23 Aralık 1933 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 3

' ' Cumhuriyet '• SON TELGRAFLAD Rayıştag yangını kararı Bir rivayete göre: Van der Lubbe idam edilecek; diğer maznunlar hudut haricine çıkarılacaklar Şarkî Türkistan Cumhuriyeti Asyada Türk ve Mogol ittifakı yapıldı Birinci sah'fedan mohat tan hayatı) namı altında ve dilde, işte, fikirde birlik şibi asrî Türklerin an'anevî olan sıan ile bir resmî çazete de nesrebnektedirler Bu gazetenin bize gelen nü«bî»'annda sark Tbrkle/'îiin devlet teskiîâtı, siyaM, ümî, ictimaî faalivetleri hakkında ^ircok tafsilat ve rilmist'"r. Resmî menabie istinat bu baberlerin sıhhatfne ve nz oldu&ıma manmak lârımdır. Zaten sarkî Türkistandaki i^tîklâi hareketine dair bu memlekete tivar olan H>ndistan ve Cinin eskî oavitahtı olop öteden beri sarkî Tîirkistanla muvasala ve muhabere yollan bulunân Pekinden Avruoa çazete'erine gelen haberler de aşağı vnkan bi»birîne tıvgtmdur. Bîl hassa Kâsgar civanndaki son muharebelere dair tnsrüiz gazetelerilc şarLî Türkîstan hükumelinra neşreylediği haberler yekdiğerine tevafuk etmek • tedir. İHEM "Gazi Mustafa Kemale,, «0, programını, tesbit etmiş olduğu mühletler zarfında noktası noktasına tahakkuk ettirmiştir» Birînci sahifeden mabat srvil ve lâik bir cumhuriyet koymağa, şuurunun derinliklerinde, karar verraiştir. Kendi kemîme tesbit etmiş olduğu mühletler zarfında, bu programı memleketmi topraklaruu kur tararak ve ona kapitülâsyonlarm kaldınlma«ı suretile tam siyasî is tiklâlini vererek noktası noktasına tahakkuk ettinnşitir. Bugün her mukavemet kırılmıştır; halkın buna iştiraki umumidir. Böyle bir neticenin bütün memleketler siyasileri için güzel bir teemmül mevzuu olacağı tabiidh*. Bir Bonaparte, evet, fakat bir Bonaparte ki imparator olmak utememis ve medenî ihtirası bir ihtilâl ve bir işgalden müstakil ve müs*akar bir Cumhuriyet çıkarmaktan ibaret kalmış. , Heryonun Türkiye intıbaları NALINA MIH1NA Yağma yok! I vaziyetler. Sert olmıyan canlı bir tavu1. înce bir nezaket. Birini çağırmak, bir dosya istemek için küçük bir kaplunv Londra 22 (A.A.) Mevsuk sinin kararına harfiyen hürmet e bağa kabuğu içinde saklı bir düğmeye membalardan öğrenildiğine göre M. dilmesi hakında ve Dimitrof ile diğer basıyor. Yalnız bu feridir ki bana yeHitler ve M. Goeringte büdirilmiş iki Bulgatin hududa sağ ve salim rinde görünmedi, zira düsünce ve soz olan Lâyıpzig mahkemesinin Rayışvâsıl olmalan için kat'î emirler ver tag yangını bakkmdaki kararmın dikleri haber ahnmıştır. bakımından bu zat dîkkati celbedecek Van der Lubbeyi idama mahkum Berlin 22 (A.A.) Reuter Ajanderecede hareketlidir. Nefsine hâkim edecek Torglerle üç Bulgar maz »ı Rayıştag yangıncıları hakkında lik, kendini murakabe kabiliyeti, şahsî nunu beraet ettirecek şekilde olduğu verilecek ve yann için beklenen hüfikrine göre karar vermek azmi, işte tahmin ediliyor. küm Basvekil Hitleer ve M. Goeringe bu asker çehresinde okunan hatlar bunbildirildiğini haber veriyor ki bu Bununla beraber Torgler bazı lardır. Uzun bir konuşma sırasında, açıktan açığa bütün dünyada karakomünist liderlerle bir hiyaneti vaarzuma rağmen belli ettiğim meraknnı rm tesir altında kalmış olduğu histaniye ile maznun olarak yeniden izale etmek için, eserinin başlıca kısımsini kuvvetlendirmektedir. Bunun muKakme ed'lecektir. lannı gözden geçirtiyor: «Halifeüği aksine olarak Imparatorluk mahkeDiraitrof, Popof ve Tanef der kaldırmak kararuu verdiğim gece bu mesi Ağırceza reisi M. Buenger buhal hudut harîci edilecklerdir. karan güneş çıkmadan yerine getir gün verdiği beyanatta Alman usulü Bazı roüfrit millî sosyalistlerin Didim.» diyor. Bu hareket, halifeliğe ve muhakematına tevfıkan hükmün ya • mitrofun sağ olarak hududa vâsıl sultanlığa karsı bu çifte hareket. onun oltnasına müsaade edilmemesi fik • rmki umumî celseden evvel kimseiçin esaslı hâdisedir. Türk milletinm ye bfldirilemiyeceğini ve hiç kimse rinde olmalanna rağrnen M. Hitler birliğini temin etmek ve bizzat Türk Usulü m ü ? Onda bir Fransızlık ye bildirilmediğini söylemiştir. ile M. Goering Lâyipzig mabkeme hali var gibidir ve • bildiğim en gü milletinden ziyade diğer islâm millet*• ™^>ninm,ıınıınıımıinniinilininni!tllllllllini!ll!lin!lllTinmmııi«™n«««.^.™ lerini alâkadar eden bir dava için bunzel övgüyü ona izafe etmiş olmak ica huan öldürmüs olan kadere nihayet çin soylüyorum bu usul dekartva Şark Türkleri iki ay evvel aktettikvermek üzere kat'î bir lâikUk icap ettiridir. Zekâ ve faaliyetinin merke • leri biiyük kurultayda istiklâl mucade» zini sade düşünce, asıl diişünce işgal ği hususunda ısrar ederek bana bunu lesine, terakki ve teceddüt hamleleri > eder; fakat başarraa srrasında o dü tefsir ediyor. Burada, Mustafa Kemalin ne gayrimuntazam ve başıbozuk teşld • kararlarına rnesnetlik eden tarihî bflsri lâtla değil, muntazam ve asrî bir dev şünceyi daha iyi kabul ettirmek isermayesini farkedivorum. (Halifdik çin ne kadar unsura lüzum varsa, o let teskilâb vücude getirilerek daha meselesmde en mücehhez sarihlerle toplu bir surette devam edilmesine lükadar parçaya ayınr. mücadele etmisti.) Programnu ilk önrum göstermislerdir. Bu maksatla «Şartlkönce, hakikaten millî bir mecce kendisi icm hazır!amıstı, bunun bakî Tiirldstan Türk Devleti» kurulmuş, lis kunnak ve ondan ilk bir teşki • şanlmıası için köylere ziyaretini nasd yeni Türk devleti için Cumhuriyet şeklât kanunu istemek, sonra da tnemçoğalttıeını, hocalan karsismda söz li kabul edilmiş, Reisicumhurluğa iki Berlin 22 (A.A.) » Vahim irtî Paris 2 2 (A.A.) Sekizi ecnebi leketi kurtarmak lâzımdır. Bu, 1921 söylemekten menederek, Sakaryadan na^talıklarla malul bulunanları ki • senedenberi Çinlilere karşı yapüan müolmak üzere 10 casusun tevkifi ile netiyıhmn 2 3 ağuMosundan 13 eylulüsonra Büyük Millet Meclisme döndüğü sırhğa tâbi tutan kanun nrucibince cadele ve muharebede fevkalâde yane kadar süren ve 21 gün, 21 gece, zaman, kendisini Allah nanrnna tebricelenen tahkikat biribirindMi ayn iki rarlığı görülen Hâcim Bey intihap edflAlmanyada üzerlerinde kısırlık ameiki milletin, kahraman ve azgın iki ke yeltenmiş olanlan bertaraf ederek, mesele oldugunu meydana çıkarmıştır. lîyatı yapılacak olanlann sayisı er miştir. ordu halinde, birbirile çarpıştıği Sa nasıl bir takım mukaddem tedbirler kek v e kadm olmak üzere 400,000 Tevkif edilenler arasında muhtelif Şimdiye kadar Şarkî Türkistanda karya muharebesidlr. Sonra Ankara almış oldugunu bana anlatıyor: tahmin edilmektedir. Ameliyata tıblisanlar bflen ve bahriye neıareli şifre Kırgız ve özbek gibi muhtelif Türk itilâfı aktedilerek Fransa ile b a n bî murakabe altında bulımmakta o«Evvelâ sözde rehberi olanlann haunsurlan kendi başlanna Çinlilerle kalemine merbut profesör Martin ve şıklık oldu; o zaman iki hareketle lanlardan başlanacaktır. Pnısya Adkîkî cehaletini halka göstermeğe çalışmücadele ediyorlardı. Kurultayda büRus Lydia Stahl, ecnebi bir devlet taliye Nazırı, muhtelif kısırlık vak'a bir eerrahî ameliye yapıldı. Saltatxm» diyor. Bu mevzu üzerinde hikâtün Türk unsurlan ittifak etmiş ve Şarrafmdan Finlandiyada casusluk şebe • larUe meşgul olmak üzere 80 husuıî natın kadırılman ( 1 ikinciteşrin yeler ortaya çıkınca nese de fazlalaşıkî Türkistan Cumhuriyeti Türk dev • mahkemenîn ihdasım emretmiştir. kesi teşldline memur edilmisti ve bu yor. leti bayrağı altında müttefikan çalış • 1923) ve Halifeliğin kaldırılması ( 3 Bu muhakemeler bir hâkim, yeminli mart 1924). Bunlar arasmda Lozan hususta Letonyah Marie Scfcul ve gene mağı kabul etmişlerdir. Bunun için şimMustafa Kemalin hangi şartlar içinbir doktor ve fizyolojik ve irst ka • muahedesi ve Cumhuriyetin ilânı... diye kadar tli havalisinde miistakilen casus kadmlardan Serandon kendileride Cumhuriyeti ilân ettirdiği öğrenO nunlar müteh&ssıv diğer bir doktorDışanda istiklâl, içeride istiklâl. Pihareket ve hükumet etmekte olan Ku> ne yardun edeceklerdi. mek istenir; daha evvelki fiiller silsiledan teşekkül elmektedir. Bundan yes, uzunluğuna rağmen tamamile gızlann reisi Şerif Han Reîsicumhur sini tetviç edecek olan filin teferruatlı başka Pruayada 13 yüksek mahke • Diğer casuslar Fransanm şark ve klâsik bir inşadır. Bu Türk, kadim Niyaz Hâcim Beyin umumî devlet rem« tesîs edilmektedir. Bu mahke • fzahı uzun mıtukta vardır. Gazi, bazı cenubuşarki askeri teşküâhm nezaret bir Yunanlı gibi, haile yazraasını isi oldugunu da kabul etmiştir. meler istinaf takdirinde yukariki dost'pjn Çankiavada aksam yemepine bihnektedir. Çahşma arkadaşlan alhnda bulundurmağa memur edilmişŞarkî Türkistandaki Moğol unsuru mahkemelerin bidayet hükümlerini çağınnıştı. Bunlar arasında sadakatli olmuştur ve lsmet Paşa bunlardan da kurultayda bulundurduğu mümes lerdir. tetkik eyliyeceklerdir. ler. tsmet Pasa, Kâzım Paşa, Fethi Bey en sebatlı ve sadakatlisidîr. Fakat siller vasıtasüe buradaki Türk Reisi • herşeyi tasavvur etmiş olan odur. (Ellerinde kelepce izlerini taşıyarak cumhurunun umumî devlet reisi olma • sına karar vermiş, Moğollarla şark TürkErznrum hapisanesinden henüz çıkan Ontmla buluşmakta ne kadar isb'cal lerinin müttefikan ecnebi müstevlilere Fethi Beyi 1909 da gördüğümü hatar • duyuyordum! Aziz dostum, Hariciye karşı harbetmesi için ahdetmişlerdir. Bu lıyorum.) Yemekte Gazi şöyle diyor: VekUi Tevfik Rüştü Bey, beni Dolmasuretle Türk ve Moğol ittifakı vücude «Yarm Cumhuriyeti ilân edeceğiz.» bahçeye götürdü. Mütevazı bir siyah gelmiştir. Garibaldinin arkadaşına söylediği söz elbise giymiş olan benim, acaba smnaBüyük kurulaty devlet kabmesini de hatırdadır: «Domani, a Palerma» lar içinde pmldıyan bir üniformanın teşkil etmiştir. Hariciye Nazulığına Ka«Ben» divor «öteki arkadaslanmı çahaşmetinden gözlerim mi kamaşacak • sun Can Bey ve Adliye Nazırlığuuı Sağırmak ihtiyacmı hiç duymadım, ne tı? Endişeliyim. Unuttum ki Gazi, İs bit Can Bey tayin edilmiştir. Harbiye tanbul hükumeti kendisini bütün rüt • meseleyi konusmayı, ne de onlarla müSofya 21 (Hususî) Komünist Havan 2 2 (A.A.) Meçhul kimNazırlığuıa ve cenubî Kolordu Kuman • nakasa etmeyi...» Yemekten sonra lsfııkasına mensup Üniversite talebesi, seler 3 treni yoldan çıkarmışlardır. dankğma Gazi Osman Bey, şbnal Ko • belerinden tecrit etmiş olduğu için, Samet Paşa ile basbaşa kalıyor; 3tisi bir arkadaşlarından 4 8 kişinin Univer karyada nefer ervabile kumanda et İki kişi ölmüş, birçok kimseler ya • lordusu Kumandanlığraa Şerif Han kanun lâvibası hazırlıyorlar: yeni libestteden tardı hâdisesini protesto mamişti. Vaktile tanımış olduğum, kendiralanmışlardhr. Bu trenler hükumet geçmişlerdir. kamında yaptıklan tahrikâta devam ralizmin ilk hücceti olmuş olan 20 ntinlerine askerce bir eda vermeyi şeref icabında etmektedirler. Bu yüzden Üniversite lehine ve Amerikahlara Son yapılan askeri harekât neticesi cikânun 1921 tarihli teskilâtı esasiye meselesi yapan, bazı sivfl cumhurrets Kuba işlecine müdahale hakkını ve olarak Tarim nehri havzası ÇinlUerden de tam bir heyecan hükümfermadır. kanununa şu cümleyi ilâve ediyorîar: lerinin hanrasma kendhni kaptırmak Nasyonalist talebe, Üniversitede süren Platt kanunu aleyhine tezahütathir edilmiştir. Yalnız Kâşgarm Ye • hatasına düstüm. Bu, kusursuz dürüst«Türkive dev'etmm şekli Cumhuriyetkunu temin için komünist talebenin ratta bulunanları naklediyordu. tir.» Meclis 29 birmcitesrin toDİanh nisehir havalisinde Çinlilerle Döngenler | rağü ile ne kadar sade! Gözleri gözlebu tahrikâtına mâni olmağa çalış smda nasıl bir vaziyet alacak? FırkaBütün gece şehrin muhtelif kı hâlâ mevkilerini muhafaza etmekte • rime raslıyor, mavi gözleri, uzak go, maktadır. Her iki taraf Univer • nm karan ne olacak? Cok konuşuldu, sımlarmda silâhlar patlamıştır. dirler. ren gözler... Burun bîraz büyük ve site dersane ve koridorlarmda tek > fakat aksamın altısmda lsmet Paşa hâme, tokat, sopa ve demirlerle birbirkaidesi genis; otorite zamanında biriŞimal havalisinde yapılan askeri hadiseyi tacil etti. İcap eden metin saat lerini mütemadiyen kınp geçinnekbirine bitişebilen, fakat iyi, neşeli ve reketlerde Çoküçek şehri Çinlilerden sekiz otuzda kabul olundu. On beş datedirler. hemen hemen çocuklara mahsus bir zaptedilmiştir. Yeni hükumet makine kika sonra Gazi Cumhurreisi ilân edil Diin sabah Üniversite Rektörü gülümseyişin gevşettiği dudaklar. Bu Kayseri 2 2 (A.A.) Evvelki gece si muntazam bir surette işlediği gibi misti. tstanbulun bazı gazetecileri, bazı profesör Dikov, hukuk fakültesinde Gazi Hazretlermin Sıvas kongresinden uzun saçlar, kıtalarma geçit resnü yapaskerî harekât ta bir merkezden ve pek ders takrir ederken muhtelif fakülsiyaset adamlan itiraz ettfler. Geç kalsonra Kayseriye gelişleri günü şerefi tıran, yahut onlarla beraber bir şehre muntazam bir surette idare edilmek • telerden tardedilenlerle diğer ko ne Halkevmde zenırin bir ptrogramh mügiren genç jeneralin sık sık görünen mışlardı. tedir. mütıist talebeden mürekkep 30 4 0 samere verildi. Müsamerede Gazinin simasuu değistiriyor. Dürüst ve ölçülü Sonu var kişlik bir grup ellerinde odun, sopa Kayserive gelisi canîandrrılmıs söz söyve demirler olduğu halde oturmakta hîyen hatipler bugünün ehemmiyetin • olduklan sıralardan kalkarak Rekden hararet ve heyecanla bahsetmişlertörü tahkir etmişler ve gürültü yapdir. Müsamere cok hevpcanlı o'mus bimağa başlamıj'ardır. Profesör Di terken hep bir ağizdan Cumhuriyet ma kov bu vaziyet karşısında dersaneSovyetler Htihadı, Leningrat tlim Aşı söylenmisuV. den çakmağa mecbur olmuştur. Bukademisi antropoloji ve etnografya Heîkevi 20 kpnunnevvd gününü h^ na rağmen nümayişçi talebeden baenstitüsü Ankara etnografya müzesme sene Gazi gunü olarak kutlulamayı k~ zılan profesörü takip ederek döv Altay Türklerinin tnaddî ve manevî mek istemişler ve milliyetperverle medeniyetlerine ait birçok kıymetli rin üzerine atılarak bh" çoklannı pataklamışlardır. eserler hediye etmiştir. Cankın 22 (A.A.) Bu gece saat Ankara 22 (A.A.) Türk Yunan Ankara 22 (A.A.) İtalya iletiBu eserler, Altaylarda yaşıyan TürkHâdîse esnasmda nasyonalist ta20,40 ta oldukça şiddetli bir zelzele olticareti anlaşması bugün saat beşte hecaret muahedesi akti için müzakerata lebeden iki kîşi bayılmış ve gelen lerin ev eşyası ile ekincflik, av, hayvan yeti murahhasamız Harîdye Vekâleti muştur. memur heyeti murahhasamız reisi Hapolisler talebeden birkaç kişiyi tevbesleme vesaiti ve eski Türk dinî meKâtibi Umumisi Numan Rifat Beyle Yuriciye Vekâleti kâtibi umumisi Numan kif etmişlerdir. nan sefiri M. Sakellaropoulo arasında rasimlerine ait olan Şâman kıyafetini Rîfat Beyle heyete murahhas olarak daVaşington 22 (A.A.) M. Ruz ve «Tüngiir» tabir olunan davul ile saimzalanmıstır. hil bulunan Iktısat Vekâletî ticaret u trrrza M. Sakellaropoulonun rahat Giresun 22 ( A . A . ) Mevsim baş velt senelik gümüş istihsalâtının yair bir takım eşyayı ihtiva etmektedir. mum müdürü Naki Bey bu aksamkî sızhğı dolayısile müşarünileyhin evinde nsından müstahsiller lehine ola Iangıcmdan bugüne kadar limanı Figürinlerle vitrinler yapıldıktan sonra, yao'lmıştır. trenle şehrimizden hareket etmişler • mızdan yabancı memleketlere iki rak para basılmasım emretmiştir. Altay dağlanna sığmıp kenarda kal • Bu anlaşma bir şubattan itibaren dir. milyon 267,345 lira kıymetinde Diğer yansı hazine tarafından ihmış olan bir Türk kabilesinm iptidaî mei'iyete girecektir. Yapılan tetkikat21,412 çuval kabuklu fındık ve Heyetimiz erkâm istasyonda Hari tiyat olarak muhafaza edilecektir. ta Yunsn ithalâbnm tezavüt ettîği ve hayatına müteallik ilmî kıymeti haiz 55,637 çuval fındık içi ihraç edil • ciye, Dahiliye ve Maîiye Vekülerile Bükserbest lıste ile bu tezavüdün devam bu eserler umuma gösterilecektir. miştir. reş elçimiz Hamdullah Suohi Bey, se • edeceği anlaşı'dığı için ithalât ilk üç ay Paris 2 2 (A.A.) Fransa ile Alfirler, maslahatgSzarlar, Hariciye ve içinde yüzde kırk bes, ikinei üç ay içinmanya arasında altı haftadanberi tkbsat Vekâleti erkânı ile birçok dostde vüzde elliye ib!âğ edilmiştir. yapılmakta olan ticarî müzakereler lan tarafından uğurlanmıştır. Bilmukabele Yımanistana olan ihra Vaşington 22 (A.A.) Birleşik catımız \r''n b;»zı kolayhklar ve menafi inkitaa uğramıştır. tktısat Vekâleti müdürlerinden Av • Nüshası 5 Kuruştur J Amerika hükumetleri Fransa ile bir temin e i!m5stir. Alman heyeti, Fransanm yapmış ni, Mümtaz Beyler, heyete müşavir olaticaret itila.fi aktetmislerdir. Bu i) Türkiye Hariç olduğu kat'î ve son teklifleri kabul rak dahil bulunmaktadırlar. l n ltl tilâfa göre Fransa. Amerikaya 2 0 etmemiştir. bin tonluk elma ve armut konten Senelik 1400 Kr. 1700 Kr. Vaşington 22 (A.A.) AmerikaRoma 22 (A.A.) Sürekli yağ janı v e buna mukabil Amerika da Altı ayhk 750 1450 ya içki ithalâtı yapan devletlerden murlar neticesinde Cosenza vilâye • Fransaya 784 bin galonluk şarap Üç aylık 400 Fransa ile Portekizin kontenjanlan 800 tinde birçok evler yıkılmıştır. Monkontenjanı vermektedir. Bu miktar Brüksel 22 (A.A.) Meb'uslar giz bitmîstir. Bir aylık 150 yoktur taldoda dört kişi enkaz altanda ka • Fransa şarabı îçîn konulan asgarî Diğer devletlerinki d e bitmek ü1i bir celsede tahsisatlanndan yüzde 15 larak ölmüştür. zeredir. kontenjanm iki mnlidir» indirmege karar yennislerdir. 400 bin Alman | F r a n s a d a o n kısırlaştırılacak casus yakalandı Bunun için SO mahkeme kurulacak Casuslara kadınlar da yardım edeceklermiş! Sofyada talebe Havanada 3 treni arasmda dövüsler İki ölü ve birçok yaralı var yoldan çıkardılar Komünist talebe Rektörü de dövmek îstediler eni teşkil edilen Matbuat U mumî Müdürlüğü, «makale v e haberler servisi» ismile bir bülten neşrine başladL Bu serviste, yerlî ve yabancı neşriyatta görülen mühim makale ve haberler verilmektedir. U mumî müdürlüğün faydah gördüğümS» bu faaliyetine muvaffakiyet diledîkten sonra, ba bültenlerden birinde okuduğumuz garip bir yazıyı mevzuu bahse» deceğiz. Fransada çıkan v e Fransız müitark • nrinin naşiri efkân olan «Lâ Frans Militer» gazetesi Türkiyenin Boğazlar manevrası diye bir makale yazmış. Si * lâhlan bırakma konferansında ağn top« larm ilpası teklifi karsısmda kaldığun» zaman Boğazlar ve Trakyadaki gayri askeri mmtakalarm ilgasım isteme mizden tutturan bu makalede ezcüm * le şöyle deniliyor: «Bir müddettenberi Balkanlan, Ya * kınşarkl ve Akdenizi kavnyan hava * larda bir siyasî inkişaf müşahede edilmekte ve Türkiye bunun amili giH görünerek nazan dikkatî celbetmektedir. Meselâ, HaTbi Umuminin hitammdanberi, Boğaziçi ve Çanakkaleyi as * kerlikten tecrit mecburiyerinden An * kara hükumetini kurtarmak maksadı * na matuf ve şümullü siyasî bir teşebbü» göze çarpıyor. Avrupa ve Asya, Akdeniz ve Karadeniz aTa«ndaki bu gecitlerin asırlar *. danberi ne roller oynadığı malumduT. Burada baslıca üc unsur arasmda, yani Akdenizliler, Türkler ve Ruslar a rasında möcadeleler vuku bulmuştur., Evvelkîlerin yani Ingilizler, Fransız lar ve Italvanlann maksadı, Boğazla n kendi ticaret ve harp filolanna acık tutmak. Ikincisinin ise, bu geçitleıi kara sulanndan sayarak ecnebi ticaret pemilerinin buralardan geçmesini tahdit v« ecnebi haro lilolarmm gİTme < • sini menetmekti. Disrer taraftan Ru» * ya KaT!»denîzi b'r Islâv gölü haline koyarak TüTkleri Bogazlarda kapıcı vapmaea kalkışmı». bu hal 19 1 5 te îtilâf devletlerinin muvafakatile, Istanbulun ve Boğazlann Rus împaratorluğuna 3 hakı hakkındaki hırs ve emelinin Alma« müdahalesile sekteye uğradığı zamana kadar devam etnvstir.» Makale, Bo^az'ar ve Trekvanm gayriask°ri hale ifra&ı hakkındaki Lozan mu?'iedesi ar>kâmmdan K»hsettikten vd «Bu askeri nazarive, Türkivenin emnivet ve selâmetinin Fransa, IngiIteTe, ttalva ve îaponva gibi devletler tara • fından Milletier Cemiyetinin himavesl altında tekeffül edilmesi gibi siyasi bir esareti davet etmisfr.» Dedikten soira BoSazlar komisvo nundan bar>s»diyor. Arkasmdan da şo müt?lealan ilâve ediyor: «Almanyanın bütün bu beyneWleT kaidelere iştirakten ictinabı nazan dikkati calip olacağı gibi, SovyetleT de kendiligincîen bu manzumrnin haricin« de kalmışlardrr. Boğazlar muaherle smin müzakeratına istirak etmisleTse de muahedeyi imzadan istinkâf etmis^ lerdir. Onlar Türklerin Karadenizi garbî Avrupaya kapamıya haklrı olmasınt istediklari halde Rus gemilerinin bu denizden Akdenize geçmek hakkma malik olmasını da istiyorlar. Hakikaten Boğazlann askerlikten tecridi, hayalî ve mevhum bir şeydir. TüTklerin ne ordusu, taîTarelori ve ne de bahriyesi tahdit edilmiş değildir. Tahtelbahir silâhlarla (gemi ve toTpilleT) tayyaTeler ve ağır seyyar toplar çarçabuk müdafaa tertibine müsaittir. Geliboluda 1914 1915 te bunun bir misali görülmüş ve İtilâf devîetlerine pahalıya mal olmuştuT. Bunıınla berabet, bütün Kemalist siyaseti bu askerî esaretin iptaline müteveccihtir. Evvelâ maksadını ifsa etmeksİTİn bu uğurda Türkiyenin Briyanı denilen Hariciye Vekili Tevfik Rüştü Bey eski Alman Hariciye Nazırı Ştrezmanın niüracaat ettiği usullerle çalısmıstır. Bu usuller, Türk hükumetinin Boğazlar meselesile alâkadar de^letlerle mnhtelif misaklar aktetmesinden ibarettir.» Makalenin sonunda, Türkiyenm za« hiren sulhperver görünerek meveut bir muahedeyi tahrip ve imha etmek i«te* diği şeklinde garip cümle'er vardır. Lâ Frans Militer gazetesinin bu yazı» sı yahuz garip değil hatta saçmadur bile... Çünkü, Fransızlar, kendi memleketlerini müdafaa için istedikleri her tedbrre basvurduklan halde, Türkiye nin, Boğazlar gibi memleketin hakikiten boğazı ve can daman demek olatt bir mıntakada, Lozan muahedename sinin verdiği hak ve saîâhiyetleri kul • larunası ihtimalini bile çok görüyorlar. Makalede, Boğazlar tahtelbahir silâhlar, tayyareler ve ağır seyyar toplarla çarçabuk bir müdafaa tertibine mü« saittir diye adeta hiddet ediliyor. Evet ; ama bize, bir harp ha! nde Boğazlari bu vasıtalarla kapamak ve müdafaa etLutfen aahifeyi çeviriniz Kayseride kıymetli bir hatıranın yıldönümü Sovyetlerin Etnografya müzemize hediyesi İtalya ile ticarî müzakerat Türk Yunan ticaret muahedenamesi Yeni muahede dün Ankarada imzalandı Çankında zeîze'e Heyeti murahhasamız Ankaradan hareket etti G resunun fırdık ihracatı Amerikada yeni gümüş para Amerika ile Fransa arasmda yeni bir ticarî itilâf Fransa ile Almanya arasmda Cumhuriyet Belçika meb'uslan maaşlarıni indirdiler şeraiti I ' ^ '^ italyada sörekli yaqmurlar Amerikaya içki ithal eden devletler