16 Aralık 1933 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1
Hayat Ansiklopedisi inci cüzü çıktı Onuncu sene: No. 3454 umhurı bahsediyor İSTANBUL CAGALOGLU Telgraf ve mektup adresl: Cumhuriyet, Istanbul Posta mıtusu: Istanbul, No. 246 Telefon: Başmuharrir: 22366, Tahrlr müdürü: 23236, tdare müdüru: 22365, Matbaa: 20472 Hayat Ansiklopedisi Böyük bir kütüpar.eyi blr arada evinîze geliren at faydalı eserdir. Her evde blr Cumartesi 16 Kânunuevvel 1933 iane bultınmak iâzımdır. Avrupa işlerine Kararsızlık hâkim ilâhları azaltma konferansı şüpheye düştükten sonra bellibaşlı devlet ve milletlerde silâh • lan arttırmağa doğru kuvvetli bir cereyan baş gösterdi. Zaten kâfi derecede silâhlı olan Fransanın millî müdafaa tertiplerini azaltmak değil, bilâkis arttırtnak kaygusubıda olduğunu bilmek için keşif veya keranıete ihtiyaç yok tur. Orada bundan evvelki hükumetin reisi ve şimdiki kabinede de galiba gene Harbiye Nazın bulunan M. Dalad • ye, Almanya ile vaziyet şeker renk ol mağa doğru yollandığı zaman Fran sanın şark tahkimatını ziyaret ve teftiş etmişti. Başvekil M. Daladyenin em rine verilmiş olan büyük bir tayyare galiba hâlâ Harbiye Nazırı M. Dalad yenin elindedir. Tıpkı bir nazınn al tına konulan otomobil gibi birsey. Fransız Harbiye Nazm bundan sonra memleket dahilindeki seyahatlerini bu tayyare ile yapacaktır. Bunu bir seferberlik nümunesi gibi alanlann acaba haklan var nudu*? Fransanın âdeta kanaate yakın bir tahminine göre silâhlan azaltma konferansından çekilmiş ve Milletler Cemi • yetini de bırakıp gitmiş bulunan AI manya dahilen alabildiğine silâhlanmakta devam ediyor. Acaba bu tahmin tamamen doğru mudur? öyle ise uzlasmak ve anlaşmak için her iki tarafın koyduğu şartlann azçok aynbğına bakılarak bunu Avrupa sulhu için hayırh bir alâmet saymağa imkân olmaz tabiî. Almanyanın harp gemisi, büyük toplar ve harp tayyareleri gibi silâhlan teda rik etmekte açıktan açığa pek Oeri gi debileceğine ihtima] verilmemekle be raber herhalde talep ettiği müsavatı fi len temln etmek için çalumakta ola cağına manılabillr. Bir fazla sîlâh bir fazla harp ihtimali demekse istikbal aydınlık değildir. Belçika hudut tahkimatını ve diğer millî müdafaa tertibahnı meb'usan meclisinde açık esbabı mucibeli alenî mü zakerelerch kabul ettiği fevkalâde tahsisatlarla filen ikmal ediyor. Bu memleket tilâhlaurna işini hiçbiv zaman bu kadar kat'î bir ihtiyaç gibi kuvvet Te şiddetle ileri götürmüs değildi. Belçikaya bakanlar orada gittikçe yaklaşan bir harbin endişe ve telâşınt görürler. Fransanın müttefiki ve âdeta devamı hükmünde olan Belçika millî müdafaasını biran evvel ikmale çalışıyor. ts • viçre bile bharaflığınm kolayca üı lâl edilememesi için kendi haline gö re bazı tedbirler almaktan hâli kalmamaktadır. Muhakkaktır ki Avrupa ha vası bitaraf memleketleri bile korku tan bir kararsızlık manzarası arzedi yor. Ufuklarda elektriklerle yüklü kara bulutlar daha ziyade asabiyet ve ıstı rap doğuruyor. Soğukkanlı İngiltereye ne dersiniz? On bes yirmi gündiir orada da mem leketin bilhassa hava kuvvetleri itibarile teslih ve takviyesi için heyecanlı iddialar ve müdafaalar cereyan etti ve ediyor. tngüterede tayyarecilik itiba rile memleket müdafaasının kuvvetlendirilmesi için âdeta bir miktar yanşına girişildi, ve İngiliz harp tayyareleri • nin hiç olmazsa 10 bin adedine iblâğ edilmesi lâzım gcleceğini iddia edcnler oldu. Bereket versin arada hesap bilen biri çıktı da: Yahu, dedi, yahu siz ne diyor sunuz? Düşünüyormusunuz ki bir harp tayyaresinin yıllık masraf maliyeti 22 bin tngiliz lirasma çıkar? öyle olunca 10 bin tayyarenin yalnız kendi başına yılda 58 milyon Ingiliz liralık bir bütçe istiyeceğini niçin hesaba katmıyor sunuz ? Dedi, ve sinirler bira* yatışarak daha makul rakamlara avdet alundu. Ingilizler müdafaa icin tayyare yapalım diyorlar ama, malumdur ki bir kere tayyareler vücude getirildiketn sonra onların vazifelerini nasıl yapacaklanm artık zamanı ve işi bilir. Ezcümle tay • yare silâhı en müessir müdafaa vazt fesini en süratli bir taarruzla daha iyi yapsa gerektir! Amerika donanmasını takviye et mek ihtiyacında bulunduğunu ikide bir tebarüz ettirmekten hâli değildir. ,1aponya biitiin bü'çesini kara, deniz ve hava süâhîanna tevcih edebileceğini gizlemiyoı. Hulâ^a etmek için diğer bütün mem> leketlerin ayni mechul akıbetler önünde hesap ve kitaDİarmı ona göre vap makta devam etmekte olacaklan artık çok meydanda bir hak'kattir demek olur. Dünyada daha büyük bir haro yangınınm önüne geçecek olan müzakereier henüz sağlam ve kat'î esaslara istinat etmekten uzak bulunuyor. Aradada mutavassıt rolünü oynamak isti yen ttalya henüz bütün milletleri barıştıracak kabiüyette bir formül bul* madı. Büyük faşist meclisinin Müîet ler Cemiyetini tenkit ve tehdit eyleme Paris ve Roma mülâkatı Çekoslovak Hariciye Vekilinin beyanatı Bulgaristan vaziyetinin değişmedigini göstermeye kâfidir Muahedelerin yeniden Resmigeçit yağmurdan tetkikini kimler istiyor? M. Heryo, Gazi Hz. den pazartesiye kaldı 'büyük hayranlıkla Dün Tasjuruf ve Ikttsat haftasDiL dördüncü günu k < J Parlak bir resi^r geçit yapılacaktı. Fakat havann müsait olmamas: yağmur ve tati gününe tesadüf et tiği için mağaza ların kapalı bulur ması, merasimdc beklenen faideler imkân bırakmıya cağı nazan dikkat ahnarak geçit resnpazartesi günün bırarkılmıştır. «Gazi, en büyük devlet adamıdır)) Tasarruf haftasının 4 üncü günü Vecihi tayyaresi, Kadıköy ve Üsküdarda hediye numaralarını ..ttı, Bu&rün de İstanbula atacak İngiliz Hariciye Nazın Sir Con Simon Paris 15 (Hususî) Dört gün evvel Küçük Itilâf erkânı Çekoslo vakyada bir mülâkat yaptılar. Bu meyanda Romanya Hariciye Nazın M. Tiiulesko Çekoslovakya Hariciye Nazın M. Benesle görüstü. Bu müIâkattan sonra M. Benes Parise gelmistir. M. Benesin Parise geldiği bugünlerde tngiliz Hariciye Nazm ve bir Alman jenerali Romaya gidiyor. Bu ziyaretlerin ayni günlerde olması pek te basit bir tesadüften ibaret değildir. Çünkü M. Benes ve Küçük ttilâf, muahedelerin tadili bahsine şiddetle muhalif, hatta bu hu' susta harbi göze almış bir zümrenin mümessili olarak seyahat ettiği gibi Roma da son günlerde muahedelerin tadili "fıkrme makes olmuştur. Filhakika M. Benes, »on Küçük ttilâf mülâkatından sonra açıkça sımları söylecnişth: c Muahedelerin yeniden tetkiki demek harp demektrr. Ben harp istemiyorum. Bunun sebebî muahede Ierin tetkikini istememekliğimdir. Fakat eğer muahedelerin tekrar tetkikini istiyen, harp istiyen varsa biz hiçbirseyden korkmuyoruz. Bir hücuma karşı durmak için kâfi derecede hazırız. Küçük ttilâf erkânı yani Çekoslovakya, Romanya ve Yugoslavya bu hususta tamamen müttefiktir.^ Bu beyanattan sonra Bulgar Kralının Yugoslavya ve Romanya seyahatı sonunda Bulgaristan vaziyetinin değişmiş olmasına imkân bulunamıyacağı aşikârdır. Çekoslovak Hariciye Nazın M. Benes Sir John Simonun Noel tatillermi Romada geçireceğmi yazmakta ve bu esnada M. Musolini ile beynelmilel meseleler hakkında görüseceğini ilâv« etmektedirler. Alman Jenerali Romada Roma 15 (A.A.) Hitler hü cum kı'alan erkânı harp heyeti reisi jeneral fon Roehm, Capriden Romaya gelmiştir. Jeneralin hususî mahiyette olan bu zâyaretinin Sir John Simonun seyahati ile hiçbir aiâkası olmadığı söylenmektedir. M. Heryonîın memleketimizi xy~ retinden bir intiba: M. Heryo, Başvehilımizin elini sıkarken.. Eski Fransız basvekili M. Heryonun Türkiyeye yaptığı rteyahat hakkında Pariste bir konferans verdiğini tclgraf haberi olaraic yazrmştık. MumaJleyh bu koırferansmda evvelâ, eski Türkiyenin güzelliklermi şairane bir tarzda anlatmıs, sonra, asrî Türkiyenin teskilâtmın genis bir tablosunu çizmiş ve bilhassa Gazi Hazretlerini takdukâr bir surette methüsena etmiştir. M. Heryo demiştir ki: «Gazi; hiç şüphe yoktur ki, ra büyük devlet adanudır. Buna hiç kimse itiraz edemez. Gaziyi yaptıkları harikalaria, vücude getirdiği mkılâplarla Büyük Petroya benzetmek isterler. Milletini şereften şerefe sürüklediği Mabadi 4 üncü tahifede Resmigeçit Pazartesi gür ; saat on dörtte BeYerli Mallar ve Tasarraf Haftast münasebetile yazıtta Üniversite hazırh nan güzel vitrinlerden biri methali önünde rasime tasarruf umdelerile süslenmis toplanılacak, önde Şehir bandosu olbe» otomobil girecek ve merasimde buduğu halde geçit resmine başlanacak lunması mukarrer olan cemiyet azala ve tramvay yollan takip edile rile talebe ve cemiyetlerin mümessilrek Beyoğluna geçilecek ve Tak Mabadi 6 tn~ı sahifedc sim abidesine çelenk konulacaktır. Me ! Fenerbahçe, Vefayı dün 40 mağlup etti Galatasaray Beşiktaş tnaçı havanın fenahğından tehir edildi, Eyüp te Beylerbeyini 7 0 yendi M. Benes Paristt. Ingiltere Hariciye Nazırının seyahati Londra 15 (A.A.) Gazeteler Istanbulda ve Ankarada sürekli yağmu rlar Geçen senelere nisbetle yağmur çok fazladır, hava nm bugün lc^os ve yağmurlu olması muhtemeldir Havalar İstan bulda emsaline nr dir tesadüf edile cek bir halde de : vam ediyor. Ik gündenberi durmadan yağmur yağı yor. Dün hava biraz açmış; fakat akşama doğru gene yağmaya baslamu tır. Son iki giirzarfmda yağayağmurların irtifaı 53 milimetreyi bulmuştur. Geçen senelere nisbetle Istanbulda yağmur miktan çok fazladır. Denizde yağmur sis gibi ortayı kaplamıs ve bu yüzden vapur seferleri müşkülleşmiştir. Dün rüzgârın sürati saniyede 14 metreye çıkmıstır. si de şimdiye kadar müessir bir tedbir vazifesini görmüş değildir. Avrupa sulhunda kuvvetli rol oy nıyabilecek milletler kat'î kararlar almaktan çekiniyorlar. Milletlerin «ulha müştak ve mütehassir olduklanna ŞÜDhe yoktur. Ancak devletler bu iştiyak ve tahassürü tatmin edecek bir azim ve Paris 15 (A.A.) Çekoslovakya Hariciye Nazın M. Benes istasyofca geldiği zaman M. Pol Bonkurun mümessillerile Çekoslovakya elciliği yüksek memurlan, birçok parlâmento azaları ve Çekoslovak tebaasından müteaddit yüksek şehsiyetler tarafından karsilanıp selâmlan mıstır. M. Benes saat 17 de Hariciye Nezaret'ne gelmis, M. Po! Bankur tarafından kabul edilmistir. M. Benes kendismi Parise getiren trer>>'n içinde tntransicreant gazetesinin hususî muhabirinin sorduğu suallere verdiği cevapta Fransa hükumeti tarafından hem Küçük ttilâf daimî meclisinin lâhik reisi, hem de silâhlan azaltma konferansı umumî komisyonunun mazbata muharriri sıfatile Fransaya dave* edilmesin den m»nraun olduğunu söylemis ve demiştir ki: < Bu suretle Fransa diğer büyük * tdamı istenen maznunlardan devletlerle başlamağa lüzum ve im Van Der Lubbe ve Torgler t'enenn kalecisi bir hücumu durdururken; yerde gb'rünen ikinci bir kân gÖrdüğü müzakerelerden miVtLeipzig 15 (A.A.) Rayiştag ) kaleci değil, Hüsamettinin suya akseden hayalidir tefiklerini ve dostlarmı haberdar etyangını muhakemesi dolayıs;le müdMabadi 4 üncü sahîfede kımları :1e ikinci kümeden Eyüp tki gündenberi yağan şiddet'i deiumumî maznunlardan Van Der Beylerbeyi müsabakası yapılabil yağmur dolayısi'e dün yapılacak Lubbe ile Torgler hakkında idam mistir. îik maçlarmdan bir kısmı tehir edilcezası hükmed'ilmesini, diğer 3 Bul tniş, yalnız Fene^bahçe Vefa A taMabadi S inci sahîfede gar maznun hakkında da beraet IIIIIIIII'IIMI ı.'IIIH ııııııııııııııııııııııııımııııııımııııııiıiınıııımmmıj ııınıııııııiHiıııııııııııııııiHiiHiiMiıııııııuıııiHiHinıııtuııııııııiuııımn kararı verilmesini is>temistiır. Rayıştag davasında iki idam talebi Sesi çıkmıyan Holandalının da idamı istendi < Bugün de havanuı yağmurhı ve lodos olması muhtemeldir. Ankara 15 (Telefonla) tki üç gündenberi buraya sürekli yağmur yağmaktadır. irade gösterememektecirler. Telhis etmek için gene tekrara mecburuz: En büyük tehlike bu kararsız Iıktadır. Harbi olsa olsa bu kararsızlık doğurabilecek ve böylelikle Avrupa istemiye istemiye korktuğuna uğranns bulunacaktır. YUNUSNADl Geçen şubatın 28 inci günü Al manyanm büyük meclis binası Ra • yiştag yandı. Bunun bir kast eseri olduğu anlaşıldı. 500 den fa^la şahit dinlendi ve bazı adnmlar tevkif edildi. Rayiştag yangını muhakeme«i aylardanberi devam ediyor. Nihayet iş karara kalmıştır. Muhakemede maznun olanlardan en şayarıi dikkat olanı ve yangını yalnız başına tertip ettlğine ait aleyhinde bir hayli delil toplanan maznun Van Der Lubbedir. Bu genç bir Hol'.andalıdır. Evvelce bolşevik iken sonra fırkadan çıkarıldığı söylenmişti. Fakat bu genç ihtilâlci bütün muhakeme esnasında başını önüne iğmiş ve evet, hayırdan fazla bir cevap ver memiştir. Aylar süren bu muhakeme niha yete gelmiştir. Müddeiumumin'n irfamını istediği Torgler, Ray'ştag meclisinde komünist partisi reisi idi. "\ IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHHIMIIIIIIIllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllnillllllllllllllllllllllllHIIIIIIIIIIIIIII CUMHURİYET Yılbaşı hediyesi kuponu No: ...i Adres: Yılbaşı müsabakamızın kuponlaruu neşre devam ediyoruz. Kuponlar bi rincikânunun 27 nci gününe kadar çıkacak ve 16 tane olacaktır. Karilerimiz bu 16 kupona ayn ayn numaralar koyarak bize gönderdikleri ve bu numaralardan biri veya birkaçı sene başmda çekılen Uyyare pıyankosun da ikramiye kazanan numaralar ara smda olduğu takdirde gazetemiz kendisine bir veya b»r kaç hediye takdim edecektir. Yanhşlık yapmamak için dördüncö sahifedeki tafsilâtı dikkatle okuyunuz» HEDITC
