27 Şubat 1934 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 4

Cumhuriyet 27 Subat 1934 CUMHURİYET in HIKAYESI Gitti!.. Italyancadan naklen Fatma Hammefendi, son gayre tini sarfederek kocku ve beyecan ile kızinın evine girdi. Nefes nefese, telâsla sordu: Ne var? Ne oldu? Şemsacı £ım?.. Bilirsin ki öğleden evvel katiyyen sokağa çıkmam; bugiin aksi tesadüf, bir yere kadar gitmistim. Emine telefonda heyecanla adeta ağlayormuş gibi beni aradığını söyleyince p«k merak ettim. Halind«ki peri sanlık ta pek mühim birşey olduğunu gösteriyor. Başına gelen nedir, kızım? Cevdet gitti! Nasıl?.. Kocan gitti ha?.. Ne Nereye gittiğini ben de bilmiroınııu. Hiç şüphesiz sevgilisinin yam n Sİtti! Cevdetten böyle birseyi kat'iyvea beklemediğim için bu harek**i bend« ba.şıma vurulan bir soD* Yesirnıi yaptı, sersemledim. ' ...n zamandır birbirimizi o kaw teviyorduk ki!.. Bana bıraktığı mektubu bulduğum zaman, onun acı olduğumı ancak brrakılanlar bilir. O bizim ocağımızı yıktı!.. Ve kimbilir hangi adi kad'ını bana tercih etti, ab!... Bu ah, Şamsanın ta çiğerlerinden, ruhundan kopup geldi. Şemsa, ıstırap içinde kıvranırken annesi onu teselliye çahsıyordu: Dinle beni, Şemsacığım. Belki anî bir çılginlıkla çıkıp gitti... Gene döner!. Eğer o tekrar dönse bile ve eğer Şemsa onu affetse bile, eğer onlar gene mes'ut olsalar bile eski mes'ut aşklarmı bulabilmelerine imkân var mıydı?.. Bu fena düsünceler Şemsanın kalbini parçalarken, yanaklanndan sıcak yaşlar yuvarlanıyordu. Birdenbire siddetle kapı çalındt. Annesi iie Şemsa ayağa kalktılar. Belki de Cevdetti. lkisi de ayakta, açılması gittikçe geciken salon kapısına bakıyorlardı... Belki de o, utancından kapıyı açmağa çekini îptidaî madde sarfiyatı Alâkadarlara mart sonuna kadar bildirilecek Teşviki sanayi kanunundan isti fade eden sınaî müesseselerîn gümrüksüz olarak ve muamele vergisi vermeden getirebilecekleri iptidaî maddeferin cetveli ile sureti tevzii hakkındaki talimatname alâkadarlara tebliğ ediltniştir. Talimatnamede vün mensucat fabrikaları için 1933 malî senesine münhasır olmak şartile (on bin metresi bir kiloyu tecavüz etmiyen tek veya müteaddit telli, boyalı boyasız) 350 bin kilo kamgarn ipliği muafi yeti kabul edilmistir Bu tniktar, iplik tesisatım haiz bulunan vün mensucat fabrikalarınm 1933 malî senesi subatı nihavetine kadar isledikleri kamgarn ipliğîne göre mütenasiben tevzi olunacaktır. tplik tesisatı olmıyan fabrikalar bu tevziata yukanki müddet zar fında tahaklruk edecek sarfivatlarınm nısfi ile ithal edîleceklerdir. Pamuklu mensucat fabrikaları için de 150 bin kilo pamukîoliği muafiyeti kabul edilmistir. Kn*arlı ve merserize ipükler buna dahil değildir. ölçü imal eden madenî esva fabrikaları için 1933 malî senesîne münIıasır olmak ve yalnız ölçü îmaline sarfedilmek üzere <*00 bin kîlo oirüıç çubuk muafiveti kabul edilmistir. Diîjer madenî eşya fabrikalarının döküm îçin sarfedeceklerî külce ve kiUük demirin muafiyeti de kabul olunmıutur. Fanilâ. Drina, tel cekme. kurşun flutasyon, kalbo, galvanizli saç, çîmento, îüt mensucat fabrikaları için de bîr kısım muafiyetler kabul o lunmuştur. Teşviki sanayi kanunundan isti fade eden sınaî müesseseler önü müzdeki mart nihayetine kadar. Vilâyete müracaatle mevaddı ipb'da • iye sarfivatını alâkadar memurlar vasıtasile tetkik ve tesbit ettireceklerdir. C iktıs< B Fındık ihracatımız 1929 senesinden 1932 nihayetine kadar gerek miktar, gerekse kıy • metçe vaki olan sevkiyatta İtalya birinci, Almanya rkinci gelmişler dir. 1933 senesinde rse bu vaziyette tahavvül husule gelerek Almanva en büyük alıcımız mevkiine geçmiş, ttalya bundan sonra gelmiştir. Yukanki cetvelde de görüleceği üzere fındık ihracatımız umumiyet itibarile iyidir. Her ne kadar 1930 senesine nazaran bu madde ihracatının memlekete hariçten temin ettiği para miktan aza'mıs ise d e bü tün ziraî maddeler fiatlerindeki sukut dolayısile bu tenezzül her memlekette umumî bir derttir. Vaziyet miktar üzerinden tahlil edilecek olursa görülür ki; fındık ihracatımız tutumlu ve memnuniyetbahş bir seyir takip etmektedir. Bilhassa su nokta kaydedilmek Iâzım gelir ki 1933 senesind'e gerek İtalya gerekse tspanya fındtk rekolteleri az olduğu içm fiatler evvelki seneden daha iyi gitmis ve bunun içindir ki 1933 te ihracatımız mik tarca 1932 ye nisbetle daha fazla düstüğü halde kıymetçe husule gelen sukut o derece olmamıstır. Fiatler Halen kabuklu mallar kilosu pi • yasamızda 20 kurus, iç fmdık 45 kurustur. Hamburg fiatleri iç mal • lar beher 100 kilosu 99 mark, yani kilosu takriben 48 kurus tutmaktadır. RADYO Bu aHşamki program ANKARA: 12,30 bir saatlik gramofon neşriyatı 18 orkestra konseri 18,45 alaturka saz 20 havadisler. İhracat senelerdenberi tutumlu, iyi bir seyir takip etmektedir, yalnız fiatler bütün ziraî maddeler fiatleri sribi düşmüştür Mevsim iptidasından 1933 senesi nihayetine kadar başlıca fındık ihraç iskelelerimiz olan Giresun, Ordu Te Trabzon iskelelerind'en iç ve kabuklu olarak memaliki ecnebiyeye sevk ve ihraç olunan f radıkların miktarı 13,201,000 kiloya baliğ olmustur. BunJarın 10,818,000 kilosu iç, 2,383,000 kilosu kabuklu fındıktır. Bu ihracatın 6.292,000 kilosu yanî yarısma yakın miktarı Gire sundan, 3,866,000 kilosu Trabzon dan, 3,043,000 kilosu da Ordudan yüklenmiştir. Bu üç iskeleden sevk ve ihraç olunan 13,201 ton fındiğm çoğunu ehemmiyet sırasile şu memleketler çekmislerdir: Ton Almanyaya 5,872 İtalyaya 4,407 Pransaya 15 0 , 6 Mütebaki 1562 ton kabuklu ve kabuksuz fındık Amerika, îngiltere, Holanda, Belçika, Avusturya, Danimarka, Romanya, Mısır ve diğer memleketlere »evkolunmuştur. Fındık Türkiyenin en mühim ihraç mad'delerinden birini teskil ettiği için son beş sene zarf mda ecnebi memleketlerine yaptığımız fındık ihracatını toplu bir halde berveçhiatî dercediyoruz: Fındık ihracatımız Ton Biner lira 1929 5362 4,678 1930 21,502 10,292 1931 15,276 9,272 1932 20,150 6,946 1933' 13.201 5,359 tSTANBUL: 18 plâk konseri 19 havadisler ve çocuklara masal (Mes'ut Cemil Bey) 19,30 alaturka saz: (Eftalya Sadi Hanun ve arkadaşları) 21 havadisler ve muhtelll neşriyat 21,30 radyo orkestrası tarafından konser. VtYANA: 18,10 konser saati: fPiyano refaka tile şarkılar) 18,55 konferanslar, fransızca ders ve havadisler 20,35 (Martha!) Flotow'un beş kısımlık operası 23,05 havadisler 23,25 aksam konseri. BUDAPEŞTE: 18,05 opera orkestrası tarafından kon ser 19.15 fransızca ders 19,45 orbestra konseri 20,20 muhtelil program 22,25 Tsigan musikisi: (Wagner, Mozart, Verdi, Offenbach) 24,05 ingilizce bir konferans müteakiben: Cazbant. VARŞOVA: 18,25 keman konseri 19,25 sarkı konseri 19,45 plâk neşriyatı 20,10 muh telif 21,10 (ManVzel Nitıış) Herve'in üç perdelik opereti 23,35 dans muslkisi. BÜKREŞ: 18.05 radyo orkestrası 20,05 konferan, ve plâklar 21,05 şarkı konseri: ıHândeL Mozart, Schuman, Wagner) 21,25 senfonik musiki konseri: Promete (Beethoven); Konzert Es Dur (Liszt) 22,05 bir konferans ve senfonik konsere de vam. Bu fasımda: Symphonie C Moll (Brahms). PARİS (Poste Parisien): 21,05 filim, havadisler ve muhtelif program 22,15 orkestra konseri 23,35 oda musikisi: Trio (Beethoven) 24,20 son havadisler. 18,15 orkestra konser: . sonra Bari'den nakil: (Kentet) 20,35 havadisler ve plâkları 21,45 keman konseri 22,25 bir komedi, musahabe 23,05 haflf musiki konseri 24,05 havadisler BRESLAV: 17,05 hafif musiki konseri 19,05 muhtelif 19,35 havadisler 20,05 Hamburgdan nakil: Şimal dans havaları 23.0S muslkUi bir komedi 23,45 gece konseri24,35 orkestra refakatıle şarkılar. ROMA: 1933 te Izmirin ticarî faaliyetî ihracat geçen sene evvelki seneye nazaran sıklet itibarile fazla, fakat kıymet itibarile daha az idi fzmîr (Hususî) 1933 sene sinde tzmir limanı ile beyneknilel piyasalar arasındaki tiearî münasebeti tetkflc ve btmn geçen yülarla mnkay««e edebilmek için tanzim ohman klalistikleri gözden geçirmeği faydalı buluyoruz. tzmir Ticaret Odasmm yaptığı istatistiklere göre son bir sene zarfında tznur limanına 1379 vapur ile 1277 motör ve yelkenli gemi gnip cıknvstır. 1932 senesinde de tzmir limanma 1274 vapur ile 1633 motör ve yelkenli gemi uğramutır. tki sene içinde limana giren v* çıkon sefaini ticariye arasmda bir mu • kayese yapılma 1933 yıh lehine ol mak üzere nazarı dikkati celbedecek surette bir fark akar. Filbakika son sene zarfında tzmir limanına ugnyan vapurlam miktan evvelki yıla nisbetle vüz beş adet fazladır. Limana uğnyan vapurlann tasıdık • Ian bayraklara göre tasnifleri su ne ticeyi veriyor: 1932 senesi 1933 senesi Vapur Vapur 630 Türk 592 218 Italvan 215" 117 tngiliz 11? 120 Yunan 46 57 Felement 55 46 Alman 48 40 Fransa 53 36 Rus '40 23 30 Yugoslavya 20 12 Danimarka 19 20 tsveç 17 8 Buhcar Muhtetif 11 19 Ba rakamlardan vazihan anJaıIacâğı ozere 1933 senesi zarfında tzmâ Kmanma evvelki yıla nazaran daha fazla uğnyan vapurl«r arasında Türk, t • talyan, fneriliz, Yunan, Felemenk, Danimarka, Bulgar bandıralı vapurlar vardır. 1932 senesi içinde tzmir lîma mna 4 6 Yunan bandıralı vapur girîp çıkmıstı. Bu miktar 1933 senesinde 120 vî buimustur. Limanunıza geçen sene evvelki se* neden daha az ugnyan vapurlar me ftanmda gö»e çarpan Amerik^n ban • dıralı vapurlardır. 1932 senesi için • 4* tzmir limanına 23»Amen'kan va • ptru uğramıstı. Bu miktar 1933 sene • sinde 9 a innv'*tir. Amerikalılardan sonra Fransız, Sovyet Rus, Yugoslav vapurlarmda da hissedilecek derecede tenakus görühnüştâr. Bir tashih Bu fena düsünceler Şemsanın kalbini parçalarken sıcak yaşlar yuvarlanıyordu yazdığına bir tiirlü inanamadım. Mektubu sana' gSstereceğim anne ciğim!.. Gürsen bir felâketzede, bir deli mektubu!.. Bu, yirmi senelik mes'ut bîr hayattan sonra birden bire çıkan bir kasırga, sakin havada ansızm düşen bir yıldırımdı! Böyle birsey yapacağmı hiç te sezdirmedi. Yalnız son zamanlarda daha sessiz, daha kederli idi. Fena bir iş yapmağa karar veren insanların halmi almıştı. Onun mektubuna bir deli mektubu demekte hakltyım. tnsan yalnız gencliğinde delirmez, böyle ktrkından sonra da delirebilir. Acaba onu elimden alan bu kadm kimdi? Genç mi? Orta yaslı mı? Ne olursa olsun bana ne! Mektdbunda tbeni affet, Şemsacığım> diyordu. Şemsa, kocası için Bahkpazanndan en taze sebzeleri, en güzel et leri seçip aldıktan sonra, hizmetçisi ile beraber eve dönüyor. Yemek odasında masantn üstünde bu meş'um mektubu buluyor. Yatak oda •ında bütün çekmeler açık! Cevdet, valizine telâsla bir gömleğini ve ban mühim kâğıtlarını koyabilmişti.. Bu gidiş, bir husızm, bir caninin firarından farksızdı! yanaklanndan yordu. Nihayet kapı açıldı. Fakat i<reri gireır hatde: v kaipicvsi"'^ Haritmefentfı, zi görmek Utiyor .. Kapıcı daba saçkın bir vaziyet te idi: Bir saat evvel beyefendi Sir keci istasyonuna gitmek için bir taksiye binmişti. Taksimde bir otobüsle taksi çarpışmış. Beyefendiyi hasta neye götürmüşler... Beyefendinin cebindeki cüzdanda ismini ve adresini bulmuşlar. Yaralı olduğunu haber vermesi için adam göndermis • ler... ağır... yaralı... imiş, doktorlar ümitlerini kesmişler... Şemsa bir feryatla olduğu yere yıkiUfı kaldı. Belediyede Adliye yangm tahkika tmtn idare safhasile mesgul bulunan MüHdye v e Adliye müfettislerinden mürekkep heyetin tstanbul Müddehı mtımisi Kenatr Beyi de davef' ederek kendisrne bazı sualier sordugu yazd mışh. Tahkîkatimıza nazaran ba haber yanhsfar. Kenan Bey bu heyete davet edilrnemiş ve kendisinden birsey soruhnamıshr. Ankara radyosu Ankara 26 (A.A.) Ar.kara radyosu ıcUlga uzunluğun^|nroartm birinci güttiiiKİM Hİb*tXıı. k n ; . I m i l . 1OO4 metreye indirecektir. OperatöPCemil Pasa Doktor Cemil Paşa det etmiştir, Simpîon Oriyan trenile dün Paristen avN c DAVETLER Darasşafaka Cemiyeti tzmir limammn ihracatı ( Atesler içinde yanarak uykusuz geçirdiği o gece, acı düşünceler zihnini altüst etmişti: Cevdet öldü... Hem de sevgilisine giderken öldü... Onu bir daha göremiyeceğim... Beni terket • ti... Ve öldü... Her gün otomobile biniyordu... Eğer bu felâket ona dün yahut bu sabah gelseydi, beni aldattığından haberim olmıyacak ti... Sevgi ve saadetle geçen yirmi seneden sonra aşkımızın mahvolduğunu, görmiyecefctim!... Elbette o da bir cani idi, çünkü Eğer hiyanetini sezdirmeden öl Şemsayı en nazik yerinden yarala seydi, kimbilir nekadar üzülecek mıştı. Fakat bu müthiş yara, onu tim. Onun acısı beni harap edecekoldürmemifti. tste şimdi annesinin tİ. yanında hıçkıra hıçkıra ağlıyordu.. Şemsa, Cevdetin ölümünden son. Annedjjim benim îçin Cevdera imkânı yok yaşayamazdı; fakat tîn ne olduğunu bilseydin! Onu şimdl, ölmeyi aklından bile geçir ifade edecek kelime bulamıyorum. miyordu. Kaç defa ona: tçini çekti. Bu, belki pişmanlıkla, Sensiz ben ne yapanm, demishayır bilinemez, bel ki de büsbütün tim. Fakat o, bütün bu düskünlüğübaşka bir hisle, kin ve garez, kıs me rağmen gene beni bırakıp gitti. kançhkla dolu bir iç çekişi idi! .. «Bırakmak!» söylenmesi çok kolay Firdevs tsmail bir kelime fakat bırakılmanm ne Üsküdar Askerlik Şubesi riyasetinden: 1 326, 327 dogumlu ve bunlarla muameleye tâbl ve daha evvelki doğomlu lardan şimdiye kadar herhangi bir sebeple geri kalmış olan ihtiyat zabiti yetisecek kısa hizmetli ve orta ehliyetnameli tabip, baytar, eczacı ve dişçi smıflann dan gayri sınıflara ayrılmış olanlar yanl piyade, süvari, topçu, ölçme, istüıkâm, muhabere, hava, deniz, nakliye, otomobll, demlryolu, sanayii harbiye ve levazım sınıflarma mensup efendiler 1 mart 934 tarihinden itibaren askere gönderileceklerdlr. Binaenaleyh bu dogumlu ve bu smrfa mensup olanlar ehliyetnamelerile beraber 27 şubat 934 te Üsküdar Askerlik şubesine muracaat etmelerL ASr,ERLiK~$LEİr 326 ve 327 doğumlulara 1933 senesi zarftnda tzmir limanın» dan ecnebi memleketlerine 27 milyon lîra kıymetinde 197 bin tonluk emtia ile 116,266 bas canlı bayvan ibraç o • kıntnustur. 1932 senesi içinde hariç memleketlere gönderüenler ise 40,5 milyon lira kıymetinde, 180 bin ton sddetmde emttai ticariye ve 78,804 Hış canlı havvaodn. Bu rakamlar da bize şunu ifade e • der: TJmanm 1933 senesindeki ihracatı sıklet rtibarî'e evvelki yıl zarfmdaki ihracat m'ktanndan 17 bin ton ve 37 b>n 4 6 2 bas, eanh havvan fazladır. Fakat buna mukabîl 1933 senesinin ihracat kıymeti evvelki yıl içinde yaoı Ian ihracat kıymetinden 13,5 milyon lira noksandır. thracatı umumiyenîn sıklet itibarile fazlalığma rağmen unmm kıymetlerde hânl olan tenakus son yıl içinde mahsullerimizin fiatlerindeki bariz sukuttan mötevellittir. Darüşşafakalılar Cemiyeti Reisliğinden Martın ilk cumasında toplanması icap eden kongrenin bazı zararî sebepler dolayısile nisanın ilk cuma gününe tehir olunduğu idare meclisi kararile ilân olunur. Erkek Lisesi mezunlarım davet İstanbul Erkek lisesi mezunlan cemi yetinden: 2 mart 1934 cuma günü cemiyetim'zin senelik kongresi aktedileceğinden; eski yeni bütün m3zun arkadaşlarm saat (14) te İstanbul Erkek lisesi konferans salonunda hazır bulunmalan rica olunur. Unkapam Hilâliahmer subesi Unkapanı Hilâliahmer Nahiye Şubesi riyasetinden: Nahiye şubemizln 334 senesi umumî meclisi martm birinci perşembe günü akşamı saat 20 de C. H. F. Unkapanı semt ocagı binasmda toplanacağından subemize yazüı azanın teşrifleri rica olunur. Fazla ihraç olunan mahsttllerimiz Son sene zarfmda evvelki seneye na zaran fazla miktarda ihraç edflen malbakla, palamnt hulâsası, afyon, zeytinlanmızdan en mühimlerî incir, arpa, \s canh hayvandır. Bunlara mu kabil üzüm daha az gonderilmiştîr. Netice itibarile Ege mıntakasınm 1933 senesi mahsul rekolteleri ve ihracah umumiyemn sık'eb' normal ad • dolunmostur. Fiatlerdeki sukut ve ihracat kıymetlermdeki tenezzül keyfi • yetini, dahilî bazı esbap ve avamilin mevcudiyehie birlikte beynelmflel pisalarda aramak icap eder. c Bugün Panga'tı X A K sine«asind3 iKi Y E T İ M E Gördiiğü rağbeti fevkalâde üzerine çarşamba akşa'Tina kadar devam edecektir. Oymysnian GARBİEL GARBİO ve EMMY LYNN llâveten: FOX JÜRNAL Tel. 43374 Ali Naci Beyin Bulgarların Makedonya komitalarile bu komitalann tertip ettikleri çetelerin faaliyetlerini Bulgar istlklâlinden son günlere kadar bütün tafsilâtüe hikâye eden «Ya. hürriyet, ya ölüm» isimli eserini gazetemizde tefrika etmiştik. «Ya hürriyet, ya ölüm> ahiren kltap şeklinde de basümıştır. Bulgaris tanda gizliden gizliye hâkim oîan kuv vetlerin bir tarihçesi olan bu eseri tavsiye ederiz. VENi ESERLER Ya hOrriyet, ya ölöm Pu persembe akşamı S A R A Y (Es'<i Glorya) da \ STifmanın en hi«s? ve tniiessir eseri, Iransızca sözlü H t\ A 'T A 1 Mömessilesi: MACAR MARSI GÜ5TAV FRÖHLİCN CAMİLLAHORN ZEKİ İ R T İ H AL Esbak Şurayı Devlet baskatibi İsmet Bey halilesi Serezli Ibrahim Paşa hafidesi Emine Hasibe Hanım vcfat etmiştir. Cenazesi bugün saat 11 de Feneryolunda Hafızpasa zade Nail Beyin köşkünden kaldırılacaktır. Mahtumu Fuat Beye ve kederdide ailesi efradına beyanı ta zîyet ederiz. Doktor Osman Şerefettin Bey Bakteriyoloğ doktor Osman Şerefettm Bey on beş gün kadar fennî tet • kikatta bulunmak üzere, bugün Avrupaya hareket edecektir. KÜÇÜK HABERLER Haeki hastanesinde acış dergi Tıp Fakültesi kadın hastalıklan profesör M. Lipman yarın Hasc'ci hastanesinde ilk açış dersini verecektir. Y t \ HELEH »İAYES îılmı büyük bir, yenilik teşkıl edecektr. DENİZALTI ARKADAŞLAR: İB. KELLERMAN'ın TÜNEL isimli meşhur romanından olan FRANSIZCA SoZLÜ harikulâde filirr| .Vuazzam sınema sanayttnın en mırüş eser, mlyontara malolan Dir iılm Havacılık suvaresi Tayyareci Vecihi Beyin sivil tayyare mektebi şerefine 1 mart nersembe gecesi Peralpalas salonlarında bir ha • vacılık suvaresi tertip edilmistir. Vali ve Belediye reisi Muhittin Bey, bu süvareyi himayesine alnustır. Vecihi BeyIe arkadaşlan ve suvare tertip komi tesi, güzel bir gece geçirilmesmi temin için Iâzım gelen terbbab almışlardır. tstanbul Konservatuvatı konseri tstanbul Konservatuvan muallimleri senelik konserlerinin Hdncisini dün saat 16,30 da Tepebaşmda Şehir Tiyatrosunda vermislerdir. Konseri veren Ferdi Von li, Laşinski, Muhittin Sadık alkıslanmıslardır. Stratzer, ve Cemal Seyfettin Asaf, Sezai Asaf, Mehmet AReşit Beylerle Nimet Vahit Hanun çok Bu akşam htanbul Belediııesi Saat 19,30 da 5 ^ ^ ^ ™ ? ? stanbul Efendisi Opereti Yazan: Miisahipzade C'elâl Bey. Yalnız cuma günnelerine mahsus «naıine 1 4 de Pek yakında İPEK sinemasında