, tekziplere rağnten, yeniden takviye etmiştir ve yeni boraucırrane devam edi yor. rularm diğer büyük ana borularla Fransanm şimdiki hazari mevcuraph münasebetile evvelki gün yirdu 633,000 kişi olduğuna nazaran mi dört saat sehre su verflmemiştir. mü&takbel kadro bir anda bkr milŞimdi Balattaki terfi merkezinin kaldmlması içm faaltyete grrişil • yoc.u geçecektir. Fransa hava kuv miştrr. Bu merkez kaldmldıktan son vetlerini tensik için de muazzam bir plân tatbik ediyor. Donanmasmı dara yeni tertibat sayesinde yalnız tshi mütemadiyen yenileştirmektedir. tanbul cihetine günde yirmi mette Ahken büyük bir saffıharp kruva • mikâp su verilecektir. Bundan başzörile muhtelif harp gemilerinin inka isletme masraflarmda da mühim şası kararla / ınlmıştrr. miktarda tasarruf edilmiş olacaktır. tngiltere hiç ohnazsa hava kuv MALÎYEDE vetlerini tahdit edecek bir roukavelenm aktedilmesi için Fransamn fikrini istimzaç edip duruyor. Lâkin fstanbul maliye teşkilâtı kazanç Fransızlar daha ziyade kara silâh vergilerini vermemiş birçok müeslarma ehemmiyet verdiklermden sese veya kumusyonculann vazi hava teslihatında tngiltere üe bağ yetlerinl tetkik etmektedir. Bu meyanda Türk tabiivetini haiz M. Ro lanıp diğer silâhlarda açıkta kal • rnağa taraftar görünmüyorlar. Bi • zehvelt isminde Hir Musevinin kanaenaleyh tngilterenin de kendi hazandı?ı 400,000 tsviçre frangınm 50,000 lirayı tutan kazanç vergisini va kuvvetlerini Fransa derecesrne v« vermediği anlasılarak, kendisi buihtimal Farnsa ile birlikte diğer bürada bulunmadığından ikamete'â • yuk bir devletin hava kuvvetleri hina teblipat yapılmiştır. Bu ktı mecmuuna muadil btr »cvirKryc fc musyoncu Haydarpa«a gannm Harbi tireceği muhakkaktır. Umumideki infilâktan mütevellit ttalya esasen kuvvetlerini tenkis harabisi dolayısile htikumetçe acıdeğil, yalnız tahdit etmek taraftan lan tazmmat davasmda sigorta şirket lerinin vekilliğini yapmış ve idi.Konferansm iflâs edeceği mey 400.000 tsviçre frangı almıstır. danda olduğundan bu devlet te bütMaliye teşkilâtı bu kabil komis çesinin müsaadesizliğine baknuya yon kazancları üzerinde tetkikat rak silâhlannı arttırmak esbabma icr* •»tmektedir. girişmiştir. Amerika ise konferans • LtMANDA tan çoktan ümidmi kesmiştp. Hatta ayın sonunda toplanacak umumî komisyonda Amerika devleti murah Alman, tngiliz ve Amerikalıdan has değil, bir müşahit bulundura • mürekkep olmak üzere lstanbula caktır. Bu devlet kendisinin silâh va980 seyyah getirmiş olan Monte Ro ziyetmde yalnız Japonyayı hesaba ze vapuru dün Akdenize gitmiştir. katmaktadır. Japonya ise Londra deniz mukavelesini ancak müsavat esasi üzere tecdide taraftar bulunTirenin Musabey köyünde fecî bir duğundan ve binaenaleyh itilâf ü cinayet olmustur. Musabey köyü midi olmadığından her iki devlet te nün güzel kızlanndan Ayşe isminmüsaadesi de bir kız, Şerif oğlu Ali isminde bi şimdiden mukavelenin rine nişanlanmıstır. Fakat Ayşe, bu dairesinde bahrı kuvvetlerini arttıradamı sevmediği için köy delikanmaktadırlar. Japonya aynca hava lılanndan Bayram ile tanışmış, okuvvetlerini tazif ve ordusunu yeni nunla evlenmeğe karar vermiştir. baştan testfh ve teçhiz eylemekte • Ayşe ve Bayram, nikâh muamelesi dir. Büyük devletlerin bu hazırlıkiçin köyden Tireye giderlerken Ali lanna bakaraJc ikinci derecedeki bunlarm yolunu beklemiş, çifte tüfedevletler de rcümkün mertebe si • gile Bayramı öldürmüs, Ayşeyi de lâhlarmı arttırmağa çahfiyorlar. Vei* agir surette yaralamışhr. Ali yakalanmıştır. hasıl bütün dünya umumî surette bir silâhlanma yarışına girmek üzere bulunuyor. Şehirde su tesî&atı takviye ediliyor Balat terfi merkezi de kaldırılacak Kazanç vergisi Monte Roze gitti Tirede feci bir cinayet MUHARREM FEYZİ Hilâliahmer günü 23 mayu Hilâliahmer günüdur. Her derde koşan ve her yarayı sa • ran, ac çocuklan dovuran, her v« remliye bakan, çıplaklan giydiren Hilâliahmer Cemiyetidir. Yanm asır lık çok şerefli bir roaziye maHc olan bu şefkat ocağma yardnn etmek se • nede bir lira vererek cemiyete aza olmak herkes için bir borçtur, vazi fedir. Vatandsş, Hîlâliahmeri unut • ma, ona (karmca kaderince) de olsa yardnn et. Tayyare Cemiyeti konseri güzel oldu Evvelki akşam Şehir Tiyatrosunda İstanbul Tayyare cemiyeti menfa • atfne tertip edilen alaturka konser çok güzel olmus, yeni şekillerde okunan sarkılar pek çok alkıslan nuftur. ŞEHİR tŞLERl Vesaiti nakliyenin muayenesi başlıyor Şehrimizde işliyen hususî ve mî otomobillerle motosiklet, kamyon ve otobüslerin 934 fennî muayenesine bir hazirandan itibaren başla nacaktır. Bir hazirandan itibaren fennî muayene baslayıncıya kadar bu vesaiti idare edenler de senelik sınhî muayenelerini yaptıracaklar dır. Sıhhatinde eın ufak bir anza buhııvan şoförler ve aroatörlere tnüsa ade verilmiyecektir. Hakuk talebetmîn dunku gezi ntuintte bulananlardan bazdart rada bir buçuk saat kadar kalarak YaÜnivershe Hukuk Fakukesi talebe Iovayt gezmişlerdir. si, mezun olacak arkadaslan şerefine Vapur Yalovadan kalkhktan sonra dün Şirketi Hayriyenin 71 numarah vapurüe bir deniz gezintisi tertip et • Boğaza kadar gelmiş, burada bir ce velân yapüarak saat 2 2 de KöprSye miştir. avdet edihnistir. Vapur saat dokuzda Kopruden da • Dünkii gezinti çok eğlenceli ve neş'vetlileri alarak Beşiktaş, Usküdar, Kaeli olmus ve bütün Fakülte profesörleri dıköy, Büyükada ve Kartala ugrı • aDelerile birlikte gezintiye istirak et • yarak Yalovaya gitmiştir. Talebeler omişlerdir^ Cumhuriyet Nüshası 5 Kuruştur Abone j T ü r k i v e ; şeraiti i 'Ç' n * ç m Senelik 1400 Kr. 170Ö Kr. Altıaylık 750 1450 Üç aylık 40Q 80Q Bir aylık 150 yoktar Oön hdeta yaztn ilk günü idi. Halk trenle, vapurla terın yerleıt* kırlara tafinıyordu. Resmimiz ba manzaralardan birini tesbit edi . yor. Trende şen bir grup...