25 Nisan 1934 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 4

»4 = £snaf Bankası işi Mecliste... Mesele alenî celsede münakaşa edilecek Dün Fırka Grupunaa iktısat ve Dahiliye Vekilleri verdiler. Bütiin mes'uller tecziye olunacak ' ttırTtci sahifeden mabat) ra reis vekili Cemil Beyin reisliğinde toplandı. Ordu meb'usu Ahtnet thsan Beyin Istanbul Esnaf Bankası hakkın daki sual takriri üzerine İktısat ve Dahiliye Vekilleri tarafmdan verilen iza bat dinlendi. Meselenin efkân uraumiye müva • cehesinde münakasası için Büyük let Meclisi heyeti umumiyesinde kere edilmesi hükumet tarafuHan tek • iif edilerek tasvip ve kabul o!>'ndu.» Hâkim Rıza Bey borcunu henüz öde mediğinden takibat yapılmak üzere dir. Bankanın yolsuzluklan içrode bir de kâgıt işi vardır. Bankanm son zamanlarmdaki bazı ikraz muameleleri de nazan dikkati celbetmektedir. Bankanın muhasebe • cisi Enver Beye, askerüğini ifa için muvakkaten aynlması dolayuile 600 lira birden ikraz edilmiştir. Hamdi Bey, bankanın geçen sene bilânçosunun bugünlerde gazetelerle üân edileceğini, vaziyetin iflâsı mucip olacak kadar fena olmadığuu, matlubat • tan nekadarmın tahsil edilebileceği ancak zamanla anlaşılabileceğmi söy letniştir. Söylendiğine göre bankanın tasfiyesi vaktııe de istenilmiş, lâkin Belediye muvafakat etmemistır. tngilteredeki deniz canavarı Bir doktor resmini almıya muvaffak oldu tskoçyanın Loch Ness knrfez*ndeki deniz eanavannın bütün tngiltereyi, hatta bütün Avruo?vı merak ve hevecana düsürdüpü malumdur. Bu cana • vann fotofrrafı nihayet almabilmiştir. Londrada oturan doktor, ooeratör M'ster Robert W:lson gecen hafta ta • tilini tskocvada, me»kur prör'ez sahil'nde gecirirken tesadüfen Heniz canavarmm körfez sulanndan başını çdcar : dısinı görmüs ve derhal yanındak fotosraf makinesine sanlm'*tır. Doktor canavann suvun sathmdaki basile boynunun dört kit'a fotoerafmı almıstır. fanavar basını daha ziv»<!e snvun yüzünde tutmadıö'mdan doktor fazla fotoöraf alamimıstır. Mister W<Ison bu fotoğraflan ve methudatını Londrada müntesir Devli Meyl gazetesine vermiş, Wtün dünya matbuatı bunları nakletmistir. Ooeratör deniz canavannı nasıl gördüpünü mezkur (fazeteve rönderdiği mekhıpta şu suretle izah etmi*tir: «Canav?nn bulunduğu göle müca • vir olan tnvermotiston havalisini öte • denberi iyi bilirim. Bu güzel yeri tatü münasebet:le tekrar ziyaret etmek istediğim zaman beraberime fotoğraf makinemi dahi almıştım. 19 nisan günü şiddetli bir fırtınadan sonra hava açıl • mufa. Körfez sahilinde bir sigara içmek üzere otomobilimden indim. Fotoğraf makinemi yerlestirdim. Sigara içerek gezinirken makinemden 20 yarda u • zaklaşmutim. Körfez sularmm kayna • dığını gördüm. Biraz sonra bulundu • ğtım noktadan 200 yarda uzakta kör • fez sulannda garip bir canavann başı peyda oldu. Kostum ve fotoğraflannı aldım. Biraz sonra hayvanın başı yavaş yavaş suya daldu Canavann boynu yılan gibi ince ve bası nek kücük îdi.» İktısat Işleri Dünya, buğday derdine bir çare bulunamıyor Roma müşavere heyeti müsbet hiçbir karar veremeden dağıldı; fiatler düşmektedir Dünyanın en büyük iktısadi derdi olan buğday meselesinin maruz buhınduğu müşkülleri tetkik ederek bir çare bulmak üzere bu umumî derdi teşrih eden Londrada mün teşir The Economistin vakıfane bir basmakalesini de hulâsaten neşretmiştik. Bugünkü posta ile gelen Avrupa gazeteleri Romada akti içtkna eden buğday müşavere heyetinin kara • nnı bildhiyorlar. Netce maalesef tamamile menfi olmuştur. Bu vaziyeti tahlil eden Economist şu mü taleayı yürütüyor: «Buğday meselesi derdi mükerreren söylediğimiz buğday gibi evvelleri ithal edip te halihazrrda çılgmcasına 3 RADYO aksamki program j İSTANBUL: ' 18,15 plâk neşriyaü 18,45 fransızca ders 19,15 Muammer Bey tarafından. monolog 19,30 Türk musikl neşriyatı, (Ekrem Bey, Ruşen Bey, Cevdet Bey, Yahya Bey, Cevdet Bey, Şeref Bey, Vecihe Hanım, Semiha Hanun, Servet H.) 21,20 Ajans ve borsa haberleri 21,3» Necip Yakup Bey orkestrası tarafından muhtelif eserler. VİYANA: 18.20 Avusturyanın hali hazırdaKl sa<"atkârlarınm eserlerinden parçalar ve musahabe 20,25 askeri bando 21,30 pi yes 22,30 Org konseri 23 son haberler23,15 Esperanto lisanı faaliyetlerine dair haberler 23,35 cazbant. BUDAPEŞTE: 18.30 gramofon 19,15 ders 19,45 taganni 20,45 konser: Konservatuvar talebesi tarafmdan 22,45 haberler 23.10 dans havalan 24 ingilizce konferans 24,15 Çingene musikisl. VARŞOVA: 18.50 konferans 19,10 gramofon 19,50 şundan bundan 21,05 hafif mus'kl kon« seri 22 konferans 22,15 konser: Pi yano ile 23 Esperanto lisanile konfe rans 23.20 gramofon 24 musahabe 24,15 dans havalan. BÜKREŞ: 18 radyo orkestrası 19 haberler 19,15 radyo orkestrası 80 ders 20,20 gramofon 20,45 konferans 21 konser: İnglliz musikisinden muhtelif parçalar 22,45 beynelmilel lisanlarda haberler • 23 hafif muslki konseri. ROMA: 18,10 orkestra konseri 18.55 haberler20 gramofon 20,40 günlük haberler ve spor haberleri 21,10 musahabe 21,20 gramofon ve musahabe 22 bir piyes veya opera tiyatrodan naklen verilecektir. HAMBURG: 19,30 gramofonla halk şarkılan ve musahabe 20 askeri bando 21,30 dans havalan 23 haberler 23,20 dans havalarınm mabadi 24 konser: Mozartm eser lerinden parçalar 24,30" piyano konseri. BELGRAT: 18 musahabe 18,30 gramofonla dans havalan 19,25 musahabe 19,30 fran sızca ders 20 piyano konseri 20,50 gramofon 21 opera temsili: Lubbiyana operasından nakler TULUZ: 20,15 haberler, sonra konser 21 Melodiler, şarkılar, filim havalan, askerî bando 2 3 radyo îant«*l«*r Musiki İle seyahat 22,45 senfonik orkestra 23,30 operet orkestrası 24 konser 1 haberler. ?5 Nisan Meclise verilen sual takriri Ankara 24 (Telefonla) Mazhar Müfit Bey bugün Meclis riyasetine bir sual takriri vermiştir. | Bunda Esnaf bs*ka*ı meselesine temas ederek diyor ki: « tsnaf bankasındaki suüstimal ve idare hakkuvoa gazetelerde okuduğu muz ve gördüğiimüz tafsilât ve izaha* cidden sayanı dikkat ve teessür bir derecededir. Bu suiidare ve istimal nasıl ve khnler tarafmdan yapılmtftır? Senelerdenberi devam eden bu hali alâkadar makamlar simdiye kadar görmemişler rnidir? Vatandaslarm maddî ve manevî zararlannı mucip bu çirkin ahvale karst neden mütamehada bulunmuşlardır? Hulâsa vakıanın esa sile meşgul olması lâzun gelenler ve mes'uliyetin mahiyeti ve bu bapta ne yapıldığı, neler düşümildüğü hak • kında Dahiliye VekUinin acüen ve sifahen Mecliste izahatta bulunması için isbu sual takririni takdim ediyorum.» denilmektedir. *** Adliyedeki tahkikat Esnaf bankası hakkında Müddeiu mumilikçe yapılmakta oîan tetkikara devam edilmektedir. Belediyeden iıtenen evrak hsıtüz gelmcmiştir Run lar aiındıktan sonra tahkikatuı nas<l bir mecraya fcireceği anlasılacaktır. Söylendiğine göre bir taraftan da bankanıo eski mödür ve metlisi idare azalarile meclisi ıduenin tabiî azaları kinv ler olduğu ve bu vazifeleri simdiye kadar kimlerin ifa etmiş bulunduğu tesbit edilmektedir. Bu hususta bankadan malumat istenilmiştir. Banka ile alâkadar olan bütün zevatın mes'ul tutul ması muhtemel göriilmektedir. kendi kendine yetme siyasetine kapılmış memleketlerde tatbik edilen sün'î tedbirler altında cihan buğday istihsalâtının gayriiktısadî tevzi ve inkısamdır. Buğday müşavere heyeti bu si yaseti değistirecek hiçbir tedbir almamıştır. Bilâkis heyet bugünkü sun'î bir sistem olan ithalât kontenjanınm ve istihsalâtı tanzim zaruretinin ipkası lüzumuna kani olduğunu gösteren bir neticeye varmış tır. Buğday ihracatçısı olan memleketlerin düşük fiatler yüzünden düştükleri elim vaziyeti düzeltmek için heyet ihraç edilecek buğday lara asgarî bir fiat haddi konma • ımı tavsiye eylemekle iktifa etmiştir. Fakat, başlıca buğday ihıracat çısı memleketlerde istfhsalât yeni den tahdit edilmedikçe buna im kân yoktur. Heyet bu neticeye varırken diğer taraftan serbest piyasalarda buğday f iatleri düşüğün düşüğü olmakta berdevamdır. Bütün tngiliz limanla • rında teslim şartile buğday fiatleri beher 50 kilosu 4,89 şiline yani kilosu 3 kuruşa düşmüştür. Hatta Arjantin son günlerde bundan aşaği fiatlerle mal teslim ettnektedir. Diğer bir tabirle vaziyet eski hamam eski tastır. Buğday istihsalâtının gayriiktısadî şekilde tevzi ve inkısamı ihracatçı memleketlerde müstahsillerin; ithalâtçı memleketlerde de müstehliklerin zararma olarak devam edip gidecektir. Beynelmilel buğday müşavere komitesinin tekrar yapmış olduğu bu rnesai gerek müstahsillerin gerekse müstehliklerfn beynelmilel mübadele çarkrm yeniden işletmek hususun da aciz izhar ettiklerinden akim kalmıştır. Çünkü, beynelmilel ınüba delenin çarkı siyasî tnaslahatlerin engellerile kilitlenmtş bulunuyor.» Buğday fiatleri muazzam miktarlara var an satış tekliflerinin ağnrlığı altında geçen hafta dabi bir hayli düşmüştür. Amerikada da buşeli (27 kilo) 88,5 sentten 77,3/4 sente sukut etmiştir. Emin Beyin bir tavzihi Dün Eskisehre giden Şehremini o peratör Emin Beyden su mektubu oldık: «Bugünkü gazetenizde Esnar ban kası hakkında ıntışar eaen yazılarda hakikate uymıyan birçok »eyler var. Bunların doğrusu aşağıya yazdığım gibidir. Efkân umumiyeyi tenvir ve ha • kikati ilân etmek üzere neşrini rica ederim. Yazılarda Banka müdürii Faik Beyin tarafımdan tayin edildiği ve ken disini iyi tanıdıgım hakkında istifham işaretleri var. Gerçi Faik Bey benim memuriyetim zamanında tayin edilmiştir. Fakat tayinine kadar kendisini tanımıyordum. Şehremaneti iktısat müdürlüğü için o zaman İktısat Vekili olan şimdiki Büyük Millet Meclisi reis vekili Hasan Beyefendiden birinin tavsiye edilmesini istedik. Müşarünileyh Faik Beyi tavsiye etti. Kendisi de müracaatte bulundu, bu suretle Emanet İktısat müdürii oldu. Bankanm Faik Bey tarafmdan teşkil edildiği de doğru değildiı. Bankanm tesisine fahrî ve muvazzaf iktısat mü şavirleri heyeti karar vermiş ve yalnız küçük esnafı himaye etmek prensi pini koymuş, hatta azamî ikraz miktarını yalnız bin lira olarak tesbit etmiş İ. Yüz bin lira ile teşekkül eden Esnaf Bankasında Belediyenin hissesi on bin liradan ibaretti. İlk sene zarfında yani memuriyetimiz zamanında ayni Banka ve ayni müdür yüzde on beş yirmi nisbetinde kâr tevzi etmisti. Sermaye beş yüz bin liraya iblâğ edildiğine rağmen esas prensiplerden ayrıldıkları için Banka batmıştır. Işte acı hakikat budur, efendim.» Sabık Şehremmi operatör Emin tstanbuldaki tetkikat Esnaf bankasının yolsuzluklannı idarî cepheden tetkike memur mülkiye ba* müfettişi Tevfik Taiât Bey dnn Vılâyet, Belediye ve bankada geç vakte ka dar meşgul olmus ve eski hesapUr hakkında bankanın müdür ve şeflerinden izahat almıştır. Tahkikata bugün de bankada devam edilecektir. Diğer taraftan tstanbul Ticaret müdiirü Muhsin ve sirketler komiseri Remzi Saka Beyler de bankanın son biKn$o$ile ticarî vaziyetin iflâs ve tastı>esıni iste meği müstelzün olup olmadıgım tesbit için tetkik etmislerdir. Tetkikatın ne ticesi gizli tutulmakla beraber bankanın tasfiyesi talep edileceği anlayü maktadur. Maahaza banka mevduatı koruma kanunu mucibince hazirana kadar sermayesini bir milyon liraya çıkarmadı ğı takdirde kendiliğinden tasfiyeye uğrıyacaktır. Bunu müteakıp banka anonim şirket vas.ını kaybedecek ve ancak ikraz sandığı unvanını alan bir limitet sirket haiine ifrağ edilebilecektir. Bankaya 90,000 lira borçlu göste rilen yazı makinesi kumusyoncusu Volfiin banka ile hesabı 126,000 liradır. Volf borcuna mukabil, bankaya bisse senetlerini terhin ettirmişti. Kemalettin Sami Paşaya son hürmet rasimesi (Birinci aahifeden mabat) . Onde bir süvari müfrezesi, onu ta kiben bando mızıka ile bh* piyade müfrezesi, bir polis müfrezesi, basta yal"olarak Reisicumhur Hazretlerine ait çelenk bulunmak üzere diğer çelenk ler, tekerlekleri defne dallarile süslenmiş ve yağız atlar tarafmdan çekilecek olan cenazeyi tasıyacak top arabası, arkasından merhumun ailesi, VaK ve Belediye reisi, Kolordu kumandanı, AImanya büyük elçisi, Almanya büyük elçiliği müstesan, Cumhuriyet Halk Fırkası tstanbul reisi, İstanbul Alman baskonsolosu, Hariciye Vekâleti namma bulunacak olan Sofya elçisi Şevki Bey, Merkez ve Deniz Kumandanları, Em • niyet Müdürii, aralarmdaki kıdemlere göre İstanbuldaki konsoloslar, cena • ze alayına iştirak edecek diğer kimseler, alayın sonunu kapayan bir polis müfrezesi, alayın sağ ve sohında mü nasip aralıklarla jandarma efadı yü rüyecektir. Köprü üzerinde, Haliç iskelesinde tabut top arabasuıdan indirilecek, hazır bulunan vapura bmdirilecek ve Eyübe hareket edilecektir. Alaya iştirak eden asker orada kalacağından Eyüp iskelesinde daha evvelden gönderi • lecek bi müfreze asker, bandosile be raber iskeleden 16 mart şehitliğine kadar cenazenin önünde gidecektir. Ta • but kabre konulduktan sonra bir manga tarafmdan havaya üç el silâh ahlacaktır. Kıyafet meb'uslar ve erkânı höku met için jaketatay, «yah eldiven, siyah boyunbağı, silindir şapka, erkân ve zabitan ve asker için nizamnamelerine göredir.ı Cenazeye gönderilecek çelenklerin hamallarla değil, üstü başı temiz me • murlarla yollanması rica edilmektedir. Ticaret Odaları kongresi toplandı Raporlan müzakere için iki encümen ayrıldı Ticaret odalan kongresi dün saat iki buçukta Ticaret odasında toplanmıştır. İstanbul iktısat ve ticaret mmtakasına dahil Ticaret ve Sanayi oda'.arı murahhasları bu kongreye iştirak et • mişlerdir. Kongreyi tstanbul mıntakası Ticaret müdürü Muhsin Bey açarak azayı selâmlamış, bundan sonra kon gre birinci reisliğine Fortunzade Mu • rat, ikinci reisl'ğine Suat ve kâtipliğe de Bahri Beyler intihap olunmuşUr dır. Kongre reisi Fortunzade Murat Bey; ruznamede Türk kooperatif teşkilâh ve kontrolunun nasıl olması, ödünç para verme kanununun sureti tatbikı ve diğer kanunlarla münasebeti ve bugünkü ihtiyaca nasıl takabül edebileceği hak • kmda iki rapor mevcut olduğunu, ra • porların tetkik ve heyeti umumiyeye arzı içm iki encümen intihabı lâzım geldiğini söylemiştir. Bunun üzerine bu encümenlerin intihabına geçilmiş, kooperatif teşkilâtt hakkındaki raporu tetkik edecek encümene Remzi Saka, Muhlis Etem, Sıtkı ve Abdullah Beyler, istikraz müesseseleri hakkındaki raporu tetkik edecek encümene de Nafî, Cevat Nizami, )b • rahim ve Nahit Tahsin Beyler seçil mişlerdir. Encümenler bugün toplanarak raporlan'tetkik edecek ve perşembe günü de tekrar heyeti umumiye içtimaı yapılarak encümenlerin hazırlıyacağı mazbatalar üzerînde müzakere cereyan edecektir. Kongre münasebetile Gazi Hazretlerine, Başvekil Pasa Hazretlerine ve tktısat Vekâletine tazim telgraflan çekilmiş, kongreden sonra azaya limonata ve pastalar ikram olunmuş • tur. Talebe Birliginin konferansları Millî Türk Talebe birliginin tertip ettiği konferans serisine dün Halke vinde devam edilmiş ve dünkü kon feransı Üniversite profesörlerinden M. Hirsch vermiştir. Konferansuı mevzuu «köy ve köycülök» idi. Profesör son sözUrini türkçe söylemiş ve ,alku>lap ,mıştur. iPEK sineması T..IT1 sinema mevsiminde olraamıza raSmen göıülmemiş filmlf ri zirdeKi tenzilâtlı ftyatlarla iraestne başlıyor büyük Yarın m tı^elerden itibaren 33 Hususî 50 Balkon 40 ve birinci 30 kuruş NUMARALI Muazzam casusluk fi'mi, Ovnıyanlar CASUS EOWIGE FEUİLLERES ve ANDRE LUGUET BU akşam S A R A Y ( G ™.) Sinemasında Mısırda çevrilmiş dehşet. heyecan ve esrar filmi. Oynıyan: K A R L 0 F F (Frankenstein) madenler kralı ro'ünde; Sahnede : EDUARDO BİANCO idaresindeki meşhur Tamamen yeni bir programla icrayı lubiyat etmektedir. İkinci balkon 40 bütün parterler 60 ve lüks balkon 80 kurus Muhtelif yolsuzluklar Açılan yeni bir dava, Volfiin bu hisse senetlerini daha evvel Aksehir bankasuıa da rehm olarak bıraJbp para çektiğini meydana çıkarmıstır. Akse hir bankası birinci hukuk mahkeme • sine müracaat ederek, elindeki hisse senetlerine mukabi! 800 lira temettü talep etmiştir. Dün bu davaya bakılrms ve Esnaf bankası, Volfiin hisse senetlerine sa • hip vaziyette bulunduğu iddiasile buna itiraz etmiştir. Volf, bu kadarla da kalmamıs, gene ayni hisse senetleri mukabilinde Hollanda bankasından da ipotek suretile para çekmiştir. Volf ile banka arasındaki muarnelelerde Ulviye Faik Hanun kendisine kefil olmuştur. Bankanın borçlulanna ait evrak meyanında maruf dokuz zatın imzalannı muhtevi dört senet te vardır. Bunların en büyüğü 15000 liralık ve müteselsil kefaletledir. Bankanın eski müdürii Faik Bey, aIeyhine açılan alacak dava'ina itiraz etmiş ve İzmirde bulunması dolayıs, davanın naklini istemistir. HORTL1YAN MUMYA Arjantin Kövüsii Hazin bir vefat Divanı muhasebattan Fahri Bey ve Emlâk Bankası meclisi idare azasın dan Hayrullah Beylerin 20 gün evvel Izmitte pederleri vefat etmişti. Bu defa validelerinm de vefat ettiği haber alınmıştır. Kederdide ailesine beyanı tazi • yet ederiz. IRTÎHAT İş Bankası memurlarından piya • de kaymakaralığmdan mütekait Ma raşlı Beyazıtzade Abdülkerim Bey dün vefat etmiş cenazesi Merkezefendi kabristanına defnedilmiştir. Merasime talebeîerimiz de iştirak ediyor Kemalettin Sami Paşanın cenazesi • ne bugün bütün Millî Tiirk Talebe Birliğile yüksek Uhsil gençliği iştirak edecektir. Paşanın mezan başında Talebe Birliğinden bir genç bütün gençli • ğin hislerini bildiren bir nutuk söyliyecektir. ELEK Sinemasında Zabit Namzetleri Oynıyanlar: Büyük trajediyen ALBERT BASSERMANN ve Lichterfeld askerî mektebi talebesi Gmç'ık arasmda geçen kuvvetli ve alâkabahs büyük bir ht'radir. Beklc ilen ve her ytrde parlak muvaffakiyet'er kazanan îilm Hindistanda grev Bombay 24 (A.A.) tplfk im?lâth?T^îleri grevcilerinin mrktan 32 bini bulmuştur. Grevcileri dağıtmak için zabıtaca yapılan hareket esnasında 12 grevci yaralanmıştır. Sahte bir çek âankadaki evrak arasmda sahte bir çek ele geçmisitr. Buna nazaran, Ferit Efendi isminde bankaya 10000 lira borçlu bir piyango bayii millî bir banka namma karşıltksız bir çek ver mek suretile borcunu sözde itfa etme ğe tesebbüs etmiştir. Kendisi aleyhine dava açılmıstır. Bankanm yolsuzluk lar zamanmda idare meclisi reüligi yapan Hikim Rıza Beyde piyango biletlerinden 5700 liralık alacak kalmıstır. PSARAYSİNEMASI Yarın akşnm saat 18,30 da KONSERVAIÜAR KONSKR hEYETl YAYLI SAZLAR ORKESTRASÎ Sporcuları davet T. İ. C. L İstanbul mıntakası reisliğinden: Beynelmllel Olimpiyat cemiyeti murahhası ve ityfakımızın fahri azasından Kemalettin Sami Paşanm cenazesi 25'4/934 çarşamba günü saat 10 da kaldırüacaktır. Bilumum teşkilât ve müttefik kulüp lerimiz rüesa ve azasmın cenaze mera simine İştirak etmek üzere Ayasofya camisi avlusunda hazır bulunmaları tebliğ olunur. llâveten : Paramount Dünya Havadisleri ve S U M E R sinemalarında f^^^^^m^mmm^^^ İKİNCİ KONSERİ Şef dorkestr: Ccmal keşit Bey Solist: Ali Sezai Bey Şimdiden biletler safılmaktadır 50 100 • 150 kuruş Ankara Türkiyenin Kalbidir Türk tnilletinin 10 yıllık tikir, Iş ve ideal mücadelesinin yüksek eserierini gösteren bu büyük filrai her türk görmelidir. TÜRK Yarın akşam: Büyük gala müsameresile ^^^•••••^'•^^^•^ Yerlerinizi evvelden temin ediniz