2 Mayıs 1934 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Hayat Ansiklopedisi inci cüzü çıktı MİLU İKTISADIN MANİVELÂSI: BUĞDAY! c a n A < U A OCOC ISTANBUL CAĞALOĞLU « L « ISTANBUL CAĞALOĞLU 56116. 1*0. OOÖD Tel&raf ve mektup adresl: Cumhurıyet. Istanbul Posta kutusu: İstanbul, No. 246 \jQ.rŞ&mU<k L Telefon: Başmuharrir Te evi: 24290, Tahrlr heyetl: 24298, Idare ve matbaa fcısmile Matbaacüık ve Neşriyat Şirketi, 24299 umhuriyef I 934 1 *?•<, i ( Hayat Ansiklopedisî .... Büyük bir kütüphaneyi bir arada evinize getiren en faydalı eserdir. Her evde bir fane bulusmak lâzımdır. Buğday Ofisi üzerinde Niçin ısrar ediyoruz? Buğdaym köylü elinden ve hatta çtkarken devletin haiz olduğu iki kurus kıymet, bütün milli iktısadî hıymetsizliktir. malî bünyesini ta temelinden sarsan bir adeta inhilâline karşt ellerimiz bödurmak demek olur Bunun bu feci sekilde kendi haline btrakılmast göz göre hayatımızm hareketriz göre iktısadî ve malî ğürlerimizde 20,000 Antakyalı Türk heyetine teznhürat yaptı Heyet otomobillerile beraber omuzlarda taşındı Antakya 27 (Sureti mahsusada giden muhabirimizden) Halebe ve Halepten İskenderuna gelen Türk hudut komisyonu heyeti, tskende runda işlerini bitirdikten sonra dün akşam buraya geltniştir. Aantep Valisi Akif Beyin riya • setinde bulunan heyetm Halebe (Mabadi iiçüncü aahifede) Sovyetlerm bayramı Moskoavda büyük tezahürat yapıldı Resmi geçitte, 600 tayyarenin başında tayyarelerimiz uçtulaır Gazi Hz. evvelki gece şehrİmizi teşrif ettiler Reisicumhur Hz., Başvekil Hz. ile beraber dün Kemalettin Sami Pş.nın mezarını ziyaret ettiler İstanbul 1 (A. A.) Bugün da meşgul oldular. Akçama doğgece yarısından sonra bire çey • ru motörle Boğaziçinde bir ge • rek kala Reisicumhur Hazret zinti yaptıktan sonra Saraya leri Ismet Paşa Hazretlerile be dönmüftler ve lsmet Paşa Hazretlerile beraber Millî Müda raber Haydarparaya nıuvasa lâtle doğrudan doğruva Dolma faa Müstesarı merhum Deryiş bahçe sarayını teşrif buyurmus Paranın Makada ve Berlin Büviik EIçisi merhum Kemale*tin lardır. Sami Paşanın Eyüpteki mezar İstanbul 1 (A.A.) Res'cumlarını ziyaret etmisler ve saat hur Hazretleri bugün geç vak 13 da Dolmabahçe Sarayına avte kadar Dolmabahçe sarayın det buyurmuşlardır. uğdayin şimdiki düşük fiatine bir çare bulunması lüzumunu takdir edenler çoktur. Çoluk çocuk bütün bir »enelik ömürleri buğday tarlası başında yıprandıktan son ra çıkardıkları mahsulün hiç denilecek kadar az birşey getirdiğini gönen çiftçi elbet bütün varlığile bu lüzumu anlar. Kasabada bu çiftçi ile alâkadar vatandasın ayni lüzumu ayni ehemmiyetle hissetmekte olduğunda şüpheniz oimasm. Çünkü çiftçinin malı para et tiği kadar onun da yüzü gülecekti. Sonra hayatın darlığı içinde bunalan faerkes bunda bir selâmet çaresi gör meğe başladığından itibaren ona iki elile birden sanlıyor. Bu meselede en çok zabitlerimizden mektuplar almakta bulunmaklığımız kayde sayandır. Bu, meselenin iktısadî, malî v e Buğday ofisi temelli, yani ilânihaye sürüp gidecek bir teskilât değildir. Buğday tneselesi, bizim meselemiz değil, dünyanın meselesidir. Bülün dün • yada buğday fiati düşüktür. Her memleket bu mesele karşısında kendine göre tedbirler almıştır, ve alıyor. Buhranın devam ettiği müddete münhasır olarak bizim de tedbir almaklığımız lâzımdır. Şimdiye kadar aldığımız ve bundan sonrası için almmasuiı düşündüğümüz tedbirler derdin büyükHiğüne nisbetle çok küçüktür, kâfi oünaktan çok uzaktır. Bunun bir esaslumı alahm diyoruz. Rus sanayi heyeti Mütehassıslar dün akşam geldiler Doat Sovyetlerin geçen aeneki 1 ma:. bayramlartndan bir intıba Moskova 1 (Hususî) 1 mayıs bayramı Sovyet Rusyanın her tarafında büyük tezahüratla tes'it edildi. Moskovada yapılan muazzam geçit resmi çok parlak oldu. Bu resmi geçi de müteaddit askeri kıtaattan, amele teskuatından başka bes yüzden fazla tank, 600 tayyare iştirak etti. Tayya relerrâ başında buraya gelen Türk tayyareleri uçuyorlardı. Askeri heyetimizi ve tayyarecileri mizi ağırlamak için verilen ziyafetler ve yapılan resmi kabuller devam etmektedh. Hiç yoktan iyi diyegeldlğimiz şim • dıki tedbir vaziyetimizin gülünecek veya ağlanacak bir seklini arzedelhn: Ziraat Bankası simdi dahi şurada burada herhalde pek mahdut yerler • de buğday almakta devam ediyor. m i l l i v a z i y e t i n i n anlaKaça alıyor acaba? Ziraat Bankası fifiiman demektir. atinin ilk sekli 5 buçuk kurustu. Belki Buna mukabil meselenin büyüklüğü banka bâlâ bu fiate veya ona yakın karşısuıda fazla düşünmeğe hizum fiatlere mal alıyor. Halbuki İstanbul görmeksizm uluorta onu müskül bu Borsasuıda hergün 2 kurus 30 para lanlara ve hatta tatbikmı muhal sayanile 3 kuruş 30 para arasında hanl hanl lara da tesadüf etmedik değil. Misal buğday satümaktadır. Demek ki ban • olarak bunlardan bir tanesile daha dün kanın viiâyetlerde İstanbul fiatinden aramızda geçen muhavereyi kısaca daha pahahya buğday satın alması nakledelim. Dedi ki: piyasa üzerinde hiç bir tesir yapmıyor. Mesele çok büyüktür. Onun hüO halde bankanm bu yoldaki faaliyeti kumet memurlan elile yürüyebOeceğitamamen manasu yani nakâfi kal • Dün ahsam Odeaadan gelen Rua ne akıl ermez. aonayi mütehaaaıaları mış demektir. Onu derhal durdunnak, Evet, mesele çok büyüktür. O • Memleketimizde kurulacak olan ve eğer mümkünse daha esaslı bir tednun büyüklüğüne hassaten işaret et • bir aramağa geçmek lâzun, hatta za • muhtelif fabrikaların tesisinde çalısa • mekten biran bile hâli kalmıyoruz, ve cak olan Sovyet mütehassıslarından rurî değil midir? onu hükumet memurları elile yürüt • mürekkep Zolotayef Yoldasın riya • Eğer bütün dünyanın buğday buh meği asla düsünmedik. Oyle yapılmasetindeki Sovyet tetkik heyeti dün akranı bu seneden gelecek seneye halloıına ilk aleyhtarlık sedasını yüksekesam geç vakit Nevrozoski vapurile sehlunacak bir mesele olsaydı difimizi sıcek biziz. Bunu icap edenlere saraha • rimize gelmiştir. Heyet nhtunda karak birçok ziyanlara katlanır ve ofis ten söyledik bile. Sovyet konsoloshanesi erkânile Sümer teskilâtı gibi külfetlere girmezdik. Fa O halde nasıl yürüteceksiniz ? kat vaziyet o değildir. B ü t Un dün Bank memurlan ve Sümer Bank fabri* Bu işte zaten mütehassu ve ser kalan mütehassıs ve müdürleri tarafınyanın buğday bahranı ne best hayatlarında esasen onunla meşdan karsılanmiftır. gelecek t e ne, ne de bes gul namuslu vatandaslardan, yani yepMütehassıslar yakında fabnkalann seneye kadar halloluna yeni ve demir gibi sağlam eleman • kunılması için icap eden hazulıklara cağa benzemiyor. Eğer, bulardan müteşekkil bir heyetle. Bu membaşlıyacaklardır. günden tezi yok, en ciddî tedbirler! lekette buğdaym ticaretini yapan in • Fabrikaların makineleri bu ay içinalmazsak buğdaym şimdiki tedbirleri sanlardan itimada lâyik yirmi otuz kide gelmeğe başlıyacaktu. mizle çaresiz kalan kıymetsizliğmden şi bulamıyac3ğınuzı rrn zannediyorsuYUNUS NADt nuz? Bunlarm on tanesini bile bir ara(Mabadi ihinci aahifede) ya getirsek işin bütün bir ehliyetle yürümesmi temin edebiliriz. Pekî an» buğdayı lnymetlendîr • mekle buğday ziraatini tesvik etmis olmıyacak mısınız? O zaman is haki katen alhndan kalkilamıyacak kadar büyümüş olmaz mı? Celâl Bey Hereke fabrikasını gezecek ve İzmit*e kâgıt fabrikasının temelatma merasimiııi yapacak tkhsat Vekilİ Celâl devam sabah şehrim'zde tetkiklerineBey dün ederek Sümer Bankın Bakuköy bez fabrikasını gezmiştir. Celâl Bey, makineleri kurulmakta olan yeni fabrikanın insaatını esaslı surette gözden geçirmiş ve iktısat programında mühim bir mevkii bulunan bu müessesenin biran evvel faaliyete geçirilmesi için çalısılması lüzumunu ehemmiyetle isaret etmiştir. Türkiye nin en modern sınai müessesesi olan bu fabrika, Avrupanın en son ve büyük fabrikalan derecesinde olduğun dan memleketimizin pamuklu menaucat ihtiyacmın mühim bir kısmını te Celaf Beyin hareketinden bir intiba min edecek ve üç sene zarfında bütün pamuklu ihtiyacını karsılıyacak mü • kında bu hususta müsabaka açılacak • hr. esseseler tamamlanmış olacaktır. Ikhsat Vekilİ gitti ^ . Italyada garezkâr neşriyat Balkan misakınm bir de ğil, iki protokolu varmış' Avrupada 1 mayıs M. Troçkiye verilen son mühlet Fransadan ayrılmazsa hapsedilecek Bu tehükeye karşı buğday zira atini tahdk ve hiç olınazsa şimdiki haddinde muhafaza ederiz. Konula cak usulü dahilinde mezuniyet aJmıyan fcuğday ekemez, ve her buğday eken ancak mezun olduğu miktarda eker... Bu muhavere meselenin tabikatta arzedeceği zorluklarla beraber onun hal çarelerini de gösterir. Muhakkak olan şudur: Buğdaym köylü elinden çıkarken haiz olduğu iki kuru<s k'ymet, bütün milli iktısadî ve hatta devletin malî bünyesini ta temelinden sarsan bir kıymetsizliktir. Bunun bu feci se • kllde kendi haline bıraküması göz göre göre iktısadî ve malî hayatımızm adeta inhilâline karşı ellerimiz böğürlerimizde I:areketsiz durmak demek oIur. tşte bizim samimî ve kat'î itikadımızda hiç caiz olmıyan vaziyet bu • dur. Bu vaz:yet karsısında e^er alı • nabilecek teobir varsa, nekad?r zor o!u.sa olsun, onu bshemehal almak lâzımdır. Tedbirimizin ciddiyeti onun zorluğu nisbetinde büyük olacaktır tabii. Tatbikı zor olacak diye en zarurî ledbiri almamak bize yakışır mı? Türkün hallinden âciz olacağı müşkül bu mu kaldı? Buğdayı kıymetlendirerek bitik köyliiyü koruyacak ve kurtaracak bir ofis teşkilinde niçin ısrar ettiğimiz açık göriilüyor sanırız. Türk devleti iktısadiyat ve maliyattnda köylüye dayanır. Ba devleti yükseltmek için köyü ve köylüyü tutmak lâzımdır. Fransa bir ihtilâl tehlikesi geçirdi Celâl Beyin diğer tetkikleri Vekil Bey, yeni fabrikanın 1 tem Vekil Bey öğleden sonrk millî bir muzda açılarak işlemeğe başlıyacağına karyola fabrikasını gezerek imalâtı tetdair verilen izahattan memnun obnuş kik etmiş ve bunları iyi bularak imalâve bu müessesenin resmi küşadını Ba^ Taymis gazetesinin Roma muhabiri tın arthnhnasını temenni etmiştir. Cevekil Paşanın yapacaklannı beyan et27 nisan tarihile gazetesuıe su telgraflâl Bey bunu müteakıp Sandal bedestemis ve fabrika müdürüne bazı talimat nameyi çekmiştir: 1 nini dolaşmış ve burada bilhassa halı «Italyan efkân umumiyesinin Bal • vererek müesseseden ayrılmıştu . fiati»r;ni ve sürüm vaziyetini tetkik etkan misakına karşı daima hasmane haHükumetin kurmakta olduğu fabrimittir. reket eden kısmı nüsaka imzasmı kokalar için mühendis yetirtSrmek üzere yan devletlerin gizli protokolu CenevAvrupaya talebe gönderilecektir. Ya (Mabadi dördüncü sahifede) rede Cemiyeti Akvam kitabetine tes limilllltlllMIIIMIIIIIIIIIIiniUIIIIIIIIIMIIHIIIIIIMIIIIIIIIIlnlMllllllllllllllllllllllllllllllllllllinillllllllllllllllMlllllllllllllllllllllllllllllinilllllMIIIIIIIII çil ettirmeğe davet edildiklerine dair Taymis gazetesinin neşreylediği haberi yeni bir tenkit vesilesi ittihaz etmştir. Bu münasebetle Balkan misakina merbut gizli protokolun bir tane deği) 1 belki iki tane olduğuna işaret edilme tedir. Fakat muhabiriniz (Taymis) m bu iddiasının doğru olmadığuıı salâ hiyetle beyan edecek bir mevkide bulunuyor. 1000 genç dün Harbiye mektebine girdi «mezunları büyük Maltepe, Kuleli, Bursa Liseleri merasimle Haırbiyeye tevdi olundular Misaka merbut protokol Atinada (Mabadi ikinci sahifede) KENDİ KENDİMlZt TENKİT Büyük bir şebeke yakalandı, silâh depoları buiundu Paris 1 (A.A.) Royter Ajansı muhabirind'en: M. Troçki, elân kendisini kabul edecek bir memleket aramaktadır. Maamafih, 48 saat zarfında herhangi bir memleket kendisini kabul etmediğî takdirde (Mabadi besinci sahifede) Rus kömürü rekabeti? Istanbuldan gemilere ihrakıye olarak verilen kömürler arasında transit suretile lımanımıza getırılmış ecnebi kömiirleri ve bunlar arasında Rus kömurlerı de vadır. Haber aldığımıza göre Rus kömurlerınm fıatı son gunler de Türk kömürlerini müşkülâta uğratacak veçhile indirilmiştır. Rusyada malıyet fiati nasıl hesap olanduğunu ve hatta maliyet fiati hesap olunup ol'ınrnadığını bı'r.iyoruz ama durup dururken Rus kömiirleri fiatinin kendi litnonmıızda kendi T'irt kömürleri mizi baltahyacak veçhile tenzil edih veTmiş olmasını nezaket kaidelenne ve dostluk şıanna uyduramadığımızı çabuk \e açık «bylemeğe mecburiyet hissettik. Doktor Voronof Bükreste evlendi Doktor 70 yaşmda, aldığı kız 21 yasmdadır! Kendi inni ni taçryan meşhur ası ile tanıtan doktor Vo ronof Bükreste Matmazel Hiİ da Schvaetz ile evlenmistir. Bu kız, Romanya Kralınm dostu Madam Lupes kunun yeğeni dir. Matmar ' Hilda Schvaetz Dr. Voronof bundan bir müddet evvel Pariste Madam Lupesku tarafından Rus doktoru ile tanıstırılmıştı. Kızın babası Viyanah mimardır. Kral Karol, doktor Voronofu nezdine kabul etmis, kendisini bir nisanla taltif eylemistir. Doktor 70 yaçsnda ve aldığı kız 21 yasmdadır. } *. * Paritten bir manzara Paris 1 (A.A.) Rövter ajansı bildiriyor: Geniş mikyasta bir ihtilâl teşebbüsüırân, Fransız ve Belçika zabıtatmın müfterek faalîyetile akamete düşmüs olduğu zannedilmektedir. Bu te sebbüsün elebaşılarından dokuz kişi (Mabadi beşinci aahifede) KuMiden Harbiyeye geçen genç talebeler Bu turlü harekete kapitalist rejimint'jr. Bilhassa atlebe ana, babalan Askerî lise n cde gayrimeşru rekabet ısmi verılır. Kabüyük bir kalabalık teşkil ediyor • zunlarının Har pitaÜst olrrıvan rejimlerın dahı bey biye mektebine lardı. Saat 16 da Maltepe lisesi menehnılel iktısadî hareketlerde uluorta zunları mektep bandbsu arkasında teslimi merasi kaide haricine çıkmamaları lâzırn g^ muntazam ve dinç adımlarla gel mi her sene ol diler. leceğini zannedıyorduk. Nihayet ışte duğu gibi, dün de Gülhane oarsuratle ortadan kaldmlması lâzım bir Her sene olduğu gibi bu sene de ktnda yapılmışI merasim Maltepe lisesi müdürü eryar.lı? bulunduğuna hükrnedıyoruz. tır. Merasimin kâniharp miralayı Adil Bey tara • Herhalde hiikumetimizin bu mese saat beş buçukfından idare olunuyordu. leye lâyık olduğu ehemmiyetle baka ta ba«lıyacağı Müteakıben Kuleli ve Bursa li . cağını ve bu vesıle ile alelumum ecne belli olmasıns seleri mezunları da muntazam yübi kömür transiti üzerinde zeminin ve rağmen daha Öt rüyü«lerle geldiler. Maltepe bandosu zamanın icap ettirdiği en radikal karale üstünden it' • Meras vu tdare eden güzel parçalar çalarken karşıdan rı alacağını şüphesiz addedıyoruz. baren halk Gülmtralay Agti. Bey (Mabadi beşinci aahifede) bane bahçesine birikmeğe baslamif