6 Kasım 1933 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 5

6 Teşrinisani 1933 Bütçe meselesi hükumet kursları açılıyor Misafir tayyareciler dün geldi buhranına sebep oldu Neşet Ömer B. ve Prof, Rus filosu Yeşilköye indi ve akşam Iktısadî buhranın meş'um tesiratı altında vergilerin Malş dün Ankaraya gitt? şereflerine bir ziyafet verildi ağırlığı mükelîefleri kansız, cansız bir hale getirdi Üniversitede dil Paris 28 bırinciteşrm 1933 Hususî muhabirimizden: İktısadî buhran nihayet siyasî buh rana dayanmakta gecikmedi. Vakıâ hükumet, malî tensikat (Redressement financier) projesini meb'usan bürosuna verdiği tarihten rtibaren bu neticeye inb'zar edilmekte idi. Çünkü tensikat i . çin projede teklif edilen esaslar, mem . leketin istihsal kuvvetlerini teşkil eden muhtelif grruplan tahnin edemedikten maada mecliste ne hükumet fırkasının zahiri bulunan sosyalistleri ve ne de diğer fırkalan memnun edebildi. Fakat brnıdan, baricî kuvvetlerle parlâmento sosyalist fırkası arasında bir noktai na«ar iştiraki bulunduğu neticesini çıkarmak tamamen yanlış bir hükiim olur. Hakfljati halde keyfiyet tamamen ak «i Meseleyi biraz izah edelim. Son tahlil, cidalin bütçe deflâsyonu taraftarlarile nakit enflâsyonu taraftarUn arasmda olduğunu âlenen gösteri yor. îki zıt prensibin müdafileri Meb'usan Meclisinde çarpıştılar. Vaziyetmi «arih bir tarzda tesbite muvaffak ola . mıyan hükumet müsademeden mağlup olarak çıkh. « Bir defa mamulât ve kıymeti para ile ölçülemez. Kıymetin vahidi kıyasisi (Sây) dır. Şu halde memleketin sây erbabmı teskil eden ve binne. tice ücretle . maaşla yaşıyan sınıflannrn Umversitede açılacak dil kursları zaranna tasarrufat icrasına kalkışmak Universite talebesinin ecnebî fahiş bir hatadır. dillerini takviye maksadile fakül Tevzrn keyfiyeti, artık iflâs ettigi tel^rde mü«terek bir lisan mektebi goz çıkaran ve haktkî bir muvazene teaçılması kararlastırılnıştır. Bu mfn kabiliyetinden tamamen mahrum mekebe bütün fakülteler talebesi bulunan malum usullerin tatbikı ile fcidecelctir. Ancak Fransızca ve Al. değil; sermayevi temsil eden ve kon manca ve tngilizced<»n imtihan vetroldan azade kaldığı için «sây» ra ren talebe'er mektebe devam etmikfp bir kuvvet kesilen malî, sınaî ve ti. yeceklerdir. Ayrıca Eczacı ve Disci carî teşebbüsatı hususiyevi hükumet tabefeeti mektebinde de ecnebi ta çerçevesi dahiline sokarak esaslı bir lebelere bîr kolaylık olmak üzere kontrol altma almak ve bütün bu fa • Türkre dil kurslan açılacaktır. aliyetlcri sevk ve idare eylemek sure Devamsız talebenin kaydi tîle elde edilmeli. Ferdin sâyi zaten kensilinecek disine mahdut bir ücret temin ediyor. Hukuk fakültesinde bu sene ted* Onun üzermde tasarrufa kalkışmak, u . « Türkiye risata son derece ehemmiye* ve . mumî sefaleti ve dolavısile hükumetin topraklanna ayâk rilecek ve talebe arasmda umumî zarureta'ni tezvitten başka bir mana i . bastığunız daki • bir tensikat yapılacaktır. Iki senefade etmez. Yapılması lâzım gelen sey, kadan ifc'baren denberi fakülteye mukayyet bu • bilâkis ücretli adamın sây saatlerini, akendimizi yabancı lunuo ta derslere devam etmemi» zahıp ucretini çoğahmaktır. Halbuki bir memlekette deve imtihanlara dahil olmamış ta . sermayenin istinat noktalan tamamen ğil, kendi vata lebelerin kayttleri terkîn edile • baska bir tarzda tecelli ediyor. O, mütnumzda knişiz gicektir. Hukuk fakültesine bu şekilhw ve hodendiş bir diktatördür. Bi • bi bissediyoruz. de devom edetı ikiyüzden fazla tazatihî temellük ettigi kuvvet, haricî Bu yüksek misa lebe vard r. tazyikleri bertaraf etmeğe müssnttir. fîrperverliğe ve saŞimdî ahnmak istenen tedbtrler ise mimî karşılanma • garip bir makusiyet fikrile serğa nekadar teşekvete karşı değil, zaruret içinde kıvşekkür etsek azdır. rananlann aleyhine!> Ben ve bütün ar«Srvetin temsilî bir sekli olan pakadaşlanm gerek Birinci »ahîfeden mabat ra halen üzerinde bulunduğu ka ve tin bir sulh siyaseti olduğunu takdir Ankarada ideden iskat edilip te ikinci plâna gerek tstanbulda edecek derecede efkâri umumiye itha] edilince enflâsyonun zanne • gördüğümüz hüs uyanıktır. dilen kötü tesîrleri kalmaz. Melhuz nii kabulü ifade Biz, sulhu, muslihane vasıtlarla zararlan fazlasile telâfî ederek a • temin etmek îstiyoruz. Mefkuremiz, edebilecek kelime miller kendiliğind'en zuhur ed*»r.» bir cidal bloku tesisini ve hükumetbulamıyoruz. Eı Enflâsyon taraftarlarmin görü» ler arasmda sun'î ve çürük bir itti kişehirde, kahra leri de bu merkezde. fak vücude getirmeği istihdaf eyleman Türk tay tfitafir Rtu tayyarmcüerinm şmhrimix€ mmaaaleâlanndan muteadJk inttbalar 0* Ittamr miyor, biz kurtuluşlarım ve refahyarecileri tarafın • .Kabine bahrammn sebebi ne? Şalan tayyaredtn altnrmş bir rttmL <Ottte *>l köşidmfüo kamandam Vülim o* H. Fehmi B.> larını mütekabil anlasmalarda bu Fakat Fransız zihniyeti malî ve dan da çok samimî ve candan huriyetmm muhafazası için de icap lan, menfaatlerini birbirine lehim Türk tayyareci kardeslerimizi takdir ^ îktısadî meselelerde yeni tecrübe karşılandık. Türkiyede en küçüğünden ederse her zaman cannmzı fed« etaoeğe hayranlnda seiâmUnm.» liyen milletlerin samimî anlaşma lerden Bahusus neticesi meskuk en büyüğüne, en gencinden en ihtiyanhazınz. lannı temin eylemek istiyoruz. ve 1926 da memleketin *evk ve vuna kadar bütün halkın Türkiye Cum • Türk tayyare zabttlerinm gSsterdikuatla içine girdiği ve pek elim neBalkan millfltlerinin düsünceleri huriyetinm muhafazası için yekpaJto ği harikulâde meharet v« istidada da ticeler doğurduğuna kanaat getirikiye ayrılan bir yolun önüne gel bir kütle halinde olduğunu gözlenrnizbayrette kaldrnı. On senelik bir zaman diği tecrubelerden mütevakkidîr. miştır. Hariciye Vekâletlerinin bu Tayyare Cemiyeti tarafından dost le de görmüs bulunuyoruz. içinde bütün dünyayı hayrette btra • Klâsik usulleri, tedricî ısUhatın lene zarfmda sahidı olduğumuz fave misafir tayyarecilere gayet zarif btTürk Rö» dostluğu lâydc olduğu kacak harikalar yaratan Türkiyeyi ve . rer madalya verilmiştir. Bu madalye • Trriifit muavenetile besl:yerek tat aliyetleri kardeş milletlerimizin uen yuicsek dereceye varmıştır. Brz Rus. Türk tayyareciliğini takdir etmemek bik etmeği yeniden vukua gelecek yuşmalan fikrinin ne derece haki • ler, Tayyare Cemiyeti Istanbul şubesi lar bu dostluğun idamesi için üstümüz« imkânsudn. Türkiye tam manasile radikal tebeddüllere tercih eder. kate münkalLp olduğunu bize is reisi Hasan Fehmi Beyîn refflcalan Ha düsen her vazifeyi azamî derecede yakuvvetli ve modern bir ordu teşkil et . Onun için Fransada kahlr bir ek • pat eyler.» mmefendi tarafından »yafette tayyapryoroz. Sevgüi ve aziz Türkiye Cummiştir. Türk silâh arkadaşlanmızı ve seriyet bütçe deflâsyonu taraftan recilerin göğsüne takılnuştn*. Sonra konferansta müşahk sı . dır. «Fakat, denilecek, mademki hü fatile bulunan Cemîyeıti Akvam kumet, efkâri umumiye ve meclis murphhaslan söz aldılar. Beynel teld ekseriyet ba noktada müttehit milel sulh bürosu mümessili söyledîBirinci aahf'fer**>n mabnt Birinci sahifeJm mabot I 22.3ft a U »edildiği tebliğ ohnur. . 22,30 a tehir «^H^^ *»ki;» n U . idiler; ne için kabine buhranı zuği nutukta; «Japon taarruzunda M tefsizle verflen emir üzerme değiştirflhur etti?» Cemiyeti Akvamm iflâs eylemiş nanrtir. olması, Japonyamn, Almanyanın Hükumet asgariyette kaldı; çünGeçenlerde Iimammrza gelerek bu. Ba aksam Dolmabahçe saraytnda Cemiyeftî Akvam d an çekilmeleri kü t» başlangıçta söylediğimiz veçradan Napoliye giden bir Rus kru Hariciye Vekili Tevfik Rüstü Bey ta Almanyanın Silâhlan bırakma konhile vaziyetmi sarih bir şekilde tes • vazörö ile üç denizaltı gemismden mi< rafından bir balo verilecekti. Fakat mi. bit edemedi. Malî tensikat projesî feransına istîrak etmemesi, Lon • rekkep Rus filosu dün aksam Çanak •afirlerm yorgunluklan nazan dikkate mirtecanis, eczası yekdiğerme uygun dra iktısat konferansının akameti kale boğazından geçmişlerdir, bugün almarak bu balo çarsamba günü akşabir kül arzetmekten çok uzaktı. Bu insam bedbin kılacak hâdiselerdir. mma tehir edümistfr. Misafirlerimiz ya Ihnanımıza geleceklerdir. projenin esaslan, efkâri umumiye Fakat fennin cehennemî kıldıği rm Bursava gidecekler ve aksam av • Rus filosunun perşembe gününe kanm ibram ile istediği ve beklediği harplerden uzak kalmak îhtiyacı det edeceklerdir. dar limanımızda kalması ve perşembe hakikî, kütlevî tasarruflan ihtiva bizi nikbin kılar. Balkanlar suTha günü Rus misartrlerimizi Snrastopola Persetnbe akşamı Darülbedayie gietmiyor, parti siyaseti tesirleri al korırmakta Avrupaya örnek olu . götürecek olan «İzmfe» vapurHe be . dflecek, temsilin hhammdan sonra mi. hnda herkesi biraz memnun etmek yor.> dedi. raber hareket etmesi mohtemeldir. aafnlermuz tzmir vapuriie sehrimizden fakat kîmseyi çok istizap etme aynlacaklard ır. mek maksadile vücude getirilmiş bir Hariciye Vekili Tevfik Rüstü Bey de kombinezon mecmuasım andırıyorbogün mtsafîrlerimizle beraber sehri • du. Unutmamalıdir ki 1932 senesi mize geleceîftir. Atina 5 (Hususî) Türk muBugün şehrimize gelecek olan Rm intihaplarmda muvaffakiyeti sol cerahhaslar heyeti Selâniktet, çok bümisafirlerimiz saıı günü eski zap nah fırkalanna temin ed*en amil yük tezahüratla karşılanmıştir. Patiye arsasındaki 44 üncü ilktnektebi «kartel» siyaseti olmuştur. tstanbul Vilâyetmden tebKğ edil panasas'u ile Hasan Bey arasın • ziyaret edeceklerdir. Istanbul maa. miştir: O kartel ki meb'usan meclisinde daki mülâkatta konferans ruzna • rif müdürü Haydar Bey dün Vali Hariciye Vekili Doktor Tevfik Rüş160 azasi bulunan radikal sosya mesinde mevcut bütün meseleler Muhktin Beyi ziyaret ederek bu ziIist fırkasüe 130 meb'usa malik otfi Beyefendi tarafmdan Dolmabahçe tetkik edilmistir. Türkiye ve Yu . yaret hakkında görüşmüşlerdir. lan sosyalist fırkasının ve daha disaraymda tesrinisaninin alttncı günü nanistanın bütün bu meselelerdeki Mektep talebeleri, misafrrlerhnizi ğer bir fki küçük fırkanın sırf intiSovyet misaTırleri şıerefiate verümesi T^vktai nazar birliği, bu mülâkat büyük tezahüratla karşılıyacaklardır haplarda muvaffakiyeti ihraz için mukarrer balonun programda yapılan ta bir kere daha teeyyüt etmis ve Misafirlerimize takdim edilmek vücude getirdikleri rttihattan doğdeğisiklik üzerme mezkur aym seki müşterek bir hattı hareket takibi üzere Ukmekteplere dair bir albüra muş bir küldür. O tarihtenberi mevnnc» çarsamba günü aksarm saat lüzumu bir daha müşahede edil vücude ffetirilnnşftir. kii iktidare gelmiş olan radikal sosmiştir. yalist kabineleri (Heryo, Pol Bonkur Bu konferansta Türkiye ve Yu . ve Daladye kabineleri) kartel ek • Şu gordüğünSz reskndeki adamı si. nanistanın daha faal ve cezrî ted »eriyetine istinat ediyorlardı. ze bizzat Gandinin kendisidir, demiş Amerikah fizdc birler almak kararile iştirak ettik. olsaydık, fazla dikkatli bakmadığBiu Daladye hükumeti bu ekseriyeb* lerine nruhakkak nazarile bakıl âHmlerinden Mis takdirde mamrdımz. Çünkü kıyafet, muhafaza maksadile bir taraftan makadır. ter Gaty şim gözlük, vücut azçok ona benziyor. sosyalistlere imtiyazatta bulunurken diye kadar a n Halbuki bu, Amerikah bir gençtir. Bu diğer eihetten de deflâsyon siyaseti saline nadir te yaz, Amerikada Gandi gibi giyinmek, taraftarlannm haklı metalibini te • onun gibt vücudünü styahlaştırmak ve sadâf olunan bir min maksadile sosyalistlerin ka • Selânik 5 (A.A.) Atina ajansınonun gibi yanmda bir kuzu tasımak fotoğraf çekmiş bulü mümkün olamıyacak teklif dan: moda olmuştur. Kalifornyada hâlâ tir. Yağmurlo ve lerine karşı bir vaziyet aldı. tşte Yunan Başvekili M. Çaldaris dör sıcaklar devam ettigi gibi bu moda da bundan dolayıdır ki mahut proje fırtmalı havada düncü Balkan konferansınm açılması devam etmekte Atlas Okyanusu sa ne enflâsyon taraftan olan sos Nevyorkun en yükdolavısile konferans reisi M. Papanas. Eski Roma Imparatorlanndan Tibehinermde bu biçimde gezen birçok yalistleri tatmin edebildi, ne de sek binasmm üs tasyuya su telgrafı göndermistir: riusun Kapri adasındaki meşhur sara Amerikalılara tesadüf olunmaktadır. deflâsyon taraftan olan ekseriye • «Konferansm bu ilk celsesinde^bu • yının yeniden ihyası için ttalyada bazı tüne düşen yıl ti... Nihayet, maaşlann ve ücretlerin lunmağa imkân bulamadığundan memilestîrmek suretile hızlandırmak için cereyanlar mevcuttur. tmparator Ti • dınmlann resmini üzerinden yeni bir tevkif yapılmak sainizin muvaffakiyetle neticelenmesi elinden geleni esirgemivecektir. Bunun berius bu sarayda hayahnm son dem tesbite muvaffak suretile bir milyar üç yüz milyon için herteyden evvel Balkan milletleri. bususundaki candan dilekleri bu sa lerini geçirmis ve bina zamanımıza geolmuştur. Koydu frank tasarrufuna yeltenen 37 inci ni temsil eden ve bütün ıçayretlerini bu tırlara tevdi ediyorum. linceye kadar harap oldup bitmiştir. maddeye ait müzakerahn enkazı al • ğumuz klişede üBcüye tahsis eyliyen birçok yüksek Şimdi yalnız ortada temelleri ve bir kıYunan hükumeti Balkan mffletleri tında kalarak göçtü gttti. gördüğünüz veç sahsiyetlerin Selânikte bir araya top sım taşlan mevcuttur. Fakat tarihî vearasmda anlasma ve yaklaşma ülkü • Şu arzettiğimiz noktalar !âyıkile lanmış olmalannı fevkalâde bîr sevinçsaika nazaran sarayın o zamanki şekhile bu resim gasünden ne derecede derin bir surette tetkik edilince tesekkül eden yeni Ie karşılamak ve kaydetmefc lâzımre. li bütün teferruatile tesbit edilebilmişyet sarih şekilde mülhem bulunduğunu bu yakmlarda Kr. kabinenin «iyaseti hariciyesi itiba tir. Bastığunız resim sarayın Korent âdeta elle dokunulabilecek kadar şah. almmıştır. Siyab rile eskisine benziyeceğinde, malî körfezinden görünüşiinü göstermektedir. sî bir delille isbat etmiştir. Dördüncö Balkan konferansmın, ta. hatlar muhteli. programı tibarile de bütçe tevzini Italyan asan atika ?)'nl»r:nden orofeYunan hükumeti giiniin birinde baş kip ettiğiniz yüksek düşüncenin seyir yıldınmlar arasındakı aynlıklardır. Façaresini yeni vergiler tarhından sör Majorinin mahallinde yapmakta gösterebilecek güçlükleri ortadan kal ve inkisafı yolunda mahsus bir merha. mümkün olduğu kadar uzak kalakat bu yıldınmlann hiçbirinin o büyük olduğu tetkikatm hem saraya, hem de dırmak ve mesgul olduğunuz yüksek rak tasarruf ve ikhsat siyasetinde le teşkil edeceğmi uman Yunan hükutmparator Tiberiusun havatma ait binaya zararlan dokunmamış ve mnn> arastıracağında şüphe edilemcz. yeni birçok malumatı mevdana çıkaraeserin tahakkukunu • Balkan milletleri metinin en hararetli dileklerini bu zattazam paratoner tertibab sayesmde der bileceği ütnit olunmaktadır. N. A. lara lutfen bildirmenizi rica ederim.» •rasındaki münasebetleri »ittikçe hal toprağa intikal edip gkmişlerdir. Universite emini doktor Neşet ömer Bey, Universite müsaviri profesör Malsla birlikte dün akşamki ekf*presle Ankaraya gîtmîşl«rdir. Neşet ömer Bev ve profesör Mals önümüzdeki hafta içinde avd«*t edeceklerdir. (Birinci sahifeden mabat) « Bizim en büyük bayarmı nuzda en büyük dostlanmızın ara • mızda olması, sevinçlerimizi artır mağa vesile ol • du. Türk ve Rus tayyareciliği şere fine içiyorum.» Misafir Sovyet tayyarecilerin ka filesine riyaset e den Jeneral Vü lim, dün kendi • lerini karşılıyan bir muharririmi ze şu beyanatta bulunmuştur: PARİS MEKTUBU, Cumharivet' Deflâsyon taraftorlorımn fikri Bütçe deflâsyomı taraftarlan diyorlar Id: «İdare, imsak, tasarruf ve iktısat fik. ri Fransanm bir an'anesidir. Iste bu fikirle mücehhez bulunan memleket, hükumet masarifhun geniş mikyasta tah • dîdini musırrane istiyor. Bütçe muva. zenesi yeni vergiler tarhı, istikrazlar akti, nakit enflâsyonu usulünün tatbikı tarikile değil; haktkî, ciddî, kütlevî ta sarmflar icrası sureile temin edilmelidir. Vergiler, azamî dereceyi çoktan buldu ve geçti. Esasen mevcut olanlann istifan hükumetçe mümkün olamıyor. . Bunlann mühim bir kısmı bakaya cetveline giriyor. Tahsilâtun hükumet tahminlerinden asağı olduğu resmen sa . bit. Fazla olarak iktısadî buhranın mef'um tesirab altında hali hazırdaki vergilerin ağırhğı mükelîefleri kansız, cansız bir hale getirdi. Şu takdirde, ye. «ai vergi tarhı bütçe açığuu kapatacak tnütpet bir çare olmak şöyle dursun, fcilâkis mevcut membalan dahi büsbütün knruUkcak menfî bir vasıtadır.» c tstikraza gelmce: Hükumet sene başmdanberi seldz milyan mütecaviz para istikraz etti. Bunlar, uzviyeti, baştanbaşa zehirliyen bir uyku flâcına ben ciyor. Filhaldka, muvakkat bir zaman Için hazineye zahiri bir refah temin eden istikrazlann faizleri ve amortismanlan bütçeyi gelecek senelerde kabartacak ve gktikçe bâyüyen açıklara meydan verecek bir felâket kaynaği oluyor.» «Ayni zamanda istikraz siyaseti iktı«adî faaliyetlere de mugayirdir. Çünkü yukanki mahzurlanndan başka sermaye piyasasmda vasatî faiz miktanm yük •ekmekten bâli kalmaz ve itimadı izale eder. Unutmamalı ki bizde iktısadî buhranra yanıbasmda bir de itimat buhranı var. Bunun akıbetlermin ne vahim olduğunu bittecrübe biliyoruz.» « Enflâsyon ise, doğrudan doğruya sefalet ve izmihlâle sürükliyen bir be. Kye gibi telâkki edilebilir. Bu siyasetin takibi halinde memleketm dinamizmi... tstilısal ktnrvetleri kısa müddetli .bir refah devresinden sonra sıikuta, zevale mahkumdur. 1926 senesi hâdiseleri or. tada beliğ bir misal!... Bunu tecdide te•ebbüs, tntihara azmetmek gibidir. 1926 da Fransanm zinde kuvvetleri kendismden istenilen fedakârkklan kabul etti. Kabme riyasetine getirilen Puvankare efkân umumiyenin tebliğ iHmadına mazhardı. Mükellefier, itiraz. stz verebfleceklerinin azamî de . recesinl verdiler, vazîyet düzeldî. Yeni bir refah devresi açıldı. Fakat şim di, bîr taraftan o yüksek vergilerin sık • leti, diğer taraftan umumî buhranm te. «iri altında bütün ticarî, smaî ve ziraî miiesseselerin tabiî ve mutat faaEyetle. ri felce nğradığı bir sırada enflâsyonun tevlit edeceği mahzurlara mukavemet rmkâm tahayyül dahi ed;lemez. Neti cede iflâs katMdir, muhakkaktır.» tste bütçe deflâsyonu sryasetme taraftar olarJartn hulâsa edilmiş noktai nazan ba siyasetin tatbikmı mecliste sağ cenah, merkez, ve sol cenahm ek•erîyetini teşkil eden radikal fırkasrrnn büyük bîr kısmı, parlâmento harîcin . de de birçok sendikalar, federasyon . lar, hususî komiteler hasıh muhtelif ve müteaddit heyeftler siddetle müdafaa ediyorlar ve ayni şiddetle istiyorlardı ve grene de istiyorlar. Dördüncü'Balkan konferasınsı dün açıldı Misafir tayyarecilere madalya verildi Amerikada Gandi modası. Aziz misafirlerimiz bu sabah geliyorlar Rus filosu bugön geîiyor TilrkYunan murahhasları muştereken hareket edecekler Misafirlerimiz mektepleri gezecekler Balo Çarşambaya kaldı Yıldırıınların resmi M. Çaldarisin gönderdiği telgraf Enflâsyon taraftarlart ne diyor?. Enflâsyon taraftarlanna gelmce: Bunlann medisteki mümessiHeri sosyalistier ve komünistlerdir. Hükumet idare ri, bütçe tanzimi ve tevzini hakkındaki prensipleri Marksizm esasma istinat ettiği icin onlar bütün ba meselelere büsbStün baska bir zaviyeden bakiyor v« tabiaitle baska neticelere varyorlar, onlara gore bütçe müVazenesi, cemi . yetin muğlâk ve mürekkep safhalar arreden tesekkülü hazirmda klâstk usulIrin tatbrki snretile tstihsal edilemeu